14 Haziran 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Yazan: 0. Rıza DOĞRUL eğen Büyük Harp, Afrika. nin kenarından köşesin- geçmiş ve bu yüzden Afrika İihim bir harp meydanı olama. ta, Fukat bu defa Afrika en Wlern harbin sahnesi oluyor ve mü tebliğler Afrikanın buyül büyük harp içinde çok geniş acağını, hattâ harbin Ne e da ve kaybedilme. dokunacak o âmiller sında yer alaca, gösteri. Avrupanın beyaz adamı, Afri ya medeniyet getirdiğini iddin x. Tayyarelerin Afrika şehi bine bomba vağdırması, bu id. itin söz götürmez bürhanıdır, yaz adamın Afrikaya girme- Ve yerleşmesi uzunca bir ma- ır. Fakat beyaz adamın, me kanç hir üstünlük ibi olduğu, ilk defn olarak Ha. harbi sırasında anlaşılmaşlı. Habeşistanı medeniyet ağuşı 1 üzerine alan İtalya Habeşlilere karşı tank re sevkederek medeni İyesi geri olan milletlerin ne ar feci bir âkibete Jâyık ol. İtlarını göstermiş, Habeşlilerin rağı İle kalkanı, tank ile ta * karşısında erimiş, ve İtal. boyunduruğu da Habeşlile- boyunlarına geçmişti. Yakat bu defa İtalyanın harbe esi üzerine yalnız Habeşis. değil Afrikanın çok büyük kısımı, na sahne Ye, Sudan, » Ces ire bunlar arasındadır. kada Uyanış ! © di modern harbin tahri- Misir, olacaktır. Habeşi: İMA vrupada kopan milendele ile zerre kadar alâkası olmu. bu milletlerin harbe karıştı. ları çok gariptir. Avrupahların bir kısmı son İerde davalarının Hiristiyan. Ve Hiristiyan medeniyeti ol. mu du söylemiye başladık- için Hiristiyan medeniyeti hiç alakaları bulunmadığı mu. ak olan bu millet ve memle- lerin tayyare ve tank tahriba- & sahne olmaları havsalanım Y kolay alamıyacağı bir man. “lâkaları olmayan harbi ken. Yurtlarına getiren, tayyare ve İk gibi tahrip vasıtalarını baş. ipa musallat eden Avrupalı İetlerle her alâkayı kesmek ikleridir. İka bu milletlerin bu harp “sesinde öğrenecekleri mühim hakikat te vardır. Oda bu İlerle ilişiği kesmek için bu *re bulunmadığıdır. Yoksa *ikahılirs “renkli adam. lar sac “beyaz adam,, lar bu millet. İ zorla kendi davaları uğrun. kullanırlar ve kendi duvaları. Pulara da zorlarlar. İltimal ki bu harp Afrikanın Muş devrini tarihe geçirecek, kide “renkli ndam”, boyaz a- İn daha üstün bir medeni. “lemanı olduğunu göstere. ir, "Renkli adam,, beyaz damı ları uğrunda dövüşe dö! İ ppuharebelerden herhalde bir ie öğrenecek ve bu sayede İni daha iyi tanıyarak yehi Yol tutacaktır. Sovyet Sefiri Romaya Vardı IB LALA) nezdinde Sm <İn b sabah R İtalya hü Gi e İ Avam Kamarasında Gizli Celse emin 13 (AA) — Mehter Hiriyor Dahili mü Mee.nın geçen sal: günü mana tehir ediler gizi şembe günü sktedi. O zömare Kadar müzakerel lr Eğer iy değişir İse cektir. Mİti edinmekten, haliâ daha| Wetlilerini keşfetmekten baş. | &dafan işleri çerçevesini | İtalya İsviçreyi Mukavemetten Vazgeçirmişler Lugano, 13 (İsviçreye ge- çen Roma muhabirimizden) Romadan ayrılırken, mev- suk bir membadan aldığım bir haberi verixorum: İlalyan erkânı harbiyesin. ruz içm hazırladığı plânda, Fran. - İtulya arasmdaki A'pler hu- feket sahası haricinde bırakıl. mıştır. Bu plâna göre, taarruz İz. viçreder ve bilhassa Seroplon St, Bernard — Leman — Cenev. re üzerinden yaptlacaktır. Bu su. retle plân, Fransayı en ehemmi. yetli yerinden vurmayı istihdef etmektedir. Filhakika bu yapılacek bir taarruz, kısa bir mande Lion, Si, Eticn gibi Marsilya ve Madone münakalele.. tini vuracağı gibi, Fransanın $i- malinde ve şark merkezinde lunan kuvvetlerini aşsğıdan sar. mayı temin edebilir Her zümün iyi malümat alan ve hükümete yakın olan mahfil. | lerden öğrendiğime göre, İtalya, Almanya İle birlikte, İsviçreyi siz bir mukavemetten vaz. geçmiye ikna etmişlerdir. Hattâ, Söylendiğine göre, esasta mev anlaşmanm şimdi teferruatı rinde görüşülmektedir. Ben bili- yorum ki, Hariciye Nezâreti er- kânından mürekkep bir İtalyan heyeti, haziranın dördünde Ro. madan Bern'e mütevcccihen ha- rekot etmişti. Bu heyetin vazife. 5 *İsinin bu anlaşma etrafında bir vazife olduğu ısrarla söylenmiş tir. Her halde, ilk önce kara dutları meselesini halledeceği iâ- d'ası ile Fransa ve İngiltereye harp açan İtalyanın Alplerde he- nüz hiçbir harekete kalkkışmama.. «1, bugün Alman ve İtalyan mat- bualında müttefik tayyarelerinin İsviçre bitaraflığını bozmakta ol. duğundan ısrarla bahsedilmiye| başlanması bu yolda bir takım i. şaretlerdir, denebilir, Halbuki İsviçre, harbin ilk günlerinde, benim yakından gördüğüme göre, gerek Almanya ya gerek İtalyaya karş, tabiatin de bahşettiği kolaylıklardan isti. fade ederek hayli emniyet verici müdafaa tertipleri almıştı. İsviç. reliler, Frensiz, Alman, İtalyan ırkından bütün İsviçreliler, mem leketlerinin bitaraflığını bütün kuvvetleri ile müdafan edecekie- dı, 1914 . 1918 harbinde Alman. lara pek o kadar ax sıcak davran- mayan Alman İsviçresi halkı da bu sefer, nazizm dolayısiyle AL manyaya karşı düşmanca hisler dexliyorlsrdı. Bunu âşikâr ola- rak görmek güç değildi Bu harbin başladığı ilk gün. lerde Cenevrede herkes, mütte. fiklerin dinamik bir harp yapa. caklarını, harbi bu sefer Alman topraklarına nakledip bu müte. caviz millete harp acısının ne | demek olduğunu gösterecekleri. i idalla ediyordu. Yâ bu böy. le olkun isteniyordu. On sy sonra tekrar görüştü. üm İsvicrelilerin şimdi çenele. rini bıçak açmıyor. Her halde. sert ve telefata acımaz Alman taarruslarının biraktığı tesir bun da Ayiildir, Sinirler büz müştür, İnce hesaplara dayanmıyan ihti. mslleri muhakeme ( edebilecek sükün henüz avdet etmemiş bu. lunuyor da ondan. C.C. Papalığın Gazetesi Neşriyatımı Tatil Etti Londra, 13 (A. A)— Roma radyosu Vatikanın organı olan Osservatore Romano gazetesinin ALMANYA İle » Pransaya yapacağı taar- | İSon günlerde Italya, İsviçre veni Yolile Hücuma| Geçecekmiş | İTANK arklar Navistlerim e Nazilerin iddiasına göre yds 5 ediyordu Alev leri şan İlalyan tanklarının & bi 80 yarda uzunluğundad . Bu Yesimde alevle biha Silâhlar : ALEV SAÇAN / tesri n çek övlindükler njar Liyejin silâblardan | m Tal dı Ser" da mü biliş avni Tokio Tokio Kiş makamları, teminata bü ,da karaya çikmiş oldukları söy. İngiliz âske, "lenmektedir. İhâdise, öğrenilmiştir. ıçtıkları slev de, Alman tanklarının. ır. Bu süğvleri saçı rin kesafeti Sie "gi bi yüzder ortalığı Romanyada Feyezanlar 3 (AA) — Reuler:| Romanyanın bir çok mınfakalarında ciddi zarar. İsra sebebiyet vermiş olan feye. zanlar o şiddetli yağmurlardan sonra fazlalaşmıştır. Moldavya” da, bir çok köyler teerit edilmiş bir halde ve binlerce hektar ekil. miş arazi bazı yerlerde bir metre yükseklikte su altında bulunmak #odır. Tuna civarında da 20.000 İhektarı su basmıştır. Bükreş, G yint pahasına bazı muvaffal detmekte ve ilerlemektedir. Cephenin merkezinde, Alman ti büyük bir tazyikle kırılmu: kuvvetleri, bu kısımdaki yeni bazı kısımları düşman tarı len Marne mecburiyetinde kalmışlardır. den istihraç olunan hu yeni men, Fransız or. resinde gösterilen düşmanı yıprata yıprata çekil * * u ânda, Alman ordusu, 1944 tindedir. O zaman, Alman ordusu, beten zayıf bırakılan sol cen: ler, bu suretle, sağ cenahı ça ** yni plân, bugün de kabili ve Alman ordusunun harekât he üzerinde dikkatle takip dün neşriyatını tatil ettiğini bil İdirmiştir. arp Cephesinde, Alman ordusu, büyük za. Garpte, Rouen düşmüş, Seine nehri müte. addit mevkilerden geçilmiştir. teau Thierry'yi de alarak, Paris şehrine 25 kilometre mesafeye yaklaşmıştır. | Cephenin Şarkında ise, Reims mukaveme. fından da geçi- nehrinin Cenubunda kurmak Fakat, iki tarafın verdiği resmi tebliğler. usu bozulmuş sayılama; Bilâkis, hütün cephe üzerinde ricatin inlizama Fransız ordusu, bir plân dairesinde, ve cephehin Gar. bında bugünkünden biraz daha ilerlemiş, ve kuvvetini o kıtımda teksif ederek, Pa- risi arkadan çevirmek istemiştir. Fakat Marne'de birdenbire taarraza geçen Fransız kuvvetleri, Alman ordusunun nis- sarkmış buluman Alman ordusunun geri. sine dlişerek, zaferi kazanmışlar, hasımla.. rını perişan etmiye muvaffak olmuşlardı. » Alman resmi tebliğleri dikkatle okunur. lıkla görülür ki, Alman Erkânı Harbi. | | 1914 hezimetinden hayli ders almış bağanirak: davranmak edin önü geiaMi? Çinin Merkezi © | Bombalandı Çunking, 13 (A. A) — Japon tayyarelerinin Çin hükümet mer kezine karşı şimdiye kadar gö-| Ankara, 13 den Alman ları birbiri ardından yıkmışlar.|de sinai dır. 500 den fazla mıştır. Yüzlerce ölü vardır. triyel mamülât ASKER GÖZÜ İLE VAZİYET ki, bu suale müsbet bir cev: kıyetler kay. tür. Cünkü: üzerinde ilerlemekte, 1914 teki çırmamaktadır. ve ordusu Cha hına, —yani geçen sefer Fi ş, ve Fransız * * i cephelerini, Imanların, hu takviyeye li nin iki sebebi olabilir: Tunmak. vaziyele rağ 2? — Majinoyu arkasından bakılırsa, ilmektedir. i iye. ea reket edeceği aşikârdir. R tebliğlerinde sezilen soğuk ahını delmis. »k fazla ileri mukabil taarruzunun şane lisanı kullanmıştır. tathik midir? olan Fransız ordusunun No landa ordusu gibi, bi hafta süren gürültülü bir vı bütün cep- olunursa, ko. lanlardanız! Vaşingtan, müttefi ardımımı İalep etm tahmini teyit edici mahiyettedir. bir ordunun lisanı değildir. resmi tebliğlerini gözden geçirenler görür. ler ki, Alman Erkânı Harbiyesi, başladığı güme ka. dar, bugünkü muzafferane, ve tafrafürü. Amerika, Mühim Miktarda Harp Malzemesi Verdi 13 iklerin ipt HOLANDA Hindistanı İngiltereden Yardım İstemiş IS (AA) —D.N.B, gazetesinin Soerabaya'dan aldığı hususi bir habere göre, Holanda Hindistanı ya verilen İngilizlerin İki Nişi işlerdir. rinin Şarki Cav. Bunların kapmları Newawy köyündedir. Holanda Hindistanı hükümeti. rin, İngiliz kıtalarınn bulunmasını gizlemesine rağmen, bir İngiliz şubayından Almanya İle Yeni Ticaret Arlaşması Yap ıldı (TAN Muhabi ya ile Türkiye İrasında uzun zamandanberi de. rülmedik vüs'atte yaptıkları 8-| yam eden ticaret müzakereleri ne kın neticesinde bu akşam binler | ticelenmiş ve 21 milyon liralık ce kişi şehri terketmektedir. Ja. |bir ticaret anlaşması yapılmıştır. pon tayyareleri dulgalar halinde | Anlaşma esaslarına göre, Almüh. şehrin üzerinden uçarak sokak. |ya, toprak mahsulleri mukabilin. müesseselerimize lüzu- bomba atıl. İmu olan yedek parçalar ve endüs. verecejtir. ap vermek güç- 1 — Bu sefer Alman ordust, bütün cephe sağ cenahını, ibi lüzumundan fazla ileri ka. 2 -— Alman resmi tebliği, Alman sol cena. Tansız taarruzu ile delinen cenaha-— bir çok veni fırkalar yığıldığını da bildirmektedi ir, izum görüşleri. 1 — Fransız ordusunun 1914 teki taarruzu tekrarlaması ihtimaline karşı ihtiyatlı bü. vurmak. Fakat şu ânda meçhulümüz olan $ey, Fransız Erkânı Harbiyesinin plândır. Ayni tabiyenin hesaplı ikinci defa söktürülemiyeceği kestirebilerek kudretle olan Fransız Er. küânı Harbiyesinin 1940 harbinde yepyeni, ve büsbütün başka bir plân dairesinde hu- takip ettiği orduya kolaylıkla *.* icat haberlerini verirken, mazeret göster. miye bile lüzum görmiyen Fransız resmi kanlılık ta, bu Fransız 1914 hari Fransız Biz, tarihi serefli zaferleriyle doldurmuş orveç, veya Ho- ir iki gün, veya bir iki ıldırım harbine papuç bırakıp kurban gidemiyeceğini bi. lenlerin, bu müşabehelin kati neticeye ka- dar süreceğini iddia etmelerini haklı bu. Cavada İlk Parti, 600 Bin Tüfek, 40 Bin Mitralyöz, 800 Top ve Bir Milyon Obüsten Mürekkeptir (A.A.) — Efkârı umumiye Roosevelt'in nutku hakkında memnuniyetini izhara devam etmektedir, Matbuat ve mühim şahsiyetler vasılasile müttefiklere ya- pılmakta olan yardımın tesri edilip çoğaltılması istenmek- tedir. Evvelâ derpiş edilen şeyler, tayyare sevkiyatının dai madde ihtiyaçlarının temini, wn ve dokla, tefik gemilere açılması, mu. hacirlere yapılan yardımların ço- ğaltılması ve muhasematın sonu. na kadar bakılmak üzere binler. ce çocuğun Amerikaya naklidir. Müttefiklere Gönderilen harp Malzemesi Londradan bildirildiğine göre, Amerika Birleşik Devletleri ta- rafından, mültefikler (emrine 600.000 tüfek, 40.000 mitralyöz, B00 7,5 luk top, ve bir milyi büş verilmiştir. Bu bir başlan. İç Müttefilere Verilen Tayyareler Nevyork Times'e nazaran, el. hücum bombardıman tayyaresi daha müttefiklere teslim edilmiş. tir. Nevyork Herald Tribune'nin Vaşingtondan öğrendiğine göre, orduya mensup 110 Norttrop bombardıntan tayyaresi müttefik Jere acele teslim edilmek üzere Vaşingtona gelmiştir. Müttefiklere Geniş Ölçüde Yardıma Mâni Sebepler verdi tetiklere tam maddi yardımı ko- laylaştırmağa matuf tavsiyeleri yakmda kongreye tevdi etmesi. ne umumiyetle intizar edilmek. tedir. Müttefiklere yapılacak bu Amerikan yardımına dabi lik bir kaç mâni vardır. Johnson kanunu İngiltere ve Fransanm Amerikaya umumi veya hususi istikrazlar plâse etmelerine, Pitt- man bitaraflık kanunu da bir A- imerikan gemisinin muharip mem isketlere yolew ve emtia naklet. mesine, mukariplere kredi açıl. mâsma mânidir ve Amerikan li. #manlarile kars sularının muharip devletler harp gemileri tarafın. dan istimalini takyit etmiştir. Yaşını dolduran destroyerleri satitrmamaktadir. Müttefiklerin tiyacı olan yüzlerce Amerikalı pilot ve tayyare makinisti İngi. liz ve Fransız konsoloshanelerine müracaat etmekle, fakat hizme. te alınamamakta ve hareket ede. memektedirler. Toplar Değiştirilecek Ayan meclisi, stok halinde or- du elinde tutulan topların Ame rikan fabrikaları tarafından imal edilmiş yeni toplarla değiştiril. mesi hakkında Roosevelt'in yan. tığı talebi tasvip etmiştir. Mihver Devletlerine Karşı Harp Havasın bildirdiğine göre, A- merika Birleşik devletleri hükü- meti, İtalya ve Almanyanın A- inerikadaki mecmuu 300 bin do. lar miktarında kredilerini, bun. ların geri çekilmesinin milli eko. nomiyi haleldar edeceğini bildi. Terek bloke edecektir. Herald Tribune gazetesi bunun mihvere karşı bir harp ilânı demek oldu. ğunu bildirmektedir. Sovyetler - Ameriku Münasebatı Dün öğleden evvel Sovyetler Birliği Büyük Elçisi Ourmansky Hull ile bir sast süren bir görüş- İme yapmıştır. Sefirin, Vindivos- tok yolu ile Sovyetler. Birliğine sevkedilen Amerikan emliasinı İnakleden gemilerin tevkif ve ta. harri edilmiş olmasından dolayı Jenerjik bir ifade kullandığı umu miyetle zannedilmektedir. Gazeteciler toplantısında Hull, Ourmansky ile sor aylar zarfında yapılmış olan umumi mahiyette i mükâlemelere benzer bir gö- rüşme yaptığını süylemekle ikti. İfa etmiştir. Bu mükâlemelerden bazıları bilâkis nahoş cereyan et. mis olduğundan Hull''ün bu nok. İtaya işareti belki mânidazdır. Roosevelt'in Charlotteville'de | nutukta bildirdiği, müt./? şimdi. | 5 dia telâkki edilebilir. Fakat diseleri hatırlıyabi beri harpsiz geçmiş uzunca devir derhatır etmiyorum, bam merhum da böyle söy Benim hatıralarım Yunan İğİNİ harebesiyle başlar. Galiba ziğiği 313 tarihindeki. Dahildeki men, Arhavutluk, Havran, kedonya ihtilâlleri gibi her memlekete bir harp kadar döktürmüş isyanlardan sarfi zar, bu Yunan o muharebesimğij sonra Trablusgarp harbi, sonra Balkan muharebeleri, ha sonra umumi harp ve isti lâl harbi. Ve onun arkasını da henüz ismini koyama diki âlet! Demek ki; orta yaşlı bir ağ mın ömrüne altı harp düşüyl Bu da altı yedi senede bir harebe demektir. Bir harp başlarken ve b ten sonra etrafına saçtığı $ tileri de hesaba katarsanız sulh namına âdeta aksırık bir zaman ya kalıyor ya yor, Yâni 24 saatte bir a aksırığa ayırdığı milletlerin de sulha ayırabild leri zaman o kadar, Bunun sebebi nedir hat kimdedir? Böyle oli için ne yapmalıdır? Orasını araştırmak hem gi hem faydasız, Şimdi olan zecenden ders almalyız da bi iktısadiyatımızı, — içtimmiyai 71, sanal, ticaret ve maişetji tanzim ederken sulhü değil, bi esas ittihaz etmeliyiz, Gül bunun aksini ihtiyar etmek; iie ayar etmek kadar olur. Not : yettiz ve toğrumu kolayı de edilen bir meziyettir. Eminönü msydanı açılırken, bagi i Kerhel y Jişilmemesini çıktı. Şimdi merivenler ve sanal bezenilmeye çalışılıyor. Bu merd Hi şeklin güzel olup olmadığı nakaşa değilim, kkak bir gey vi şaheser olan ve onun üstündeki köşk şirndi yağ bir çıkıntı, izahı müşkül big doslama olarak camiin yanağına iğ paştı kaldı. i İtiraf ediyorum; bunun kaldırdı öm istiyenler estetik bakimir Kaunas, 13 (A.A) — Möşi vadan dönen Lituanya Başv Molotofla yaptığı ölemeleğii den miemnun olduğunu beyan gi miştir. Halledilememiş bazı mii eler hakitında mlizakerelere'di vam etmek üzere Hariciye Kamil Moskovada kalmıştır. Lituanya Dahiliye Nozırı Gi meral Skucas, istila etmiştir; zun senelerdenberi emniyet rini tedvir eden umum müdür vilaltis de istifasını vermişi Ml? Dahiliye Nezaresi işleri muygj katen Başvekil i edilecektir. Bu değişiklikler, Başv Moskovadan avdetini mütei dün gece yapılmıştır. Bu de şiklikler, Lituanyadaki So garnizonlarındaki bazı askeri yin kaldırılması hâdisesi üzeriiiğiii Moskovanın izhar ettiği argü ile aldkadar bulunmaktadır. tedbirler, ezcümle, halen il i vada Lituanya Hariciye Nazli Urbsys'in yapmakta olduğu gi zakerelere devam edilmesi İİ elzem şartları teşkil etmekteğ Riga, 15 (A Nazırı General Dorkis Sov; Rusyadan 10 günlük resmi gil dönmüştür. Çeklerin Müttetiklere Yeni Teminatı Fransada bir mahal, 13 (A ZN Çekoslovak milli komisesi, MEN Böud ve Churehill'e birer tezoygiii çekerek hükümet reisi yanm Almanyanın yer allığı bu sırada, Çekaslay larin müttefikler DİDEM t tesanüt ve sıkr işbirliği teminat vermistir. ii