1 Haziran 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

1.6.940 BUGÜN Serefli Bir Ricat Yazan: Ö. Rıza DOĞRUL imali Fransada harp eden 'N Alman kuvvetlerinin he- hgv_Bclçikamn yardımına koşan h liz . Fransız kuvvetlerini im. iyi &tmekti. Belrikanın külli kuv- | l:u"î teslim olduktan sonra bu y n V_Vetlerın vaziyeti, son derece h:hılkcli idi. Bu kuvvetlerin ricat Hı::"lı kesmek, her dakika bek- n bir hâdise idi. Fakat İngi. » Fransız kuvvetleri kahra. Anca dövüşerek gerilediler ve | . t hatlarını kesilmek tehlike- " kş €n korudular ve çekilmiye S 'hılâdılur, Ancak kesilmekten C| "tarılan bu hat geceli gündüz. '(jııqe_vam eden ateş sağnağı altın. || idi. Alman tayyareleri bu hat- i '.ğ'çîlnıez bir hale getirmek için | bmmadi_vcn bomba yağıdırıyor, ,Ada mukabil müttefiklerin de- |et hava kuvvetleri, tazyiki 'ç etmek için çalışıyor ve In- Pliz . Fransız askerleri dümdar 'J :::lreebeleri de yaparak bu ce- ı mi aşmağa çalışıyorlardı. 4;' .:î:l son haberlere göre, bu cep- di K dövüşen İngiliz, Fransız ve | ikalı kuvvetlerin mühim bir İ Ingiltereye dönmüş olduk- Üi * halde geride kalanlar harbe âm ediyorlar. |kanın Değeri : Tansanın şimalindeki köşe- H de, müttefiklerin külli eülka 'etlerinden uzak kalan ve en he h. Skül, en müthiş şartlar içinde >$ h P eden bu kuvvet, hasımları- f 'hl' zayiata uğratarak, Ingi- k *rle- Fransızların harp kudre- İtebarüz ettirmekle kalma- y bütün İngiliz ve Fransız mil- ** ilham verici bir örnek de * |nistir. Ihtimal ki, Almanlar, Ve İ rp başlıyalıberi başka hiç- 4 Yerde bu derece muannidane ( h, Hukavemet, bu derece kanlı | ârp ile karşılaşmadılar. Bel. Ç İ ilk defa olarak harbin ne O , *k olduğunu tattılar ve har- 1 , Gkeri bir tenezzühten ibaret 4 | plığını anladılar. d0 İWünunla beraber harbin bu saf vIN Almanlar lehinde neticelen- 'ZJ Ve Belçika ordusunun tesli. © NH neticenin bu mahiyeti al- Oştir. 1 geniş bir ölçüde kolaylaş. *bin İkinci Safhası : z at &e M af İçbir harp, geçirdiği safha- yi larla muhakeme olunmaz. .BW rp müteaddit safhalardan ," ve bu safhaların bir kısmı, dariplerden bir tarafın, bir İy" diğer tarafın lehinde te- ' eder. Fakat mühim olan bun o.ğildir. Mühim olan harbin y &sidir. Geçen büyük muha- “Üg , * de Alman orduları, bugün 3 çN gibi, harbin ilk safhala- ŞEğik, ka şlar, fakat d ı:'yi kaybetmişlerdi. Sonun- Ybedilen her muharebe, da- | Vel kazanılan muharebe saf- tin hepsini de silip süpü- *İ'“efikı"_ muharebenin ikin. ı.n'l—'lma daha derin bir em- :ll , içinde girdiklerini söylü- * bütün vakaların ancak a- g Fini takviye ettiğini göste- / “ safhanın vakaları mu- ak ki, daha mühim ve daha *lacak ve müttefikler teca- d“E!lsmı geri çevirmek için aklardır. Yüzden harp daha mühim | lın"aya girmektedir. i ı*llcnyı:ıda Silâh ha Çağırılanlar t, 31 (ALA.) — İspanya W? Nazırı General Valera, E ; edilen — mıntakalardaki j ..î7 sınıflarına mensup, ya- * Nu tile cümhuriyetçi ordu | .ı:'da çalışmış gençlerin si. |A Ma alınması hakkındaki eyi imzalamıştır. J İyada Bulunan (© | .. .. S wlilar Dönüyor i'te, 31 (AA.) — Şimdiki Olayısile Parlâmentonun ? başlangıcında hitam bu- » Ai içtima devresi tem- MWP, “Miştir. Gene ayni sebep- ye 'h:&'l Kral ile hükümet er. H, Sene yaz mevsimini ge- h Üzere İskenderiyeye git- Yugoslavya Sovyetler Muahedesi Teati Edildi Belgrat, 31 (A.A.) — Sovyet. lerin Sofya sefiri Lavarentiyet, bu sabah buraya gelmiştir. Mu. maileyh, Markoviç ile bir saat görüştükten sonra Markoviç ve Maçeki ziyaret etmiştir. Bu görüş meler esnasında Moskovada ak- tedilmiş olan iktısadi itilâfın mu. saddak nüshaları teati edilmiştir. Lavrentiyet, yarın akşam Sof. yaya dönecektir. Balkan Antantı Iktısadi Konseyi Toplanıyor Balkan antanta ekonomik kon- seyinin mutat toplantısı yarın öğ- leden sonra Belgratta açılacaktır. Türk heyeti bu sabah saat 11 de Belgrada muvasalat etmiştir. Fevkalâde Salâhiyetler Bükreş, 31 (A.A.) — Rumen ier Ve Sovyet Rusya Münasebatı Londra, 31 (A.A.) — İyi malümat almakta olan ma- hafil, Stafford Cripps'in yakında hususi büyük elçi sıfa- tile Moskovaya gönderileceğini beyan etmektedir. Bu mahafil, halihazırda mevcut müşkülâtın pek yakında — |halledileceğini ve bu suretle Cripps'in İngiltere ile Sovyet Rus |ya arasında ticari bir itilâf akdet mek üzere derhal Moskovaya gi- debileceğini ilâve etmektedirler. Ayni mahafil, Sovyet!erin ta. lebi üzerine Cripps'in, “ifayı va- zifeye memur sefir,, sıfatile Mad. rite tayin edilmiş olan . Samuel Hoare'un vaziyetine mümasil bir vaziyette bulunacağını istihbar et miştir. Bu — mahfiller, — Moskovanın Cripps'e tam bir diplomatik sta. tü verilmesini istediği bir sırada, İngiltere hükümetinin beş aydan beri sıhhi esbaptan dolayı mezu- nen Londrada bulunmakta olan Sir William Seeds'in yerine baş. ka bir sefirin gönderilmesi için Moskovanın muvafakatini iste. miş olduğunu söylemektedirler. Sovyet — Letonya Münasebatına Siyah El Karışmış Kauhas,; 31 (A.A.) — Litvanya- da garnizonda bulunmakta iken kaçırıldıkları iddia edilen Kızıl Orduya mensup askerler hakkın da Sovyetler tarafından verilen notaya dair tefsirlerde bulunan Litvanya matbuatı Litvanya ile Sovyetler Birliği arasındaki mü. kabinesinin içti da hü. kümet Rumen iktısadiyatını bir. leştirmek için fevkalâde salâhi- yetler veren bir kararname imza edilmiştir. DA Bugünden itibaren Romanyada et satışı haftada üç gün menedil- miştir. Orman ve Vakıflar İdarelerinin Mesaisi Meclis bugün toplanarak Dev. let Hava Yolları, Orman, Vakıf. lar ve hudut ve sahiller sıhhat umüm müdürlükleri 1940 yılı bütçelerini müzakere ve kabul etmiştir. Bunlardan Orman Umum mü- dürlüğü bütçesinin heyeti umu. miyesi üzerinde söz alan hatip. ler —ormanlarda — yapılmakta olan tahdit, — sınırlama, ame- najman, kadastro ve alelü. mum orman işleri üzerinde, sorulan suallere cevap veren Ziraat Vekili Muhlis Erkmen 93'7 de teşkil edilen iki heyet vasıta. sile 14.500.938 yılında çalışmış o. lan üç heyet vasıtasile 114,700 ve 1939 da da 13 heyet vasıtasile 317,800 hektar olmak üzere şim- diye kadar 446.400 hektar orman tahdit edilmiş olduğunu söylemiş ve amenajman işlerinin de ehem. miyetle göz önünde bulundurul. duğunu ve son senelerde 500 bin hektar ormanda bu işlerle uğra. şıldığını, ancak bunun çok ele. mana ihtiyaç gösterdiğini ve bunun da önümüzdeki yıl içinde temin edileceğini ilâve eylemiş- tir. Ziraat Vekili, devlet işletme- sinden verimli neticeler alındığı- nı, bu işletmelerin iki yal evvel 20 - 30 bin metre mikâbı işlediği halde önümüzdeki sene zarfında 260 bin metre mikâbı işleneceğini kayıt ve bu vesile ile bu işl betlere bir “siyah el,, karış. tığını yazmaktadır. Gazeteler ih- tilâfın dostane bir şekilde halle. dileceği kanaatini izhar etmekte. dirler. Burada hüküm süren ka- naate göre, bu kaçırma hâdiseleri “Beşinci Kolon,, un eseridir. Reisicümhurumuz Letonya Elçisini Kabul Buyurdular Ankara, 31 (A.A.) — Reisi. cümhurumuz İsmet İnönü bugün saat 16.30 da yeni Letonya El. çisi ekselâns L. Ekis'i kabul et. TAN Rusyaya SEFİR Gidecek OLAN Stafford Cripps NARVİK'DE Polonyalıların Muvaffakıyeti Paris, 31 (A.A.) — Polonya av- ci taburu Narvikte 28 ve 29 ma- yista yapıilan müuharebeler esna- sında Almanlardan bir çok esir ve mühim miktarda malzeme al- mışlardır. Bu taburun düşmana verdirdiği zayiat 29 dur. Londra, 31 (A.A.) — Norveçte. ki harekât esnasında 8 nisan ta- rihind& batmış olan Glovvorm torpido muhribi mürettebatından 7 zabit ve 150 nefer kayıp olarak gösterilmektedir. Bunlanın ölmüş oldukları zannediliyor. Bir zabit ve 39 nefer esir olmuştur. Bir İngiliz Vapuru Daha Batırıldı Madrit, 31 (A.A.) — İngiltere. nin 7406 tonluk Helena sarnıç vapuru Vigo açıklarında bir AL man denizaltısı tarafından batı. rılmıştır. Vapurun 15 kişiden mü rekkep olan mürettebatından be- X kayıptır. K Milli Şefimizle Arjantin Cümhur Reisi Arasında Ankara, 31 (A.A.) — Arjantin milli bayramı münasebetile Rei. sicümhurumuz, Arjantin. Reisi. miştir. L. Ekis, Reisicümhura i. ti t İ i takdi: ieti 1 ir. Kabul — esnasında, Hariciye U- mumi Kâtibi Büyük Elçi Numan Menemencioğlu da hazır bulun. muştur. huruna tebriklerini telgraf. lamışlar ve müşarünileyh te te« şekkür ve tahassüslerini Milli Şefimize telgrafla bildirmişler. dir. Amerika Altı y İçinde Tamamile - Silâhlanabilecek Vaşington, 31 (A.A.) — Roosevelt gazetecilere yap- tığı beyanatta yeni milli müdafaa komisyonunun işe baş- lamak üzere olduğunu bildirerek demiştir ki: Komisyonun göreceği iş muazzamdır, zira Avrupada bugünlerde cereyan eden muha. rebeler Amerikanın müdafaa kudretini iki misli ve daha fazla arttırmasını zaruri kılmıştır. Reisicümhur, harp malzemesi imalinin altı ay içinde tam veri- mini bulacağını ümit etmektedir. Milli Müdafaa Tahsisatı Roosevelt kongreden Milli mü dafaa için bir milyarlık munzam tahsisat istiyecektir. Roosevelt programda son günlerde müşahe de ve tesbit edilen boşlukların doldurulması lüzumunu kaydede rek dünya şartlarının bir anda değişmekte olduğunu ve bir sa. atten öbür saate her şeyin tâdili lâzım olduğunu bildirmiştir. Gemi ve Tayyare Yok “Memorial Day,, münasebetiy. le bir nutuk söyliyen Bahriye Nazır Muavini Compton; ez. cümle şöyle demiştir: “Ayrupada son haftaların hâ. diseleri, hazır bulunulmadığı za- man bu hazırlanmamanın nasıl ödenmesini beklemek lâzım gel- diğinin müthiş bir misalini teş. kil eylemiştir. Amerika Birleşik devletleri bahriyesi, dünyada mevcut her hangi bir bahriyeye faik değilse bile, ayni seviyede. dir. Fakat, yakın gözüken tehli. J|keleri önlemek için ne lüzumu kadar gemiye, ne lüzumu kadar İngilterede Nihai Zafer İçin Yeni Çalışmalar Londra, 31 (A.A.) — Levazım Nazırı Morisson, hükümetin ima- lâtı arttırmak için harp sanayiine yaptığı müracaatın mükemmel bir netice verdiğini ve verimin kayda değer bir şekilde arttığım bildirmiştir. Nazır, yarından itibaren her türlü enkaz ve kâğıt, kemik, yi- yecek artığı ve yün parçalarının pl başl ğ ve bunun imalâtta mühim olduğunu kaydettikten sonra demiştir ki: İmalâtta betaat ve yahut kabi- liyetsizlik görürsem tam salâhi- yetimi kullanacağım. Şahsi, mad. di veya mali menfaatlerin bir lâhza dahi nihai zaferi 49 zanmak için İngiltere tarafındanı sarfedi- len gayretlere engel olmasına tayyareye ve ne de lü ka. dar askere malik değiliz.,, Almanya ile Arjantin Arasın. daki Hâdise Buenos . Aires, 31 (A.A.) — Reisicümhur Aritz, Almanya Bü. yük Elçisini nezdine davet ede. rek Başvekil Gantilo'nun yanın. da kendisi ile bir görüşmede bu. lunmuştur. Mebusan Meclisinde birçok mebus, Almanya Büyük Elçiliği. nin faaliyeti aleyhinde nutuklar söylemişlerdir. Zabıta, bir Alman tahtelbahi. ri tarafından bir Arjantin vapu. runun torpillenmesine karşı in. fiallerini izhar etmek maksadile gençlerin şehrin büyük caddele. rinde yapmış oldukları nümayiş dolayısile icra edilen tevkifat. tan sonra daha büyük mikyasta bir nümayişten korkulmaktadar. © İtalyada, Mussolininin teşkil etmektedir. harp vukuunda, hait kararın ne olacağını kendisinden başka bilen hiç kimse yoktur. Hattâ, Ciano'nun bile bu kararın mahiye- tinden haberdar olmadığı iddia edil- mektedir. Maamafih, bu vaziyeti, Müssolininin ketumiyetinden ziyade kararsızlığına verenler, ekseriyeti e İtalyan gazetelerine gelince, onlar, bir talyan — vatandaşlarına düşen vezaifi tayin eden yeni neşretmektedirler. Ayal B kkini masların mıştır. vereceği ni- mektedir. tir ki: kanunu Piyade Bayramı sayılan 24 nın, yeni hedef ve yeni lerde çalışan memurların mesai. sini takdirle işaret etmiştir. Vakıflar umum müdürlüğü bütçesinin müzakeresi münase. betile beyanatta bulunan hatip- ler âbidelerin tamirinde takip e- dilen usuller ile tamir edilmesi Jlâzım gelen âbideler ve vakfa ait işler üzerinde beyanatta bulun. muşlar ve Vakıflar umum müdü- rü Fahri Kiper, verdiği cevapta, âbidelerin tamirinde Vakıflar i- daresince takip edilen usuller ve vakıflar idaresince yapılmakta 0- lan işleri izah eylemiştir. tün idari miıntakalarında askeri mahkemeler teşkil edilmiştir. Hükümet, İtalyadaki Mısırlı. lerdir. *mirname ile Mısırın bü. ları Mısıra dönmeğe davet etmiş. tir. tedir, say Mayıs münasebetiyle İtalyan Mareşal ve Generalleri arasında taati olunan telgrafların da suretleri yer almaktadır. Bütün bu telgraflar, “İtalya. zaferlere doğru muvaffakıyetle — ilerlediğinden,, bahset. Alman ordusuna Flandres cephesine kadar refakat eden İtalyan harp mu: habirleri, hergün, Alman askeri de- hâsının azametinden bâhis mektup- lar göndermektedirler. Onların mü- şahedelere müstenit bulunduğu söy- lenilen iddialarına göre, Alman or- dusu, hiçbir fırsatı kaçırmamakta, ve “riyazi bir katiyet,, le ilerlemek- Söylenildiğine göre, İtalyanın Balkanları tazyik edecek gibi görünmesi, Sofyadaki Sovyet pe!lrininv girişmiş bulunduğu te. diyor ki: ELERİN İÇYÜZÜ Yakında meydana çıkması beklenilen bu neticenin hayli mühim & Amerika, henüz, en.pratı'k müdafaa formülünü bulamamış olmanın en- dişesi içindedir. Askeri mütehassıs- lardan yüzbaşı Rickenbacker demiş- “50.000 tayyarenin yapılması kolay- dır. Fakat bu tayyarelerin kullanıla- bilmesi, 150.000 pilot, ve 75.000 müte- hassıs işçi yetiştirilmesine mütevek- kıftır: Bu iş de ancak üç senede ta- mamlanabilir. Bunun içindir ki, Amerika, bugün için istese, ve kati kararını verse bi- le, müttefiklere bir yardımda bulu- nabilecek vaziyette değildir!,, . . Amerikada endişe uyandıran bir nokta da, her mukaddes sayılan kelimeyi istih. faf eden, ve her manevi mefhumla eğle. nen “Amerikan gençliğinin harp kabili- yetsizliğidir. rilmiş olan gençliğin hâletten bahseden 6 Amerikanın manevi hazırsızlığı aske. ri hazırsızlığından çok daha tehlikelidir!., Tehlikenin herkes tarnimc!ın_ 7 neticelenmesini — kolaylaştır- olduğu söylenil. Bu terbiyeyi alarak yetişti. içinde bulunduğu etmiy B Hindistan Ordusu BBC'nin verdiği malümata gö- re, Hindistan ordusu mevcuduna yeni motörlü kıtaları da ihtiva et. mek üzere 100 bin asker ilâve e- dilecektir. Beden Terbiyesinin Yeni Yıl Bütçesi Ankara, 31 (TAN) — Beden Terbiyesi Umum — müdürlüğü bütçesi bugün Mecliste görüşül. dü. Evvelâ okunan bütçe encü. meni mazbatasında ezcümle şöy- le denilmekteydi: “— Beden Terbiyesinin bu- gün memleket gençliğine tami. mi ve gençlerin sıhhatli ve kuv. vetli yetişmelerini temin için hazırlanmış olan program dahi- linde talim edebilmek için, bu işi meslek edinmiş muallimlere ihtiyaç vardır ve bunların ye- tiştirilmesi ise, bir enstitünün te- sisine mütevakkıf bulunmakta. dır.,, Yine encümen mazbatasında bildirildiğine göre, bu enstitü kuruluncaya kadar Gazi Terbiye Enstitüsünden istifade edilmesi düşünülmüş ve bu hususta Ma. arif Vekâletile bir anlaşma ya- pılmıştır. Bu anlaşmaya göre, bu yıl Beden Terbiyesi 'Genel Di. rektörlüğü hesabına on bir tale. be Gazi Enstitüsünde okutula. eaktır. Bunun için bütçeye altı bin lira tahsisat konulmuştur, Encümen mazbatası, heyeti u- mumiyece olduğu gibi kabul e. dilmiştir. İSVİÇRE YENİ Tedbirler Alıyor Paris, 31 (A.A.) — Le Matin ga. zetesi, Cenevreden istihbar edi- yor: Harbin sirayeti dairesinin ge- röz Ç bi Archibald Mac Leish büyüklüğünün — Amerikada niş line karşı fede. ral meclis, yeni bir karar ittihaz etmiştir. Bu karar mucibince işliyen ve- ya işlemiyen ve askeri makamat- gibi derin bir teessür uyandırmaktadır. Hattâ harp taraftarı bedbinlerin kanaati. ne nazaran, Fransa, Rooseveltin söylediği A merikanın “son” müdafaa hattıdır. “ilk” değil, bilâkis, ça dere edil iş olan bü. tün nakil vasıtalarınm ilk işaretle yola çıkmağa âmâde olmaları i. cap etmektedir. Tamir edilmek üzere bulunan nakil vasıtaları. nın mümkün olduğu kadar sil. ratle sefer edebilecek bir hale ge- Et Pahalılaşacak Yazan : B. FEL, htikârla demiyelim d lılıkla mücadele babı nüz tatbikata geçemedi. zete — mütalâalarından, Meclisi müzakerelerinden hyor, Bunları okudukta: şimdiye kadar bilhassa gıdı delerinde husule gelen yüksekliğine hele bugüni lar dahilinde çare bulun artık ümit etmiyorum. değilse bundan sonra muhtemel pahalılıkları ön nin yolunu bulalım da geçmi vazgeçelim. Inkâr edilmez bir hakiki ki, Istanbulun en mühim maddelerinden biri olan saplar Şirketi ismindeki senin hemen hemen elini Büyük teşebbüslerin kuvvetl caret müesseselerine dayanın ucuzluk bakımından şayanı cih olduğu gibi böyle bir iş büyük sermayeli şirketler line de bir mâni olmadığına | bu müesseseye bir diyeceği yoktur. Yalnız bir mahzuru ! dır. O da rekabetin ortadan k ması, Ne ise orası bize ğil. Anlatmak istediğim iş baş Istanbul mezbahasında kı miş olan hayvanların kas nakil ve tevzii işini geçen kadar bu Kasaplar Şirketi yor ve: ğ Kuzu başına 15 Koyun başına — 25 Sığır başına — 168 Dana başına 76 Kuruş nakliye ücreti alıyal Bu da kiloda 1.5 — 2 kuruş ! dar bir şey tutardı. Şehirdeki nakliyatı geçen sene bir kanı belediye vezaifi arasına konu İstanbul Belediyesi buna dair | zırlığını yapmak üzere iken lülde harp patladı. Kamyon tirtmek, döviz tedarik müşkülleşti. Buna mukabil h etsiz bırakmak mümkün ola!l yacağı için belediye şehirde a ücretle et nakliyesini askıy a kardı. Zaten elinde bu işe mahı vesaiti hazır olan Kasaplar keti de belediyeye altı ayd bin lira vermek üzere bu işi rar üstüne aldı. Bu altı aylık mühlet bug tiyor. Bitmeden evvel bilh harbin son aldığı şiddet ü Istanbul Belediyesinin bu hizn ti görecek vasita tedarikine bütün imkân kalmayınca bele ye kemakân nakliyatın müzay de ile bir mütcahhide ve: müsaadesini istediyse de, D ye Vekâleti, kanunun karşısında belediyenin bu ti bizzat yapmasında ısrar eti Elinde vasıta yok. Müteahh vermiye de müsaade yok, lik vasıta tedarikine de va yok. Istanbul belediyesi ça olarak yine Kasaplar Şirketii başvurdu. Fakat bu sefer n yeyi ona vermek için değil, talarını kiralamak için, Işte tehlike burada kend gösteriyor. — Kasaplar Şi vaktile bu et nakliyesi için ayda - belediyeye 60 bin bedeli iltizam öderken bu kendi vasıtaları için belediyel ayda 65 bin lira kira istem Yani günde 2200 lira. y Şimdi belediyenin yapacağı $ şudur: Ya bu parayı verip n î yatı yapmak, yahut vermeyip tanbulu etsiz bırakmak. şıkka gitmiyeceğine göre, K* lar Şirketinin bu ölçüsüz taleb boyun eğmekten başka çare O halde Istanbulda et fiy yükselecektir. ğ Bu pahalılaşmanın önüne mek için iki çare vardır: Birincisi: Kasaplar Şirket sıtalarının bu fâhiş kiral, dolayı ete binecek olan fiyat fat kının belediye bütçesinden viyesi; d Ikincisi: Belediyece nakil v tası tedariki mümkün ol kadar eskiden olduğu gibi bu iltizama verilmesi; ş Bunların hangisi şayanı terci tir? Orasını tayin bana dü 7 Benim aradığım etin pahal! mamasıdır. — Uzcuzlanmasın vazgeçtik. 2 Haciyvadın dediği gibi: — — — Bakalım âyinci devran 1 tirilmesi muktezidir.