22 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

y İ l n Sovyet Gazeteleri sovet ütleîiklı-rin Şimali Fran. y ovye S O, —8 ve Belçikadaki vazi. irlietini B Te bir mahiyer z .. e Birliğinin ça ”| Müttefiklere Çatıyer . tin y esmi * tebliği mütte. Ş efleri ınühhî)llı'adxı_ 'boıul:l;.ıı!:ılaıîın_ı d zayla verdiklerini, K . . v » . ulların Manş denizine kadar | İZVestia, Emperyalistler Elinde Mübadele Akçesi Olmaki Stalin ve ak Abbeville Manş sahili. a ü . ş larını ve arada Aras ile| İstemiyen Devletler Vakayiden Dersler Almalıdır, Diyor? Molotof hi Olduğu için Böste, | i | Ütefikleri sarsıntıya uğra- tan en mühim âmilin Al- tarafından kullanılan a. ar olduğu anlaşılıyor. Ü ilar bu tankları kullanmak Nda büyük bir hüner ve akıyet göstermişlerdir. İn- mu. rinden General Sir Char- K 'Ynn, bu noktadan bahse. lınkl £$ ları imal ettikleri malüm- '_' Üttefikler için bir sürpriz Ksüt İliştet Naçı, 22 TAN 5-940 oli Fransada hS sehirlerini işgal ettikle. ildil'mektedir. an_laı-m bu hareketi başa. u_ş_"n'ali Fransanın Belçika. 1 "ş'k sahasında müttefikle. #L Mühim bir din göğdesinden kuvveti Müştır, uffîkler vaziyetin vaha- a hı"lkâr etmiyor ve bir ta. B buna âmil oldu- Söylüyorlar. Fakat vaha- f üda yapılacak şey, vaha. tedbirleri Fransızlarla kurtarmıya fev. ye* bir mahiyete çıkarmak *T sey yapılmakta ve bir başarmıya yetecek gay- rildiği göze çarpmakta. faların | l"l'îaı-af edecek ©r ü vaziyeti Yorlar, Bu çalışmayı P Tanklar : r Aain en maruf askeri & b 4 diyor ki: hçi ağır tanklar Polonyada Mamıştı. Gerçi Almanla- ÖŞUT n ha. Akat bunların imalinden olunan tâbiyevi maksat, , Bilhassa bu ağır tt motörize piyadelerle h .© hareket edebileceği tah. Wk. lmiyordu. Bu yüzden bu Tin bu şekilde kullanılma- Tni Stmiştir. ı:ahklar çok kalın zırhlı ol- P 5, beraber, tank dafii silâhla- 'ara mukavemet edemedi. iddialar Sir ileri sürülen eğildir. İ 12 anlarının mermileri, ha Okların zırhlarına €ktedir.,, 3 Generalinin bu izaha- lmanların, son taarruz. İ €fiklerin hesaplamadık- hç fakım silâhlarla karşıla. Anlaşılıyor. tının Sebepleri : “_lıt sarsıntıya sebep olan Biç;Gril, yalnız bu çeşit silâh » ” Daha başka sebepler de * Bunların en mühimmi, iheı—.“e Belçikanın mukave. H, “Zumundan fazla güven- * Holanda ile Belçikadan | nüfusu, daha geniş a- u; anPolonyanın âkıbeti gö- İm © iken Holanda ile Belçi. Mukavemetine daha fazla fok l— *k doğru olamazdı. Uki İngiltere ve Fransa. bi keri muharrirleri ,bu iki -Memleketin müdafaasına Yük bir kıymet vermekte bi huj ki Mesele, darbenin tesirin- k:hılmak için ynpıllbi!e_ ,, Seyi yapmaktır. Ve müt- U azim ile hareket et. gösteriyorlar. Hq]î,d“ğunu bildiriyor. M Glan: i hükümeti, (“Tile GÜN MAesancassennasaraenceKenANEDCEKAE DA tecride ük olduklarına dair bir ta. berler veriliyor. Fakat bu ha Tin mahiyeti henüz anla. bu silâhların nisbeten tesir “anda Bir Baltık ı;; İçin Çalışıyor İhiş ' 21 (ALA.) — Bung gaze- Mağış Mühabirinin Finlandada Mah, © Malümata nazaran Fin- hi hl Üüç Baltık devletine da- İf surette yaklaşmağa ve ekonomik ve politik bir hh]uşkll etmeğe hazırlanmak- Baltık olan ticari münase- a ç. İevsi için Litvanya, Es. Letonya ile ekonomik | Telerini hitama erdirmiş. *Vletler de, Finlandanm K kalkınması için füli *Tını vaadetmişlerdir. Moskova, 21 (Hususi) — Sovyet gazeteleri Garp cep- hesindeki muharebelere ge- niş bir yer vermekte ve har- bin yayılması ihtimaline dair mütalâalar yürütmektedir. İzvestia gazetesine göre İngil- tere ile Fransa, Holanda ve Bel. çika yoluyla Almanyaya taarruz fikrindeydiler. Almanlar mütte- fiklerden evvel davranmışlar, ve müttefiklere karşı faikiyet temin etmişler, Majino hattını yandan çevirerek Holanda sahillerini iş- gal ve Alman hava üslerini Lon. draya 300 kilometreye kadar ya- kınlaştırmışlardır. Bu —mesafe, tayyareler için yarım saatliktir. Almanya, Norveç ve Danimarka sahillerini zaptetmekle Şimal de- razine de hâkim olmuştur. Al. man hava kuvvetleri İngiliz do- nanmasını zincirliyerek onları ta- arruz Mmanevraları yapmaktan mahrum etmiş ve İskandinavya« da cereyan eden deniz muhare- beleri bunu isbat etmiştir. Di- ğer iki bitaraf manleket dahi harp tehlikesile karşı karşıyadır. Akdeniz ve Balkanlar Tehlikededir! İzvestia, daha sonra diyor ki. “İngiliz - Fransız bloku ile İ- talya arasında gerek Akdeniz, ge- rekse Uzak Şark meseleleri hak. kındaki tezatlar, son derece hâd bir devreye girmiştir. Chamber- lain'in, istifasından pek az evvel sarih bir surette tebarüz ettiril. diği veçhile, Akdeniz havzasile Balkanların yakmda harp hare. kâtına yeni bir sahne teşkil ede- çeği derpiş edilebilir.” İzvestia, harp tehlikesinin “Ho. landa mirası” yüzünden Pasifiğe de sirayet ettiğini söyledikten sonra diyor ki: Beşeriyetin Yarısından Fazlası Harp İçindedir! “Belçika ve şimali Fransa top- rakları, amansız muharebelere sahne olmaktadır. Emperyalist harp, milyonlarca kurban iste- mektedir. Bir milyar 250 milyon insan — Beşeriyetin yarısından fazlası — Avrupada ve Uzak Şarkta harp mahrekine dahil ol. muştur. Bitaraflığını temin edecek ha« kiki kuvvetlere malik olmıyan küçük devletlerin “bitaraflığı- nm” hayali bir şey olduğunu, son 2 hâdise teyit etmektedir. Bu su. retle bitaraflık ve istiklâllerini muhafaza etmek istiyen küçük devletlerin bu ihtimalleri asgari- ye inmektedir. Büyük emperya- hst devletlerin öldürücü bir harp idame ettirdikleri bir devirde, küçük devletlere karşı yapılaq harekâtın meşruiyet veya Vşq_emı meşruiyet hakkındaki yürutışlen bütün mütalâalar, ancak safiya. ne bir hareket olarak görülebilir, hiç şüphe yok ki, harbin bugğın— kü inkişafı anında, emperyşhst. ler yeni memleketleri şürüklc. mek için bütün gayretlerini sar- fedeceklerdir.” Küçük Devletler Ders Almalıdırlar! “Bitaraflıklarını samimi bir su. rette muhafaza etmek istiye.n ve İngiliz — Fransız emperyalistle- rinin ellerinde mübadele Aakçesi olmak istemiyen küçük devletler, ahvali hazıra vekayiinden fay- dalı dersler almalıdır. a Hiç yorulmadan şu cihet? ha. tırlatmak lâzımdır ki, harbin ge- nişlemesine hâdim bulunan bazı bitaraf devletlerin politikası, arı- cak bir intihar politikası olarak tavsif edilebilir. İngiliz — Fran- sız blokunun, harbin genişleme- sine mütedair ileri sürdükleri parolanın neticeleri de bundan ibâarettir.” Pravda Ne Diyor? Pravda gazetesi de ayni mev- zua temas etmekte ve ayni esas.- lar dairesinde mütalâalar yürü- terek şunları yazmaktadır: “İngiliz - Fransız bloku tara. fından Belçika ve Holandanın harbe — sürüklenmesi, Stalinin emperyalistler hakkındaki bir de bu bir kere daha teharüz tedir: “Emperyalistler ateşi baş. kalarına tutturmayı — severler,, “Garanti edenlerin ellerinde bi- rer oyuncak olan Belçika ve Ho. landanın âkıbetleri de Molotofun şu sözlerini bir kere daha teyit etmektedir: “Küçük devletlerin hukuk ve menfaatleri, emperya. listlerin ellerinde birer mübade- le vasıtasından ibarettir.,, Belçi. ka ve Holanda topraklarında in. kişaf temekte olan vakayi, zâ- minlerinin keyfine göre, harp meşaleleri ellerinde dans edip, ancak bir intihar politikası de- nilebilecek bir politika takip et. mekte olan küçük devletler hü- kümetleri için bir ders teşkil et. mektedir. İngiliz - Fransız blo. kunun yeni harp mihrakları ha- zırlamakta - olmaları hasebile, bu ders daha mühim addedilmelidir. İngiliz devlet adamlarının son zamanlarda, Akdenizde muhare. belerin pek yakın olduğundan bahsetmeleri bir tesadüf eseri değildir. Harp tehditleri Balkan memleketleri ve bütün Yakın Şark üzerinde — dolaşmaktadır. Ümit etmek lâzımdır ki, Norveç, Belçika ve Holandadan alınan dersler, zâminlerinin yakında ellerini harp ateşine sokturmağa hazırlandıkları hükümetler üze- İtalyanlar Yine Arazi Davasına G Cianonun Gazetesi; Avrupanın Mukadderatı Belli Olmadan Harekete Geçeceğiz, Diyor Roma, 21 (Hususi) — İtalyan gazeteleri Kont Ciano- nun son nutkunu tefsir etmiye ve İtalyanın hakları ve emelleri uğrunda her şeyi yapmıya hazır olduğunu ve her meselenin hemen hallini istediğini anlatıyorlar. Kont Ci- anonun gazetesi olmakla maruf Telegrafo gazetesi diyor ki: *Ciano, İtalyanın hükümranlık |cet kalmadan anlaşılacak kadar hakkına sahip bir devlet olmak itibarile hukukunu müdafaa et. rinde tesirlerini — gösterecektir. Bu memleketler yanmağa ne ka- dar maruz kaldıklarını anlama. hdırlar. Almanyanın vaktü zama nile yapmış olduğu sulh teklifle. rini reddederek, Avrupada ikinci bir emperyalist harp çıkardıkla. rı için, İngiliz - Fransız emper- yalistlerinin üzerlerine almış ol. dukları mesuliyet şimdi görül mektedr. U.R. S. S. sulh menafiini mü- dafaa ederek emperyalist bir harbin sureti umumiyede feci â. vakıbından ve bilhassa yayılma- sından mütevellit netayici teba- rüz ettirdiği zaman, bir kere da. ha haklı olduğunu ispat etmiş.- tir e. Parti Meclis Grüpu Ankara, 21 (TAN) Parti Grupu bugün Hilmi Uran'ın baş. kanlığında toplandı. Muhtelit ko. misyonların iki raporu kabul e- dildi. , ŞA LA uZ Milli Piyangonun 30 Ağustos Keşidesi Ankara, 21 (TAN) Milli Piyan. go 30 Ağustos zafer bayramı pi- yangosu keşidesini İzmir fuarın- da yapılacaktır. Ümesi tâzım geldiğini söylemiştir. 4Mumaiıeyhin bu sözü bundan |böyle İtalyanın — hükümranlık İnaklarınımn istimalinde kontrolle. |re tahdidata ve cebir ve şiddete |tâbi olmak gibi bir vaziyete uzun İnsüddet: müsamaha edemiyeceği | manasını ifade eder. İta'ya, ge- rek milli arazisinin ve gerek im. paratorluğu arazisinin tevsil e. raelindedir. İtalyanın bu emelieri Kont Ciano'nun 30 teşrinisani 933 tarihli nutkunda tarif edil- n.iştir. Mumaileyh bu nutkunda bır takım coğrafi isimler zikret. miş ve şiddetle alkışlanmıştır O tarihte demokrasiler. bu sa. ah müe/ebeleri nazar. :tıbara almamışlardır. Hali hazırda de- mokrasilerin bu — mutalebeleri ptk başka bir şekilde karşılamı. ya âmade oldukları an'aş'lıyor Fakat vakit geçmiştir. Bu gazete, İtalyan'ın eylül a- yendanberi bilhassa Alp hudu- dunda bir çok Fransız fırkalırını âtıl bırakmak suretile hâdisat ü. zerinde mühim tesirler icra etmiş olduklarını kaydettikten sonra şöyle demektedir: “jtalyanın, cereyan eden vu- kuat esnasında, kendisinin he- de"lerini elde ettiği zaman daha faal bir hattı hareke* ittihaz ede. teği muhakkaktır. Biz, - tarihin söatindeki ibre hulül etmiş olan zamanı göstermeden evvel hare. ket etmek — meckuriyetindeyız. Biz, Avrupanin mukadderatı ta- ayyün etmeden evvel haceket! e. aeceğiz.” İtalya Hakları Meselesini Ortaya Atıyor Giornale d'italia da şu mütalâ. aları yürütüyor: Kont Ciano'nur, Milanoda söy- lediği sözler tasrih ve tefsire ha. muşlardır: 785 gramdır). Alman ordusu Polonya gün Garp cephesindeki miktarının 4 misli. LA ların ifadesine göre, girmeleri emri verilmiştir. mıştır. © Amerikalı mütehassıslar Garp. cep- hesinde Almanların bu harpte sarfettikleri petrol miktarını hesap etmişler ve şu rakamları bul- Almanyanın dahilden ve hariçten te- min ettiği petrol miktarı günde 2,589,000 galondur (Bir galon 3 litre sında günde 4,675,000 galon petrol sarfetmiştir. Polonyada harbe 70 fırka iştirak ettiğine göre, fırka ba- şına 667,000 galon petrol düşer. Garp cephesinde 100 fırka asker bu- lunduğu söyleniyor. Şu halde bu cep- hede petrol sarfiyatının günde 6,670,000 galona varması lâzımdır. Hava kuvvetlerinin sarfettiği petrol miktarı bu yekünun haricindedir. Garp cephesinde Almanlar 3000 tay- yare kullandıklarına göre, günde 1,920,000 galon petrol sarfediyorlar demektir. Şu halde Almanyanın bu- rol sarfiyatı 8,590,000 galonu bulur. Yâni günlük tedarik ettiği petrol Fransızlar tarafından esir edilen Alman. Garp cephesinde harp eden askerlere 16 Mayısta Parise ordusu bu hedefine vaktinde varama- o e© Berlinde Amerikanın harbe girmesi totaliter harbi esna- duğu gibi, günlük pet- Fakat Alman güler yüz makta ve ihtimali endişe uyandırmıya başla- mıştır. Amerikan matbuatının kul- lanmakta olduğu sert lisan, Ameri- kan ricalinin aldıkları vaziyet Ber- lini hiç de memnun etmemiştir. Bu sebeple Berlin, Amerika harbe gir- meden Avrupa harbini bitirmek ka- rarını vermiştir. Sofya ve Bulgaristanda Almanların adedi günden güne çoğalmaktadır. Bütün otel- ler Almanlarla doludur. Sofyada her yer. de almanca konuşulduğu görülmektedir. Alman sefareti, Norveç ve Holandada ol. ne ait filmi halka göstermiştir. ristanda Almanyadan korkuluyor. Bu se.- beple Bulgaristanı istilâ eden Beşinci Al- man Koluna karşı tedbir almıya cesaret edemiyorlar. Bulgaristan son dakikaya kadar bi- taraf kalmıya karar vermiş görünü- yor. Fakat Balkanlarda bir askeri hareket olduğu takdirde Sovyetlerin kendilerini himaye edeceklerini zan- nediyorlar. LAŞ Atinada vaziyet normaldir. Hükümet fev. kalâde tedbirlere baş vurmamıştır. Halk endişe içinde Garp cephesindeki harbi ta- kip etmektedir. ' Bulgaristanın müttefiklere karşı te- mayül gösterdiği hakkındaki haber- ler teeyyüt etmemiştir. Bulgar hü- kümeti vaziyeti idare etmiye çalış- makta ve müttefik diplomatlarına kikatte Almanlara mütemayil bulun- Sofyada da Polonyanın işgali- Bulga- göstermektedir. Fakat ha- Sovyetlere güvenmektedir. mütalâasının derin hayatiyetini açıktır. İtalya, harbi istemersiş. tır. Fatat bütün can'ı ınliletle- rin mukadderatı bu ihtilâfta nev manda, İtalya uzakta kalamaz. İ. talya, emelleri, ihtiyaçları ve hakları meselesini oıteya atıyor. Düuçenin ve memleketin derin hissin2 tercüman olan Kont Ciü. no, bu emelleri şimdi halli lâazım gelen milli siyasetin müsbet bir meselesi şeklinde bir kere daha teyit etmiştir. Ciano Arnavutluğa geliyor Roma, 21 (A.A.) — Kont Cia. no, Çarşamba günü Tiranaya gi- decek ve Arnavutluğun ekono. mik merkezlerini ziyaret ede. cektir. Mussolininin Temasları Mussolini, bugün Bavyera u- mumi valisi ve Alman müstem- leke birliği şefi General Von Ep. pei kabul etmiştir. Görüşme es. nasında İtalyan Afrikası Nazırı Attilo Teruzzi de hazır bulun- muştur. Cebelitarık Boşaltılıyor Reuter bildiriyor: Cebelitarıkta kadınlar ve ço. cuklar tahliye edilmektedir. İlk grup, bugün Cebelitarıkı terket. mişlerdir. , Diğer gruplar, yarın ve müteakip günler Cebelitarıkı terkeyliyecektir. Tahliye edilen- ler Fransız Fasına gönderilmek. tedir. Mussolini, Mareşal Pietro Ba. dogğlio'yu kabul etmiştir. Mare. şal, Batı hududunda yaptığı tef- tiş hakkında Mussoliniye izahat vermiştir.,, Mesajlar Neşredilmiyecek Amerika Reisicümhurunun U. mumi Kâtibi, matbuat mümessil. lerine beyanatta bulunarak Ro- ösevelt ile Mussolini arasındaki muhaberatın hiçbir kısmının ga. zetelerde neşredilmemiş olması. na binaen bu iki devlet adamı a- rasında teati edilmiş olan son mesajları neşretmek için hiçbir sebep görememekte olduğunu be. yan etmiştir. Belfortlu Anaların Mussoliniye Müracaatı - Belfort arazisinde ikamet eden İalyan anaları, Mussoliniye tşu mesajı göndermişlerdir: “Fransa ve İalyanın müşterek medeniyeti olan hıristiyan ve Lâtin medeniyetinin mukaddera- tı mevzuu bahsolduğu şu saatte Belford arazisinde oturan İtalyan anaları Duçeye müracaat ederek kendisine kemali hürmetle iki millet arasında yapılacak bir harbin bir kardeş mücadelesinin bütün dehşetini taşıyacağını bil- dirirler.,, Mektepler Kapanıyor Romadan bildirildiğine göre, İtalyan anaları, Mussoliniye şu karrer olan 16 Haziran tarihi ye- rine 31 Mayısta kapatılacaktır. Amerikada Müttefiklere Askeri Yardım Cereyanı Başladı. Ayan Meclisinin ordu encü. meni reisi May radyoda bir hi- tabe irad ederek Amerikanın | müttefiklere ihtiyaçları olan bü. tün malzemeyi — göndermesini tavsiye etmiştir. Reisicümhur — namzetlerinden biri olan Robert Taft, Ayvrupa harbine karşı Amerikanın tama. mile bitaraf kalmasını tavsiye etmiştir. Taft, Amerikanın yal. nız kredi ve donanmasile yardım etmek suretile müttefiklerin ya.- nında harbe giremiyeceğini kay. dettikten sonra demiştir ki: “— Emniyetimizin ve müda. faamızın tehlikede bulunduğunu kabul edecek olursak buna karşı yarım tedbirler alamayız. Müt. tefikler için milyonlarca dolar sarfetmek ve onlara donanma. mızla yardım etmekte kendimizi haklı gördüğümüz için onlara as. kerlerimizle de yardım etmemek alçaklık alur.” irişiyorla zuvtbahis olduğu kLöyle bü za.' Kont Ciano <FELERK Harpte ve Spord Yazan: B. FELEKR Ricat, bir askeri hareke Bir ordu kâh ileri gi ti kâh geri gelir. İki boksör dövül şürken ileri, geri gidip geldikll ri gibi, Bir harpte içtinap edilmesi zım gelen âkıbet hezimete uği maktır ve eğer bir ordu tazam ricat edebiliyorsa, h metten kurtulmuş demektir. ten muntazam ricat her ordüj her istediği zaman müyesser muş bir şey değildir. Ve ni yet unutmamalı ki; ordular mı nuniyetle, sevinçle ricat etmij, ler, Bir strateji zarureti olal çekilirler, Ü Bunu sivil halka anlatmak D M güçtür ve hayli elimdir. Ve dil dan dolayıdır ki, ricat eden İ ordunun bu zaruri hareketi & bile endişeye düşmüş - zihin teskin için çeneye kuvvet ler. Vaziyeti, vaziyetin müsaati (| si nisbetinde izaha çalışırlar, | | Bence bir hükümetin en güç | lerinden, en sıkıcı, fakat lüzü lu vazifelerinden biri budur. Eğer herkes asker olsa ve kes böyle bir ricati icap ettii âmilleri mütalâa edebilse bu € de lüzum kalmaz. Lâkin iş taml | men berakistir. Sivil, askerin & | ladığını kavrıyamaz ve ricati ll görmez. ASN Harpte müşahede edilen |© vaziyetin tamamen zıddı da spd ü da görülür. İx Hiçbir asker, bir spor mağli biyetini kabul etmez. Etmez d ğil, eder ama mağlüp olanları ; fetmez, hoş görmez. SA Spor müsabakaları neticesim daima kuvvetliye veya mahi | gülmediğini çok defa şansa, m. sabakaların mizacma, seyircil | rin meyline bağlı olduğunu nihayet insanın üstün bir kı vet ve maharet karşısında ma- lüp ta olabileceğini onlara ne dar anlatsanız ikna edemezsin |. Çünkü asker mağlübiyeti mazil göremez. Eğer siviller harp harekâ askerliğin icaplarını iyi an lar, askerler de - sivillerin mücadelelerinde elde ettikle neticeleri askeri ölçülerle ölem selerdi, her ikisi de ne kadar t| hat ederlerdi. Hava Kurumu 7 Büyük Kurultayı — Yarın Toplanıyor., Ankara, 21 (TAN) — Türk va kurumu yedinci büyük kurü tavı yarın Büyük Millet Meeli salonunda toplanacaktır. Başveği kil Doktor Refik Saydam bir a tukla toplantıyı açacaktır. roltay münasebetile Türk Hay kurumu büyük bir hava mitinjeif) hazırlamıştır. 24 mayısta Etiml | sut hava sahasında yapılacak (l lan mitingi Cümhurreisimiz M Şef İnönünün şereflendirmelel| muhtemeldir. a _Türk Hava kurumuna yeni Ve r'ıdal membaları temin edilecel tir. Kurumun geliri 6 milyon | radan bir buçuk milyon Mrak düşmüştür. On kuruş mukabilir de aza olanlar şimdiye kadar y rim milyonu bulmuştur, * Havi, kurumu şimdiye kadar urdu 72 milyon lira ve 343 tayyere #i mın etmiştir. Havacılık tesisli için sarfedilen para bir mi bulmuştur.