3 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

a— - 3.5.940 3 MAYIS 940 TAN ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kn 1 Sene 2800 Kr. 750 * 6 Ay 1500 ” 400 ” 8 Ay s00 * 1850 * 1t Ay soo ” Milletlerarası posta ittihadına dahil olmıyan memleketler için abone bedeli müddet sırasiyle 30, 16. 9, 3,5 liradır. Abone bedeli peşindir. Adres değiştirmek 25 — kuruştur. Cevap için mektuplara 10 kuruşluk PUl ilâvesi lâzımdır. İGÜNÜN “MESELELERİ | Haksızlığa Uğrıyan Bir Vatandaş lusal Ekonomi ve Arttırma Ku- rumunun köylülere: «.—. Daha bol tohum ekiniz!”, “Da. ha çok toprak ekiniz!,, Kabilinden tavsiyelerde bulunduğu şu günlerde de, bir vatandaşımızın çok şayanı dikkat bir şikâyetine muhatap ol. duk: Bu vatandaşımız diyor ki: “— Ben “Çorlu,, luyum: — Orada mevcut bulunan 60 dekarlık topra- gima, üç senedir, pirinç ekerim. Çel. tik K , bütün daşları, her yıl, pirincin ekim zamanından üç ay evvel hükümete başvurmıya ve ni. yetlerini bildirmiye mecbur tutar. Bu sene, hükümete müracaat ede.- bileceğim zamanın mühim bir kısmı. nı rahatsızlıkla geçirdim. Fakat bu. na rağmen, o üç ayın sonlarına doğ- ru, toprağıma pirinç ekmek istediği- vül ibildirmek İtakk buld Ve hastalığımı ispat eden raporu da isti. dama ekliyerek, gecikişimden müte. vellit kusurumun affını diledim. Fakat, maalesef, aldığım - cevap menfi oldu. Ve ben, bir dikkatsizlik yüzünden istidamı vermekte gecik. miş sayılarak, toprağımı ekememiye mahküm edildim: Bu yüzden, bu yıl, 60 dekar toprağım, mahsulsüz kaldı. Halbuki, topraklarına pirinç eke. teklerin hükümete niyetlerini haber vermiye mecbur tutulmaları, sıhhi zaruretlerin neticesidir: Hükümet, bu ihbar sayesinde, mevzuubahs edi- len mahalle pirinç ekilmesinde sıhhi bir mahzur bulunup bulunmadığını tetkik ettirmek imkânını kazanır, ve sihhi. bir mahzur. görmediği takdir. de, istenilen izini tereddütsüz verir. Böyle bir müracaatin ayni mahal için her yıl tekrarl lü bir formalite ise de, bir teamül hali. ne geldiği için, bizler de mecburen inkıyat ediyorduk. : Fakat benim toprağım, bir defa tetkik olunmuştur. Bu tetkik netice. sinde, oraya pirinç ekmemde sıhhi bir mahzur görülmediği de, istediğim müsaadenin geçen yıllarda bend EyUDAIP TAN ——— ——— —.. am—., AY b Kükir ' AKDENİZ VAZİYETİNİ Yeni Bir Har AKDENİ Pu zi VE BU DENİZDEKİ BAŞLICA GEÇİT. YERLERİNİ GÖSTERİR HARİTA p Sahası: B İtalyanların Müttefiklerin Harp Plânı u defa müttefiklerle İtalya arasında cereyan edecek harp hakkında bir fikir edinmek için 1914 - 18 har- Harp A Plânı kdenizde harp havası esiyor. İtalyanın son zamanlarda müttefikler aleyhine aldığı şiddetli vaziyet, İngiltere ve Fransanın ticaret filolarını Ak- denizden çekmiye mecbur olmaları, nazik bir vaziyet karşı- sında bulunduğumuzu gösteriyor. Mussolini Hitlerle bitlikte harekete karar vermiş görü- nüyor: Bu takdirde ne olacak? İtalya Balkanlarda ve Akde- nizde ne yapabilir? İtalyanın ilk hedefi, Nazi siste. minde bir yıldırım taarruzu ile Yu. goslavyayı işgaldir. Bu işgali de müttefik ordularının Balkanlara naklinden evvel tamamlamak eme- lindedir. Fakat İtalyanın Yugoslavyayı esirgenmemiş bulunmasiyle sabittir. Şu halde, kanuni müracaati yap- makta teahhür ettiğim hükmüne —hem de haksız yere— varılıp ta, bu müsaadenin bu yıl bana verilme. mesi de neden? Ben, bu vaziyeti, alâkadar vekâ. lete de y Maruz kaldığım mu. lani: lduğı ispat et. tim. Fakat, bana verilen cevap şu ol. du: “— Bizce yapılacak bir şey yok. tur!,, - Vatandaşımızm şikâyeti burada bi- tiyor. Fakat biz, ona yukarıki cevı_l!ı veren vekâletle hiç te hemfikir deği. liz: Bizce, bilâkis yapılacak çok şey vardır: Çünkü biz, bu vaziyette dn_lın başka vatandaşlar bulunabileceğini düşünüyoruz. O takdirde de, ufak te- fek dikkatsizlikler, ve mânasız for. malitelerle, her yıl memlekette, bir hayli arazinin âtıl bırakılabileceğini, bir çok vatandaşlarla bizlikte mem. leketin de zarar görebileceğini anlı- Yoruz, Bunun içindir ki, her lüzumlu Mahsulü arttırmak uğrunda, domate- Si güle, lâleye tercih edecek derecede ileri gittiğimiz şu günlerde, müstah- silin işini , güçleştiren bu kabil for- Maliteleri ve dikkatsizlikleri ortadan kaldırıcı çarelere baş vurmak, sade kuru propagandadan hayır bekle. mekten çok daha isabetli bir vatan vazifesidir. aei Fena Âdet —x Tıp talebelerinden Baha, İhsan, Esat ve ı.:. Akşit yazıyorlar: — En fena âdetlerden biri, mezar ba- Sinda dua eder gibi görünen sefil, üstü ba- $i perişan insanların hareketleridir. Cena- Zelerin nakil işi organize edilmiştir. Mezar başlarında bu dini rasimenin de nezahet Ve edep dairesinde yapılması zarurldir. Ölü Sahibinin muztarip dakikalarından " âdi Menfaat hissile istifadeye kalkışan bir sü- :l Çingene yerine mezar başında bir veya İrkaç hocanın bulundurulması ve bunun TMecbur! tutulması bütün bu cirkinlikleri #rtadan kaldıracaktır.” * işgal teşebbüsü, müttefiklerin mu- halefetine uğramasa bile kolay muvaffak olur bir iş değildir. Yu. goslavya, Balkanlarda en kuvyetli ordusu olan devletlerden biridir. Yugoslavyanın —hazari — kuvveti 350,000, ihtiyat kuvveti 1,000,000 dür. Sırpların harp kabiliyetleri de bütün Avrupaca malümdur. İtalya bu kuvvete karşı 1,000,000 asker sevkedebilir, ve ileride ,bu kuvveti nihayet 1,500,000 askere çıkarabilir. Bu kuvveti himaye için de Adriyatik denizini kapa. mıya ve donanmasını Adriyatik sahillerinde bekletmiye mecbur. dur. İtalyan kuvvetleri Arnavutluk- tan Yugoslavya üzerirle yürürken İtalyan donanması denizden ve ka- radan Dalmaçya sahillerini top a- teşi altına alacaktır. Böyle bir ha. rekette ilk hedef, bütün gemicile. rin hayran oldukları, Dubrovnik ve biraz daha Cenupta Kataro li. manlarını almaktır. Yugoslavlann Adarıyatikte kü. çük bir donanmaları vardır. Bir hafif kruvazör, bir eski kruva- zör, 3 destroyer, 8 torpidobot, 4 denizaltı gemisi ve bir kaç mayin gemisi, Deniz tayyareleri ise 60 ka. dardır. İtalyanın deniz kuvveti hakkın. da tam malümat sahibi değiliz. Fa. kat bir sene evvel yapılan tahmin. lere göre İtalyan donanması 4 zırh. lı, bir tayyare gemisi, 23 kruva- zör, 1ll destroyer, 101 denizaltı gemisi ve 58 torpidobottan mürek.- keptir. Bu sene de yeniden 35 er bin tonluk iki zırhlı indirmiştir. Yugoslavlar denizde mukavemet edemiyecekleri için, sahil boyunca uzanan yüksek dağlara çekilecek. lerdir. Bu dağlık arazi kolaylıkla müdafaa edilebilir. Şimalde İtalyan ordusu Triyeste ve Fiume'den Zagrebe doğru bir taarruza geçebilir. Zagrebe olanı mesafe 160 kilometredir ve oradan Tuna vadisini takip ederek Bel. grada inilir. Eğer Almanlar da ayni (Devamı 7 incide* bini hatırlamak kâfi değildir, fakat son senelerin tecrübeleri göstermiştir ki, kati harp ancak denizde ve karada yapılabi- lir. Hava kuvvetleri ancak deniz. ve kara muharebelerinde ğardımcı rol oynıyabilmektedir. İtalyanın vaziyeti, sahilleri az olan ve hududu Zigfrid hattı ile muhafaza altına alınmış bulunan Almanyanınkine benzemez. LOKMAN HEKİMİN ÖĞÜTLERİ SEMİZOTUNDAN GENÇLİK Semizotunun sebze halinde, en- ginar ve bakla gibi, en yukarı ve en aşağı resmi fiyatı bulunmasına taaccüp etmemelisiniz. Onun he- kimlik tarihinde pek eski bir yeri vardır. Onun için, semizotunu sev- meseniz bile, tarihine hürmet ede. rek arada sırada yemelisiniz. Semizotunun ilk vatanı Hint di. yarı olduğunu rTivayet ederlerse de, onun vesikaya dayanan tarihi eski Asuriler zamanından başlar. O zamanda adı pu « ru - pu . hu 0. !nnA semizotu, tahammür etmiş bir içkiye katılarak — barsaklarından hasta olanlara içirildiği vesikayla sabittir. Daha sonta İpokrat hökim ve o. nun arkasından başka büyük he- kimler semizotunun barsak hasta. lığına deva olduğunu kabul ettik. ten başka, baş ağrısına, göz ağrı- larına, mesane taşlarına, basur me- melerine, ağızdan kan gelmesine ve solucanlara karşı da ilâç oldu- KA Şlard v baki yu çıkarıldığı vakit onun su olmı. yan kısmından ancak bir dirhem kalır. Fakat bu bir dirhem madde- de büyük nisbette pektin vardır. Bu madde kanın pıhtılaşma kudre- tini arttırdığından şimdi kanama. lara karşı en yeni ilâçlardan biri. dir. Elmadan çıkarılan pektin mi- de ülserlerinde kanı kesmek için kullanılmaktadır. Şu halde eski zaman hekimleri. nin semizotunu, yukardan yahut aşağıdan kan gelmesine sebep olan hastalıklara karşı ilâç olarak kul- I D irbtna alimaklik dowlz lemez... Semizotunun terkibinde azotlu maddeler yüzde ancak 1,9, şeker yapacak maddeler 1,1 yağlı mad. desi daha az, yüzde 0,3 Lol_dnğıu: İtalyan toprakları karadan ve denizden müttefiklerin ordu ve do- nanmalarına açıktır. Fransız Başkumandanı General Gamelin isterse Napoleon ve Hani- bal'in izini takip ederek Alplar ü- zerinden Po vadisine inebilir ve buradaki Lictor hattını yardıktan sonra Milâno ve Turin kapılarına dayanır. Bu iki şehir de İtalyanın harp sanayi merkezidirler ve İtal. ya ordusu için feykalâde mühim. dirler. Geçen yaz Mussolini Po vadisin. de ordusuna bir müdafaa manevra- sı yaptırmış, fakat bu tecrübe İtal. yan Başkumandanlığının ümit ve cesaretini kırmaktan başka bir ne. tice vermemiştir. Bu tecrübeden sonradır ki Almanların Brener yo. luyla İtalyaya girerek İtalyan or.- 5 n : GÖPÜŞLER | Ecnebi Artistlerin Gidişi Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel | 62 artistin, Küçük Sanatları Himaye Kanununa dayanank_ ; leketten çıkarıl karar ve. rildi. Bu ecnebi artistler meselesi ÜLELE $ üzminde di duğu bir mevzudur. Yerli sanatkâr. lara karşı bu ecnebi artistlerin yap j tığı rekabet, iktısadi bakımdan ne | kadar eh iyetli ise, b ın tev. lit ettiği içtimal ve siyasi mahzur daha mühimdir. Bu ecnebi artistler dediğimiz d zümrenin, hayattaki rollerine a mamak elden gelmez. Hattâ arti ismini ayağa düşüren, sanatla alâ sından ziyade, halkın hayvani hisl rini İstismara memur edilen bu m lüklar hangi sebep ve saikle bu h yata düşmüş olurlarsa olsunlar, b nun günah ve vebali yine kendilerii den ziyade mensup oldukları cen yetlere aitti. ” Bara indirilen sanatta, Esthetii aramıyoruz. Çünkü sanat, hiç b şahsın veya kumpanyanın bütçe kâr getirecek bir istismar vası! değildir. Sanat başını patronun gö süne dayadığı dakikadan itibaren bir ticaret emtiasıdır. Bu bara ticare malı gibi getirilen, sanatla ber: kadınlığı, insanlığı istismar edili mahlüka, bir insan gözüyle baktığı- mız zaman, bugünkü medeniyet istismarda gösterdiği İğrenç ze karşısında hicapla yüzlerimizi ört. memiz icap eder, Şahıslarına karşı ne kadar in olursak olalım, beyaz kadın tica yaftasiyle kıta kıta, şehir şehir do. laştırılan bu mahlükların, gittik. leri memleketlerde yarattıkları tısadi ve içtimat huzursuzlu göz kapayamayız. Hele buna bir de siyasi fonction ilâve edilirse!... Düne kadar bu artistler büyük caret kumpanyalarının dünya pazı larına ihraç ettiği beyaz esirli Dünkü esir pazarında çırçıplak lup satılan esirle, bunların daki fark, bunların sanatı uçkur b vasına, dansı göbek çalkantısına dirmelerindeki maharet, satıcının linde esaret 'berâti yerine, bir turat, alıcının sırtında maşlâh yeri. ne taşıdığı bir smokinden ibaretti Beyaz kadın ticareti, bugünkü A rupa medeniyetinin şerefle göğsünt taşıdığı fazilet madalyasıdır. Düne kadar ticaret emtiası oları pazar pazar dolaştırılan bu mahlük. lara son zamanlarda bir diplom cübbesi, bir casus maskesi takı en büyük siyasilerin hemdemi, | büyük casus teşkilâtlarının vasıtat yaptılar, K Entellektüelin arasına, halkı rasına, diplomatların arasına sı!ıtiyle kuldular, h Aamalali yalnız ceplerini değil, kafasmın hü relerindeki gizliyi de soydular... di gidişlerini, içtimal ve siyasi | mikroptan kurtuluş sayarak sev biliriz. Fakat, kadın ve artist isı altında beyaz ticaretin kurban etti bu zavallı esirlere, hileli politi K eç : h . fazilet dolandırıcısı Trolüne sok bu insan taklitlerine bakıp acı mak, istismarın iğrenc suratına kürmemek elden gelmiyor. dusunu takviye etmek b tinde bulunduğu anlaşılmıştır. Fakat müttefik kuvvetleri kara. dan İtalyayı istilâ ihtiyacını duy- mıyabilirler. İngiliz ve Fransız do. ları Akdenizin kontrolünü iye- dan kendisinin besl pek azdır. Fakat yemek olarak Pi şirildiği vakit bol bol sade yağ, sa- lata olarak yenildiği vakitte de haylice zeytin y,ğı yemeğe vesile lerinin en kuvvetli piri olan bizim Anadollu Apollonius daha ileriye giderek, —delikanlılar sabahleyin kendilerini pişman eden rüyalar. dan kurtulmak isterlerse gece ya. taklarına biraz semizotu koyunca birebir geldiğini söylemişti... Ortaçağlarda da semizotu linet vermek bir de akan kanı durdur- mak h lariyle şh lmuş İkinci hassası, bir büyük adam harpte ayağından yaralandığı va. kit semizotunun üzerine basınca kanın durması üzerine meydana çıktığından semizotuna mübarek adı verilmişti. Fakat bunun neden ileri geldiğini anlıyamıyan ve ku. runtuya atfeden ahmaklar semiz. otu ile eğlenmek istiyerek ona Bak. latül . Humeka demişlerdi. Halbuki semizotunun bu iki has- sası da doğrudur. Linet vermesi lüzüci olmasından ileri geldiğin. den bunu semizotu yiyenler de kendi tecrübeleriyle bilirler, Kanı durdurmak h ge. lduğ tu kendisi bes- liyemese bile yağın beslemesine vasıta olur. Semizotu yemeğine bolca pirinç katmak âdet olduğun. dan bu da sebzenin şeker cihetin. den eksiğini tamamlamış olur. Semizotu yeşillik olmakla bera. ber vitaminleri cihetinden - tetkik edildiğine dair şimdilik bir haber yoktur. Ancak eski zamanda onu iskorbut illetine karşı da ilâç ola. vak yediklerine bakılırsa bir gün semizotundaki C vitaminininden haber çıkmıyacak denilemez. Madenleri pek çok türlü değilse. de bir tanesi pek kıymetlidir: Se- mizotunda yüzde 151 miligram manyeziyom madeni vardır. O ma- denden bu kadar bol nisbette taze bzelerin ve taze yemişlerin hiç birinde bulunmaz. Manyeziyomun gençlik veren maden olduğu elbet. | te hatırınızdan r... Bu. da semizotunun en yeni öğrenilen hassası. Bundan dolayı, ihtiyarların se- lince bu da terkibindeki pektin maddesinden ileri gelir. Vâkıâ, Boerhave hekimin dediği gibi se. mizotunun bir libresi sıkılın ta gu. leri onu yalnız diş. lerine göre yumuşacık bulmaların- dan değil, biraz da, semizotunda gençlik bulacaklarını tahmin et. melerindendir. ç y üttefik donanmaları evveli üzerlerine almışlar ve bu denizi a- ralarında taksim etmişlerdir: Ak. denizin Garb kısmı Fransız do. nanmasına bırakılmıştır. Burada Toulon. ve Bizerta limanları Fran. sız donanmasının üslerini teşkil e. der. Cebelitarıkta da İngiliz ve Fransız donanmaları müştereken çalışırlar. Akdenizin Şark kısmını da İngiliz donanması kontrol eder. Ve bu donanma da Malta ve İsken- deriye üslerine dayanır. Müşterek donanmanın Başkumandanı İngiliz Amirali Cunmugham'dır. Bu ku- mandan ilk şöhretini Çanakkale harbinde kazanmıştır. 1937 denberi İngilterenin Akdeniz donanması kumandanıdır.. Geçen sene de İn- giliz Amiral Gemisi ile İstanbulu ziyaret etmiştir. Amiral Cunmugham iki ay evvel Maltaya giderek Fransız Akdeniz donanması kumandanı ile görüş. müş, ve plânlarını hazırlamıştır. Süveyş Kanalı ile Cebelita. rığı kapıyarak İtalyanın deniz yol. larını kesecektir. İtalya o tarihten itibaren hariçten bir damla petrol alamıyacak, bir dirhem gıda mad. desi ve ham madde getirtemiye. cektir. Süveyş Kanalmın kapanmması İ. talyanın Habesistandaki ordusıuma mühimmat göndermesine mâni o- lacaktır. Habeşistanın yegâne mal reci olan Cibuti limanı da Frah. sızların elindedir. 4 İtalyanın Cenova, Spezia ve poli limanları ile Roma şehri v Sicilya doğrudan doğruya mütte fikler donanmasının tehdidi altın dadır. İtalyan şimendifer ha kolaylıkla bombardıman edileb İtalyanların Sardinya ve Sicilyadı ki deniz üsleri müttefikler don masının hücumu karşısında âtıl b hale getirilebilir.. Bundan başka müttefikler donanması Yı tan sahillerinden istifade edec Korfoyu işgal edip Adriyatiği piyacaktır. İtalyanlar en ziyade denizal gemileri ve tayyareleriyle mü fikler donanmasını hırpalıyacak rını umuyorlar. Fakat Habeş h bindenberi vaziyet değşimiştir. Ve denizaltı gemilerinin büyük hi gemilerine zarar veremedikleri &: bit olmuştur. Malta limanı blle': kisi kadar İtalyan hücumundat korkmiyacak vaziyete sok! tur., Müttefik donanmaları İ donanmasına üstündür. Onun içindir ki İtalyanın girmesi müttefikleri endişeye şürmekten uzaktır. Bilâkis nın bir an evvel vaziyetini tayin | derek harbe girmesi, belki de h bin bir an evvel bitmesini k laştıracaktır.