23 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

23.4.9040 23 NİSAN 940 İTAN BEDELİ Ecnebi «soğ so sw * dahil için abone 80, 16, 9, Abone » bedei iddet sırrstyle Kala T İİ İNİ örleri de ol Edelim * okuyucu, mektupta şu satırları Geven gece, sinema dönüşi bize göndere yerleşmeden trlad Sofi ye taksiden ir “ Edebilmek için mecburiyetinde Mümkündür” etabın, İ Bamına seli. dikkat vatandaşların alâkadarların ni çekmemizi rica ederek biti. kadar haklı | okuyucunun ne En meydanda. : etinden müşteki olmadığı Yoför vatandaşlar arasında, bu okuyucumuzun rastladığı Vazife halinde sarhos bulunan. vardır. Halbuki, vazife halinde * bir şoförle, cinneti muvakka. #*tirmiş bir eli silâhlı arasında bir fark yoktur. Değil sarhoş, irleri bozuk kimselerin bile | siyon başında bulunmaları, va- Aslan hayatlarına emmniyetleri. tan bir vaflettir. Nitekim, bü. | Mmisaline, bu yaz kendimiz de aca | İk ürette şahit olmuştuk: Vazitele. | #örmek üzere Edirneye giden pdaşlarımızı getiren şoför, bir lâs- | ag patlamasına sinirlenmiş, araba. İçi bu hiddetle son sürati Süretle hazırladığı kazayla, arka. izin ağır yaralar almalarına, me bir ölüm tehlikesi atlatma. Mi Sebep olmuştu. hun içindir ki, soförlerin vazife da sarhoş olmamalarını temin dile yapılan kontrol çok daha irilmelidir. Sık sık şahit ol. YA başladığımız vâkıalar, ve kaza- N Son zamanlarda sıklaşması, bu Yolün zaafına delâlet etmekte. « Halbuki, hatırlatmak isteriz ki, , bozuk olması; alabaların bo- olmasından çok daha tehlikelidir. | hala, kontrolde | gösterilen dik-| İN, #oförleri kontrolde de gösteril. | » bazı otomobiller, âhirete yol. | İttıyan cehennemi birer nakil va. olmaktan kurtulamaz! . *. Mib Bir Havadis Söyle bir garip havadis okuduk: Ayaspaşada Selime Hatun camli 40- Kay ki Arnavut kaldırımları parkeye Na olunmak üzere söktilmüştü. Aradı ik, Zâmar geçtiği belde yol hâli ya 4 “8lir, Bu işlek yol bükün, geçilmez yle Parke taşları halk tarafından Ny dik, yolun yapılmıyacağı söyle- Bi, bu havadise inanamadık. Çün. iy Btanbulun imarmdaki hizmetle. air edemiyeceğimiz Lütfi Kır, &y* bir caddeyi tâmir için, halkan | Msleliği yapmasını İstiy i, veremiyoruz. Bunun çindir | a izce, bu havadisi yazanlar, hak. bie taarruzda bulunmuşlardır.Bir &* daha tekrar edelim: Biz, tenki- ygetl tenkide tarafdarız. Fakat | ir ithamlarla, çalışan bir idare ! Viy, Bin şevkinin kırılmasından da| Mi, bu şehrin zarar göreceğine ka- "ğ kanaat de bize, münekkitle- “yi makül olmıya davet etmek ih- & duyuruyor. Meme Emerken Boğulan |! Zavallı Çocuk! 2 gile isminde bir kadın, bundan İş 8 evvel Haseki hastahanesinde k gin doğurmuştur. Halide evvel- İh çocuğunu emzirirken uyuya- i Çocuk #a nefes alamamış, bo- » ölmüştür, Tabibiadli hâdise. ey bheli görmüş, cesedin morkta Yizum göstermiştir, B» sınıf gemilerden İtaly TAN İtalya, Akdeniz hâkimiyetini ele almak için ötedenberi deniz inşaatına büyük ehemmiyet vermiş ve son senelerde bu husustaki gayretini büsbütün arttırmıştır. Bu yazı İtalyan donanması hakkında size bir fikir vermiye yarıyacaktır. o o o Bugünkü italyan DONANMASI jar Akdenizde emellerin tahakkuk ettirerek istedik. lerini elde edebilmek için kuvvetli bir donanmaya ihtiyue ve Akdeniz hakimi” lundurulması lâzım iden takdir edi hayli kabarık bir in le donanmasını her raz daha artırarak miştir. Bugün Akdeniz ra Yapan İtalyan birinci kine filosunun cüzütamları her bakım. det itibarile dünyuda »irin. gelmektedir.Bundun başka donanmasınd. son s1 denilen dört adet hattı hurp gemisile de 940 temmuzunda tak- viye edilmiş olacaktır ki, bu dört olan ması, 6 yeni ve modern si ri laşıyap her boyda ve her cin gemilerder mürekkeptir ki, onları da'şu şekil. de tasnif edebiliriz: IHattıharp gemileri . donanmasında en son edilen ve ikisi bu tan feye alınacak olan 35 bin tonluk dört hatı ” misi vardır. Bunlar da Vittorio Veneto, | İmpero, hattı harp gemileridir Vittorio Veneto ve Littorlo is mindeki gemilerin planları 954 te yapılmıştı, Ayni sene içinde inşa. sma başlanarak 939 n denize indirilmiş olace iki gemi ile birlikte 938 de in na başlanan diğer iki geminin de saatı tacil edilmişti nlar 940 temmuzunda vazifeye başlamış 0- lacaklardır. Bu gemiler 30 mil süratle ola. caklar ve 9 adet 38.1 santimetrelik topla ağır bataryaları ve 12 adet 15.1 santimetrelik topla vasat ba- taryaları donatılacaktır. Burlardan waada 12 adet 9 santimetrelik top. la ve 20 adet makineli tüfek ile de hava bataryası teçhiz edilecektir. Bu gemiler ayni zamanda 4 teyya- inşa Roma Yazan: H. KORUR Jtalyantarın yeni inşa ettikleri 35,000 tontuk dört zırhlıdan biri: “Vittorio Veneto,, denize indirilirken re ve 2 adet katupolt (tayyare v. çurmıya mahsus tertibat) taşıya caklardır. Boyları 230 metre, aişliği 31.6 metredir. Ru gemi seferi kadrosu 1600 kişidir. 15 beygir kuvvetinde turbin ile inü. teharriktir, : Bu dört gemiden maada ayni Sı. nıftan ve hâlen vazife görmekte © ian-9öZ44 mecmu' tonluk © 4 adet 7 gemisi daha vardır ki, bunlar da Conte di Cavoul, Calo Duillio, An- drea Doria'dır, Bu gemiler 24 bin tonluk, 27 mil sürattedirler. .Ağır bataryaları 10 adet 92 santimetre. lik topla ve vasat bataryaları 12 adet 12 santimetrelik ve $ adet 10 santimetrelik opla teçhiz edilmiş. tir. 20 adet makineli tüfek ve 4 tayyare taşırlar. Bu gemiler 911 ile 913 arasında” inşa edilmişlerdir 1037 ve 1939 seneleri zarfında kıs- men tadil olunarak modern bir ha. le konulmuşlardır. Bunlardan ma. ada 908 de inşa edilmiş 9232 tonluk 29 mil süratte San Giorgio isminde bir gemi daha vardır ki, #adet 25 4 santimetrelik, 8 «det 19 san. timetrelik top taşır. Bu snf gemilere mukabi' İn- giltere donanmasında 15 adet hatt harp gemisi ve Fransız donanma. sında da 7 adet hattı harp gemisi « vardır. Son denize indirilen 35 bin tonluk “Jean Bart” , da ilâve e dersek müttefiklerin hattı harp ge müileri 23 & bulur ve bunun yari. sini Akdeniz örnniyetine * ayırmi nın maksada kâfi geleceği kendi. liğinden meydana ayyare gemüeri : 1 İyan donanmasında nalet 4880 tohluk 20 tayyare ta i yare gemisi vardır te inşa edilmiştir. 2) mll sürattedir. 4 adet 10.2 sansi. metrelik topla 4 adet makineli tü- fek ve 2 adet katapolt (tayyare u- çurmıya mahsus tertibat) taşır ve buna mukabil İngiliz donanmasın. da 115.350 mecmu tonluk 100 tay- - OKMAN HEKİMİN ÖĞÜTLERİ ÇOCUK NASIL BÜYÜR? Çocuk, bir bakımdan, insan min- yatürü demektir. görünüşte, ço- cuk olmıyanlarda bulunan o şeyle- rin hemen hepsi çocukta bulunur. Çocuğun babası sakalını ve bıyık- larını traş ettiriyorsa, görünüşte baba'ile küçücük çocuğu arasında fark, ancak bir mikyas farkından ibaret kalır: Bu zamanlarda gaze- telerin sık sık sayfalarına koyduk- ları haritalar gil büyüklük ve küçüklük farkı, Fakat bu benzeyiş yalnız görü. nüşte kalır. Vücudün işlemesi ba. kımından çocukla çocuk olmıyan. ların arasındaki fark pek büyük- tür. Çocuğun sağlığı da, hastalık. ları da çocuk o olmuyanlarınkine benzemez: İkisinin arasındaki fark hareket ve «üküt arasındaki fark kadar ehemmiyetlidir. Çocuk ol. mıyan sükün halinde, çocuk hare- ket halinde, yani durmadan büyü. yen bir vücuttur. Çocuk olm. yanlarla çocukların arasmda fark olmasaydı, çocukların hepsi cüce sayılırdı, çünkü insanın gerçekten minyaürlü ancak eücelerdir. Çocuklarla çocuk olmuyanları a- yirdeden şey, büyümek olduğuna göre, çocuğun sağlığı da, hastalığı da büyüme tarzına bağlıdır. Onun için hekimler çocukları muayene ettikleri vakit, her şeyden önce cuğun yaşına göre, cüssesine kat ederler. sağlığına dikkat etmek istiyen annelerin ve babaların da, çocuğun nasıl büyü. düğünü bilerek ona göre, sağlığına weya hastalığına hülkmetmeleri me, duğunu tabi, tak- dir edersiniz... Çocuğun en çok büyüdüğü de- vir, daha doğmadan önce, annesi. zamandır: Gözle görülmez, terazi ile tartıl maz bir hücre dokuz ay içinde ya- sım metre uzunluğunda, ve aşağı yukurı, üç kilo ağırlığında bir ço- cuk olur. Çocuk annesinin kar- nındayken büyümesi yolunda olup olmadığı anlatılmak üzöre vakit vakit ölçülüp. tartılması mümkün olsaydı, insanların sağlığına da daha iyi çareler bulunmuş olurdu. Şimdiki halde, o kadar derinlikte geçen hayat muamelelerini kontrol etmek için vasıta olmadığından, çocuğun yolunda büyüyüp, büyü- mediği ancak doğduktan sonra tet- kik edilebilir, Yeni doğan çocuğun üç kile gelmesi vasati bir hesaptır, Bu va- sali sayının aşağısında ve yuka- rısında, tabii, pek çok farklar v dır. Zaten yeni doğan bir kız ço- cuğunun erkek çocuktan biraz da- ha hafif gelmesi âdettir... Sonrada doğduğu zaman beş kile ağırlığında o çelen çocuklar da vardır. Bunun aksine olarak bazıları da üç kilodan pek hafif olarak doğarlar. Hele ikiz ço. cukların du hafif olduklarını her. kes bilir. Dokuz ay vaktinden önce doğan Tar arasında bir buçuk, hattâ yal. nız bir kile gelen çocuklar vardır. Onların yaşıyabilecekleri pek şüp- beli kalır, Çocuğun üç kılodan ziyadece ha- İif olması, annesinin yorgun oldu- ğuna, gebeliğini sağlık bakımın. dan iyi şartlar içinde geçiremedi. ğine delâlet eder. Öyle doğan ço- cuğun da sağlığı pek nazik olur. Kendisi âfiyette olan ve gebeliğini iyi şartlar içinde geçiren ânnenin doğuracağı çocuk nermal ağırlık. ta, yani üç kiloya pek yakın olarak gelmelidir... Bir rivayete göre, bir annenin kırk yaşına kadar doğura. | cağı çocuklardan sonra | gelenler | önce gelenlerden daima daha ağır olarak doğarlar. Çocuk doğduktan sonra, annesi. nin karnındayken kendisinin kar. minda birikmiş olan maddelerin çıkmasından ve hava teneffüs et. mesinden dolayı üç, dört gün için. de ağırlığından yüz elli, ikişer yüz gram kaybetmesi tabiidir. İlk gün- lerde annesinin vereceği gıda, ç0- cuğun vücudünden çıkan maddele. rin ağırlığını telâfi edemez. Üç, dört gün sonra, annesi ço. cuğu iyi besliyorsa, çocuk kaybet. tiği ağırlığı yeniden kazanmıya başlar ve sekiz, en gün sonra doğ- duğu ilk eki kadar ağır olur. Mae El öteki havalı dünyada geçen iki türlü hayat ara. sında muvazene hasıl olması için geçen bu on gün, elbette çok gö- rülemer... Bu kaide bilinince, on günlük çocuk, hâlâ doğduğu gün kadar hafif geliyor, diye merak etmeğe de yer kalmaz. yare taşıyan 7 adet tayyare gemisi ve Fransızlarda 23146 mecmu ton. luk 66 tayyare taşıyan iki tayya- e gemisi vardır. Harp Akdenize ıldığı takdirde müttefikle, ellerinde bulunan 9 tayya sinden bir kısmını bu su dermekte gecikmiyecek hakkaktır. Kruvazörler : talyan donanmasında bü st. nif gemilerden 70 bin mec. mu tonluk 7 adet gemi vardır ki. bunlar da; Pola, Gorizw, Zara, Fiume, Bolzano, Trento, Trieste i simlerini taşırlar, Her biri onar vin tonluk gemilerdir. 38 mil arasındadır. Bu ilk dört tanesi 1931 de ' vazifeye başlamışlardır. 8 adet 202 santi. metrelik 12 adet 10 santimetrelik topla 8 adet 3.7 santimetrelik defi tayyare topu ve 2 tayy leri 3200 mildir. Boyları 183 metre ve mürettebatı 930 kişidir. Balzano: 1933 te donanmaya il. tihak etmiştir. 36 - 59 mil sürat. tedir. 8 adet 203 santimetrelik topla ağır bstaryası, 12 adet 10 santimetrolik topla vasat batarya donatılmıştır. 8 adet 3.7 santimet. relik defi tayyare topları vardır. Bundan maada 8 torpito kovanı ve 2 tayyaresi mevcuttur si de ayni ar ve sürat cihetinden tündürler İngiliz. donanmasındı. bu sınıf gemilerden 145 bin mecmu onluk İS'adet kruvször, ve Fransız do. masında ise 70 bin mecmu ton. luk T adet kruvazör vardır. Mütte. fiklerin kruvazör mecmuu 22 yi bulur ki, bu da Akdenizdeki İtal, yan kruvazörlerile bay ölçüşebile. cek kadarını bu, sular için tefrik etmeği kolaylaştirır. evsaftadır. daha üs- Hafif kruvazörler : talyan donanmasında halen bu sinif gemilerden 43820 mecmu tonluk 15 adet kruvazör vardır, Bunlardan 3 tanosi 936 da inşa edilmiştir. 7874 tonluk ve 38 mil sürattedir. ler. 10 adet 152 santimetrelik top- larla ağır bataryaları, 8 adet 10 santimetrelik larla vasat ba- taryaları donatılmıştır. Bundan mada 8 adet 3.7 santimetrelik top, & makineli tüfek, 53.3 santimetrelik 6 adet torpito kovanile 4 adet tay. yare taşırlar ve ayni anda mayin de dökebilirler. Diğer üç tenesi 933 de inşa edil. miş 36.5 mil süratinde 7283 tonluk gemilerdir. Bu gemiler de & adet 15.2 santimetrelik ve 6 adet 10 suntimetrelik topla 4 adet 3.7 san. timetrelik top,, 8 maketi tüfek € torpito kocanı, 3 tayyave taşırlar Ayni zamanda mayin dökmek i kullanılırlar, Diğer dört tanesi de ayni senede inşa edilmiş 6941 tonluk 37 mil sü. ratte gemilerdir. Ayni evsafta silâh taşırlar. Diğerleri 1930 ile 1932 dei edilmiş 5 er bin tonluk 37 mil sü. ratte gemiler olup ayni evsüfte si. lâh taşırlar. İtalyanların 83820 meemur ton. luk 5 adet hafif kruvazörüne mukabil İngiliz & donanmasında 284965 mecmu tonluk 45 adet ha, fif kruvazör ve Fransız donanma. sında 71729 mecmu tonluk 11 a. det hafif kruvazör mevcuttur, Şu halde müttefik donanma ceman 57 adet hafif kruvazöre malik demek- tir, Desiroyer ( Laaer, İtalyan bahriyesinde bu $1. nıf gemilerden 97443 mec. mu tonluk 74 adet lider destroyer vardır. Bunlardan 28 adedi 1932 3. (Devamı 7 incide) 5 elo AYI Milletlere Esaret |... .5 Mukadder midir? Yazan: Sabiha Zekeriya Serlel talyanın siyasi başmuharrirle. rinden Ansaldo radyoda ver diği bir nutukta “Unutmayınız ki, bu harbin mağlâpları, sefil hayatlarını zahmetle kazanan esirler haline ge- leceklerdir. Galipler, kendilerini her İkesin efendisi telâkki edecekler ve hükmetmiye çalışa- caklardır. Um yıkılmamak için sahip olduğu garan. ti bir tanedir. O da silâhlarının kuv. vetidir... Diyor. İtalyanlar unuttular mı, unutma. dılar mı bilmem amma, biz esarele düşmemek için yaptığımız İstiklâl i unutmadık. Harp sonu dost, düşman bütün emperj kuvvet. lere karşı, Anadolunun göbeğinde yapılan kavganın bir tek hedefi var- dı: Esir olmamak. Esarete karşı bü- tün milletlerin ruhunda yanı, tarihin bütün seyri içinde bu galiple mağlâhun, ezenle ezilenin kavgasını bir tek cümle ile ifade et- mek icap ederse buna, kurtuluş mücadelesi,, ismi iriz. Bir buçuk asırdır. ülkeleri lek; lokma doğriyan, milletleri esir kaf leleri halinde galiplerin menfaat çar. kına bağlayıp, gözleri bağlı hayvan gibi döndüren, ondört milyarlık dünya nüfusunun on bir milyarın &sir halinde yaşatan galiplerin, esu. ret iştihası daha doymadı mı? Bu on bir milyar esirin miktarı on tiç mil. yara çıkacak, bir milyar mı bunları nüfuz ve hâkimiyeti altına “alacak tır?.. Bu harbin gayesi bu madur? Bu harbin sonunda siyasi başmu. harririn dediği gibi harbin mağlüpla. rı sefil hayatlarını zahmetle kazanan esirler, galipleri herkesin efendisi mi olacaklardır? Galip -milletlerin bir buçuk asırdanberi devam eden bu arzusunu, ve dünyanın bugünkü şek lini ebedi ve değişmez bir gaye, ve netice telâkki edersek bu hüküm doğrudur. Fakat şunu da unutmama. lı ki, bu bir buçuk asrın tarihinde galiplerin o hâkimiyet (kavgalarına. paylaşma mücadelelerine muvszi © larak yürüyen bir de esaretten kur. İ taluş mücadeleleri vardır. Bütün dünya milletlerinin içtimai ekanizmasını değiştiren derebeylik mücadelelerini, Amerikanın esaret harplerini, bütün müstemlekelerir | kurtuluş kavgalarım, Fransız İhtilâ. İlini, Osmanlı İmparatorluğunu yıkan Balkan devletlerinin mücadelelerin! Çarlık Rusyasımın e yıkılışını, son bi. zim İstiklâl kavgamızı hep bu tarihin ve bu mücadelelerin içine sokabiliriz. Bugünkü harbin gayesi budur, bi- liyoruz. Büyük Cermen İmparator. luğu, Büyük Roma İmparatorluğu kurulacak, mevcut imparatorluklar. dan hangisi galip çıkarsa dünyanın efendisi, mağlüp çıkarsa “sefil haya. lükle kazanan esirler,, olacak tır. Fakat esaret ebedi hir kategori milletlere esaret değişmez bir netice ve (İatalit&) mukadderat mıdır? İ Hayır Mösyö Ansaldo. Bugün poli- | tikacıların hazırladığı ve yürüttüğü harbin gayesi bu olabilir. Fakat mil. letlerin. bilhassa esarete düşen ve düşecek olan milletlerin gayesi bam. başka olacaktır. Bu bir buçuk asırlık esareti tesfiye için milletler konuş- muya başladığı gün, politika bütün şanı ve şevketiyle, tacı ve tathtı ile. topu tüfeği İle, politikacıların başına inecektir. Bütün dünya milletlerini bugün hudut boylarına indiren, bu esarete düşmemek iştiyakıdır. Bu iştiyakın Jiçinde nefsi müdafaa insiyakı, mil. İli vahdeti koruma insiyakı, hürriyet insiyakı, istiklâl insiyakı, kurtuluş insiyakı vardır. Bu insiyakı, esarete isyan eden bir şuur halinde gördüğü. nüz gün, ne galibin efendiliği, ne mağlübun imzaladığı sulh bu tasav. Yur ettiğiniz neticeyi vermiyecektir. Çünkü esaret milletler için ezelden yazılmış bir mukadderat değildir. Bu mukadderatı bozmak içindir ki, bir harpten bir harbe, bir isyandan, bir ihtilâle, bir çarpışmadan ötekisine geçiyoruz. İmparator, efendi, hâkim. “milleti, mağlübe,, “milleti hâkime,, yaradılışın ve tekâmülün değişmez " kanunlar halinde beşeriyete hediye ettiği normalar değildir. Esarete is- yan, ferdin ve milletin ruhunda ebe. diyen sönmiyecek bir ateştir... Bumu şimdiye kadar hiç bir harp söndüre mediği gibi bu harp te söndüremiye. cektir. Biz İstiklâl Harbinde yaşadı. ğimız bu isyanı hiç unutmadık, ga. lipler veya mağlüplar da bunu unut. mamalıdırlar.