10 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| Yeri istildlar Yazan: Ömer Rıza DOGRUL haritasında hür ve birer saha olarak gö. I#pan iki memleketten biri, bu. anbaşa istilâiya uğramış, di. istilâ ve tecavüz sahnesi ol. <a, Tün eri de Mae, yalarım biri Danimarka, biri giz estir, Şimal memleketleri, bu. eps dünyanın en ileri memleket. hap, Fasındadır. Uzun zamandanberi Üzü görmemek bu memleket. bayındırlığın İlerletmis, bu ketler halkını harbin tesirle. uzaklaştırmış, onlara, yalnız lara hürmet ve muhabbeti de. ni Wvanlara, hattâ nebatlara karşı Saygı ve sevgiyi asılamıştır. mayer tekâmül bakımından bu tagileye varan insanların en um. yı İkları şey, istilâ ve tecavüze uğ. | evaktır. Belki bu insahların en hor likleri şey, istilâ ve tecavüzdür. ik ki ayni İnsanların başına $6y, bu heklenilmiyen ve iste. Nine, yen seydir. aym devletleri, başka bir milleti nç riha musallat etmek için hiçhir İşlememişlerdir. Çünkü kabahat. b tegallüp ve tahakküm dâvaları. a tikilm sürdüğü bu devirde baş. Mn ucunda bu dâvaları hızlandı. od dâvaları körükleyen, bu dâ. uğurunda çiğnemedik bir şey yıkmıyan bir komsuları bulunma. Mir, e daraflığın İzmihlâ uvvetine ve ceberutuna daya. han bu komşu, bu memleket. ğı m demir istiyor, et istiyor, tere- İstiyor ve her hususta kendi di. ği yn güdülnâssini istiyor. Bü İç Mleketler de, daha acı bir felâke. » Yğrümamak, daha ağır şartlara İn eğmemek için, onun her dedi. , YaBıyorlardı. kabil taraf, asgari mânasile ta. ane olan bu bitaraflığın deva. tahammül edemezdi. Onlar da başı tarafa bu derece boyun eğilme. İL, İDİ, karsı tarafın tecavüzünü be ge <X maddelerin verilmemesin İlder. Ve bunu temin edecek bir ir, Olmak üzere Norveç sularında mi birkere | a mayin döktüler. leri ” İlan ti #yik #den, onların elinde ne var. | *PSİNİ koparmağa uğraşan, üste. ize, ların gemilerini batıran, de. im, Sİ ummanların ortasında ö- | d mahküm eden o değilmiş gihi iş *Vletleri bir de himaye etmeğe Mia >> mı? Hem de müttefiklerin il tehdidinden himaye için hu eketleri “istilâ etmez mi? Bu h Danimarka bir gün icinde dan kalktı. Norvec de, süratli ve | ii bir yardım yetişmezse ayni © mahkü: rlıa hareket, olsa olsa, bitaraflık a- veregeldiğimiz durumun İzmih. Ve muhariplerin artık bu duru. miyet vermiyerek siratejik, nik menfaati, uğrunda her feda etmeleri mânasındadır. fiklerin Mukabelesi : h Imanyanın Norveç ile Danimar. iy al etmesine müttefik. asl mukabele edecekler? #çe asker mi çıkararak ona Ye edecekler? a onlar da daha başka bila. İn uyuşarak ve birleşerek mi Rest edecekler? hoktalar henliz meçhul, Mu. k olan nokta, müttefiklerin ba # İlgete mukabele edecekleridir. jiyan mahafilinin, hakiki harbi Gİ *N başlamış saymaları yanlış dir. Harp, müttefiklerin Nor- arına mayin dökmelerile baş. | Ve görünüşe göre Almanya da. Abuk hareket ederek bu tedbiri İk, etmistir. Şimdi sıra, müttefik. | | ir. i “raf Von Spee'nin Nubayları Kaçtılar İos Aires, 9 (A.A) — Graf Von #ubaylarından 11 kişinin Bue. Üres'den kaçtıkları söylenmek. İlay, Tahmin edildiğine göre bı 1 değiştirmiş olup şimdi Şiliye vol almakta bulunuyorlar. , r ri ph 'lar m onlar ne yapacaklar. Von Spes mürettebatının mukabil bırakilmışlardı. Almanya İle Macaristan “ında Telefon İşlemiyor 9 (A.A) — Stefani ajansı. apeşteden aldığı bir habere anya ile Macaristan arasın. Alm i Keton iştir subaylar , |$elesi hakkında Hariciye Nezarı Londra, 9 (Hususi) — Almanya. nen Norveçe ve Danimarkaya tecâ. vüzü ber şeydan fazla İsveçte “çok derin bir tesir uyandırmıştır, Darlâ. mento gizli bir celse yaparak vaziye. ti tetkik etmiştir. Nevyork radyosul Biin verdiği bir habers göre, Hitler, İsyeçe de Alman himayesini kabul etmediği takdirde istilâya uğr: ını bildirmiştir. Alman teklifinin bu mahiyette olup olmadığı mz&lüm ol. mamakla beraber, Alman selirinin bu gün İsveç Hariciye Nazırımı görerek tehditlerde bulunduğu anlaşılıyor. İsveçin salâhiyetli bir mümessili, İsveçin de tehdit edildiği haberini teyit etmemekle beraber böyle teh. didin İsveç tarafından miukavemet ve muharebeyi göze almakla karşı. lanacağını söylemiştir. İsveçte geniş bir çarpmaktadır. Seferberlik ilân olunduğuna dair bir takım haberler intişar bu haberler teeyyüt etmemi; hazırlık göze olunmuş ihtiyatlar silâh altına da. vet edilmiştir. Kabine kralın riyase- ti altında toplanarak vaziyeti müza- kers etmiştir. . HOLANDADA İskandinavya hâdiseleri Holanda- askeri hazırlıklarla karşılanmıştır. Alman mahafilinin, müttefiklerin da. ia IŞ ere Yin e. derek Holandaya imalarda bulunun ları Holandahın eskeri ihtiyat ted. birlerini teşdit etmeyine“sebep « gi. ştur. Holanda kabinesi toplanmış, askeri mezuniyetler ilga olunmuş ve tedefüi tedbirler takviye, edilmistir. © SOVYET RUSYADA Alman elçisi bugün Molotofla dört saat süren bir mülâkat yapmıştır. Sovyetler Birliği İskandinavya işle. rine karışmıyacaktır. . AMERİKADA Mister Roosevelt, bugünkü beya. natında Amerikallardan birçokları. (nm İskandinavya hâdiseleri üzerine Avrupa harbinin ihtimallerine karşı vaziyetlerini bir kere daha tetkik etmek lüzumunu hissedeceklerini söylemiştir. Mezun olan Hariciye ster Hull, derhal Vaşingto. na döndü Tesmi mahafilde öyle zannediliyor K kümet İskandinavya memle. ketlerinde bulunan Amerikan tsba- | asının geri alınması için bir plân ha, zırlamaktadır. Bugün Norveçte bin Amerikalı bulunmaktadır. Danimar. kada bulunan Amerikalılara hiçbi” şey olmadığı sanılıyor. Norveçteki Amerikalıları almak üzere oraya va. purlar gönderilecektir. Bu gönderi. lecek vapurların harp gemisi mi yoksa ticaret gemisi mi olacağı bilin. miyor, Reislelimhurun derhal o Norveçi muharipler listesine ilâve eden bir beyanname neşredip etmiyeceği me. i ve hiçbir | Beyaz Saray mahfellerinde şey söylenmemektedir. Mesele simdi Rooseveltin “harp sahası” m Amerikan vapurlarma da teşmil edip etmiyeceğini tayin et: mektie; . İTALYADA Alıhân Sefiri Fon Mackensen, bu “ İravundu k TAN az) tecavüzünün akisleri manya İsveçi Himayesine Imak İçin Tazyik Ediyor Holanda Müdafaa Tedbirlerini Takviye Etti, Mezuniyetleri Kaldırdı, Sovyetler Birliğinin İskandinavy İşlerine Karışmıy Dün Alman kıtaatı tarafından tamamen işgal edilen Danimarkayı gösterir harita bir mukabele,» gibi -göslermektedi, ler, ğun başlamiştir. ve Al zanmışlardır. Kamblelk maânlar ilk . BELÇİKA VE İSVİÇREDE Belçikadâ “Mi Müdafan Nazırı General Denis, bu sabah Spaak ile görüşmüştür. Bütün-gazeteler Alman İstilâlarıni şiddetle takbih eimek hu susunda birleşiyorlar. Norveç ve Danimarkaya karşı ya- rlan tasrruzlara müteallik haberler #viçrede büyük bir heyecan teyit etmiştir. Bern'de intişar etmekte olân Bund gazetesi, “Örs ile Çekiç, ara sında,, ünvanlı makalesinde şöyle Ankara, 9-(Tan Mubabirinden) £- Falih Rıfkı Atay, Almanyanın Dani. markayı istilâsı ve Norveçe asker ih- raci hakkında “Ulus” a yazdığı baş. makalede diyor ki: “Herkes zihninde dört sualin ce.| vabını aramaktadır; “1 — Norveç mükavemeti mütte. fiklerin askeri yardımına kadar de. vam edebilecek midir? “2 — Müttefikler, Norveçte, AL manlara karşı bir cephe kurabilecek ve bu cepheyi tutabilecek kadar mü. essir bir yardımda bulunabilecekler midir? “3 — Isveç ne yapacaktır? | “4 — Acaba müttefikler daha| başka bir hücum istikameti arıya. saklar. mıdır? “Her saat başı gelecek haberler, birkaç gün içinde bu suallerden bi. rini, ikisini tenvir edeceğine şüphe sabah Mussoliniyi ziyaret etmiş ve Almanyanın İskandinav memleketle. ripe karşı girişmiş olduğu hareket hakkında Duçeye malümat vermiş- tir. Fon Mackensen, Kont Ciano ile de Heri talyan gazeteleri, Almanyanın müdahalesine müteallik haberlere sütunlarında çok mühim bir mevki veçin bitaraflığının İngiltere ve Fran sa tarafından ihlâl edilmesine karsı vermekte ve bu müdahaleyi “Nor. ya, yoktur. “Danimarka, uykuda avlanmıştır Bilindiği üzere bu memleketin ne as. keri, ne tayyaresi, ne istihkâmı, ne de mukavemet niyeti vardı. Da. nimarka sadece beynelmilel hukuk teminatlarına dayanmakta idi. İmdi bu teminatların ömrü 3 saat sürmüş. tür ve fırsatlan istifade eden Alman. bir şafak vakti hayat sahası İL demektedir: “Almanyanın Norveç'e ka — oldiğe #memiyzli ETİN ketin derhal müttefiklerin ya. md. al Dani. marka da Alman taârruzuna kurban olan memleketlerden biridir. Bund gazetesi, bütün İsviçrelileri bitaraf devletlerin bir tehdide maruz kaldığına şahit olan simdiki feci ah- val ve şerait dahilinde hükümetleri. nin etrafında birleşmeğe” hâraretle davet etmektedir. . ROMANYADA Bükreş, 9 (Hususi) — Gazeteler, Almanyanın yeni tecsvüzlerine dair #lınan haberleri, objektif olarak nes Makalesi 1 vap Yu mevki ası olmuştur. Fırsat Kollayan Almanya, Hayat Sahası İlhaklarından Birini Daha Tahakkuk Ettirmiş Bulunuyor haklarından birini tahakkuk ettiri. vermiştir. “Danimarka 9 Nisan sabahına ka- dar hür ve mesut bir memleket idi. Alman kıtaları Danimarkada bir iki haftalık bol tereyağı bulacaklar, Kopenhag çarşısı Pragın başına gel. diği gibi süratle boşalıp, Almanya- nın hazin kıtlık tesviyesi, bu bahti. yar sulh yuvasını da kendi azap ha. vası içine indirecektir. “Müttefiklerin, Alman aksülime inin derece ve şümulü ne olabilece. vi hesap etmeksizin harekete geç- miş oldukları zannedilemez. Finlanda sulbünün İngiltere ve Fransa halkının efkârı üzerinde acı! tesiri solmadan müttefikler, Norveç meselsinde zayıf davranamazlar, tek rar iki hür demokrasinin istilâsı ci. han efkârını yeniden hyecana düşü. recek, bitaraflar da, her biri için çok tan hazırlanmış olan işgal ve istilâ | acağı Bildiriliyor rediyorlar ve hiç bir mütalâa yürüt- müyorlar. Şimdilik, hâdiselerin fn- kişafı dikkatle takip edilmektedir. Halk, katiyen endişesiz ve tamamile sakindir. Bu hâdiseyi de, bu kabil vüklâlarla sık sık karşılamanın diği tecrilbeden mütevellit bir netle karşılamıştır. Sureti um de, bu yeni hâdiselerin, Romanyanın vaseti üzerinde değiştirici bir tesir yapacağı zannedilmiyor. Norveçle Romanyanın ticari mü. nasebetleri yok denecek kadar azdır. Bu bakımdan da herhangi bir endi- şe hissedilmemiştir . SOFYADA Sorya, 9 (Hususi) — Dununarkanın ve Norveçin istilâsı oldukça heyecan uyandırmıştır. Hariciye Vekili, Sofyada © bu. Yunmadığı için siyasi bır tebliğ neş. redilmiş değildir. Öğleden sonra Ç kan Slovo ve Mir gazeteleri bu hâdi senin Bulgaristanın bitaraflık azmi üzerinde menfi hiçbir tesir yapmıya. cağı kanaatinde müttefiktirler Bulgaristanın istilâya uğrayan bu memleketlerle iktisadi münasebetleri zarar vermiyecek kadar zayıltır. Ş. Saracoğlu i P. Grupunda| İzahat Verdi Adliye Vekili de Adli İşlere Dair Uzun Beyanatta Bulundu Ankara, 9 (A.A) — C, H. Partisi Büyük Millet Meclisi grupu, büzün (94.940) sönt 15 te grup rels vekili Hasan Sakanın riyasetinde toplandı Rüznamede, İstanbul mebusu Dr. General Besim Ömer Akalının vefa, tile haysiyet divanında inhilâl eden azalığa diğer bir zatın ipiihabı ve geçen grup umumi heyeti içtima. do adli cepheden ihtiyaçlarımıza kar. sı alınması lüzumlu görülen tedbir. lere dair alâkadar vekâlet tevcihen Kastamonu mebusu Abidin Binkaya tarafından serdedilen mütalââya Ad. liye Vekili Fethi Okyarın vereceği izahat vardı Celsenin açılmasını müteakip Av. rüpa hafbinin bugünkü mühim ve müstacel hâdiseleri hakkında izahat almak için gösterilen arzu üzerine Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, bu hususta alınabilen malümata | göre, Danimarkanın kâmilen ve Norveçin sahil ve dahilinde bazı şehirlerinin Alman kuvvetleri tarafından işgal e- dilmiş olduğu haberinin tahakkuk et- tığini bildirmiş bu malümat ve izahat üzerine parti grupunda hiçbir müna. İ (kaşa cereyan elmemiğtir. Bundan sonra ruznamey? geçile- rek haysiyet divanında münhal olun azalık için intihap yapılmış, bu seçim de en çok rey alan Diyarbakir me. busu Doktor İbrahim Tali Öngörenin | kazandığı riyasetçe tebliğ olunmuş. tur, Müteakiben kürsüye gelen Ad- liye Vekili Fethi Okyar, adli duru. mumuz hakkında uzun izahlarda bu. lunmuş ve bu mevzu üzerinde söz alan bir çok hatipler adli teşkilât. plânlarının mürettep kuvvetleri han.) Iz ve adli kabunlarımızın tecrübe gi pusularda nöbet ve fırsat bekle. mekte olduklarını istirapla düşüne. cektir, 'Harp, infirad halinden çıktı: ve tatbikat neticesi tebeyyön eden ihtiyaçlara göre tadili, bilhassa ceza evlerinin arzu olunan derecede ıslah ve ikmali hakkında muhtelif fikir “Avrupanın cenup, beklenen kiyamet şimalde koptu. “Bu safhanın inkişaflarını dikkat. le takip edelim ve mütalâalar serdeylemişlerdir. Hatiplerin mütalâalarında cevap verilmesi icap eden noktalara son de. fa kürsüye gelen Adliys Vekili tara. fından cevaplar verilmiş ve saat 17.30 da celse nihayet bulmuştur. “KONTROL Nizamnamesi Neşredildi Maliyet ve Toptan Satış Fiyatlarınını Hükümet Tesbit Edecek Ankara, 9 (Tan Muhabirinden) —— Endüstriyel mamulâtın maliyet ve toptan satış fiyatının köntrol ve tes. biti hakkındaki nizamname neşredil, di. Yarın tatbikine başlanacaktır. Nizamname esaslarına göre, İktisat Vekilliğince endüstriyel mamulâttan hangilerinin maliyet ve fıyatlarının tesbit olu ilân edildikten sonra salâhiy murlar vasıtasile sınai müesseseler» de icap eden tetkikat yuptırilacaktır. Tetkiklere memur edilen ki re müesseselerin müdür ve sahipleri. ne gösterilmek üzere vazifelerini ve hüviyetlerini açıkça bildiren birer ve. sika verilecektir. : Tetkikat, müessesenin açık bulun. duğu zamurlarda işlerini ve çalışma. larını aksatmıyacak bir şekilde yapı. lacak, neticede tesbit olunacak fiyat larla mamulâtının cinslerine, hususi, yetlerine ve ticari teamüllere göre en az ne miktar toptan Salış yapıla. cağı da tayin ve Jân oluna Toptan satış fiyatı ve mi lân edildikten sonra, b. İsrihten itibaren tatbik olunacağı da açıkça bildirilecektir. Tatbikat İktisat Vekilliği ile mahalli belediyeler köntrol ve takip edilecektir, Dün Edirnede Mimar Sinan İhtifali Yapıldı Edirne, 9 (Tan Mühsl Sinan ihtifall Mimarın şaheseri olan Selimiye camiinde umumi müfet. tiş başmüşaviri ile tüm komutan, va. li ve kalabalık bir külle önünde ya. pıldı. Tarih muallimi Osman ile Şaban; Coşkun ve talebeden öç büyük sanatkârın kıymet ve eserlerinden bahsettiler, Rozetler ve mimarın e. serlerinin fotoğrafilçri dağıtılarak ih. tifale nihayet verildi. Babaeskide Babaeski, 9 (Tan & Mimar Şinanın ümünün 352 nci yıldönümü münasebetle Babaeskide binlerce halkın iştirakile büyük s2. natkârın eserlerinden olan Gedikli. paşs camii önünde bir ibtifal yapıl. mıştır. Bu ihtifale umumi müfettiş. likten gelen mimarlarla köy heyet. leri iştirak etmiştir Belediye Meclisi nündeki caddeye “Mi: dını vermiştir. Sinan camii ö- ar Sinan” a. Zamdan İstifade Edecek Yetim ve Mütekaitler Ankara, 9 (Tan Muhabirinden) — Mülki ve askeri tekaüt kanununa buzı hükümler eklenmesine dair )â. yiha Meclise sevkedilmiştir. Lâyiha. yu göre, ygni tekaüt kanunımun me- riyetinden evvelki hüküm bağlanmış olan tekaüt ve liklarının tahsisatı fevkalâde de on zamlarile birlikte bali£ miktarlara tahsisatı fevkelâdı olarak yüzde 25 zam yapılacaktır. Eski tekalit kanununa göre, maaş almakta iken mezkür kanunun neş - en sonra vefat eden mülekaitle. rin halen maaş almakta olan yetim. lerine de yüzde 25 zam yapılacaktır. Hatay hükümetinden devredilen tekaüt, yetim maaşlarile, 551 3255 nu maral kanunlardan istilede edenler bu kanun hükmüne tâbi olmıyacak. lardır. Tramvay Memurları Baremi Ankara, 9 (Tan Muhsbirinden) — Ankâra imar müdürlüğü teşkilât kad. rosu ve ihtisas mevkilerin? ait cet. vel Vekiller Heyeti şarafından tasdik edilmiştir İstanbul tramvay idaresi memur. larının bareme intibak cetvelleri de Heyeti Vekileden çıkmıştır. kli Yeni Tayinler Ankara, 9 (Tan Muhabirinden) — Ankara vilâyet idare heyeti azssin- dan Cevat Akın Münakslât Vekâleti teftiş heyeti relsliğine, Ticaret Ve. kâleti müfettiş muavinlerinden Re. çit Afasoy, dördüncü sınıf mülfetişli. ğe tayin edilmişlerdir. eyl vi Muşta Zelzele Oldu Muş, 9 (A.A) — Bu sabah Musa şiddetlice bir zelzele olmuştur. Ha. Sar yoktur.