10 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kavaklıdere Ermis bakkaliyesi Ankara Pazarı Taksim meydanı Beyoğlu Sahne sokak Istanbul: merkez bayileri ANKARA'mn ŞARABI «**r Onaltıncı yıl sayır 5715 u m h u r i ye t Telgraf ve mektub İstanbul. No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 Dr. AbdUlhak Adnan A UST tecrübesi Hulâsa Tanesi s o kuruş Taşradan Posta parası alınmaz. ISTANBUL C A Ğ A L O Ğ L U ISTANBUL İstanbul Posta U adresi: Cumhuriyet, C A Ğ A L O Ğ Lkutusu: ^ ^ . Çarşamba 10 Nisan 1940 Ahmed Halid Kitabevi Almanya iskandinavyaya Saldırdı Dün şafakla ansızın harekete geçen ordu ve donanma Danimarkayı kâmilen îstilâ ve Oslo ile beraber bütün Norveç sahillerini işgal etti Müttefikler Norveçin imdadına koşuyorlar Norveçin dün harble zaptedilen payitahtı: Oslo Askerî Şura kat'î tedbirler aldı Şimal denizinde büyük muharebeler oluyor Tecavüz ve işgal her tarafta Danimarka teslim oldu, Norveç Oslo'y tahliye ederek mukavemet ediyor derin nefretle karşılandı Oslo körfezinde bir AlIsveç, Alman tehdidi man kravazörü batınldı Danimarkanın dün sabah işgal olunan payitahtı: Kopenhag Yeni bir safha: Şiaalde harb ündenberi Avrupa harbi yeni bir safhaya girdi: Almanya bir taraftan Danimarkayı işgale başlamış, dığer taraftan Norveç cenubuna asker çıkarmıştır. Alman kuroandanhğı şiddetlendirilen ablukaya karşıhk olmak üzere Danimarka ile Norveçi himayesi altına almağa karar verdiğini ilân ediyor. Bu himayenin askerî ve siyasî bir işgal olduğunu söylemeğe hacet bile yoktur. Bitaraf Norveç, bitarafhğımn ihlâl edilmiş olduğu iddiasile artık protestolarında devam etmek vazi. yetinden kurtarılmıştır. Onlar çok güliınc bırer oyuncaktı. Şimdi Norveç dahi hakikatle yüzyüze gelmiştir. Totalıter cephe, zaman zaman mılletlerarası hukukundan bahsetmekle beraber hakikatte bu hukuka bir santimlik bile kıymet vermiyen bir ihtilâl cephesidir. Bu cephenin nazarmda küçük ve orta milletlerin, hatta büyüklerinin mana ve kıymeti yoktur, ve bütün Avrupa memleketlerinin ve giderek bütün dünyanın bir tek hegemonya altına alınması lâzımdır. Norveçin bitarafhğı suiistimal olunan karasularında alınan tedbirlere mukabil şimdılik Danimarka ile Norveçin istilâ ve işgal edilmesinde gösterilen tereddüdsüzlük, milletlerarası hukuku karşısındaki totaliter telâkkisinin ne olduğunu göstermeğe kâfidir. Dün Finlandiya idi. Bugün Danimarka ile Norveçtir ve yann bütün Iskandinav grupu. Nitekim İsveçin dahi artık her türlü şüpheye meydan bırakmıyan bu vaziyet önünde seferberlik ilânına müsaraat etmiş olmasını pek tabiî görmelidir. Ablukanın şiddetlendirilmesi kararından bu türlü garib netioeler çıkmış olmasını taaccüble karşılamamak, hatta memnuniyetle görmek yerinde olur. Bu suretle yeni harbin hakikî mahiyetini bütün dünya ile birlikte bilhassa bitarafIar açık görmüş ve iyi anlamış oluyorlar. Holanda, Belçika, tsviçre ve Balkanlar yeni harbin ne demek olduğu hakkında daha sarih ve kat'î fikirler edinmeğe fırsat ve imkân buluyorlar demektir. Zâhirde Ingiltere ile Fransaya karşı olan bu harb hakikatte Avrupanm bütün milletleri aleyhinedir. Onun takib edeceği safhalarla varabileceği neticeler, tehlikeye maruz bütün mılletlerin alacakları karara bağlıdır. Danimarka ile Norveçin uğradığı taarruz ve istilâ hareketi harbi yedi aydanberi içinde yüzdüğü bataklıktan çıkarmakta ve faal sahasına nakletmiş bulunmaktadır. Müttefiklerin Almanya hesabına stratejık kıymeti çok büyük olan bu YUNUS NAD1 İArkast Sa. 5 sytun 4 te) üzerine bitaraf kaldı Londra 9 (a.a.) Isveç radyosunun verdiği bir cevaben habere Londra 9 (a.a.) Royter: Nevyork radyosunun bildirdiğine göre Hitler Isveçten Alman himayesini kabul etmek veya istilâya uğra. mak şıklarından birini tercih etmesini istemiftir. Isveç parlamentosu bu gece fevkalâde toplanarak bu hususta bir karar verecektir. göre, Isveç hükumeti Almanyanın bir talebine muhafaza etmek istediğini bildirmistir. kat'î bitarafhğı Norveç hükumeti idare merkezi Halmara nakledildi Almanlar büyük şehirleri bombardıman ediyorlar Müttefiklerin kararları Londra 9 (Hususî) Danimarkanın işgalı ve Norveçe yapılan tecavdz burada sabahleyin erkenden duyulmuştur. Aynı dakikalarda Oslo ve Kopenhagla tele fon mükâlemeleri kesilmiş bulunuyordu. Hâdıse efkârı umumıyede alâka ile, fakat heyecansız karşılanmıştır, gazeteler dıkkatle takıb edılmiştir. Kabine saat 9 da Downing Street'te toplanmıştı. Bu esnada Norveç sefıri Hariciye Nezaretine gelmiş bulunuyordu. Lord Halıfaks kendisine, müttefiklerin derhal Norveçin yardımına koşacaklarını temin etmiştir. Lord müteakıben Fransız sefiri Corbin'le beraber Başvekâlete gel miş, kabine içtımaına nazırlar ve muhalefet liderleri Attlee ve Breenwood'la be raber lmparatorluk Erhânıharbiye Reisi General lronsid, Başamiral Sir Dudey Pand, Hava kuvvetleri Mareşalı Cyril Newal iştirak etmişlerdir. Paristeki toplantılar Paris 9 (Hususî) Yeni Alman tecavüzü Fransız halkı üzerinde derin nefret uyandırmıştır. Gazete idarehaneleri önünde toplanan muazzam halk kalabalıklan sükunet içinde havadisleri dinleyordu. Kabine bu sabah Reisicumhurun reis liğinde toplandıktan sonra Başvekil Reynaud, Millî Müdafaa Nazın Daladier ve başkumandanlar derhal tayyare ile Londraya hareket etmişlerdir. (Arkası Sa. 5, tütun 5 te) Vaziyetin hulâsası Evvelki sabah müttefik donanması, Almanyanın Norveç karasulanndan cebren Utifade ederek yaphğı deniz nakliyatına son vermek üzere bu sulann 3 yerinde Narvit, Cristiansund, Bergen'de mayin tarlalan vücude getirdL Norveç bu hareketi hükümranlığina ve bitaraflığma tecavüz sayarak protestoda bulundu. Almanya ise evvelki akşam Danimarka ve Norveç hükumetlerine, bu hareket karşısmda her iki memleketi de himayesine aldığuıı tebliğ ederek istilâ hareketine girişti. Danimarka korktu, bir tek silâh atmadan teslim oldu ve tamamen işgal edildi. Norveç ise Alman teklifini reddederek memleketini müdafaaya girişti. Almanya çok daha evvelden hazırlandığı için Norveçin cenub ve garbında Bazı limanlara asker çıkardı. Oslo zaptedilerek bir ihtilâl hükumeti kuruldu. Mes.ru Norveç hükumeti Halmar'dadır. Hitler, Isveçe de Alman himayesini kabul etmezse işgal edileceğini bildirmistir. Derhal toplanan müttefikler Askerî Şurası Norveçe yardım karan vermiş. ve ilk tedbir olarak deniz ve hava kuvvetleri gönderilmiştir. ŞİMAL DEWİZİ Yeni Alman tecavüzüne sahne olan Danimarka ve Norveçle, Alman taarruz kollarını gösterir harita işgal harekâtınm tafsilâtı Daıinarka işgali Kopenhag 9 (a.a.) Stefa:nı ajansı bildiriyor: Almanyanın Kopenhag sefiri bu sabah Danimarka hükumetine müttefiklerin har bi İskandinavyaya yaymaktan ibaret olan projelerine karşı Almanyanın ittihaz edeceği tarzı hareketi bildiren bir nota tevdi etmiştir. Notada Almanyanın Danimarkanın bitaraflığını ve emniyetini deruhde ettiği kaydedilmektedir. r Alman sefirile Başvekil arasında ya pılan müzakereleri müteakıb Danimarka hükumeti halihazırdaki vaziyeti nazarı itibara alarak Almanyanın tek'ifini ka bul etmiştir. Danimarkanın lngiltere ve Fransaya karşı korunması için alman tertibat es nasında hiç bir hâdise kaydedilmemiştir. Danimarka hükumeti ve halkı halihazırdaki istisnaî vaziyeti kabul ederek Al (Arkast Sa. S. sütun. 3 te) Norveç taarruzu Vaşington 9 (a.a.) Norveçin Amerika Birleşik devletleri nezdindeki elçisi, Norveçin Almanya ile harb halinde bulunduğunu Amerika Hariciyesine bildirmistir. Norveç elçisi, bu haberi Norveç Hariciyesinden almıştır. Norveç radyosunun ilk haberleri Oslo 9 (a.a.) Oslo rad> osu, Alman kıt'alarınm Norveç sahillerinin muhtelif noktalarına ihrac edildiğini haber vermektedir. Oslo radyosu bu sabah saat 8 de bildiriyor: Alman deniz kuvvetleri, Norveçlilerin sahil deniz kuvvetlerinin ve Norveç müdafaa kıtaatmın mukavemetlerine rağmen dün gece Oslo fiyoruna girmislerdir. Horsten bombardıman edilmiştir. Bereen. muannidane bir mukavemettArkası Şo, 6 sütun * te). Şimal denizinde harekât yapan lngiliz anavatan filosunun amyral gemin Nelson