18 Mart 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—— 1s.3.580 :BUGÜN Se... *.... Rcoseveli'in Sözleri Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL İster Roosevelt, dün sulhlen bahsetti ve sulhün sağlam ve Makâl olması, her milletin hayat İakkını temin etmesi, bilhassa kü. Şük milletlerin hürriyetini tanıması geldiğini anlattı, Devrimizin en mühim meselele- Binden biri, hiç şüphe yok ki, küçük Milletlerin hayat ve hürriyetidir. Çünkü büyük milleder içinde ba. ları bir takım iddinlarla, küçük Milletleri yutmak yolunu tutmuştur. Bu iddiaların birkaçı malümdur ve i “hayat sahası,, dır. Teca. Yüz ruhunu beslemekten başka bir köymeti olmıyan bu iddia yüzünden ıç millet ortadan kalkmıştır. Mister Roosevelt, küçük milletle. Ma bu âkıbetten kurtulması lâzm | #eldiğini anlatmakla insanlığın en aslı dileklerinden birini ortaya| muştur. Esasen milletleri küçük büyük, kuv. Yetli kuvvetsiz, yahut silâhlı silâhsız e ayırdetmek kadar büyük bir Yanlış olamaz. Ve bir milleti sayı ba. ından küçüklüğü, veya silâhsız. yüzünden ortadan kaldırmağa tesebbiis etmek de cinayetlerin en yüğüdür. Küçük Milletler ve Harp! Bg vsünki harp de küçük millet. lerin hukukunu siyanet için Yuku buluyor ve bu harp neticesinda, her şeyden fazla ya küçük milletle. tin bayat hakkı kazanılacak veya bu hak külliyen kaybedilecek, Avrupa birkaç büyük milletin rekabet ve Mücadele sahası olacaktır. Fakat küçük milletleri yutmakla Ve Avrupayı dört beş milletin reka. bet ve mücadele sahnesi yapmakla, Avrupanın hiçbir meselesi halledil. miş olmaz. Bilâkis Avrupa, yeniden bu millet. lerin bâsebadelmevtini hazırlıyacak bâdiselerin ve büyük ihtilâllerin sah. Besi olacaktır. Küçük Milletler Olmei ST) ünkü küçük milletleri, bilhassa Yi bulduğu srada öldürmeyi veya seli meyi düşünmek kadar beyhude bir İssavvur ölüimaz. Karan. ik devirlerde dahi buna imkân hasıl »lmadığı gözönüne getirilirse, ber milletin kültürüne tam mânasile sa. hip olduğu, milli şuurunu bütün hayatiyetile yaşadığı bu devirde bu. na İmkân tasavvur etmemek lâzım Relir, Her milletin, insanlığın umumi beyeti içinde bir vazifesi vardır. Ve her millet bu vazifeyi ifa ediyor. Bel. ki de küçük milletlerin ifa ettikleri Yazifeler, büyük milletler tarafmdan Yapılan vazifelerden daha büyüktür. Bunların insanlığa o kazandırdıkları dehâlar bunun en parlak şahididir. Onun için küçük milletleri hayat haklarından mahrum etmekle yalnız © milletler değil, bütün insanlık, bil. Yük kayıplara uğrar, Bu itibarla Mister Roosevelt, sul. hün, her şeyden evvel küçük millet. lerin hayat hakkını temin etmesi lâ. Nm geldiğini söylemekle, bütün in. Sanlığın öz dileğini anlamış ve Av. tupada busün harbeden taraflara, küçük millet hakkını çiğnemekle, sulh yapamıyacaklarını anlatmıştır. Sulhün mesnedi, milletlerin ken. di hudutlerr dairesinde yaşımak hakkından istifade etmeleri olabilir. Bilhassa bütün büyük milletlerin, küçüklere ait hakları tanımaları ve temin etmeleri, sürekli bir sulh vü. Cude getirehi em — m Yugoslavyada Feci Tren Kazası Londra, 17 (Hususi) — Yugoslav. Yada Zaluka istasyonu civarında bu yal erkenden feci bir kaza olmuş Bir trenin lokomotifi hat üzerine tayan toprak yığınına çarpmış, Ku- Pa nehrine üç vagonla birlikte gö- mülmüştür. Şimdiye kadar 30 yaralı ve 6 ölü ıştır. 80 yolcunun kurtarı- iğı zannediliyor. ——— Londrada İnfilâk! Londra, 17 (A. A.) —Bu sabah İNGİLTERE Sahillerinde Hava Harbi (Bası, 1 incide) Fransanın şarkında keşif uçuşları yapmıştır..Alman avcıları Brelsschın Rarbında bir Fransiz sabit balonunu düşürmüşlerdir. “Son günlerdeki keşif uçuşları ne- Heesinde, Alman bombardıman müf. rezeleri, 18 mart akşamı Şimali gar- bi istikametinde bir ileri uçuşu ya. psrak Scapoflov'da İngiliz donan- masınm muhtelif parçalarına hücum etmişlerdir. Bu taarruz esnasında Üç saffıharp gemisine ve bir kruvazöre bombalar isabet etmiş ve ağır hasa. ra uğratılmıştır. Diğer iki harp ge“ misinin de keza hasara uğramış ol. ması muhtemeldir. Bundan başka Stromness, Earth Hause ve Kırkvall tayyare meydanları ile bir hava dafi mevzline de taarruz ve buraları bom- Bardıman edilmiştir. Düşman avcıla. rının çok şiddetli müdafsasına rağ- men Alman harp tayyareleri vazife. lerini muvallakiyetle yapmaslai zayiata uğramaksızın dönmüşlerdir.,, “ Bu sabah İskoçyanın doğu sahilin. de dört düşman bombardıman tay. yaresi görülmüş ve İngiliz avcı tay- yareleri derhal muharebeye giriş. miştir. İki Alman tayvaresi hasars uğramıştır. Bunlardan birinin üssü. ne dönemiyeceği zannedilmektedir. İki denizaltı batırıldı Fransız tayyareleri Alman arazisi iki Alman dehizaltısının batırıldığını teyit ediyorlar. bu mahafile göre AL manlar, yeni bir tahtelbahir taarru- zuna girişmişlerdir. Şubattanberi fa, #liyette bulunan tahtelbahirler üsle- rine dönmüşler, bunların yerine ye. nileri vazife almışlardır. 2400 tonluk Saint Ama'ana Holan- da vapuru Şimsi denizinde bir ma. yine çarparak batmıştır. Mürettebatı kurtulmuştur. 4512 tonluk Slavia Yuzusluv vapuru'da Giristol kanalın- da bugün batmıştır. Mürettebattan, biri hariç olmak üzere, diğerleri kur. azillakıgeln Peridot ismindeki mayin tarama gemisi de bir mayine çarparak bat- mıştır. Geminin mürettebatı kurtul. muştur. 3671 tonluk “Lista, Norveç vapuru da meçhul bir gemi ile çar. pişmıs ve batmıştır. Mezuniyetler kaldırıldı Londra, 17 (A.A) — Harbiye ne. zarotinden tebliğ edilmiştir; Fransadaki İngiliz askerlerinin me zaniyetleri muvakkaten tehir edil. miştir. Normal mezuniyetler imkân hasıl olur olmaz tekrar başlıyacaktır. * Kopenhag, 17 (A.A) — Bir aske. ri Alman tayyaresi bu gece Lolland adasının batı şimelinde düşmüştür. İçinde bulunan iki tayyarecinin pa. raşütle kurtulduğu ( zannedilmekte. dir, bunun önüne geçmiştir. sondrada Paddington belediyö bina- anın arkasında pasif müdafaa me. Murlarınn oturduğu barakanm di- Anda bir infilâk vuku bulmuştur. Bu dun İrlânda ihtilâlellerinin eseri oL Jade etmeyi tercih ediyor, a O Sovyet - Fin eulhünün bütün Şimal devletlerini büyük bir vartadan kurtardığı anlaşılıyor. İs-” veçten alınan malümata göre, Finlanda hükü: meti sulhü reddetmiş ve İsveç hükümeti mütie. fiklerin yardımını geçirtmeyi kabul etmemiş olsaydı, İsveç dahilinde bugünkü hükümetin bertaraf edemiyeceği büyük bir buhran vuku. bulacaktı. Efkârı umumiye; yardımın mullaka geçirilmesini istiyecek, hükümel buna karşı ge- lecek, belki bu yüzden İsveç dahilinde kanlı bir ihtilâl kopacaktı. Finlandanın sulhü yapması, * Almanya, İtalyayı kömür meselesinde İngilterenin ku- cağına düşmekten kurtarmak için, derhal harekete geçti. İtalyaya deniz tarikile göndermekte olduğu 9.060,000 ton kömürü karadan sevke teşebbüs etti. Bu. nu Romaya bildirmekle kalmıyarak, derhal Brener geçidinden yapılan sevkiyatı arttırdı. Bugün bu geçit. ten İtalyaya her giin 20 tren kömür gönderiyor. Ayrı. ea İsviçre tarikile yaptığı sevkiyatı da arttırmıya ka. rar verdi. B'r aya kadar İtalyaya günde 70 tren kömür vereceğini bildiriyor. İtalya, İngiltereden kömür al. maktansa, Almanyanın gösterdiği bu kolaylıktan isti. N Roosevelt'in mümessili Mister Welles, Avrupada sulh sondajı yapıyor. — Ne sihirdir ne keramet, el çabukluğu marifet! Bir Fin Heyeti Yeni Müzakereler Için Moskovaya Gidiyor ş (Başı | incide) iddia edilmektedir. Tebiiğte danili. yor ki: “Hava ordusu Şimal denizinde ve iki milyon thalers tediye etmiştir. Paasikivi tekzip eylemiştir. Huusinen halk hükümetine gelin. ve, Fucatit tâzim eimuştır kt, Pin landa heyetinin meşruiyeti asla itira. za uğramamıştır, Finlanda - İsveç . Norveç tedaül ittifakı hususunda da, Paasikivi, bu. nun Moskovada mevzuubahşedilme- miş olduğunu ve Moskova muahede. sinin üçüncü maddesine de muhalif bulunmadığını söylemiştir. İsveç Hariciye Nazırına göre Stokholm, 17 (A.A) — İsveç Ha- riciye Nazırı, dün akşam gazetecileri kabul ederek Sovyet Finlanda sulh muahedesinin akdine takaddüm eden hâdiseleri izah etmiştir. Bu İzahata nazaran, Sovyetler bir- liği 29 kânunusanide, şimdiki hükü. metle bir anlaşma akdi prensipini kabul etmekte olduğunu bildirmiş- tir. Finlanda hükümeti, muhasamat. II Y Sovyet Rusya ile Bulgarislan arasında imzala- nan ticaret anlaşması tatbik mevkiine konmuş. | tur. Almanyanın iktisadi nüfuzu altında bulu. tan evvelki Finlanda şartları daire- sinde müzakerelere başlamak teklifi ile cevap vermiştir. Sovyetler bunu kabul edemiyeceklerini bildirmişler, ve tekliflerini tasrih eylemişlerdir. ine de Fin'andalılar Mos- Şimal devletleri arasında akdi der. İpiş edilen ittifaka gelince, bu mese- le fevkalâde muğlaktır ve'derin tet. kikata lüzum gösterir. Helsinki, 17 (A.A.) — Sovyetlerin tahliye etmekte oldukları mmtaks- larda halk sevinç içindedir. Buna mukabil Finlandalıların tahliye et- mekte o'dukları mıntakalardaki halk büyük bir istical ile buralardan çe- kilmektedir, * He'sinkiden bildirildiğine göre, Sovyet . Fin barışının imzasını hiç- İbir terhis tedbiri takip etmemiştir. Bilâkis askeri talim ve terbiye faa. liyetle devam etmekte ve yeni hu- uutlar boyunca en yaşlı sınıflar tar? fından tahkimat işlerine başlanmış bulunulmaktadır. Harp fabrikaları. na verilen işçiler üç ay daha bu fab. rikalarda ipka edilmişlerlir. nan Bulgaristan, DALADİER Kabinesinde Yeni Tadilât Paris, 17 (Hususi) — Matbuat, ka. binede yapılacak tadilâtla meşgul ol. maktadır. Ayan meclisinin Dala. dier'ye verdiği itimat reyi, son gün. lerde parlamento mahafilinde birçok tefsirlere yol açmıştır. Tahmin edi diğine göre, âyan meclisi, Daladi: nin, efkârı umumiyenin arzusu vec- hile, iktidar mevkiini muhafaza et- mesini istemiştir. Populaire gazetesinde Leon Blum şunları yazmıştır; #— Kabine meselesinin o kadar e. hemmiyeti yoktur. Asıl mesele Fran. sız hükümetinin harbin sonuna ka. dar devam etmesidir ve harp zama. nında bir hükümetin devamı için en emin garanti muvaffakiyettir. Ayan meclisinin son iki toplantısında ta. ep ettiği enerjik bir harp yapılma. 8ı yolunda herkes Daladier'nin ismi etrafında ittifak göstermektedir.” İngiliz Müstemlekât Nazırının Temasları Paris, 17 (Hususi) — İngiliz Mös- temlekât Nazırı Macdonsld ile Fran. sız Müstemlekât Nazırı Wandel ara- sında dün Pariste başlıyan müzâke. reler bugün de devam etmistir. Konuşmalar esnasında Hilhassa $#i- yasi ve içtimal meseleler görüşülmüş tür, Bugün de iktisadi meseleler ve bilhassa müstemleke mahsullerinin fiyatları meseleleri tetkik olunmuş. tur, Müzakerelere yarın sabah ta de- vam olunacak ve öğleden sonra Mac. donald Londraya dönecektir. lke ağ led İzmir Tayyarelerine Ad Konma Merasimi İzmir, 17 (TAN) — İzmir halkının teberrülerile evvelce alınmış olaı çinde yapılacaktır. Bu tayyareler, İ- kiçeşmelik, Güzelyalı, Alsancak, Ör- nekköy, Çiğli adlarını taşıyacaklar- dır. Stokholm'de Soğuklar Stokholm, 17 (A.A.) — Birkaç gün. denheri termometre sıfırın altında 12 dereceye düşmüştür. Bazı mahallerde termometre sıf. rın altında 27 dereceye kadar düş. müştür, ——>—— Düşen İtalyan Tayyareleri Roma, 17 (Hususi) — Milâno - Tripoli seferini yapan bir İtalyan tayyaresi Stranbol adası üzerinde düşmüştür. 10 yolcu ve dört kişilik mürettebat ölmüşlerdir. Ayrıca bir bombardıman tayyaresi de düşmüş ve içindeki tayyareciler- den ikisi ölmüştür. harici ticaretinin dörtte bi, Sovyetlerle yapacaktır. İtalya için Bulgaristan- mevcuttur. den fazla değildir. Fransız kuvvetinin mektedir. caktır, da açık saha kalmamıştır. * Müttefiklerin Suriye ve Mısırda hazırladıkları ordu. nun mevcudu hakkında birçok hayali rakamlar zikre. dilmektedir. Bunlar içinde en ziyade hakikate yakm olduğu tahm'n edilen rakamlar şanlardır: Mısırda beş fırka Miser asketi, üç fırka Hintli, iki fırka Avustral. yalı, bir fırka Yeni Zelandalı vardır. Ayrıca Pilistinde iki hrka ve Mayerayı Erdende bir fırka İngiliz askeri Suriyedeki Fransız ordusunun mevcudu da 10 fırka Bu suretle Cenuptaki İngiliz ve mevcudu 24 fırka tahmin edi. * İngiliz siyasi mahafili, Almanyanın yeni bir faarruza geçmeden önce, sert bir sulh teklifi yapacağını bildiriyorlar. Bu mahfillere göre, bu teklif de kabul olunmadığı takdirde, Almanya askeri bir zafer kazanmak İmkânlarını araya- Fakat Almanların bu vaziyeti de İtalyanın gay- rimuhariplik siyaseti üzerinde tesir elmiyecek- ür. İtalya yalnız kendi menfaatlerini gözelecek, ve bilhassa sulh masasına geçildiği zaman bu sl menfaatleri tahakkuk etlirmiye bakacaktır. FELEK Tavla! Yazan: B. FELEE hır mânasına almayın. On beşer pul ve bir çift zarlı oynanan mahut oyundan bahsedece, im: Gazeteler, Cocuk Esirgeme Kuru munun bir tavla şampiyonluğu tertip ettiğini yazıyorlar, Muharirir arkadaşlardan birisi, “E. ğer çocuklarımızın esirgenmesi dü. şeşe kaldıysa, vay halimize!,, diye bir telmih yapmış. Gözüme ilişti, *; Haddim olmıyarak ben, mumalleyh arkadaşın fikrinde değilim, Ve bu tavla müsabakasının Çocuk Esirge- me Kurumu tarafından tertibi şöyle dursun, hatti büyüklerden ziyade, küçükler arasında yapılmasını bile lüzumlu bulurum. Zira efendim, hayat keli. mesile ifade ettiğimiz, doğumdan, ö- Tüme kadar her fâninin uğradığı mu. sibetler ve elde ettiği muvaffakıyete lerin heyeti umuyisel bir tavla oyu. nuna benzer ve maalesef, çok benzer.” Bu arada müstahak olmadığı hal de, hayatımda muttasıl iki bir atıp, karşısındakine mars olanların adedi, lâyık değil iken üstüste çift atıp, pars tiyi kazananlardan pek çoktur. İnsan, hayatta parti vürmâk değil se bile, mars olmamak isterse; tavla. nın İnceliklerini öğrenmeli, bu oyu. nun bütün ihtiyatlı kaidelerini, ha, yata tatbik için bellemel'dir. Yoksa, sık sık düşeş atıyorum, di- ye bahtını güvenip, şeş kapısını, hattâ yek kapısını açık bırakanların muvaffakıyetleri dalma (tehlikeye maruzdur. Hayat, zar atmakla geçen bir tave la partisidir. İki bir, seyek, sebadü gibi, hoşa gitmiyen zarlar atıyorum, diye ye's getirmeğe lüzum olmadığı kadar, düşeş, dübeş, dörtçahar ati yorum, diye mağrur olmıya da gel. mez. Hele bu zarlara güvenip, açık vermek büsbütün gaflet eseridir. Tavlada açık verenin pulunu karar. lar, hayatta açık verenin belini... İnsanların niyetini anlamak İçin, bir tavla oyununu (seyretmek kâfi- dir. Dost, dostun pulunu nasıl merhametsizce kırar ve eğer kırmaz. sa, hemen akabinde rak'bi onun ta- şını kırmaktan çekinmezse, hayatta da dost yolunu kesen dostun başımı kırmaktan çekinmemelidir. Çekinir. se, öteki ber'kini ezer. Bunu gözünlinde tutunca, hele son zamanların hayat telikkisinde en. cak bir tavla oyunundakinden daha fazla moral kıymet aramak safdillik olur. Döstumun, düşmanının ve rakibi. | nin hulâsa pulunun önünü kesen kim | olursa olsun, onun taşını kırmak İ. | çin vesile aramıyan, zar atmıyan ve (| attığı yardan İstifade etmiyenlerin, hayatta muvaffak olmalarına imkân yoktur. ğer onlar, birer sanduka gi- | bi, oldukları verde kalabilirlerse, ne büyük muvaffakıyet! J Onun icin, modern bilgilerle teç. | hiz ettiğimiz yavrularımıza tavla 0- yününün, zarın, zardan İstifade et. menin, açık kapı bırakmamanın ve hasmma merhametin adamı marsa kadar sürükliyebileceğinin öğretil. mesinde büyük fayda vardır. Ve ancak bu oyunla, kayat oyunu. num sürprizlerinden kendimizi müm- kün mertehe muhafaza eder, hele | hayatta ahlik icaplarını aramak, kararmızdnkinden, kendimize doğru »hlâki öleiilerle hareket beklemek “hi, baplarda hayal inkisarına uğ. ramayız, Hoyat, hir tavla partisid'r. Ne dü- «es atmaktan maörue, ne iki bir at. maktan meyus olmalı Haydi, simdi, başlayın partiye! Fransada Komünist Propagandasile Mücadele İ Paris 17(A. A.) — Komünist pto. pagandası ile mücadelesine devam ©- den polis dün Seine şimalinde 29 er. kek ve 5 kadın tevkif ederek, askeri mahkemeye vermiştir. " leme ie ş Rumen Meclisinde Müzakereler Röireş, 17 (A. A.) — Rador ajan. sı bildiriyor: Mectiste ve Senstoda kralın mesa jJina verilecek cevap hakkında mü. zakereler cereyan ederkon ırk ekal- Byetlerinin bütün . selâhiyetli mü. messllleri söz alarak krala ve yurda karşı sadakatlerini bildirmişlerdir. — © Alman ekalliyeti namına söz alan senatör Hans Oto Rath, mezkür e- kalliyetin memleket omüdafgasına hâdim olmak için her türlü fedakâr. Yiğa âmade olduğunu söy! , ME