10 Mart 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

2 6 TAN Mys. İTALYA |48 Saat Içinde| Müttefiklerin Hava (Müttefikler OrdularıKumandanları Yardımı Genişletecek Ne Yapacak? (Başı, 1 incide) 5 şubat tarihli #ransızca Le 'Temps gazetesi bu ihtimali tetkik eden bir yazısında şu suali pormuştur; Yakın Şarkta Alman - Bovyet grupu ile müttefikler arasın- da bir harp vukuunda İtalyanın va. ziyeti ne olacaktır? Popolo d'İtalla gazetesi 6 mart tarihli nüshasında şu cevah veriyor: KA “1 — İlalya antibolşevik olduğu kadar antidemokrattır da. 3 — İtalyanın Akdenizdeki men. faatlerinin İngiltere ve Fransa ta- rafından mı, yoksa Sovyet . Alman grupu tarafından mı daha ziyade tehlikeye maruz bulunduğunu na. zarı dikkate almak lâzımdır. “İtalya, dünyanın eski demok. rasisi olan İsviçre ile dost münase, betler idame etmektedir, Demok. yat Finlandaya karşı sempatisini göstermiştir. Büyük Amerikan de. mokrasisi olan Birleşik Amerika derletlerile olan münasebetlerini de wlaha çalışmakiadın. Xsibuki antibolşevizmle böyle aswwbine. sonlar yapmak mümkün değildir. Bolşevirm totaliter bir: doktrin. dir. Onunla ya dost olunur veya düşman.” İtalyan gazetesi, Akdenizin şar. kındaki menfaatlerinin Sovyetler. den ziyade müttefikler tarafından daha ziyade ihlâl edildiği takdirde, İtalyanın Sovyetlere yaklaşmakta tereddüt etmiyeceğini de kaydetmek. | ki: ten geri kalmamaktadır. ” © Bundan maada son zamanlarda İ. talyan matbuatı müttefikler tarafın. dan tatbik edilmekte olan abloka. nın İtalyan menfaatlerine mühim zararlar verdiğini, ve bu tazyikm İtalyayı Sovyetlere doğru sevkede. ceğini de saklamamaktadırlar. şte Alman Hariciye Nazırı, İtalyada hasıl olan bu hava. dan istifade etmek Üzere Romaya gitmektedir. Bu fırsattan istifade e- derek İtalyayı mihvere daha Kuvvet. le bağlamak, ve Yakın Şarkta bir hareket başlamadan evvel, hiç oL maâzsa siyasi cepheyi kuvvetlendir. mek istiyecektir. Fakst bizim kanaatimizce İtalyan matbuatının bu neşriyatı bir blöften ibarettir. İtalya henüz iki taraftan birini tereih için kati karar verebile. cek vaziyette değildir. İtalyanın pet. rol ihtiyacının kâffesi ve kömür ih. tiyacının dörtte üçü deniz yolile te. min edilmektedir. Akdenizde İtalya ya karşı tatbik edilecek şiddetli bir abloka İtalyayı derhal kömürsüz ve petrolsüz bırakır. İtalya ba tehlike. Yi görmiyecek kadar hesapsız değil dir. Zaten İtalyada efkârı umumiye Almanlarla birlikte harbe girmeğe katiyen müsait ve mütehammil de. ğildir. Onun için biz Fon Ribbentrop'un Roma seyahatinden bir şey çıkmıya. cağına, İtalyanın Balkanlarda ve Ya. kın Şafkta sulhü temin için vaziyet. ten istifade ile iktifa edeceğine, ve bir kömür meselesini kati karar ver. mek için bir vesile ittihaz etmiyeceği. ne kani bulunuyoruz. Amerikaya Ismarlanan Demirler (Başı 1 incide) kısmı Pireye çıkarı'mıştır. Vapur li- yüanımıza gelince, bize ait olan mal. ları mavnalara yüklemiş isede bu mallara alt evrak Cebelitarıkta İn- gilizler tarafından alıkonulmuş oldu- ğu cihetle demir ve tenekeleri ithal €lnek mümkün olamamıştır. Müttefiklerle müzakere İngiliz kontrol heyeti, İngilterenin müttefikleri olan devletleris bitaraf. lara ait olan ve İngiltere hükümetinin barp kaçağı listesine dahil bulunan eşyanın serbestçe geçmesine mÜsaa- de etmektedir. Fakat bu eşyanın bi- Jâhare, Almanyaya sevkedilmesinden endişe edildiği için, müttefik ve bita« raf devletlerle İngiltere hükümeti 9- rasında müzakereler yapılmıştır. Bu müzakereler neticesinde Yunanistan, Romanya ve İtalya da dahil olduğu halde bir kişim hükümetler, bundan sonra memleketlerine gelecek olan ve doğrudan doğruya kendilerine lü- zumu olmıyaan eşyayı İngilizlere vermeği kabul etmişlerdir. Hükümetimiz ise, Türkiyeye giren eşyanın çıkmasını bir kanunla yasak etmiş olduğu cihetle, İngilizlere böy. le bir teminat vermeği lüzumsuz gör- müştür. Şimdi bu mesele etrafında Ankara- da İngiliz sefaretile hükümetimiz a- rasında müzakereler yapılmaktadır. İthal müsaadesi bekleniyor Diğer taraftan Exebitor vapurile ge- -arılması için icap & konsolosluğuna Bu evrakın Mühim kararlar Bekleniyor (Başı 1 incide) başka bir devletin tahdide çalıştığı haklarını. müdafaa için İtalyanın a- zimle müdahale ettiği bir zamanda vuku bulduğunu ehemmiyetle kay. deylemektelir. Diğer mühim bir nokta Bu ziyaret münasebetile göze çar. Pan diğer mühim bir nokta da Rib. bentropun Papayı dahi ziyaret ede. ceğidir. Alınan haberlere göre Papa, Ribbentropu pazarlesi sabahı kabul edecektir. Almanlara göre Alman gazeteleri bu münasebetle mihverin sağlamlığından bahsediyor ve harbin bu sağlamlık üzerinde te- sir etmediğini anlatıyorlar: Volkişer Beobahter gazelesi, bu- günkü nüshasında, “İtalyan - Alman görüşmeleri, ber iki memleketin el. birliğini genişletmeğe yardım ede- cektir, dedikten sonra, ilâve ediyor. “Von Ribbentrop, Duçe ve Kont Ci- ano iki memleketi alâkadar eden ba. nı meseleleri bir itimat havası içinde müzakere edeceklerdir... Gazete, bu meselelerin neler oldu. ğunu sarahatle söylememekle bera- ber, Alman kaynaklarından gelen ha. berler, müzakeratın Sovyet - Finlan- da harbi bahsinde, İtalyan noktasi nazarı İle Alman noktai nazarımı te. life matuf olacağım göstermektedir: Ribbentropun muhitinde deniliyor İtalya şimdiye kadar Pinlanda'ıla- rın tarafını tuttu ve fakat öyle bir an gelmiştir ki, Almanya, artık Ro. manın bu vadide ısrar etmesini İste. meiyor, . Başka devletlere göre Diğer membalardan alınan malü- mat şunlardır: Reuterin Amsterdam muhabirine göre Ribbentrop, Romada Avrupa- nın şimali garbisindeki vaziyet . ile Almanyanın tarzı hareketi hakkın. da müzakerelerde bulunacaktır. Ber- linin bazı bitaraf mahafilinin zannı. na göre, İlalyanın bu harpte Alman- yanın yanında yer alarak aktif bir rol oynıyabilmesi için Mussolini ü- zerinde tazyik icra edilecektir. Diğer bazı zevat Von Ribbentrop'. an Rorna seyahatini Sumner Velles'in son seyahati ile alâkadar görmekte- dirler. Alman siyast mahfillerinin kanaa- tine göre, beynelmilel siyasi vaziye. in Von Ribbentrop'un seyahatı Üze- rine kati bir safhaya girmesi muh- temeldir, Von Ribbentrop'un Romayı ziya. reti, Londra diplomasi mahafilinde, Finlandaya, Sovyet tekliflerini kabal ettirmek olan kuslisyona İtalyayı du- hil etmek üzere Almanya tarafından yapılan yeni bir gayret şeklinde te- lâkki edilmektedir. Müteaddit mem. leketlerin müşterek tazyikine pek benziyen bu tavassut şüpheli bir na- zarla görülüyor. Bir Tekzipten Çıkan Tazminat Davası Nevyork, 9 (A.A.) — Reuter: William Griffin isminde bir Ame. rikalı gazeteci, Winston Churehlll a. leyhine dâva ikame etmiştir. Amerikalı gazetecinin iddiasına göre, Churehili 1936 senesinde Grif- fin'e vermiş olduğu bir mülükat €s- nasında Amerikanm Cihan Ilarbine girişmesinin bir hata teşkil ettiğini bildirmiştir. Churehill . bilâhare bu beyanatı tekzip etmiştir. Griffin, Churchill'in bu hareketini şerefine yapılmış bir tecavüz olarak telâkki etmektedir. Ere e a Ankaraya Geldile İngilterenin Şark hava Kuvvetleri kumandanı General Mitchell r ye Ingiliz Generalinin karşılanmasına ait bir intiba AhRara, 9 (A.A) — İngiltere hü. kümeti orta şark hava orduları baş- kumandanı Sir Villiam G. 5. Mit- ehell, ile Frandanın şarki Akdeniz hava kuvvetleri kumandanı General Jauneaud ve mâiyetleri erkân bu sabah, Toros ekspresile Ankaraya gel 'mişler ve üç milletin milli renklerile süslenmiş bulunan Ankara garında hava müdafaa genel kumandanı Kor. general Hüsnü Alkış, gaz genel ku- mandanı Tümgeneral Hüsnü Rıza Ünsal, Hava müşaviri Tuğbay Celâl Yakah, hava müsteşarı Tuğbay Yah- ya Razi Biltan, Albay Hilmi Oray, merkez kumandanı Ali Somdemir i. le mihmandarlıklarına tayin edilmiş Griffin, Churehili'den 1 milyon do-| bulunan deniz kurmay binbaşı Aziz lar tazminat talep etmektedir. Ulusan, hava binbaşı Seyfi Alok ve Nevyork yüksek mahkemesinin &-| kurmay Önyüzbaşı Tekin Arıburnu, tiraz şubesi müddelnin Istidasına ©*-| Fransız ve İngiliz büyük elçilikleri, yap verilmesi için Churehill'e 20İ yara hava ve deniz ataşemiliterleri- günlük bir mühlet vermiştir. » —— — bugün veya yarm geleceği tahmin e- dilmektedir. Pirede boşaltılan ve bize ait olan malların da ithaline müsaade edile. ceği muhakkak görülmektedir. . Ancak Avrupa ve Amerikadan mal getirenler, bugünkü usul karşısında zarara uğradıklarını iddia etmekte- dirler. Bunların iddiasına göre, bir le bu elçilikler erkânı tarafından se- lâmlanmışlardır. Başta mızıka olduğu halde, bir bölük asker muhterem generallere rasimei ihtiramı ifa eylemiş ve mizi. ka Fransız, İngiliz ve Türk mili! marşlarını çalmıştır. Muhterem mi- safirlerimiz bu merasimi müteakip teftiş eyledikleri ihtiram kıtasım, “merhaba asker,, diye selâmlamıslar ve asker “sağ ol, diye mukabelede malın Pirede vapurdan çıkartılıp o- |bulunmuştur. ç radaki ardiyelerde bekletilmesi, s0n- ra bir başka vapurla İstanbula nakli hem masrafı mucip olmakta, hem de mallar harap olarak kıymetinden ektedir. Bu itibarla, alâkadar tücesrlar, İn Sir William G. S. Mitchell ve Ge. nöral Jauneaud ve maiyetleri İka. metlerine hususi daireler tahsis edil- miş bulunan Ankara Palasa gitmek üzere gardan ayrılırken, burada top. lanmış halk tarafından içten samimi giliz kontrol heyetinin tetkikatı bi-| tezahfiratla selâmlanmışlardır. i muhafazası dasını Kumandanların ziyaretleri İngiliz ve Fransız Şark hava kuy. 'yetleri kumandanları, öğleden önce refakatlerinde İngiliz ve Frgfsız Dü. yük Elçileri olduğu balde, Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlunu, Milli Mü- dafan Vekili General Naci Tınazı ve Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fev. zi Çakmağı ve ikinci reis Orgeneral Asım Gündüzü makamlarında ziya- ret etmişlerdir. Dünkü ziyafet Sir Villiam G, S. Nitchelle ile Ge. ncral Jauncaud şerefine bugün Anka ra Palasta Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından bir öğle ziyafeti verilmiştir. Ziyafette muhterem misafirler ile maiyetleri erkânı, Milli Müdafaa Vekili General Naci Tınaz, Genelkurmay İkinci Re- isi Orgeneral Asım Gündüz, Üçüncü Ordu Müfettişi Orgeneral Kâzım Or, bay, Amiral Ş. Okan, İngiliz Büyük Elçisi Knatehbul Hugessen, Fransız Büyük Elçisi Rene Massigli ile bu elçilikler kara, hava ve deniz ataşe- leri, milli müdafaa müsteşarları, Ha- va Müdafaa Genel Komutanı Korge- neral Hüsnü Kılkış, Gaz Genel Ko- mutanı Tümgenersi Hüsnü Riza Ün- sal, Hava Müsteşarı Tuğbay Celâl Yakal, Hava Müşaviri Yahya Razi Biltan ve Milli Müdafaa ve Genelkur may ileri gelenleri hazır bulunmuş» lardır. Bergamada Zelzele İzmir, 9 (A-A.) — Bergamada ev. velki gece saat bir buçukta İki sani. ye süren şiddetli bir zelzele olmuştur. Hasar yoktur. Bayburtta Bayburt, 9 (A.A.) — Bu sabah 5 ve 5.38 de burada orta şiddette Eki zelzele olmuştur. Hasar yoktur. (Başı, 1 incide) maktadır. Bir rivayete göre, Fin Ha- riciye Nazırı Tanner de Moskovada bulunuyor ve müzakereleri idare edi. yor. Daha başka bir rivayete göre, müzakereleri idare eden Fin murah- hası, Başvekil Ryte'dir. Uzun hir inzivadan sonra son gün.| lerde adı geçen eski cümhurre! Svinfud'un mesaisi de bir sürü şayi- alara sebebiyet vermektedir. Syin. fud'un kendisi Stokholmden Berline gelmiş ve bugün Hitler tarafından kabul olunmuştur. Onun daha sonra Von Ribbentropla birlikte Romaya gideceği söyleniyordu. Fakat onun henüz Berlinden hareket etmediği bildiriliyor ve mesaisinin siyasi bir eti olmadığı da ilâve ediliyor. asıl müzakerelerin nerede ve kimler tarafından yapıldığı sarih bir surette anlaşılmamakla beraber, mü. zakerelerin fiilen yapılmakta olduğu hakkında şüphe yoktur, Ehemmiyet verilen nokta Siyasi mahafilin ehemmiyet ver. diği nokta, teması temin eden tavas. sutun mahiyeti ve bu tavassutun ki. min tarafından yapıldığıdır. Bu vadide tahakkuk eden nokta tavassutun İsveç tarafmdan yapıldığı dır. Fakat bütün İsveç mahafili, ta. vassuttan maksadın, Finlandayı her ne pahasına olursa olsun sulhü ka. bule mecbur etmek olmadığını an- latmağa ehemmiyet veriyor. İsveç mahafili, Finlandayı tazy'k etmek İstemediklerini söylemekle beraber İsveç hükümetinin Finlan. daya gönderilen yardumları geçirt- memeğe karar vermesi, tazyikı bir vâki haline getiriyor. Fakat İsveç mahafili, bu muamele. nin mahiyetine işaret ederek, bunun Alman tazyiki ile yapıldığını ihsas ediyorlar. Bununla beraber ayni ma. hafil sulh şartlarının kabul edi. leceğini pek te tahmin . etmiyorlar Çünkü Sovyetlerin bir taraftan Pet- samoyu almak ve bu suretle Finlan. danın Şimalden Atlantik ile irtiba- tını kesmek, diğer taraftan Viborg ve Hoglandı da alarak, Finlandanın Cenup sahilleri üzerindeki hâkimi. yetlerini sıfıra indirmek istedikleri göze çarpıyor. Gerek İsvecin, Finlandava gönde. yard ı geçirtmemesi, gerek « Sovyet müzakereleri, her tarafı «lâkadar etmekte ve her taraf yazi. yeti en derin dikkatle takip ederek tedbirler almakta ve hazırlıklar yap- maktadır. İngilizlere göre İngilterede hüküm süren umumi kanaate göre, Almanyanın tuttuğu hattı hareket, Sovyet - Fin sulhünü süratle intaç etmek ve bu suretle müt tefiklere karsı bir koalisyon vöcude getirmektir. Bu koalisyon Almanya- Sovyet Birliği ve Halyadan müteşek. İkil olacaktır. Fakat sulhün intaç edi leceği çok şüphelidir. Ve bu yüzden önümüzdeki kırk sekiz saat zarfında bütün Avrupanın mukadderatı üze. rinde tesir edecek kararlar verilmesi muhtemeldir. Müttefikler, Finlandaya geniş yar. dımda bulunmıva hazırdırlar. Fakat bu yardımları İsveçten geçirmek me- selesi nasıl halledilebilir? İsveç zorlanacak mı? İcabında bunun da göze alınacak. na bir takım alâmetler vardır. Ve İs- veç efkârı umumiyesinin Finlandaya mutlaka yardım edilmesi lehinde ol. ması'da vaziyetin mühim bir inkişaf geçirebileceğini gösteriyor. Fransızlara göre Yransada kabine bugün İki bucuk saat süren bir içtima yapmış ve Fin. landa meselesini tetkik etmiştir. Fransa ordu encümeni &zasından birini, Pinlandaya istihbar varifesi. le tavzif etmiştir. M. Blum, derhal seferi bir askeri kuvvetin hazırlan. masını ve Finlandaya gönderilmesini istemektedir. Diğer gazeteler de bu merkezde. dir. Hulâsa müttefikler vaziyeti derin bir dikkatle takip etmekte ve İcap eden tedbirleri almaktadırlar. Amerikada da ayni alâka gösteri. liyor ve Amerikanın Moskova sefiri Mister Roosevelt'e uzun bir rapor göndermiş bulunuyor. Amerikan tavassutunun bahis mevzu olmadığı Mister Roosevelt tarafından anlatılmıştır. Sovyet - Fin Harbinin Son Safhası Londra, 9 (Hususi) — Finlandada Aarp, her cephede devam ediyor. Bu- İraya gelen haberlere göre, Mareşal Mannerheim Finlandanın askeri va- ziyetini gayet İyi görmekte ve sonu. na kadar harp lehinde bulunmakta. 10.3.9400 << Finlandaya Jdır, Bugün Sovyetlerin, Viborgun İ Şimali Garbisinde bir noktayı işgal Jettikleri bildiriliyor. Diğer cepheler. İde mühim harekât vukubulmamıştır. Sovyet tebliği şudur! İ “8 Martta kaydedilecek mühim bir şey olmamıştır. Viborg körfezinde So' İ Esisari adasını ve şehr ri adasını ve şehrini, Mustarasi adalarile Hletasari adasi nı ve şehrini İşgal etmişlerdir. Sov- yet kitaatının eline 12 top, 57 mit- ralyöz ve 2 milyon kurşun geçmiş. tir. Sovyet tayyareleri, düşman kıta atını bombardıman etmiş ve iki düş- man tayyaresini düşürmüştür.,, Fin tebliği de şudur: Dün, Finlanda körfezinde, Virolab. ti sıra adaları açığında karakol gemi. leri kuvvetli faaliyette bulunmuşlar. dır. Viborg körfezinde düşman taarru- zu devam etmişse de şehir önünde pusuya yatmakla iktifa etmiştir. VL. borgun birkaç taarruzlar mubu şarkisindeki adanın önünde, düşman durdurulmuştur. Berzahın orta kısmında ve 'Taipale nehrinde, Sovyet taarruzları büyük zayiatla pöskürtülmüştür. ve müteaddit top tahrip edilmiştir. Berlin ve Romaya Göre Türkiyenin Bugünkü Vaziyeti (Başı 1 incide) ve Çanakkalenin kontrolünü ele ger çirmek hususundaki teşebbüslerin anlamadı. Müttefikler ise, Türkiyenin sulh azmini anlamamış görünüyorlar, Bu itibarla, Türkiye Başvekili, mem leketinin Sovyetler Birliğine taarruz niyetinde olmadığını, harice karşı ak dığı taahhütlerin sarih surette gös terildiğini bir kere daha beyan etti, Türkiye müttefiklerin yeni harp sahaları aramaktaki gayretlerini we Akdenizde de huzursuzluk yaratmak için İtalyayı tahrik ettiklerini göre rek, düşünceye varmıştır. Eğeç müt, tefikler Gelibolu siyasetini baska şe kilde, ihya etmek niyetinde olmasa O - olduğunu ve gerginliğin geçti rerek müteselli olacaktır Romanın mütalâast Milâno, 9 (A.A) — D.N. B. bildi. riyor: Gazeta del Popolo yaziyor: Hâdiselerin inkişafı İngiliz ricali için büyük bir meşgale teşkil etmektedir. Bundan altı ay evveline gelinceye kadar, yeni bir konlisyan harbine, İngilterenin cihan hegemonyasınr te» min veya müdafaa için istifade etme» si mutat olan harplerden birine baş. lanabileceğine kani idiler. Bütün İn. gilizler, bu yeni koalisyon harbinde, Avrupadaki diğer milletlerin, İngiliz İmparatorluk emelleri uğrunda, ana- nevi silâh olan deniz ablokasını kuk lanarak harp etmek üzere, İngiltere, nin yanı sıra yer alacakları zannın. da idiler, Fakat hâdiseler büsbütün başka .İ şekilde tecelli etti. Hiçbir millet İn. gilizlerin menfaati namına yeni koa. lisyon harbine sürüklenmek arzu. sunda değildir. Balkan antantı Hari, ciye Nazırlarının tebliğinde bu azim ifade edildiği gibi, Finlanda için har, be girmekten imtina eden İskandinav memleketlerinin de vaziyeti bunu gösterir. Bundan maada Türkiyenir vaziyeti de, Sovyetler ve Almanya ile katiyen harbetmek neyetinde bu. lunmadığını göstermektedir. Son altı ay zarfında, İngiltere bu harbi ateşlemek hususundaki arzu. sunu isbat etti. Fakat bugün, yani ilkbahar bidayetindenberi eylüldeki büyük hulyalarını tamamen kaybet. miştir. Bir kualisyon harbi tahrik edemedi ve Alman sleyhtarı bir ei, hat alâmeti henüz belirmiş değildir. Ablokayı tertip edenler, bunun ümit ettikleri kadar müessir olmadığını itiraf zaruretinde kaldılar ve İngil terenin yegâne müttefiki olarak Fransa vardır. İngilizler çok asabi olmakta haklıdırlar. Denizlerdeki Fırtına Karadenizin Garp kısımlarında Ka. rayel fırtınası henüz devam etmekle beraber, şiddetini azaltmıştır. Gemi- ler seferlerine tekrar başlamışlardır. İki gün evvel başlıyan kar, din öğleye kadar fasılah. şekilde vağ makta devam etmiş, dün sabah orta- lık yine karla örtülmüstür. Fakat öğleden sonra hava açılmış, karlar tamamen erimiştir.