6 Şubat 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

mz iy EDENİ Fikir Korkısu Yazan: Ömei Rıza DOĞRUL ünkü posti ile gelen Londra gazeteler Hitlerin, birkaç gün evvelki nutkuyu oder yordu. gazeteler bu nutku aynen dercethişlerdi. Halk gazete. leri nutku hilâsa etmekle beraber mühim gördikleri yerleri de sütün. larına ayneş geçirmişlerdi. Muharip bir devletin reisi tara- fından söylenen bir nutuk, tarihi bir vesika teşkil ettiği ve gazete de gün- delik vakaların sadık bir sicili oldu. Ku için, bu tarihi vesikalara hacmi. nin müşhadesi nisbetinde yer verme. si icap/eder. Bu vesikalarda söyle. nen sözlerin lehte veya aleyhte ol. ması #âli bir kıymeti haizdir. Ç kü gâzete bu vesikalardaki <eleri tenkit için de yer ayırabilir. İngiliz gazeteleri de Hitlerin nut. kuna en geniş yeri vermekle kalmı. yarak bu nutku tenkit etmiş ve İngi. İz düşüncesine uygun olmıyan nok. taların tebarüz ettirerek bu nokta. İara cevap vermişlerdir. Bütün bunlar bizim alışık olduğu. muz şeylerdir ve alışık olduğumuz için bu mütaleaların birini de yadır. gamıyöruz. Yadırgamak bertaraf, hepimiz de bunun böyle olması icap ettiği üzerinde ancak ittifak edebi. Yiriz. * Fakat Almanyada vaziyet br mer- kezde değildir, Meselâ Her Hitlerin Dutkunu söylemesinden sonra Mister Chamberlain de bir nutuk söyledi, O da kendi memleketinin menfaatle,. etli, harp hedeflerine temas etti, İn. gilterenin bitaraflarla olan münase. betlerini anlattı. Fakat Hitlerin nut, ku bütün İngiliz gazetelerinde yı temas ettiler, yabut ler. Alman gazetelerinin şimdiye kadar söylenen her nutuk hakkında Yaptığı da budur. # Sebep gayet sarihtir, Alman gaze. teleri, hasım bir Başvekilin nutkunu zi ii Enzetelerine aynen koymaktan, ya. ut mutkun vafi bir hulâsasını nes. ? se mukabil tara ni dâva hak. ki düşüncelerini neşrederek hal. (© kın iki taraf düşlincelerini muhake. T “mesine ve kendi hükmünü ver. W ne tahammül edemiyorlar. Bu tahammülsüzlüğün sebepleri Soktur. Fakat en mühimmi, halkın hükmünden korkmaktır. Halkın hük. Münden korkunlar, kendi davaları- nim sağlamlığına inanmıyan kimse rdir. Yoksa davasının kuvvetine mukabil tarafın düşüncelerinden zer. ?e kadar korkmazlar, * Naz'stlerin gösterdikleri daham- mülsüzlüğe en belli başlı sebep ola- vak, halkın hükmünden korkmayı i- i sürüyoruz. Çünkü Alman halkı, “lgun ve yüksek seviyelidir, Alman halkı, tenkit kudretini haizdir ve bu kudreti ha'z olduğu için, her mese leyi kendi kendine tetkik ederek hül- verebilecek vaziyettedir. Fakat nazistler, halkın bu hakkını imıyor ve halkm düşünmesini is. tem'yorlar. İstemedikleri için Alman Milleti, mukabil tarafım vaziyeti ve düşüncesi hakkında bir şey bilmiyor. Meselâ İngilizler, Almanların her halinden haberdar oldukları, A'man şeflerinin her sözünü ve her düşün- tesini | tanıdıkları halde o Almanl, »giliz hükümet rücsasmın, fırkn derlerinin ne düşündüklerini bilm Onların hiç olmazsa, radyo- rak, vaziyeti doğrudan doğ. Tuya öğrenmelerine imkân verilmi. Yor. Bilâkis radyolarını asarak, d'ğer memleketlerin vaziyeti ile temas et- Mek istiyenler, en ağır cezalara çar. Diyorlar, Demek ki, mazistler korkuyorlar ve onun iyorlar, Halbuki fikirden kor. kanları, muhakkak ki, fikir yıkar! Japonlar Çinde Fransız Demiryolunu Bombardıman Ettiler LA.) — Resmi kaynak» c göre, cuma günü Tansız Hindi Çinisindeki Yunnan *miryolunun Japon tayyareleri ta- Tafından— bombardımanı esnasında | 01 kişi ölmüştür. Demiryolu bir Tansız şirketine ait idi, K Tokyodaki Fransiz büyük elçiliği, pıpon hükümeti nezdinde şiddetli vii protestoda bulunmuştur. Tokyo kümeti, protestoya henüz cevap “fikir. den icin fikirleri slim. | rini düşünerek harp vaziyetini icmal | bulduğu halde Mister Chamberlainin | Butku Alman gazetelerinde yer bul. . Alman gazeteleri nutka ya kı.! nutkun sahibini tezyif ile iktifn etti. Ve hakkının sağlamlığına İnananlar, | |İngiliz yardım heyetinin VA Si Sehrimizde de İki Defa Zelzele Oldu Felâketzedeler İçin İngilterederi Birçok Şey İstenildi İstanbul, 5 (A. A.) — Kandilli Re- sathanesinden: Dün gece saat 20 yi 17 dakika, 33 saniye geçe merkez üstü İstanbuldan 400 kilometre mesafede tahmin edi- len kuvvetli bir zelzele kaydodilmiş- tir. 12 dakika sonra da ayni merkez. den birinciye yakın ikinci bir sarsın- ti daha gelmiştir. Muhtelif yerlerde zelzele Arkara, 5 (Tan Muhabirinden) — Şebin Karahisarda gece yarısı hafif, İneboluda 21.20 ve 21.30 da Iki şid- detli, Kastamonuda 20.20 ve 2032 de orta şiddette Gümüşhanede ikisi hafif ve biri şiddetli olmak üzere ye- niden zelzeleler olmuştur. General Deedes Erzincandan Ayrıldı Zelzele folâketzedelerine o yardım çin İngilterede teşekkül eden Türk - mümessili Emekli General Deedes, Erzincandan ayrılırken intibalarını soranlara “Hü- Ümet tarafndan alman tedbirler çok isabetli ve yerindedir., bunlardan hayra * Londra, 8 (A.A) — Zelzele felâ- ketzedelerine yapılacak yardım için teşekkül eden İngiliz - Türk komite $i tarafından Türkiyeye gönderilen Sir Wyndham, bugün Londrava çek. tiği bir telgrafta 80.000 feliketzede icin ayakkabı, battaniye, çivi, Ten- cere camı ve cinkoya ihtiyaç olduğu na bildirmiştir. iİ sürdüklerini ve dört tayvareyi tahrip TAN Londra, 5 (Hususi) — Helsinkiden gelen en son haberlere göre, Lado. ganın şimal şarkında devam eden muharebeler Finlerin yeni bir zaferi ile neticelenmiş ve Sovyetlerin on sekizinci fırka $ 1 hemen hemen kâmilen imha edilmiştir. İki taraf Titelâda bir haftadır harp ile meş. guldüler. Nihayet 20.000 kişilik bir Sovyet kuvveti hezimete uğramış ve imhadan kurtulanlar da esir düş. müşlerdir.- Ladoganın şimal şarkındaki bir Sovyet mevzii de Finler tarafından zaptolunmuş ve mevkii müdafaa e. den 600 Sovyet askeri imha olun. muştur. Mütekabil hava akınları Finler bundan baska Sovyet cep. besinin gerisinde keşif ucuşları yap. mış ve Sovyet üslerini bombardımı etmişlerdir. Finler 9 tayyareyi dü. ettiklerini ilâve etmektedirler. Sovyetler de tayyare taarruzları. na devam ediyorlar Sovyet tayyare. leri Turko ve Tamisariyi bombardı- man etmişlerdir. Helsinki şehri, dün. harbin bida. yetindenberi 37 nci defa olarak hom. bardıman edilmiştir. Üniversite bi. nası hasara uğramıştır. 6 paraşütçü Viborg yakınında yere inmeğe teşebbüs etmiş, fakat öldü- rülmüşlerdir. Bunların üzerinde bom balar bulunmuştur. Pasif müdafaa makamatilın 28 kâ. nunusaniden 3 şubata kadar olan Teleraf kera İlâe ihtivacınm “cil e © Daily Telegraph gazetesinin diplomasi muhar! riri, Alman hükümetinin halihazırda Sovyetler. ile yeni bir ililâf akdini derpiş etmekte olduğu- nu ve yakın bir zamanda imza edilecek olan bu itilâfın başlıca hedefinin Sovyetlerin Almanya- ya yapmakta oldukları yardımı arttırmak ola. cüağını haber vermektedir. i Muharrir, ilâve ediyor: Tam mânasiyle askeri bir ittifak olmamakla he raber bu yeni muahedenin Sovyetleri Almanya- nın harp sahasındaki mesaisine şimdiye kada yaptığından daha fazla yardımda bulunmak te. ahhhüdüne sokacağı tahmin edilmektedir. Bu yardım, Sovyetlerin tabii menabiini Alman- yanın menfaatine olarak işletmek şeklinde ola- caktır, * göre, Almanya Sovyetler Birliğine silâh ve mühim- mat vermektedir, Bu yardım, halen Berlinde tetkik e- dilmekte olan daha umumi bir plâna dahil bulunmak» tadır. Bir Baltık limanından hareket eden iki Alman gemisi cuma günü öğleden sonra Oslo'nun Cenubunda kara sularında vapura iki Norveçli pilot almışlardır. Vapur» larda Petsamo ve Murmansk bölgesindeki Sovyet kuyu vetlerine giden top ve mühimmat bulunmaktaydı. Bütün seyahatleri müddetince İskandinav kara suları iç'nde seyahat edebilecek olan bu iki Alman vapuru- Bun hamulelerini hafta sonunda Petsamoya boşalta- cakları zannedilmektedir. İki muhabir, şurasını da kaydediyorlar ki, iki Alman bahriye da'resi harp gemisi mübadelesi için Moskova ile müzakereye başlamıştır. Almanyanın 15 denizaltı mukabilinde Sovyetler Birliğine Hipper sınıfından kruvazörler verileceği bildirilmektedir, pm Nevs Croniele gazetesinin diplomasi muharriri, Londradaki İtalyan sefareti nezdinde hususi bir ataşe tayin edilmiş olduğunu haber vermekte- dir. Bu ataşenin vazifesi, harp esnasında iki memleket arasındaki ticarete müteallik olan bü- tün meseleler hakkında İktisadi Harp Nezareti ile temasta bulunmaktır, Muharrir, bu tayini İtalyan ve İngiliz hükü- metleri arasında hüsnü niyetin artmakta oldu. ğunun bir nişanesi addetmektedir. Deyli Meyl ve Deyli Telegraf gazetelerinin yazılarıma * NANA İN N ŞA BERE Finler YineBir Sovyet Fırkasını Imha Ettiler Almanlar, Fin Cephesine Gönüllü Namı Altında Alman Askeri Göndererek Sovyetlere Yardım Edecekmiş len malâmata göre, mevsim müsaade eder etmez, Berlinin Moskova hükü. metinin ısrarları önünde boyun eğe- rek az çok gizli bir nevi askeri teşri mümkün memleket dahiline muhtelif tiplerde 6800 bomba attıkları, sivil ahaliden 45 kişiyi öldürüp 179 kişiyi yaralar dıkları söylenmektedir. Almanyanın Sovyetlere Bern, 5 (A.A) — Havas yor: Sovyet İ muvaffakıyetsizliği üzerine Alman. yanın fiili askeri yardımı İmühüm tefsirata sebep olmaktadır. Berlin resmi mabfiileri, Almanya- İnin Sovyet — Finlanda harbi dışında kalmak istediğini ısrarla tevide de vam etmekle beraber, İ Corriere Del Ticino gazetesine veri-* » ERİR ki mesai organize etmesi yardımı İ bulunmaktadır. bili ordusunun Finlgndadeki gönderilecektir. meselesi r Alman zabitleri verild tedir. Bu zabitler, Fi, deki askeri harekâta taatının erkânı harbiyelerinde « Berlinden | n müşaviri olarak bulunacaklardır. Finlanda cephesine Almar ordusu- na mensup kıtaatı gönderecek yerde gönüllü ismini taşıyasax olan İatüat Diğer taraftan Moskovanın emrin: i bildirilmek. | anda cephestn- doğrudan doğ- ruya iştirak etmiyecekler Sovyet el en ELEK Yazan: B, FELEK ski dostlarımdan birisi dün zi. yaretime geldi, Yeni bir kos- tüm giymiş olmasına rağmen, eski hukuku unutmamış olduğu için, ho- - — Ne var, ne yok! diye klâsik is- aptan sonra görüştük; — Ayol! dedi, bu yeni eski... — Aman! Rica ederim. Bu işe bir İde sen karışma! — Hayır! Merak etme! Karışmam. Üste puru da versen, karışmam. Yal- nız senin de bildiğin bir Nasrettin Hoca fıkrasını anlatacağım... Diye- rek, şunu nakletti. Gerçi benim de aklıma gelmedi değil ama, zeminü zamana mutabık buldum: Hoca merhum bir gün rafta duran kalburu almak istemiş, Rafin irtifat. na nazaran boyu kısa olduğu için, güçlükle uzattığı elini nasılsa kalbu- run kenarına takmış ve aşağı çek- miş. Kalburun içinde soğan doluy- muş. Raftan düşerken, soğanlar dö- külmüş ve kalbur Hocanın başına geçmiş. Hoca pek celâlli adam değildir a- ma, © gün bir öfkeli zamanı imiş. Kalburun başma geçmesine miş ve öfkesini almak topuğile vurunca, kalbur kasnağımın üzerine dikilip keskin ağzile Hoca. İtalyan Tebaası Harice Görderilmiyor Roma, 5 (A.A) İtalyan hükümeti, senebi İ ketlere hareket etmek üzere olan bü- İtün İHalyanların pasaportlarını elle- rinden almağa karar vermiştir Pasaport hamilleri, ken bir sebep gösterilmeksizin pasaport- larını alâkadar makamata iadeye sa- dece davet olunmuşlardır. . Fransız Radyosunda Türkçe Neşriyat Paris, 5 (A.A.) — Nis P.T'T. Fran- müddete ait haftalık raporunda. Sov- | Türkiye sastile tam Statüsü Verilecek Reuter: Yeni Delhi, 5 (A.A. memle- tü: hükümeti lenmektedir A eş Buzdan Tabii Bir Köprü erine hic — — tung, 8.30 da baş” İtedir, Bu köprünün uzunluğu Almanyadaki * bildirildi; ecnebi gazete muhabirleri tarafından ne göre, Hitler, 24 şubatta çok mühim bir Butuk söyliyecektir, * Hitlerin, 1941 den evvel, hiç bir harekete geçmi. yeceğinde, iyi haber alan mahafil mültefik bu- lunmaktadır. fh * Romadan gelen ve ihtiyatla telâkki olunan haberlere göre, Almanya ile İtalyan, Balkan meseleleri etrafın. da tamam'le uzlaşmışlardır. Bu uzlaşmaya göre, Bal kanlarda, Almanyanın ve İtalyanın nüfuz mıntakaları tesbit olunmuştur, Almanya, İtalyayı, Romanya işlerine bigâne kalmıya razı etmiştir. Buna mukabil, Almanya İtalyaya, Sov- yetlerin de Romanya işlerine karışmıyacaklarına, Balkanlarda komlnizm propagandası yapmıyacakları.. na dair kati tem'nat vermiştir. Sovyetlerin, Besarab- yaya müteallik taleplerinden feragat edeckleri de, İ- talyaya Almanya tarafından verilen bu kati teminat meyanındadır. Almanya, İtalyaya, Macaristanda ve Romanyada, bir taktın iklisadi imtiyazlar da vandetmiştir. Buna mukabil, İtalya da, Yugoslavyadaki harekâtmda Almanya tarfından tamamile serbest bırakılacaktır. Söylenildiğine göre, Belgrt konferansı neticesinde, İ- talya ile Yugoslavya arasında, Almanya ile Romanya arasındaklne benziyen bir iktisadi anlaşma yapıla. caktır. ri 2 yi Amerikanın Paris Sefiri M. Villiam Bullütt, Âv- rupa vaziyeline müteallik hususi bir raporu, A- merika Cümhurreisi Roosevelte bizzat takdim çetmek üzere, tayyare ile Amerikaya hareket et. “miştir. Fransada bulunan bir sefirin, Amerika- ya tayyare ile gitmesi, ilk defa vuku bulmakta. dır. Amerikanın Fransa Sefiri M. Villiam Bul litt, çok dikkat ve alâka uyandıran bu seyahati. ne çıkmadan evvel, kendisiyle konuşan gazete- cilere şu sözleri söylemiştir : “—Aldığım emir üzerine, hâmil bulunduğüm bir hususi raporu, Roosevelte bizzat vermek üzere gidiyorum. Seyahatim uzun sürmiyecek, ve bir kaç gün sonra, yine vazifemin başına dönmüş bulunacağım!,, Sefir, gazetecilerin bütün tsrarlarına rağmen, sadece büyük ehemmiyetini ifşa ettiği “hususi rapor,, un, son derece merak olunan mahiveti hakkında hiç bir şey söylememişti: Hindistana Dominyon — Hindistan Kral Nafbi ile Gandi arasında cere.| yan eden mülâkst neticesinde müş tereken kaleme alınan tebliğde, Kral Naibinin. Hindistana dominyon sta- serilmesi hususundaki Britanya arzusunu izah ettiği söy. Bern, 5 (A.A.) — Frankfurter Zei- Breiziceh—Am—Elbe'ds buz- dan tabii bir köprünün resmen mü- sız istasyonunun türkçe neşriyatının | nakalâta açılmış olduğunu bildirmek- 300 nın ayak kemiğine çarpmış. Zavallı Dın canı yanmış. Hirını almak İçin, bu sefer kalhuru kaldırmış, yere vur- muş, Kasnağı yere geldiği için, yay. lanan kalbur sıçrarken, Hocanın su- ratına çarpmış, Bütün bunlardan büsbütün hid- | detlenen merhum, hemen yukarıdan koşup aldığı yatağan bıçağını çeke rek, kilerde bağırmış: — Ulan! Ne kadar kalbur gelsin! Hodro meydan! Fıkranın hikâyesi b'tince sordum; — Kalbur kim, Hoca kim! — Allah, Allah! Kalbur, kalbur! Hocn da, Hoca! — Evet ya! Yani yeni, eski dava- sında bu fıkra kimin icin söyleniyor. — Vallahi kardeş! Hangisine süv- lesen yakışır! Jilet gibi fıkra, İki tarafı da keskin! Zaten onun içim sa- na naklettim! dedi. |, Sözlerine tarafımdan hiçbir şey 1- İ'âve etmeden bu sütuna geçirdim. Kızan olursa; Hoca merhumu çağırı- yım. Yatağanı çeker, kallurlara mey. in varsa İSTİNAF Mahkemeleri Teşkiline Doğru Ankara, 5 (Tan Muhabirinden) —- Adliye Vekâleti teşkilât | kanununu değiştiren bir proje hazırlamaktadır. İstinaf mahkemelerinin yeniden ih. dası tasavvur edilmekte olduğundan hâkimlerin vazife ve salâhiyetleri ba kımından teşkilât kanununa yeni hü kümler ilâvesine zaruret bası! ol; ş- tur, 3 Ceza ve hukuk mahkemeleri usulü kanunlarına da bu tâdilâta uygun ve mütenazır bir şekil verilecek ve bu husus bir proje ile merlise teklif edi. lecektir. Bu değişiklikler ica9ı olarak nüfus kaçakçılığının men ve takibi gibi ka- nunlara da yeni esaslar ilâvesi mak- sadile tadiller teklif edilmesi mukar- rerdir, ŞA HolandaBaşkumandanı İ da İstifa EHi Lahey. S (A.A) — General Reyn- ders, Holanda kara ve deniz kuvvet. leri başkumandanlığından istifa et. miş ve yerine şimdiye kadar Ut- rechts Österberg mıntakası hava kuvvetleri kumandanı olan General Winkelman tayin edilmiştir. Röyterin Lahey'den bildirdiğine göre, salâhiyettar mahfiller, otdu ve donanma başkumandanının İstifası. nın, başkumandan tarafından alınan bazı askeri tedbirlerin o hükümetçe tasvip edilmemesinden ileri geldiği. ni bildirmektedirler. Bu tedbirler, askere verilecek mezuniyetlere ve sivil halkın bazı askeri vazifolerde kullanılmasına müteallik sureti tes- viyeleri ihtiva etmekte idi, General Reynders tarafından bu sahada alı- nan tedbirler hükümet tarafından ya tâdil veya iptal edilmistir. Başkumandanlığa o Winkelman'in tayini askeri mahfillerde havretle karsılanmıştır. Filhakika Utreehis - Österberg mıntakasının eski gut danı geçen ağustosta Halandada Hân uma gitti, N edilen seferberliğe kadar mütekaiiti,