30 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Kapıdaki Tehlike Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL vrupada harbin genişlemesine | müsait her nokta; ayrı ayrı bukranlarla karşılaşıyor ve bu heh. Yanı savuşturarak rahat bir nefes a. iyor. Fakat şimdiye kadar bu zahat »efes alan mntakalar huzura kavu- emniyet tedi tanmak lüzumunu hissediyor ve ye. Bi buhranlara daha fazla mukavemet İmkânlarını temine çalışıyor. | | Bir aralık Holanda ile Belcika yle bir huhran geçirmiş ve harbin mıntakada (yapılmasına ramak almıştı. Fakat Belçika ile Holanda. İ Din hazırlıklı bulunmaları ve hazır. i ıklarını azami süratle ilerletmeleri tehlikeyi, hiç olmazsa muvakkat bir Yaman için bertaraf etti, İsveç ile Norveç de ayni tehlike rşısında bulundukları için ilk buh. tan mlâmeti belirir belirmez bitaraf. klarını korumak ve mevendiyetle. tini kurtarmak için miidafanya baş- lamak üzere hazırlıklarda bulunmuş. dır. Fakat bütün bu hazırlıklara rağ. Wen gerek Holanda . Belçika mınta. , gerek İsveç . Norveç sahası teh. | atlatmış sayılmazlar, Tehlike, | kapıdadır. Ve yapılan şey, onu orada ik, yatıştırmak ve onun ba-| Huda bekliyerek indifalarından ko. Tanmaktır. Bu tehlikenin indifama Müni olan da, bu uyanıklıktır. 5 Avrapa harhinin genişlemesine Müsait sayılan bir saha da Balkan. | lardır ve harp tehlikesi, Balkanların İ kapılarındadır. Bu tehlike birkaç de. İa ayaklanır gibi oldu. Fakat Balkan- lar, henüz bu tehlikenin keskin bir tehdidine uğramadı. Belki bunu ge. *iktiren o âmil, iki cepheli harpten $ekinmektir. Belki de Balkarların| İktesadi yerimlerinden . istifade im- künlarıdır. Fakat bunlar, tehlike mevcut olmadığını anlatmaz. Bi kis onun kendi tahribatına en müsait Yamanı beklediğini ve o zaman bük. Tanlar doğurmak istediğini izah eder. Bu müsnit zamanın ne vakit hulül e. uzak mı, yakın mj olduğu. işönmek abestir. Höner, bu mü- Hil zamanın hulülüne imkân verme, Bu yüzden Balkan devletleri cok Mihim'bir devre yaşıyor ve çok bü. | Yük bir imtihan geçiriyorlar. i o Bun yüzden bugün bütün dünyanın gözleri Balkanlara dikilmiştir. Bü.| tün siyası mahfiller Balkan antantı. | hin başaracağı neticeyi | bekliycrek simdiden bir sürü mffalealar ve tah. Minler yi or. Harp ve sulh ile «lâkadar bütün âmiller ve unsurlar, gizli ve açık bir sürü roller oynıya. Yak kendi siyasetine uygun bir mec- Ta açmağa çalışıyor. Kimi Palkanla. YI İki grapa ayırmak için; kimi kendi! #İyasetinin istikametine uygun blok. | lar vücude getirmek, kimi tehdit a) tazyik ile ayrılıkları beslemek için mğraşıyor. Fakat bütün bunlar esaslı Ve kati bir hakikati değiştirmez. O da | Balkan birliğinin hiçbir vakit bugün kadar hissolunmıyan zaruri bir ihti. Yaç olduğudur. Ve bütün Balkan Mukadderatım kurtarması için bu iğe sarıtmaktan başka çare bu. madılıdır. Tarihin en buhranlı devrinde, ve tehlikenin kapıya dayandığı bir-sı. rada Balkanların büyük bir siyasi Tüşd. göstermesini beklemek, ve 0- Mun bu büyük siyasi rüşd İle bü- Yük işler başardığını görmek, her halde hayale sarılmak sayılmaz. Çünkü Balkanların asırdide tarihi 'Usumetleri bir lâhzada mnutmayı Ve yeni bir hayat yaratmayı bildiğini #östören tarihi hakikatler gözümüzün ündedir. Biz bu fikirde olduğumuz için, ö- müzdeki Balkan antantı toplantı. in sulh için, hilhassa, Balkanların peyat ve istikbali bakımından çok âYırlı neticelere varmasını umuyor Ye bekliyoruz. Yeni İhracat Nizamnamesi Bugün Meriyete Girdi ara, 29 (Tan Muhabirinden)— Yum; ve urla, buğday, fındık, palamut, çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı- Bin murakabesine dair neşredilen ni. e hsmelere birer madde eklenme. Yıpakkındaki yeni nizamnameler yekiller Heyetince tasdik edilmiştir. 4 nİzamnameler esaslarına göre, yi leket içinde ve dışında harp ha- »eferberlik ve seferberliğe hazır- bei tabi âfetler gibi mücbir ve- yı ler altında mezkür nizamnahede yazlı tolerans hadlerini iki misline alli, ça ttirmıya ve ambalâja müte. cahç, ökümlerin tatbikinden hal &- v, neki göre karar almıya Ticaret pu ileti salâhiyetli bulunacaktır. —. DİZâmnameler yarından itibaren Karşısında Japonya Peşte Konferansına Ehemmiyet Atfediliyor Sofya, 27 (Hususi Muhabirimiz A. a Gündüz yazıyor) — Japonyanın Sofyada siyasi mümessilliği yoktu. Fakat bir buçuk iki aydanberi bunu ihdaş etmiştir, Orta elçi Bay Feruo Haşyayı fevkalâde murahhas gönder” miştir. Bütün elçilik ekibi tamamen gelmiştir. Japon elçisile görüştüm. Bütün millettaşları gibi ağır başlı. dudakları dalmi tebessümlü ve göz leri zekâ ışıklarile dolu bir diplomat Japonya ötedenberi Avrupa işleri. le kendisince münasip gördüğü dere. cede alâkadardı. Fakat şu Son za“ manlarda birdenbire bu alâka arttı. Gerçi bunda harbin icapları da bir sebep teşkil ederse de acaba daha başka ekonomik ve politik sebepler var mıdır? Bunu anlamak İstedim. Zarif bir cevap aldım. Dedi ki, size ne siyasi, ne goyri si- yasi bir şey söylemek vaziyetinde de. ilim. Bir şey sakladığıma zahip ol. mayınız. Ben Mançuride idim, son- ra İngilterede bulundum. Şimdi bu- radayım. Mektebe yeni girmiş bir talebe o vaziyetindeyim. Henüz bir şey bilmiyorum. Bu talebelikte öğ. renebileceklerimi . ilerde “söylerim. Hususi bir hasbihalde bulunduğumu. za göre ben de size şunu sorabilir miyim? — Bir kaç gün sonra toplanacak olan Balkan konseyi hakkında ne düşünüyorsunuz? Balkanlar bakımından yeni bir ta- kım tezahürler olacak mı? Yoksa mutat toplantıdan ibaret mi kala- cak? Şunu söyledim: Benler bnefinkiü vaziyeti, dünkünden büsbütün farklıdır. Sİ. yasi şartlar çok değişmiştir, Ben de sizin gibi henüz hiçbir şey bilmeyen bir talebe vaziyetindeyim ve bu vazi yette olduğum içindir ki bir şeyler öğrenmek için bir tetkik seyahatine çıktım. Öğrenebileceklerimi ilerde söylerim. Fakat bü karşılıklı bir şey bilme- WE HÂDİSELERİN: | GÜYA Fin Harbi eniden Şiddetlendi Sovyet Tayyareleri Dün Birçok Londra, 29 (Hususi) — Finlanda- dan gelen en son haberler, Sovyet tayyarelerinin cenubi Fin şehirlerini | bombardıman ettiğini bildiriyor. A. boda tehlike işareti verilmiş ve hölk İüç saat sığınaklarda kalmışlardır. On Sovyet tayyaresi bombardımanı i. İrak etmiş, anlaşılan bunların üçü dü- şürülmüştür, Abo'da yirmi kişi öl-| müş, 41 kişi yaralanmış ve bir çok evler yanmıştır. Helsingforsta tehli. ke işnreti dört defa verilmiş, fakat tayyare dafif topları tayyarelerin seh re girmesine mâni olmuştur, Bir bombardıman tayyaresinin düşürül. düğü bildiriliyor. Kareliyada bom - banın biri bir hastahançye isabet et- miş ve bu yüzden bir çok hastalar öl. müştür. Bazı sahil şehirlerile şimal şehirleri de bombard'men edilmiş ve burada da 2 tayyare düsürülmüştür Kara muharebesi başladı Kara muharebesi yine Ladoga gö- lünün şimal şarkında canlanmıştır. mekler bana başka yoldan bazı şay. ler bildirmekte gecikmedi. Bugünkü Avrupada Japonyama vaziyeti şu. dur: Jsponyanın Avrupsda bulunan bü. yük elçileri, orta elçileri, buradaki de dahil, baş konsülleri Budapeştede bir toplantı halindedirler. Bu toplantıya çuk ehemmiyet veriliyor Bir tetkik mahsulü olan rapo kunacak ve Avrupa vaziyeti icyüzünden Mmüza- kere ve münakaşa edilecektir. Bunun neticeleri Tokyoya bildirilecektir. Hususi ve muhtelif membalardan aldığım malümat ve şahsi istıdlâlim şudur ki, Japonya bugünkü Avrupa Burada sekiz gün devam eden çâr-|zım Pışmalar neticesinde Sovyet taarıuz-İverm ları yavaşlamış idi, fakat, dün va. ziyet değişmiş ve muharebe eski siJ. detini almıştır. Sovyetlerin hedefi Atiyok'u zaptederek Finlerin cenahı- nı çevirmektir. Son Fin tebliğine göre, Finler yalnız bütün Rus hü- cumlarını püskürtmekle kalmamış, ayni zamanda Rusların bazi istinat noktaların da işgal etmişlerdir. Ruslar 800 ölü ve 180 esir vermiş. lerdir. Finler 4 bücüm arabası, 4 top, 15 mitralyöz ve bir çok silâh zaptet.| mişlerdir, Aittojoki'de Rusların çevirme ha- reketi yarılmış, düşman 350 ölü ver- miştir. Sovyet tebliğine göre kayda değer bir hâdise vukubulmamıştır. Finlere yapılan yardımlar İsveç gazetelerine göre Amerika, 125.000 Finli muhaciri iaşe için Jâ. m a m aldığı muhakkaktır, Arada bir siyasi balonlar da uçurulmakıadır. Muhte- lif propagandalar sağnak öalinde iş- lemektedir. Japonya bu vaziyette Avrupa efkâm umumiyesini ve siyasi temayüllerini öğrenmek mecburiye. tindedir. Avrupayı tamamen boşla- mak mı lâzım gelecek veya mavi boncukluğunu ne suretle kullanacak, ancak bu tetkiklerden sonra bir ka rar verecektir. Bununla beraber daha şimdiden ve sarahatle öğrenmiştir ki, sulh istiyen Avrupa efkârı umumiyesinde nazile. Fin Şehirlerini Bombaladılar en yardımı yapmıya karar tir, Belçika hükümeti Finlanda Kıyl. haçına 2 milyon iranklık yardımı kararlaştirmıştır. Sovyetler ve İtalya Moskova, 29 (A.A.) — Tas Ajansı bildiriyor: Pravda gazetesi, “Capo- retto kahramanları Finlerin muave. netine koşuyor, başlığı altında neş- rettiği bir makalede, Finlandadaki askeri harekâta dair İtalyan matbu. atında çıkan yazılarla slay edilmek- te ve bu matbustın hayali muhare. eler ve zaferlerden bahsetmekte ol. İduğu bildirilmekte, müteakıben ma. kalede şöyle denilmektedir: “İtalyan gazetecileri İngiliz. Fran- sız ve Amerikalıların yalanlar yolu. nu takip ediyorlar, Stefani Atansı i. se, kabaca mahut Havas Ajansın teklit ediyor. İtalyan siyah gömleklileri tarafın. dan Mannerheim çetelerine vaadedi- len yardımı İstilıza ile karşılıyan mu. harrir, İtalyanların o Aduzdeki hezi, metini, İtalyan ordusunun Caporet. toda verdiği bozgunu ve İtalyan ko Tordusunun daha geçenlerde Guada. lajaradaki âkıbetini hatırlatıyor ve diyor ki: “İtalyan generallerinin bilgi ve tâ. biyeleri bu mevkilerde takdir edil. tir. Küçük memleketlerin erkân İharbiyeleri bile İtalyan askeri mü. tehassıslerile alay etmektedirler. Bunun içindir ki, Avrupanın nafiz mabfilleri, Caporetto kahramanları. re karşı sarih bir antipati vardır. Fa. kat bütün bunlar kati mahiyette ol- iiçin bilhassa muharpler erasında ie mavi boncuktur. Her teraften bir takım üstü kapalı veya açık teklifler maktan uzaktır. Vaziyet Peşte top- lantısından sonra belki biraz daha geç anlaşılmış olacaktır, nın beyaz Finlere yardıma müsaraat ettikleri haklındaki tebligatı dudak bükerek karşılıyorlar. İşte İtalyan si. lâhlarının şöhreti bu kadar büyük- “İtür.,, “Almanyanın tahtelbahir harbinde uğradığı mu- vaffakıyetsizlik Alman bahriyesini ehemmiyel- le meşgul ediyor. En son haberlere göre, Amiral Raeder ile onun emri altında çalışan mütehas- sıslar yeni sistem tahtelbahir inşasını düşünü- yor. Bu tahtelbahirler 250 tonluk olacak ve bun- lar uzak mesafelerde deniz harbinde kullanıla- caktır. Bu gibi tahtelbahirler esas itibariyle sa. hil muhafazası işlerine yaramaktadır. Alman bahriyesi ise, bir takım tâdilât sayesinde bunla- rı sahillerden çok uzak yerlerde kullanmayı ta- savvur ediyor ve bu yolda tecrübeler yapmak is- fiyor. Fakat bi: tecrübeler henüz yapılamamış- tur. Bu tahtelbahirlere “U 5. ismi verilmektedir. * Bundan başka, 3000 tonluk tahtelbahirler de Inşa olum- maktadır. Bu tahtelbahirler petrol taşıyacak sarnıçlar. İn mücehhez olacak ve dört adet “U 5,, tahtelbahirine petrol verebilecektir. Bu savede, bu “U 5, ler 5000 millik mesafa yapacaktır. * Almanya bu snrelle küçük taklelbahirleri OK. yanuslarda kullanmak imkânını elde edebilece- ğini sanıyor. Alman bahriyesinin yenmek iste- diği bir güçlük var, O da tahtelbahirlere petrol vermenin, deniz altında değil, deniz üstünde ya- pılması mecburiyetidir. Buna bir çare bulmak için azami gayret sarfedilmekledir. Fakat sar. nıçlı tahtelbahirlerin de 1941 den önce hazır ol. mıyacağı bildiriliyor. ” Londradaki diplomatik mahfillerin telikkisine göre, bazist askerlerin Lehistan Galiçyasına (gönderilmesi. nin sebebi, Romanyayı, Macaristan anlaşmaktan alk. koymak, ve İtalya ile Yugoslavya taralından sarfolu” nan mesaiyi körletmektir. Buna benzer bölflerin tekerriiri bekleniyor. Çünkü Almanya, Balkanlıların anlaşmaları kendi hesabına uygun bulmamaktadır. A * "Almanya, Romanpadan daha fazla petrol almak için tazyikler yaplıktan başka onun Romanyaya gizli bir ziraat heyeti de göndererek gıda mad- deleri almak için de uğraştığı bildiriliyor. Al manlar bunun için, Romanyadaki istihsali art- ırmak maksadiyle mütehassıslar, zirai makine- ler göndermek istiyorlar. * Almanlar diğer taraftan, o Yugoslavyadan pamuk ve pamuk mamulâtı almak için faaliyette bulunuyor ve Cenubi Yugoslavya da pamuk yetişrerek, mahsulün yansını Almanyaya sevkettirmeyi düşünüyorlar.Alman #anayicileri, bu işle meşgul olup Krup ta, bu sanayici. ler arasındadır. Almanlar, ayni zamanda Hırvatistan. dan davar almak ve buranın yarı mahsulünü Alman. yaya sevkedebilmek için uğraşıyorlar. Bu son hareket, İngiliz menafiine uygun gelmemektedir. Çünkü İngi. lizler de, buradan et tedariki için mukavele yapmışlar» dır. Sunday Dispateh e ledi diplomatik muha- biri yazıyor: İstihbaratımıza nazaran, Hitler'in mişavirle- rinden bazıları, Sovyet — Alman işbirliği bekle. nen neticeleri vermediği takdirde Roma — Ber- Gin — Tokyo mihverinin ihyast için yeni bir gay- ret sarfetmeğe Führeri tesvik eylemektedirler. Şimdi Badapeştede bulunmakta olan Ward Price'e gö- re, halihazırda bu memlekette toplanmış olan Japon diplomatları konferansı, kominterm aleyhindeki misa- kı yeniden tamir ve sslah etmek çarelerini araştıra. ktır, Tayini diplomatlarının Sovyetlerin müfuzlarım Balkan- lara teşmil etmeğe kıyam eylemeleri halinde İtalya ve Macaristana gerek kuvvetle, gerek tehditle yardım et- mesi için kendi hükümetlerine yapacakları teklifleri de müzakere edecekleri söylenmektedir. Budapeşteden Tokyoda çıkan Asahi gazetesine rildiğine göre, Japon sefirlerinin Içtimaımdan evvel ya- yılan mühim bir mülâkat esmasmda Kont Ciano, Ja. ponyanm Roma sefiri Amau'ya yeni bir komintern a- leyhtarı blok teşkilini teklif etmiştir. Almanya bu blo- ka alınmıyacaktır. #FELEK Ve Böylece Ölürler Yazan: B. FELEK gveteciler de, diğer fâniler gi. bi doğarlar, dövüşürler ve ö- lürler. Zaten gazeteci olmak, sade se. fil ve mehcur olmıya değil, ölmeğe de, hattâ rahmetli İzzet Muhittin gi- bi, en ateşli ve canlı yaşında ölmeğe de mâni olamamaktadır. Hâdiseler gösteriyor ki, Türk ga- zetcil'ği artık Basiretçi Ali efendi, veya Ahmet Mithat elendi, hattâ Sa. bahçı Mihran efendi zamanındaki gi. bi, bir masa başı işi olmaktan çık. miş, medeniyetin hüdiseler peşinde koşan gözü ve kulağı mahiyetini al. mış ve şimdiki kariin bilhassa aradı- &ı heyecanın en çok bulunduğu, zel. zele, harp, ihtilâl, fırtına gibi beşe. riyete çullanan âfetlerin çalı. şır, tehlikeli bir zenaat halini almış. tar, Sultan Hamit devrindeki o Yunan muharebesini müşirlik karargâhın- dan, Balkan muharabesini, Çatalca istihkânıları gerisinden takip eden harp muhabirliği bile, bugün yangı. nın resmini veya tafsilâtını ateş için. den daha az muhataralı idi. Bize ve şüphesiz ailesine çok güç iltiyam bulan bir yara açarak ölen, İzzet Muhittin de, bu sanatin göze görünmiyen ve — fenası şu ki — ne roden gelip, nereye gittiği böyle bir ölüm pahasına bile kestirilemiyen bir tehlikesine kurban gitti. Yani va- zifesinde ve vazife uğrunda öldü, Böylelerine ne yapılır? Başka mesleklerde, ailesine ikra. miye verilir, mezarı yaptırılır. Emsa. li tehlikelere karşı akranı vikaye, ve hattâ sigorta olunur, Önüne geçile- miyen telâfisi muhal — ölüm — gi- bi, fena âkıbetle neticelenen baller- de, sebep behemehi derin derin a. ruştırılır. Tâ ki, vaz'fesini yapanlar, beder ve kurban olmasınlar, Bizde, yani matbuat âleminde ne yapılır? Senelerdenberi gördüğümüz manzara şudur: Evvelâ vâfi miktarda semer, sız. lanır. Bu bir hüner değil, İnsanlığın İzyolojik bir tezahürüdür, bir feda. kârlık değil. bundan başka, sayfalarımıza bol resim, siyah çizgi, acıklı yazı dö- İkeriz. Ondan sonra da “Merhum,, un tabutu, işine göre; kâh omuzda, kâh jelde ve kâh parmak üstünde götürü- lör. Lâk'n bu “asârı hürmet ve mu. habbet,, ölenin gittiği yeri de değiş. tirmez, b Bu kıssadan alacağımız hisse şu. ar: Gazetecilik, ohizmeti takdir © dilmemiş, sâlikini ne doyurmuş, ne kayırmış, tehlikeli bir meslektir. Bu- nun tehlikesini azaltamazsak bile, nimetini çoğaltmıya uğraşmak lâyık bir iştir, Mussolini, Milli Müdafaa İçin Emirler Verdi Roma, 29 (A.A) — Mussolini, İtal. yan hudutlarında tesis edilmekte o lan müdafaa eserleri hakkındaki ra. porları tetkik ettikten sonra, Milli müdafaanım takviyesi için yeni di- rektifler vermiştir. Bunlar, tesliha. tın arttırılmasından başka, efradın tayyarelere karşı müdafaa talimi maksadile bir müddet daha silâh al- tina alınması gibi direktiflerdir. Yugoslav Başvekili İle Maliye Nazırı Bir Tren Kazasında Yaralandılar Belgrat, 29 (A.A.) — Havas. Baş vekille bazı nazırları Belgrada gö- türmekte olan tren Kuma şehri civa. rında bir kaza geçirmiştir. Bu kaza neticesinde Başvekil başından hafif yaralanmış, Maliye Nazırı da sol ko- lundan yaralanmıştır. Fransada Casusluktan Mahküm Olanlar Paris, 29 (A.A) — Mili Müdafaa Nezaretinin bildirdiğine göre, 9 kâ. nunusanide on beşinci mıntska sske- ri mahkemesi casusluk cürmünden dolayı üç kişiyi beş fle on beş sene arasında tehalüf eden kürek cezala. rma ve diğer bir şahsı da yirmi sene hapse mahktim etmiştir. Diğer cihetten Chalens. Sur - Mame askeri mahkemesi 16 kânunu- sanide Arthur Klein isminde birini gıyaben idama ve üç kişiyi de casus. luk cürmi