19 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Meinen ALADA ENE. ENBE. Toraman Kurban Bayramının Arifesi Yazan: Ömer Riza DOĞRUL! ugün kurban bayramının ari- ir. Yeryüzünün mukad- des bir köşesi, İslâmiyetin doğduğu muhit olan Mekkenin civarındaki A. rafat ovası, İslim âleminin her köşe- sinden buraya koşup gelen insanla. rın iştirakile, dünyanın eşine nâdir tesadüf ettiği en büyük toplantıya şahit oluyor, Bugün bu ovada topla. Dan insanlar, yeryüzünün dört yüz milyon nüfusunu temsil etmekte ve bu dürt yüz milyon insan arasıda mevcut, sarsılmaz kardeşlik buğla- rının bugünkü dünyadaki nüfuzu. Mu, ve yarınki dünya mukadderatı üzerindeki tesirini tebarüz ettirmek. tedirler. . Dünyada İnsanlar arasında ayrılık Made eden her gösterisi geride hıra- karak, dünyanın en büyük cumiala- rından birini temsil için toplanan bu isanların bir araya gelmelerinin baş sebebi, insanlar arasındaki kardeşlik bağını ve barış hayatını feyizlendir. mek ve inkişaf ettirmektir. Hedefi ayni nimetleri bütün İnsanlık camia- sına yoşatımak ve yayınaktır. Nitekim bü muazzam iç yük müessisi, on dört asır evvel ay ni yerde söylediği nutukta, bu mak- aatları gözettiğini anlatmış ve insan- ları istismar eden, osir eden bütün kayıtları parçalıyarak, insanlardan şerefli, hür ve bahtiyar bir uhuvvet manzumesini istihdaf ettiğini izah etmişti. Fakat bugün teessürle şahit oldu. ğumuz bir şey, her sene tekerriir e- den bu muazzam toplantının, bütün dış gösterişlerini muhafaza etmesine rağmen, ruhunu kaybetmekte ve bir formalite mahiyetini almakta olma- sıdır. Onun için toplantı sükübuluyor; faknt bu iepleritiya iştirak edenler, yurtlarına döndükleri zaman, oraya yeni fikirler götüremiyor, yeni ham. İeler aşılıyamıyor ve yeni hareket lere rehber olamıyorlar. Bugünkü İslâm âleminin mühim ve en büyük kısmı esir amakta ve usa Mağlasiie Bağl YlUUğU raflarla müsavi şartlar, müsavi hak. lar've müsavi hürriyetler dairesinde yaşamamaktadır. Bu şekilde yaşama- dığı için, onun bütün eczasından sar sılmaz bir bütün vücude getiren mü. esseselerde canlılık gösteremiyor ve yeni bir hızla faaliyete geçemiyor. © Bununla beraber, bugünkü İslâm âleminin birkaç sene evvelki İslim âleminden farklı olduğunu kahul e mek lâzımdır. Bugün Mısır, Arabis- tan, irak gibi, Arap ve İslim dev. etleri, istiklâllerini sağlanlamış ve yenilenme yolunu tutmuştur. İslâm esaslarına ve müesseselerine daya. nan varlıklar İse, bu Arap memle- ketlerinden ibaret değildir. Daha mühimmi, o hiç olmıyan sahalarda yepyeni varlıkların doğmakta olma. $ıdır. Ve bunlar bilhassa Hindistan. da göze çarpmaktadır. Daha mühim bir nokta, bu uyan- ma ve kalkınma devresinin, fikriya. tanı da yaratmakta olmasıdır. İslâm âleminde, o bugünkü ileri seviyeye uygun kalkınma bareketile beraber İslâm, esaslarını ve müesseselerini insan aklının ve İnsan tecrühesi Yarabildiği en yeni ve en dürüst dü- şüneelerle kavrıyan ve besliyen fik- Tiyatın İşlenmesi ve yayılması, İs. | İâm âleminin âtisi bakımından en | Ümit verici bir harekettir, Yaşatan ve İslâm âleminin her tara- | İını temsil eden büyük toplantıyı se- lâmlar ve İslâm âlemini teşkil eden dört yüz milyonluk büyük insanlık kütlesine de, bugün kendini ezen e. saretlerden kurtulmasını ve daha mesut bayramlara kavuşmasını te- Mmenni ederim. — Sofyada Arkadaşımız | Aka Gündüze Büyük Hüsnükabul Gösterildi dini, 18 (Hususi) — TAN namı. Balkan merkezlerinde bir tetkik m çıkan arkadaşımız Aka büzlüz, Bulgar dostlarımız nezdinde e bir hüsnü kabul görmüştür. P. Gündüz, yarın gece Operaya avet edildiği gibi, Bulgar matbuat müdürlüğü tarafından da şerefine Ziyafet tertip edilmiştir. Bu 2. yefet, cumartesi günü verürcek ve İşiddetli bir sağnak esnasın: NE İş İngiltere Ile Fransa Bütün Egede Sağnak Halinde Yağmur Yağmıya Başladı Bu yıl, havalardaki gayri tabillik hâlâ n etmekte, dünyanın bir| ucunda fazla sıcaktan ölenlere mu.| kabil, diğer tarafında müthiş soğuk: lardan donanlara rastlanmakta ve) Avrupa ile Balkanlarda kar, fırtına bütün şiddetile hâlâ hüküm sürmek- tedir, Gerek memleketimizde, gerek Av« rupadaki hava vaziyeti hakkında gelen en son haberlere göre, Ege ve havalisinde ılık bir hava ve şiddetli sağnak halinde yağmur yağmıya başlamış, buna mukabil İskandinav. yada 37 yıldanberi misli görülmemiş soğuklar başlımıştır. Hava vazyleti hakkında aldığımız telgrafları aşağıya yazıyoruz: Egede şiddetli yağmurlar İzmir, 18 (A.A) — İki gündenbe. ri hava, âdeta ılıklaşmıştır. Buna mukabil yağmur, fasılalarla ve ba- zan çok şiddetli sağnakler yaparak, devam ediyor, Yağmurlar yalniz şehir ve eivarın- da değil, mülhakatta da tesirini gös. termektedir. Evvelki gün saikalı ve yeni Foça nahiye müdürlüğü binasına dü- şen bir yıldırım, nahiye müdürünü, köy bekçisini've bir jandarmayı ya- ralamış. binanın o mühtelif kısımla. rında yıkıntılar husulüne sebebiyet | vermiştir. i Yağmur bazı köylerle münokelâtı yeniden kesmiştir. Evvelki gece İz- mir - Ödemiş demiryolu üzerinde Kuşçuburnu civarında seller, hatta bazı ârzalar yapmış ve tren Kuşçu- burnu istasyonunda. 6-smut-ketmıya mecbur-olmuştur, Telefon muhabe- Tatında da ânzalar vardır. . Söke, (TAN) — Menderes çayı taşmıştır. Ova tamamen su altında dır. Mülbakstile kaza arasmda mü- nakalât durmuştur. Ovada kayıklar işletilmektedir. o Tekirdağ ULAN) — Rigeçok şid detli geçmektedir. Odun, kömür buh- ranı vardır ve halk bunları müşkü- lâtla bulmaktadır. İki kıpti donarak ölmüştür. Muğla, 18 (A.A) — 24 saattenbe ri, buraya fasılasız ve sürekli yağ- mur yağmaktadır. Muğla civarında. ki çayırlar ye karabağlar su altın- dadır. İsveçte şiddetli soğuklar Stokholm, 18 (A.A) — Evvelki İrimes gazetesinin Berlindeki Kaynaklarını Müşterek htiyaçlaraGöre İşletecek Bir Amerikalı Muhabir, Almanya Bahardan Önce Harekete Geçmeğe Mecbur Kalacak, Diyor Londra, 18 (Hususi) — İngiltere |faydası hakkında kararsızlık hükü at Nazırı Burgin ile Fransa at Nazırı Dauiry çok mü. him müzakereler yapmışlardır. Bu müzakereler, İngiltere ile Fransanın her nevi imalât, iptidai madde, tes- Nihat vesalre bütün kaynaklarını iki memleket ihtiyacına göre işletmek, kullanmak ve sevketmek meseleleri üzerinde geçmiştir. Fransaya dönen Teslihat Nazırı Dautry şu sözleri söylemiştir: İngiltere ile Fransa arasında artık! ir şey ne de hudut vardır. kazanmak için birlikte bü- zorlukları iktiham ettik. Hedefe birlikte varacağız. Amerikadan alınacak tayyareler İngiltere ile Fransa yaptıkları teyyare siparişlerini misline çıkarmıya karar vermişler. dir, Bu suretle alınacak tayyarelerin sayısı (8000) e varacak, bunlardan başka bir çok motörler de alınacak- tr. i Bir Amerikalı muhabire göre Almanyanın bugünkü vaziyeti Nevyork, 18 (A.A) — Nevyork baş muhabiri OFolisehus gazetesine şu yazıyı göndermiştir: “Bir taraftan Alman mahfellerin- de büyük bir taarruza mam amma derece” kaydedilmiştir. Bu hararet |derecesi,. 37.senede kaydedil.. miş olan en düşük hararet derecesi- dir, e Madrit, 18 (A.A.) — Navarre'de şiddetli kar fırtınası hüküm sür. mektedir, İrum - Madrit yolu kapan- miştir. . Amsterdam, 18 (A.A) — Bütün Holandada şiddetli kış vardır. Kir mallar, nehirler buz tutmaktadır. Rhin nehrinden dahi dün akşamdan- gece Stokholmda sıfırın altında 22 beri yürüyerek geçmek kabil ol maktadır. © Madam Tabowis, Almanyanın son haftalardaki en bariz vakalarım şu şekilde tesbit ediyor: girişmenin | sürmekte, diğer taraftan ise dahili sebepler dolayısiyle harekete geçmek hemen hemen bir zaruret halinde bu. lunmaktadır. Gerek tehditlerin mü- temadiyen tekerrürü, gerekse intizar devresi dolayısiyle orduda kuvvei maneviyenin ve İnzibatın azalması Almanlara askeri bir gayrette bulun mak mecburiyetini tahmile basla- maktadır. Şuna emin olmak müm. kündür ki, Almanlar ilkbahardan evvel bir taarruza geçmedikleri dirde, ondan sonra böyle bir taarruz yapamıyacaklardır, zira ordusunun bidayetteki tefevvuku her gün biroz daha zail olmaktadır. Bundan başka, Alman kumanda heyetinden çıkan şaylalar. fikirlerin « | muhtelif olduğunu ve henüz hiç bir İkararın verilmediğini bildirmekte- dir. Eğer bu haberler doğru ise, Hit ir zaferle bitirecek olan Londra ve Holandada İki Mühim İnfilâk Londra, 18 (A.A) — Bu sabah saat 10.43 te Londranın Şimal ma- ballesi civarlarında ayni zamanda iki şiddetli infilâk yukubulmustur. Civar binaların camları kırılmış ve duman birkaç dakika etrafı sarmış Infilâk, rul Ölenler ve yaralanan İvardır. Hasar henüz tesbit edileme- miştir. İmfilâk bir fabrikada vuku- bulmuştur. tır, uzak mesafelerden du. Amsterdam, 18 (AA) — Dün ak. şam Şimali Holandada Helder civa- rında Huisduinen'de bir mayin pat- lamış, mühim hasarata sebep olmuş. tur, Bend ehemmiyetli hasara uğra- mış, civar evlerin camları kurılmaş- tır, İnfilâk üç hafta evvel 7 bin flo. rin hasara sebep olan infilâk yerin- de vukubulmuştur. Dünkü basar da- ha mühimdir. HÂDİSELERİN mlezici ve seri bir darbe indirmek ta. raftarıdır. Fakat Mareşal Göring te dahil olduğu halde evvelce Hitlerin fikrine iştirak eden generaller buna müuhaliftirler. Esasen zaferle netice. leneceği im milyonlarca hay bir hareketin mesuliyetini bul etmemektedir. Evvelce olduğu gibi bu sefer de ordunun itaat ede. eği muhakkak olmakla beraber, he- nüz hiç bir emir verilmemisti Son harp vaziyeti Müthiş soğuklara rağmen müttefik ler Görp cephesinde devriye faaliye- İtihe başlamışlar, Almanlar da Sar. teşi açmışlar ve devam cimiş. resi Simeli Şar- İs kesif yapmıstır. Batırılan vapurlar 1140 tonluk Emide adh Norveç va. anın Doğu Şimal sahil açıklarında bir denizaltı tarafından batırılmıstır. vapuru Biskaya körfezinde bir Al man denizaltısı tarafından torpillen mistir, Fagersheir İngikereye gidiyordu İnfilâk olunca vapur ikiye aytılmıs ve iki dakika içinde batmıştır. Vapur imdet işaretini vermeğe bile vakit bulamamıştır. | 5494 tonluk İngiliz bandırah Ca- irnross vapuru İngilterenin batı sa. hili acıklarında bu gece batmıstır. Mayine çarparak batan vapurlar 3405 ton hacmindeki ve Josephine nı hâmll vapur, İngilterenin Cenu- bu Şarki sahillerinde bir mayine çar parak batmıştır. . Alman bandıralı 2342 tonluk An. | çustd Thyssen vapuru bugün Bt İbettnie körfezinin oCehup kısmında İmayine çarpmıştır. sıklıklar çıkarılmasıdır. bütün matbuat erkânı da davetli o- hazır bulunacaklardır. 1 — Almanya bir mağlübiyete uğramadıkça Na- zist liderler iktidar mevkiinde kalacaklardır. 2 — Hitler, Sovyet yardımını temin etmedikçe, Almanyanın en fena vaziyete düşeceğine kanaat getirmiştir. * Berlindeki yabancı müşahittere göre Hitler ile Rib- bentrop Alman yüksek konseyi âzası karşısında AL manyanm Sovyet . Fin harbine en istifadeli şekilde müdahalenin çaresini düşünmüşlerdir. Ribbentrop, müttefiklerin Finlere yardımları karşı. şısında harp mahalli mahiyette kalmaz ve Finlandayı Avrupa harbinin bir cephesi saymak lâzım gelir. Onun için Sovyetlere tayyare ve ağır top göndermek gerek. tir, iddiasında bulunmuştur. Esasen Alman zabitleri, General Maretsov'un Karelya. daki erkânıh, iyesinde çalışmaktadırlar. Bunlar mes. bur Alman mühendisi Tost tarafından insa olunan Man. nerheim hattının sırlarını Sovyetlere ifşa etmişlerdir. <5 Uzun konuşmalardan sonra Hitler, Sovyet Birli. ğine bir askeri heyet göndermeğe karar vcrmış ve Moloetofun Sovyet « Alman askeri ittifakını bütün dünyaya tebarüz ettirmesi için Berlini z1- yaret etmesini istemiştir. * Almanların ilk hedefi, müttefiklerin Sovyet Birliğini bir numuratı düşman telâkki ederek onunla uğraşmıya' koyulmalarıdır. Böylece birçok mmetlerin uzun hir harpten korka. caklarını ve Almanyanın Sovyet Birliğini organize et- meğe vakit bulacağını tahmin ediyorlar. İkinci hedefleri ise Rusya ile ittifak sayesinde Cenubu şarki Avrupada ve daha uzak yerlerde bir takım kari. » Bu sebeplerden dolayı Hitler, Molotofun ziyatrc- tini sabırsızlıkla bekliyor ve bunun, harp bakı- mından bir dönüm noktası teşkil edeceğini sa- nıyor, Bir Alman askeri heyeti Moskovada bulunmak- tadır. Molotofun, bu heyet tarafından vukubulan Hitlerin bu davetini kabul edip etmediği henüz belli değildir. Fakat heyetin mühim bırtakım as- keri tedbirlerin kabul: temin ettiği anlaşılı- yor. ” Bunların biri Besarabya hududu üzerindeki Kiyef Kı. zılordu kumandasını kâmilen değiştirmek ve Alt Uk. ranya ile Kırımda birleştirmek, Sovyet Karadeniz do. nanmasını Sivastopolda tahşit etmek, Novrossisk'de büyük deniz tayyareleri üssü vücude getirmek ve Ba. tum limanında petrole müteallik tedbirler almaktır. Hitler, Sovyet Birliğini hıç olmazsa ıktısat bakı- mından güvenilir bir ortak haline getirmedikçe bitaraflara taarruz etmiyecektir, * Hitler ile Göring, Messersehmit tayyare imalâthane. lerini yeni bir tayyare imaline sevketmiştir. Şubat sonundan itibaren bu tayyareler ahşaptan yapı. lacaktır. Sebebi, alominyum fıkdanıdır. Bu gibi tayyareleri imal için lâzım olan ceviz ağacı Sovyetler Birliğinden gelmektedir. Almanya, Sovyet Birliği ile bu mesele üzerinde anlaşmıstır. Yakında Sovyetler kâfi derecede ceviz göndereceklerdir. Lİ Bu tayyareler Almanların en süratli ve en hafif tayyareleri olacak, kâmilen ahşaptan yapılacak, birbuçuk milimetrelik çelik de ağaç kısım bırbı- rine bağlanacaktır, Norvec'in 1590 tonluk Fagershein | Charlotte adındaki Belçika bayrağı. | İnhisarlara Düşen Bir Vazife Yazan: FELEK istasyonla- dinlerken tin Fransız radyo rınm haberlerini şöyle bir şey işittim; “İngiltere gayrimuayyen bir müd- det için Amerikadan tütün almamı" ya karar vermiş.,, Dünyanın biribirine girdiği, mil- yonların | silâhlandığı ve dünden bugüne ne gibi bir haile perdesi açi- lacağını kimsenin bilmediği bi sira. da bu kadar kısa ve ehemmiyetsiz bir haberi ele almaktaki mâna me. den ibaret olduğu için Türk tütün- leri, evvelce kendisine ait olan İngi- piyasasını tekrar ele almak fır. tana nail oluyor demekti Ben ne tütüncüyüm, ne iktisat. çı, Fakat her aklı selim sahibi gibi bütün bu meseleler üzerinde müta- yasası bizim tütünlerimizi istihlâk edermiş. Edermiş diyorum, çünkü bunu başkalarmdan işittim. Umumi Harp patlayıp ta biz İngilterenik düşmanları safına geçince tabii bu zengin mlişteriyi kavbetmişiz. Yeri» mizi Amerikanm Virjiniya denilen ve bizimkilere nazaran çok daha &- şağı olan tütünleri almış. Dört sene süren harp esnasında başta askerleri olduğu halde bütün İngiltere bu tütünleri içmiş ve tabii bunlara alısmış. Sulbü müteakıp biz İngiltereye tütün ve sigara satmıya İkalkmısız. Fakat görmüşüz ki; verimizi o almış olan oAmerikan tütünleri sımsıkı duruyor. Milyon. larca halkın itiyadım, bele tütün tir- vakilerinin e alışkınlığını değiştirme. nin güçlüğü hattâ İmkânsızlığı kars usnda biz de tütünlerimizi Alman- vaya, Çekoslovakyaya (satar olmu. suz. Şimdi tarih tornistan etti. Tekrar tere bizimle ittifak akdetmiş bulu- nuyor, , Buna mukabil İngilterenin düş. manı olan Almanya İle ticari müna. sebetlerimiz artık hemen hemen yok olmuş gibidir. Tabil başlıca ihracat mallarımıza ve bu arada tütünleri- mize müşteri arıyoruz. İşte son yap- tığımız tleari anlaşmalarla o bunlar. İdan mühim bir kısmını İngiltere sa- İtin almıya karar veriyor. Bu kararın neticesi olarak ta 914 harbinde hali harpte olduğu için Türkiyeden ala. madığı tütünlerin yerine Amerika dan yapmakta olduğu mübayaalara ») i artık nihayet veriyor. Bu, İngiliz pi yasası bir müddet için rakipsiz ola. rak Türk sizaralarına açılmış de. mektir. Biz bu fırsattan her ne pa haşına olursa olsun istilade etmeli ve İngilizlerin alıştığı çeşnide Siya. ralar yaptırarak onlara maruz kala. cakları | değişikliği bissettirmemiye | gayret etmeliyiz. * Erbahının ifadesine göre, Ameri. kanvari tavırlar. giyinen bir takim gençlerimizin burada da içmekte ol- dukları bu yanık kokulu sigaraların kalitesi tütün bakımından çok aşa- &ıdır. Şu halde mesele bunların har. | man oluşu ve Frenklerin manipüle. . | von dedikleri işlenişinde ve içerisi | ne o çeşniyi vermesi için ilâve edilen nesneleri bulup koymaktadır. Rum: j için de Amerikada çalışmış bir kaç | mütehassıs getirerek hemen bu Â- | merikan çeşnili siraraları yaptırmak ve deri İngiltere (piyasasına sevketmek. elimizden kaçmış olan bu zengin müsteriyi tekrar ve ilelebet kazanmak için inhisarm behemehal sarfa mecbur olduğu bir gayrettir. Benden söylemesi, İngiltere, Amerika Yerine Türkiyeden Tütün Alacak Londra, 18 (A.A.) — Ingiltere hür | kümeti, gayri muayyen bir müddet için Amerika tütünü ithalinden vaz geçmeğe karar vermiştir. İngiliz tüm tün sanayii müesseselerinde iki bü-. çuk senelik Verjinya tütün stok vardır. Fakat yüzde on. veya on be$ nisbetinde Türk ve Yunan tütünü nün Verjinya tütününe — karıştırılar Ki hemen hemen muhakkak gibiz ir. İktisadi harp Nazırı Cross, Avam. Kamarasında söylemiş olduğu b İnutukta, Türki ılmış olan iyeye yap ei ikrazın faizi olarak ithal eğil iğ olün Türk tütününün derbal satn. alınacağını beyan etmiştir. Bundan başka pek yakın bir istikbalde Yu. nan tütününün ithal edilmesi bek» lenilmektedir. bir harp patlamış ve bu sefer İngil.