11 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Ecnebi 2800 Kr, “aş .e0 3Ay tw * M5 : “ vay 300 | Mülene,, arası parta ftrihsdına dahil olmıyan a memleketler için sböne eli müddet surasiyle 30, 16, 9 Biradır. Abone bedeli Desindir değiştirmek 28 kuruştar. plara 10 kuruşluk YT ükümetin yaarşıladığımız Yi Bir Kararı " Errincan faciasını gidip, içinden Rören muharrirler, birçok ya. * Yazdılar. Bu yazılardan ba hemen hepsinde, mahkâmlar. » bahis var, Ve bunlardan bahse n,bütün muharrirler, müttefikan . kmü veriyorlar: ,— Erzincan faciası esn: şahe binası da yıkılmış sağ kurt li, en hiç birisi kaçmamıştır. Bi eğip, bu mahkümlar, enkaz altında “en bedbahilardan birçoklarının iş anlmasında çok büyük hizmet milşler, . fedakârane çalışmışlar. Arkadaşımız Naci Sadullahın, dün. V€ evvelki günkü yazıları, ve m evvelki telgrafları da, bu ha. at eden vâkıâlardan bâhis. bunlardan da anlaşılmak ekseriyetle, toprak kavg , yavas gibi, cehaletin tahrik etti zı İptidai hırslarla temiz elleri. an bulaştırıp hapishanelere dü. parola delikanlıları, hakikatte insanlar. hepimizi sevindi. K ğa kavuşacaktır. Za. Türk mahkümlarının, haddi za. a ne kadar temiz ve iyi yaradı. in isanlar oldukları, ilk defa Er. Sanda anlaşılmıyor. İmralı adası | Börmüs, gezmiş olanların anlattık. | i dinle, er bile, ka ve şefkat. er. ise, bu ha. 5 ti, bir defa daha ispat etmekte y Bunun içindir ki hiz, hiç değilse, hıc anda fedakârlık göstermiş olan ümların, hükümetin yüksek af. lâyık görülmelerini derin bir le karşılıyoruz. . —Süket Mıntakasndaki # <Ocuklar ka BE Vi Kı di, vena faciası neticesinde, orta. i,, © Yardıma muhtaç bir halde ka. , “çare çocuklar da var, Kime gün evvel, Ankara radyo. Yavruların, isteyenlere evlât. »rak verileceklerini bildirdi. Bu time uzun uzun düşündürdü; maz a ister ki, devlet, bu çocukla. ilâ istisna hepsini, doğrudan Siruya kendi himayesine sığındır. e yetiştirsin. yıları birkaç yüzü e bu yavruları yetiştirmek, iy hiç te bi ik bir külfet * Fakat, eğer, buna mutlaka Mzrülemeyecekse, hiç olmax- lacak tevziatta çok dikkatli | Bre lâzımdır. Cünkü enkaz fi tm kurtulan yavruları, minnet “ilmek,ve çeşit çeşit yükler altında Mara en kurtarmak ta, başarılma. Bediş. up Janamıyacağımız bir vazi, öz un içindir ki, onları ancak, tlarından a i irdetmiy, e miyecekle. file ARR. EA 1 RE : # bile F —— n Tansız Parlâmentosunda Bing MOLA) — ebenin meç erken ©n yaşlı mebus nutkunu söy. beyaz İri hakkındaki takıliratını | ağa RL ve meclis bu takdirata | arak iştirak eylemiştir. Yal & almamış rinin mebus aya. üzerine zeisin teklifi le ba salondan ihraç olunmuş. in 3 Pağkaca Bir hâdise ol- Bymiyle. kasketlerini ve kaputlarını Diğer iki ve meclisi terketmişlerdir. tiki komünist mebus ayağa kalk may da yapı haklarında hiçbir mus iç e mamıştır. Yedinci komü- US İse celsedg bulunmuyor. Bur, Bun ve yem ufacık | talisiz vatandaşlar arasında, hir- İm Süre İsveç'e tehlike yolunu gösteren demirbaş Şarl'in Stokholmdaki heykeli. Baltık Denizinde Karşılaşan KUVVETLER ğiice! Cihan Harbi başlayınca ya kadar umumi bir kanaat vardı: Avrupadaki siyasi ve iktu sadi kargaşalıkların en evvel kay. naşacağı yer Akdeniz havzası ola- cağı zannediliyordu. Polonya ve Garp cephelerinde patlıyan ilk top. lar hemen Akdeniz kıyılarında â- kisler yapacak, ilk deniz harpleri orada olacak, denizsltı gemileri 6- rada bütün münak, cak deniyordu. He hareketler bunlardı. Halbuki harp başlayınca Akdeniz “dümtamn-en sakin'bir köğesi olarak kaldr ve Avrupanın başka bir iç denizinin, Baltığın şiddetle kaynaştığı görül. dü. Akdeniz gibi Baltık denizi de medeniyet tarihinin başladığı gün- denberi Avrupada ticari rekabetle. Te ve kuvvetli çarpışmalara sahne olmuştur. Garbi Avrupa ile Orta Avrupayı şimal ve şimali şarki merkezlerine bağlıyan ticaret yo). ları hep bu denizden geçer, Baltık denizi Botni körfezine uzattığı ko- iu ile Şimal Kutup dairesine yak. laşacak kadar sokulur ve bir diğer kolu Finlanda körfezinde Rus; nın kalbine dayanır. gö kanalinin aç:lışından- beri Akdeniz çok işlek bir kestirme yol haline girdi Baltık denizi âdeta bir çıkmaz s0- kak vaziyetinde kalmıştır. Her ne kadar Sovyetler son senelerde Le- ningrad ile Beyazdeniz arasında aç» tıkları bir kanal ile Baltığı Şimal Buz denizine bağlamış o'dular, fa- kat ne de olsa bu su yolu hususi bir mahiyette kalır, milletler ara. sı bir rolü yoktur. Sovyetler için bu yeni kanalın büyük bir ehem. miyeti vardır; İstedikleri vakit kü- çük harp gemilerini Kronştad fis. sünden alıp Murmansk'ta sçık de- nize çıkarabilirler ve bu hareketi yaparken ne Baltık ağızlarının di. şında denizlere hâkim olan İngiliz donanmasından, ne de Baltığın iç tarafında dolaşan Alman filosun. dan korkuları olmaz. Bugün Baltık Denizinde hâkimi. yet Alman donanmasının elinde- dir. Bu iç denize Danimarka ile İs. veç arasında Kategat boğazından girdikten sonra Danimarkaya ait adalar ile Jutland ve İsveçin ara. sındaki Sund, Büyük Belt, Küçük Belt boğazlarının birinden yol bul mak icap eder. Bunlar arasında büyük harp gemilerinin geçmesi. ne imkân verecek derecede derin olanı, yalnız Büyük Belt boğazı" dır. Almanlar harp zuhur eder et- mez bu geçitleri tutmuşlar ve ma- yin tarlaları İle buraları yaklaşıl- maz bir hale koymuşlardır. Bu teh- Mikeli saha önünde de Alman kon. trol gemileri ve tahtelbahirleri dolaşıp durmaktadır. Böylece Ba tık denizi açık denizlerle bağlılığı kesilmiş, âdeta pek eski geoloji de- virlerinde olduğu gibi bir göl ha. line gelmiştir. Sovyetler tarafın- dan rahatsız edilmedikçe artık Bal- tık denizinde Almanya cek bir ciheti. kâlmam tıktaki bu vaziyet Almanyanın ik- tisadi durumu bakınımdan çok e hemmiyetlidir. Almanya bu hâki. miyet sayesinde harp sanaylini besliyecek olan ham demirini eş- kiden olduğu gibi İsveçten rahatça tedarik edebilecek, yine bu yoldan kereste, sellüloz, gibi ham madde. ler ve çiftlik mahsulleri gibi yiye- cekler getirtebllecektir. Sovyetler ilişmedikçe Almanyanın Baltık ü rindeki Stettin, Königsberg, D. zig, Gydnla, Lubeck, Mem liman de k, bu waziyez mütt Fin Almanyaya karşı Şimal deni. zinde kurdukları sıkı ablokanın te. sirini tamamile ortadan kaldırara- makla beraber Almanyanın muka- vemetini uzatabilmesine yardım et- miş olacak.. İşte Sovyetlerin Bak 1 faaliyetlerinde devam e Nevralji Çekenlere Yemek Nevralji sinir ağrısı demek ol. duğunu bilmiyorsanız, bahtiyarlı- Zınızı tebrik ederim, © ağrıyı hiç çekmemişsiniz demektir. O halde bu yazıyı okumaktan vaz geçebi. lirsiniz... Fakat bu türlü bahtiyarlar, ka- rın ağrısı çekmediği için, midesini diz kapaklarında zanneden adam kadar az bulunur. Sinir ağrısı çek- miş olanlar da onun hekimlikte a- dı nasıl olduğunu pek iyi bilirler. Onun bu yazı okuyucularım. dan birçoğunu alâkadar edecektir sanırım. Sinir ağrılarının birçok türlü sebepleri varsa da, BI vitamini ü- zerine 'tetkikler ilerledikçe © s8 beplerin en büyüğü, bu vitami. nin eksikliği olduğu meydana çık- maktadır. Zaten B 1 vitamininin keşfedilmesine sebep, Japonların vaktiyle fazla kibarlık göstererek, pirincin kabuklarını büsbütün a- yıkladıktan sonra yemelerinden i- leri gelen Berberi hastalığı ol müş ve hastalığa mâni olan vila- minin pirincin kabuklarında bu- lunduğu anlaşıldıktan sonra, o has talık ta geçmişti. . O vakittenberi sinirlerin muva- zenesine hizmet ettiği bilinen B 1 vitamininin şimdi, © büyük sinir hastalığından haşka, bayağı sinir ağrılarına da mâni olduğu anlaşıl. maktadır. Ondan dolayı B 1 vita- mininin hulâsası demek olan ve kimyada sentez usulünde yapılan ici, şüphesiz, ancak hekimler yazarlar ve onlar şırınga ederler. Fakat nevraljiye ( tutulmamak, ona tutulduktan sonra, tedavi et- Ürmekten daha iyi olduğundan, nevralji çekenlerin, ondan korün. mak için, B 1 vitaminini tabii ola. rak hangi yemeklerde bulacakla- rını bilmek elbette faydalı olur. İnsanın bir günde B 1 vitamini. ne ihtiyaer 1 ile 2 miligram ara. sında tahmin edilir, Bununla bera- ber çok şeker yiyenlerle, mideleri ve karınları bozuk olanlarin, steş- İi hastalıktan yen! kalkanların, müzmin mikroplu hastalık çeken- lerin, bir de, gehe ve emri yanların bu vitamine ihtiyaçları daha fazla olur. Buna karsılık çokça et veya alhiiminli sebze yi. yenlerle çokça yağlı yiyenlerin B 1 vitaminine ihtiyaçları azalır, Şimdi yazacağım o yemeklerde, B 1 vitamini yüz gramda bir mili. gramın binde biri olan mikrogram Lesahiledir. lan vitamini her yemekte mili- gram hesabile bulmak mümkün ol. madığından, mikrogram hesabı za- ruri olmuştur. inli 6 vitamine ih. ttığından olacak, etler. de onu pek aramamalıdır. Yalnız sığır etinde biraz, tavuk etinde daha fazla... Yumurtada yazım az, kışın hiç... Süt ile yoğurtta az, peynirlerde pek yağlı olmazsa hiç. B Ekmek esmer olursa, yüz- de 200 mikrogram, fakat francala- da ancak 32... Pirincin kabuğunda yüzde ? miliçramdan fazla, fakat kabuğu ayıklanınca, derecesine göre pek azalır, hiç ayıklanmamiş pirincin tanelerinde yüzde 200 mikrogram. Kuru sebzelerde iyi: 240 dan 300, soya fasulyesi bulur. sanız, onda 604 mikrogram. Mevsim sebzelerinin en iyisi be. zelye taneleri, yüzde tam bir mi. ligram. Sonra karnabahar 200, Tâhna 160, ıspanak 140, salata 120, turp 120, havuç 120, Jâhna 160, salgam 80, patates 80, domates 80, yer elması 70 mikrogram, Demek ki, nevralji çekenlerin işlerine yarıyacak bayli sebzeler vardır. C — Yemislere gelince; bu mev sİmde en iyisi kuru yemişlerdir. Fındıkta 400, cevizde 300, kestane- de 180, bademde 100 mikrogram, Fima armut 60. Portaknlda - 200, mandarinada Kuru kayısı 88, kuru erik kuru özüm 40... Muz viyebi. lecek kadar zengin olup ta, BR 1 vi. iamininden ber mikrogramın kaça mal olacağını hesap etmezseniz, 0. Bun yüz gramında hu vitaminden tam 100 mikrogram bulursunuz. tık memleketlerine yerleşmeleri ve Finlandaya karşı yaptıkları ha- reketler karşısında Almanların göz yummalarının bir sebebi de bu nokta olmalıdır. akst bu yaziye? hakkında Şi. mal memieketleri ne düşü. yorlar? İsveç, Norveç ve Danimar- ka birinci Cihan Harbinde ol gibi bu sefer de bitaraf kalacakla. rını bir kaç defa tekrar ettiler. Bununla beraber bitaraf kalmanın bu memleketler için harbe karış. mıya yakın sıkıntılar v6 zararlar hazırladığını da tecrübe ettikleri 4- çin pek iyi bilirler: Meselâ Norveç, geçen Büyük Harpte, 1014 ile 1918 ında 1.280.000 tonilâto hac. mine varan 831 vapur kaybetmişti. İsveçin gemi kaybı bu kadar çok değil: 200 kadar, fakat bütün tica- reti felce uğramış, dışarıdan bir şey getiremez olmuş, nihayet 1917 den baren şeker, patales, etin halka vesika ile dağıtılması zaruret ol- muştu. Süt yalnız çocuklara ve has- talara verilebiliyordu. Mamul eş. ya nedreti son dereceyi bulmuştu. Bugün Şimal memleketlerinde va- ziyet aşağı yukarı birinci Cihan Harbindekinin - aynidir. İsveç ve Norveç vapurlarından bir çoğunu Alman denizaltılar batırdılar, bir kısmı da mayinlere çarparak deniz. lere gömüldüler. Müsudere edile. rek İngiltere limanlarında toplanan bamuleler koca yığınlar teşkil e- diyor. Kendine göre, ehemmiyetli bir endüstrisi olan İsveçte fabri. | kalar bam madde sıkıntısından mu“ attal kalıyor, demirini ve çıkarabil- diği yiyeceğe alt maddelerle ma- mulâtinı yalnız Almanyaya sat. mak vaziyetinde kalan İsveç ikti- sadi ve mali bir buhranla karşıla. şıyor. Bu sıkıntılar yetmiyormuş gibi Sovyetlerin Finlanda üzerin. deki tazyikleri de ayrı bir endişe doğuruyor: Sovyetler Finlandayı çiğneyip geçecek olurlarsa acaba nerede duracaklar? Yoksa iki üç | asır evvel olduğu gibi Rus ve İs- veç orduları yeniden biribirlerile karşı karşıya mı gelecekler? O yedinci asırda Avrupada birinci derecede bir askeri devlet haline gelen daltık denizini bir İsveç gölü haline ge. tirmek isti lere, Ruslara karşı bir çok zaferler temin eden, İsveçin genç Kralı Demirbaş Şarl (Charleş XI) hır- sına bir budut çizemiyor, fakat Hohenzollern'lerin için için hem Polonyanın, hem İsveçin parçalan- masını hazırladıklarınm farkına varmıyordu. Şarkta, Moskova et- rafında yeni bir kuvvet doğmuştu: Herkes bizim için çalışıyor fikrin. de olan Büyük Petro, İsveç ile Po- lonya arasındaki nihayetsiz boğuş- maları haz ile seyrediyor ve AL manlar komşularının bu kavgala- Tini körüklemekte devam etiikçe Vistül yolları bize açılıyor., diyor. du, Çar, Rusyanın büyümesini tö- min için Baltık devletlerinin da- ğılmasını beklerken bu kuvyatler aralarmdaki nihayetsiz geçimsizlik- lerle ona hizmet etmiş oluyorlar. dı. Garibi şurası ki, Alman prens- leri de, bugün Nazilerin yaptıkları gibi, bu karışıklıklardan İstifade etmesi için Çarı teşvik ediyor ve Ruslara Avrupanın Kapısını açi. yorlardı. veç, Gree uzayan ve yeni Tür- kiyenin doğması ile ebedi. yen gömülen Şark meselesinin to- humları İşte o günlerde atılmış o. luyordu. Baltık kıyılarından Ks- radenize kadar ihtiyar Avrupanın bütün şark sınırı boyunca ; Rus ta- mahı Alman prenslerinin suç or. taklığı İle birleşmiş, müthiş bir fe- sat ocağını alevlendirmişti, Hesa. ba göre mesele Rusyanın istediği gibi halledilecek ve iki safhaya ayrılacaktı: Önce Şimalde İsveç ve Polonya yerine Rusya geçecek. son ra cenupta Osmanlı İmparatorluğu. nun taksimine geçilecekti. Şarl XII 1700 den 1720 ye kadar önce Nar- va'da sonra Pskow'da, Ruslara fe. na halde bozmuştu. Fakat Büyük Petro memnun oluyor ve her he- zimetinden nihayetsiz dersler alı- yordu, Bu hezimetler en büyük za. ferler kadar onun işine yarıyacak- tı. Çar ile yaptığı bir mülâkatta Polonya kralı ve Saksunya elek. törü August Il, “Sen keyline bak, beni İsveçlileri Polonyada avutu. rum, vaadinde bulunmuş ve Şar- yordu. Prusyalılara, Leh | Meraklı Şeyler: Gönüllü Köpeklerden Bir Kıta Teşkil Ediliyor ransız ordusu, köpek toplamak için bir istasyon ovücude ge. tirmiştir. Bu köpekler hem hediye, hem emanet olarak kabul edilecek ve harp sonun iplerine verile. cektir. Toplanan köpekler, bir terbi. ye kampına sevkedilecek ve bir kaç hafta talim gördükten sonra, devri- ye işlerile, Salibiahmer hizmetlerile, posta ve nöbet işlerile mesgul olmak üzere cepheye gönderileceklerdir. En çok tercih edilen köpekler, Al sas cinsi ile kurt köpekleridir. Sebe, bi, renklerinin cephe işlerine müsait olması, ve zekâlarındar daha fazla istifade edilmesidir. Köpekler talim gördükleri sırada, ız bir asker tarafından idare edi. İecek ve cephede de ayni askerin ne- zareti altında çalışacaktır. Devriye işlerinde çalışan köpekle. rin vazifelerinden biri, düşman g5. rür görmez havlamaktır. Nöbet va. zilesinde bulunan köpekler, Almanlar hesabına av yapıyor, sonra bunları birakarak Fransız askerlerini alıyor ve Almanların bulundukları yere gö. türüyerlar. Posta işlerile meşgul olan köpek. ler siperlere gidiyor, karargâhlar a. rasında irtibatı temin ediyor. ve mektupları yakalıklarına bağlı bir kutu içinde taşıyorlar, Sallbiahmer köpekleri, yaralı a8. kerleri bulmak ve sediye taşıyanları bunların vana götürmek İçin terbi. ve ediliyorlar, Halihazırda toplanması o İstenen gönüllü köpeklerin sayısı bindir. Ve bunlar bir gönüllü kıtası teşkil ede- ceklerdir. . Kansere Karşı Harp pan en müthiş kuvvetleri, kansere karşı seferber olmak. tadır. Bu yeni taarruz, Amerikanm Kaliforniya Üniversitesinde (o temer. küz ediyor, doktor Margra Lewis ta, rafından idare ediliyor ve kendisine doktor Warren Lewis yardım ediyor. Bunlar, bilhassa atomları parça lamaktan elde edilen ve şimdiye ka. dar istihsal edilen enerjinin en kud. retlisi olan enerjiden istilade edi. yorlar. Bugüne kadar kansere karşı en fazla muvaffakıyetle kullanılan kuv. vetler, radyum ile X şusıdır. Fakat tecrübeler, atomu Cyelotron ile par- çalamaktan elde edilen neutron şunt. nım, eşsiz kuvvette olduğunu göster. miştir, Bu şun, yalnız insanlar üzerinde değil, nebat hücreleri üzerinde de tecrübe olunmaktadır. Bu maksatla Neutron şunının bütün tesirleri ayrı ayrı tesbit olunuyor. Şimdiye kadar anlaşılan bir haki- kat, bu şuan kanser üzerinde X şu. sından daha çok müessir olduğudur. Fakat bu tesirlerin sıhhatli ensaç Gü. zerindeki tesirleri henüz lâyıkile an. laşılamamış bulunuyor. Bu cihet te, anlaşıldıktan sonra yeni şundan çok büyük istifadeler temin edilecektir. Sarayları ve Otomobilleri Olan Dilenciler Bükreş, 10 (A.A) — Stefani: Birçok dilencilerin tevkifi netice" sinde burada bir skandal çıkmıştır. Bu münasebetle Bükreşte muntazam bir Dilenciler cemiyeti mevcut oldu- Zu ve bu dilencilerden en tanınmış olanlarının otomobilleri, sarayları w sayfiyeleri olduğu anlaşılmıştır. Vi Saksonyalıları, Polonyadan kov- mıya davet etmişti. Böylece Şarl XII. beş sene Polonyanin *iyaset bataklıklarında saplandı kaldı, Dİ. yetlerle uğraşacağım derken 22 #erlerinin mükâfatını toplaysmadı. 'Nihayet Poltavada müthiş bir hezimetle karşılaştı. Bender'de ka” çarak Türklere sığındı. O hezimet. ten sonradır ki, İsveç Dir daha be- Uni doğrultamadı ve Rusya Av « rupa büyük devletler; arasına gir. di. Bu zalerin ertesi günü, bütün Alman prens ve hükümdarları çi” rın zaferini tebrike koşuyorlardı. Polonya senyörleri Büyük Petro'- nun syaklarına kapanarak arzı &- budiyet ederlerken yeniden Po- lonya kralı unvanını alan Sakson- ya elektörü Çara Baltık eyaletle- rini hediye ediyor Prusya kralı Fre drick 1. Polonya ve İsveçin taksimi için plânlar getiriyor ve Tanover elektörü Dük de Meklenburg, mi. ras dağıtılırken acaba geç mi kal.” dım endişesile Çara hürmet ve ti- rimlerin! arza koşuyordu.