11 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Chamberlain'in Nutku Yazan: Ömer Kıza DOĞRUL I ngiltere — Başvekili — Mister Chamberlain'in son nutku bil. , ı"_!u iki noktayı tebarüz ettiriyor. .'.İhutisi her neye mal olursa olsun, — ©h kısa zaman zarfında harbi kazan. Hak, ikincisi, harp bittikten sonra _Z_ll!eı-e ile Fransa arasında işbirli. ğini, bugünkünden daha ileri götür- Mek, Bu iki nokta da büyük bir ehem- îl:'eti haizdir. İngiltere hükümeti k i kazanmak icin, bütün kuvveti. çalışmakta ve İngilterenin bütün eri kaynaklarını seferber etmek. ir. Bir taraftan İngilterenin. diğer aftan İngiltere imparatorluğu ec. Zasının kuvvetleri hemen her gün A_“"B cephesine sevkolunuyor. De. y € ve havada da avni faaliyet gö. Ze çarpmaktadır. Fakat bugüne ka- r kara ve hava faalivetleri. ihzari Safhayı gecememiştir. Ve bu ihzari Safhayı neler takip edeceğini kestir- - Mek de kimsenin harcı değildir. Fa- t bazı tahminlere göre, Almanlar. üÜmüzdeki bahar mevsiminde bü- k bir taarruza gectikleri takdirde iliz ve Fransız kuvvetleri bu ta- arruzu kolaylıkla karsılıyahilecekler Ve Almanların bu taarruzda vere- tekleri zaviat, kati neticeye varma- Y kolavlaştıracaktır. Karada ve havada vaziyet bu mer- e olduğu halde muharebe deniz. azami hızile devam ediveor Fakat Urada da vazivet müttefiklerin a- leyhinde değildir. İngilterenin deniz. de uğradığı zayiat ise. onun büvük Ve cok geniş kaynakları üzerinde Mühim bir tesir bhırakacak mahiyete Varmamıştır. Bilâkis İnsiltere bu za. 4 Yiatın henüiz tesirini hissetmiş bile değildir. Milyonlarca tonluk ticaret Bemileri, İngiltere denizl, dolasrvor ve İngiliz limanlarına Mütemadiven ticaret malları tasrvor. hgiltereyi aç bırakmak için İngiliz Onanmasını ve İnriliz ticaret filosu. Nu ortadan kaldırmanın imkânsızlı. ğı, daha simdiden tebariiz #tmiş ve ti mahiyet almış bir hakikattir. Bununla beraber Chamberlain'in Rutku İngiltere halkımı yeni feda- rliklara tesvik eden mahiyette i. i. Ve bu yüzden bugünkü İnsiliz Bazetelerinin hensi de, harbi kısalt. Mak icin, İnsiliz halkını mali ve ik. Mak için tesvik etmekte ( a tlı Çi k etmekte idi. Hattâ giliz gazetelerinin biri İnsilterenin U sırada bir iktısat erkântharhyesi. he ve iktısat baskumandanma muh- © olduğunu anlatıyor, diğer gaze. feler de herkesi tasarrufa davet edi. T ve tasarruf olunan her şeyi rbi kısaltmak icin hükümete ver. ek Tüzumunu izah ediyordu. ı_.Büıilıı bunlar harbi kısaltmak ve Zanmak bahsine dahildir. Fakat ter Chamberlain'in bahis mev. Zuu ettiği ikinci nokta harpten son. İ vaziyete şamildir. Mister Chamberlain, İnciltere ile l:llısı arasındaki işbirliğini harn. h.::nnra da devam ettirmek, hattâ * ten sonra, bu İş birliğini geniş- ht'hek Tüzumundan — bahsetmekle. ârbi müteakip bugünkü bevnelmi lel Vaziyetin de Şi yetin devam etmiyeceğini an. latmak istemiştir. YA nsa Başvekili M. Daladier de, wetde söylediği bir nutukta j fen sonra Avrupada federal bir m;ımhı tesisi lüzumundan bahset. '"ş;çeıı Büyük Harbin devam ettiği "îîlıh— da bunlara benzer sözler ve İsi al namına ümit verici vaatler “H emiş değildik. O zaman da h.;l'bî bitirmek için harp”, “Demok. ılrıy:m rmak için harp,. sayha- İşi tün dünyayı kaplamıstı. Fa. tn, Fecen defaki vaatlerin tahakkuk lik :Imesl yüzünden yirmi beş sene- bir ı.';'yf;'sııllıı:ılııı'ı sonra beşeriyet veni 4 h“lıg wı:p ile karşılaşmak felâ. ":nîiıü felâketin tekerrür etmesi İs. Terini Yorsa, yapılacak iş, harp hedef. Bayin tahakkuk ettirmeyi baş vazile lktır._ Yoksa. büyük harpler, bi. hiy::s;ıl;ı;:; tekerrür eder ve mede. gider. İş Bankası İskerdarunda Şube Açıyor iş Bükara, 10 (Tan Muhabirinden) — İtmak ası İskenderunda bir şube kararını vermiştir. Bu hu- ae lıklara başlanmıştır. İ —— Heryo Tekrar Fransız Mebusan Meclisi p. Miyasetine Seçildi Meple İ0 CAAY — Herriot, a busan 49 350 sinin reyile tekrar me- Dünkü Hava Harb'îne Almanyanın Muhrip Tayyareleri Mağlüp Oldu Londra, 10 (Hususi) — Bugün Şi- mal denizinde İngiliz ve Alman tay- yareleri arasında bir hava harbı vı'. kuü bulmuştur. Harp. İngiliz tayyare- lerinin Almanyanın şimal garbinde keşif yaparlarken başlamış ve yarım saat sürmüştür. Neticede, en son Sis- tem Alman tayyarelerinden biri de- nize düşmüş, ikisi de Danimarkada yere İ İzi b lmuştur. Bu tayyareler Almanyada muhrip tav- yareler sayılmakta ve bunlara karşı hiçbir tayvarenin mukavemet edemi. yeceği iddia edilmekte idi. Wisbeten ağır hareket eden İngiliz tayyarele- rinin bunlara mukavemet etmeleri ve yalnız bir tek tayyarevi ferda et- meleri ehemmiyeti haiz görülmekte. dir. Almanların bir tayyareleri de bü. gün Belçikada düşmüştür. Yeniden Batan Vapurlar Denizlerde de faaliyet vardır. İn. gilizlerin 10.000 tonluk Dunbar Castle vapuru, Cenubi Afrikaya git. mek üzere hareket edeceği sırarla bir mayine çarparak batmiştır. Dün Alman tayyarelerinin taar- | ruzlarına uğrayan ve hattâ battıkla- rt da haber verilen iki Danimarka İ Sovyetler, Çekildiklerini Bildiriyor reket eseri göstererek Sovyetlerin yete işaret ediyorlar, Sovyet tebliği berveçhi âtidir: olmuştur. lar. latarak diyor ki: Gt hizat d gemisi henüz su üzerinde oldukl. için bir li götürülebilmel: timal dahilinde görülmektedir. Dün Gourie adındaki 689 tonluk İngiliz vapuru da, bir Alman tayya- rasi tapafından hatımılmıatın 167 tonluk bir Holanda vapuru da bir mayine çarparak batmıştır. Barsah adını taşıyan Fransız mua- vin gemisi karaya oturmuştur. Garp Cephesinde Vaziyet Kanada orduları kumandanı Garp cephesine muvasalat etmiştir. Kıb. rıstan da kitaat gelmiştir. Kıbrıslı. lar ilk defa olarak İngilizlerle yanya- na harp edeceklerdir. * Gironale d'İtalia, muhtelif muha. riplerin muvaffakıyetleri ihtimalini tetkik eden bir yazısında diyor ki: “Son söz, topun değil, muharip milletlerin manevi mukavemetleri. nindir. Ve zafer daha iyilerin, yani n sağlam fikri ve ahlâki meziyetler i ih. Londra, 10 (Hususi) — Finlandadan gelen en son haberlere göre, Salla cephesinde şiddetli muhare. beler başlamıştır. Sovyetler buraya yeniden kuv. — vetler göndermiş olup bu kuvvetler daha fazla ha- zeltmeğe çalışıyorlar. Fakat bunlar da henüz hiçbir büyük yararlık gösterememiştir. Kırk dördüncü Sovyet fırkasının bekayası Sovyet hududunun öte. sine atılmışlardır. Ladoganın şimalinde Finler ga- lip gelmişler ve birçok esir almışlardır. Sovyetler Gerilediklerini İtiraf Ediyorlar Savyetler Süomesalmide birkaç kilometre gerile. diklerini itiraf ederek burada uğradıkları mağlübı. “9 kânunusanide, Ukta istikametinde, piyade cü. zütamlarının çarpışmaları vukua gelmiş, ve bu çar. pişmalar neticesinde Sovyet kıtaları Suomosalminin şarkında birkaç kilometre geri çekilmiştir Repola ve Petrozavosk istikametinde, keşif kolları faaliyeti Fena hava, tayyare harekâtını tahdit eylemiştir.” İtalyan kaynakları Leningrad - Murmansk hattı. nn Finler tarafından tekrar kesildiğini bildiriyor. Stalinin Gizli Silâhı : İsveçte çıkan bir gazete Stalinin gizli silâhından bahsediyor ve bu silâhın zırhlı kızak olduğunu an. “Suomosalmide Finlandalıların eline geçen tec. bu kızak bir torpil biçimin. idaresi güçtür. vaziyetini dü. P ÇEN Finlanda bu silâha karşı daha şimdiden müdafaa vasıtasına malik bulunuyor.” İtalyanın Protestosu İtalyanın Finlandaya gönderdiği manyada durdurulması yüzünden İtalyanın Alman. yayı protesto ettiğini anlatan İngiliz gazetelerinin Kopenhag'dan aldıkları malümata göre, Berlindeki Stalinin Gizli Silâhı Olan “Zırhlı Kızak,, da İğtinam Edildi dedir. Saatte 160 kilometre süratle giden bu kızak tanklardan daha elverişlidir Çünkü kalın kar taba. kaları üzerinde de yürümektedir. Yalnız sevk ve silâhların Al. İtalyan l bu mal lerin İsveç yolu ile Finlandaya sevkine müsaade edilmediği takdir. de deniz yolundan sevkedilmek üzere derhal İtal. yaya iadesini istemiştir. Finlere Yapılan Yardımlar İsveçten bir gönüllü kafilesi daha hareket etmiş ve bin gönüllü daha kaydolunmuştur. Kanadadan yüz Finli memleketlerine dönmüş ve cepheye ha- reket etmişlerdir. Meşhur artist Greta Garbo Fin. landaya büyük bir teberrüde bulunmuştur. Norveç. te toplanan teberrüler beş milyon kurona varmıştır. General Frankonun, dahili harpten sonra İspan- yada kalan tank, top ve tüfekleri Finlandaya gön. dereceği haber verilmektedir. Bu harp levazımı İs- kandinavyaya İspanyol vapurlarile nakledilecektir. Almanların Sovyetlere Yardımları Roma, 10 (A.A.) — Corriera della Serra'nın istih. barına göre Sovyet ordusunu tensik etmek üzere 20 Alman erkânıharp subayı Rusyava gitmistir. Chamberlain'in Nutku Londra 10, (Hususi) — Mister Chamberlain'in dün söylediği nutuk müttefik ve bitaraf memleketlerin hepsinde çok iyi karşılanmıştır. Ame rika gazetelerinden Nevyork Times İngiltere - Fransa birliğinin harpten sonra dahi devamından bahsedilme- sini, istikbal namına hayırlı bir vaat sayıyor ve Balkanlarla Skandinav memleketlerinin gittıikçe kuyvetlenen Fransız - İngiliz birliğine benzer bir birlik kurmalarına intizar edilebile. gösterenlerin nasibi olacaktır.., ceği kanaatini müdafaa ediyor. Amerika, Almanya ve Italyadaki Tefsirler Fransızlara Göre Fransız matbuatı da bilhassa istik- bale ait vaatlere ehammiyet vermek. tedir. ; Petit Parisienne, “Chamberlain, i- yiliğin bütün kuvvetlerini fenolığa karşı çıkarıyor, zira, medeniyet akı. betinin müttefiklerin zaferine bağlı olduğunu bildiriyor.,, dedikten son- ra Chamberlain'in bahsettiği sıkı bir. lik hakkında şu sözleri söylüyor" “Bu vaat, bir istikbal vaadi olarak kaydedilecek öyle kıymetli bir te- idir ki, buna Fr iltihak N. Menemencioğlu Paristen Avrıldı Paris, 10 (A.A.) — Hariciye Ve. kâleti Umumi Kâtibi Menemencioğ. lunun riyasetinde Türk heyeti mah susası Ankaraya dönmek Üüzere Pa. risten hareket etmiştir. Hariciye Müsteşarı —Champetier Deribes, dün sabah Türkiye Harici. ye Uumumt Kâtibi Numan Mene- mencioğluvu kabul etmistir. etmiyecek müstakbel Mesüliyetleri | | müdrik hiçbir kimse mevcut değildir. İtalya ve Almanyadaki Telâkki İtalyada resmi mahafil. İngiltere ile Fransa arasındaki noktaı nazar iştirakinin çok kuvvetli olduğu nok. tasında duruyorlar. Alman gazeteleri, İngiltere ve Fransanın harpten mesul oldukları. nı söylemekle iktifa ediyorlar. HÂDİSELERİN İÇYÜZ © Finlanda harbinin uzaması, onun yüzünden güzeteleri bu harbin “Yeni bir beş senelik Yiyecek ' Klsmen Geri Maddeleri Hâlâ t- hnmu;:'ıkfrülüğğnevhühapo- " dnfüb birtakım mühim inkişaflar hasıl olmasına sebep olabilecektir ve bunlar bir taraftan Almanya ile müttefikler arasındaki harp üzerinde, diğer laraftan Sovyet Birliği üzerinde tesir edecek- tir. Bazı İngiliz müşahitlerine göre, Finlanda harbinin uzaması, belki de Stalinin şahsi nü- fuzu üzerinde sarsıcı bir tesir yanar. Bunun vukubulmaması için Finlanda harbinin süratli bir tahavvül geçirmesi lâzımdır. * 1920 de Sovyet ordularının cenahları kesilerek ordu mağlübiyete uğradığı ve Varşovanın'kapılarından geri döndüğü zamuan. Lenin, derhal harbe son vermiş ve askerlerini hemen geri almış, fakat bu yüzden halk arasındaki nüfuzu düşmemişti. k Stalin'in de Fin harbine son verdiği takdirde ayni ne- tice ile karşılanıp karşıl: yacağı belli değildir. Böy- le bir hareket, Sovyet Birliğinin Almanyaya karşı va. zivetini bozar ve Sovyet Birliğinin Japonyaya ve müt. tefiklere karşı itibarını sarsar, Hattâ Sovyet Birliğinin küçük bitaraflar nazarındaki vaziyeti de büyük bir ta- havvül geçirir Sonra bu hâdise Sovyet Birliği hükü. tinin halk daki itibarı üzerinde tesir eder ve senelerdenberi yenilmez ve mukavemet edilmez vazi. yette olduğu mü diyen p da edilen Kızılor. du hakkındaki telâkkiler de, esaslı hir surette değisir, Bu vüzden Finlanda harbinin devamına hükmedile. bilir ve Sovyet Birliği bu harbe mwvaffakiyetli bir son vermek için elinden geleni yapacaktır. plân!,, olduğunu söyliyerek, Sovyet Birliği ile istihzaya başladılar. İngiliz ve Fransız gazete- çi , ' Y t *Ü Pahalıdır Fazan: B. FELEK önlemek için sarfedilen gay- retleri, gösterilen iyi niyetleri *ak- dir edoriz. Allah razı olsun. hassa fakir ve orta fabaka halkın medarı maisetini teskil eden gıda maddelerinde hiçbir ucuzluk müsa- selâ sadeyağ gibi. pirinc gibi, kuru hububat gibi, hayata en çok lüzumlu duklarını ifade etmekten bizi mene. demez. 'Mahlüt olmıyan bir yemek vağı- niın kilosu en ucuz 100 kuruş, pirinç '|40, fasulye 30, patates 8 — 10 kuruş. tur. ? Bu fiyatların biraz daha yüksel. memesi, alınan tertibattan — çünkü gıda maddelerile kimse lıya mal alan bulunmıyacağı korku. sundandır. kı bir kontrole tâbi olacağı ümidini kaybetmemiş olmakla beraber. kışın hütün şiddetile hüküm sürdüğü bu sıralarda atâkadar dairelerin bunlarla uğr görmekteyiz. Demir gibi civi, deri, bamuklu ve ecra gibi şeylerin fiyata larmdaki tahavvili, mesul makamla. vı hemen haberdar edecek seylerdir. Cünkü bunların pahalılığından mü. teessir olan mütenhhitler, mühendis-e ler, devlet daireleri ve hastaneler vardır. kamlara baş vururlar, dertlerini ana latıp medet İsterler, Gıda maddeleri kilo, yani perakende olarak tedaı'l.k'ı ettiği şeylerdir. Bunlarm sıkıntısını. çalışırlar. kendisi zahmet etmese bile ahbap. larından, dostlarından veya maiyet memurlarından beş, on tanesini. a. larına se ve pıda ddeleri fi.. yatlarının ne sularda olduğunu rense! Çünkü, halkı tazyik eden hayai pahalılığını ancak her şeyden evve gıda ddelerinin — fiyatlarındalı yükseklik tevlit eder. Senede hir giyen bir ad dört yerine, beş lira vermesi, her gün a mıya mecbur olduğu yirmi kuruşluk pirinci, 40 kuruşa almasından daha hafif ve kolaydır. Bir de bilhassa yiyecek maddelel nin fiyatlarındaki farkları hesap derken, 15 kuruşa satılan fasulyı 35 kuruşa çıktığını ve arada yirm kuruş fazlalık olduğunu değil, d ma bu tezayütlerin yüzde ile nisb ni göstermeliyiz ki; hayat pahalılığı. nın ne nisbette olduğunu anlıyabile. lim. Bugünkü fiyatlar, geçen sene; nazaran yüzde otuzla yüzde yüz hetinde yükseklik arzettiği — içind ki; herkes gibi, biz de bunu ano görmekte ve mutlaka bir çaresine vessül edilmesini ehemmiyetle dile. y mekteyiz. a A leri ise, Sovyet satvetinin bir sabun köpüğün- den farksız olduğuna dair neşriyata giriştiler. Çünkü Sovyetler, Fin harbinde bir sademeye uğramışlardır. Ve bu çeşit sademelere her mil- letin askeri tarihinde tesadüf edilir. Nitekim İngiliz ordusu Boer harbinde de, geçen Büyük Harple de bu çeşit sademelere uğramıştı. Fakat Sovyetlerin Finlanda harbini askeri bir tenezzüh mahiyetinde saymaları yanlıştı Halbuki bunun böyle sanıldığı göze çarpmıs ve genç Sovyet zabitleri Helsinkiye girecekleri günü tesbil ederek, burada bulusmak için bir- birlerine randevular veriyorlardı. Bu gekilde harekel edenler, akıllarını baslarına almıs ola- caklardır. Onun icin İskandinavya devletleri harbe girmez ve müttefikler. bunlara esaslı bir surette yardım etmezlerse, Fin harbinin ne ne- lice vereceği üzerinde tereddüde yer kalmaz. Fakat İskandinavya devletleri ile müttefikler. Fin harbine karışacak olurlarsa, Almanya ile Sovyet Birliği de tam mânasile birleşirler, * Fakat, Soövyet Birliğinin bu kadar büyük bir işe girişmek fkrinde olmadığı aşikârdır. Müttefikler de Almanyadan haşka Sovyet Rusya ile de harhetmeyi istemezler. Bilâkis İngilizlerin bir kısmı, Sovyet Birliği ile anlaşmak imkânının henüz zail ol. madığına inanıyor ve bugünkü harp bitmeden önce bu imkânı tahakkuk ettireceklerini sanrvarlar. yeti kararile tayin olunacak ve D kanun 31.12.941 tarihine kadar mı * © —Finlanda harbinin uzaması üzerine, Amerika FelâketMıntakasındal 4 "4- Mücrim ve Mahkümlar Ankara, 10 (Tan Muhabirinden) — Millet Meclisinin dünkü toplantısına da felâket mıntakasındaki müerim ve mahkümlara ait lâyihanın mi celiyetle müzakeresine karar veril. miş, bu münasebetle Adliye Vekili söz alarak izahatta bulunmuş ve teakiben kanun kabul edilmiştir. Bu kanunun hükümlerine göre, kânunuevvel 939 tarihinde ve mü! akip günlerde vukua gelmiş olan zelzelede ehemmiyetli surette hi ra uğrayan yerlerdeki mahküm mevkuflardan bir kısmı veya mr hakkında verilmiş olan ceza hü kümleri ile tevkif kararlarının inf: zı müsait vaziyet avdet edincey dar Adliye Vekâletince tecil olu hilir, Yukarıki maddenin tatbik edili #i yerlerle bu yerlerin hepsinde vi hazısında müsait vaziyetin — avdi eylemiş olduğu İcra Vekilleri he olacaktır. İ Hayıtı ucuzlatmak — ve ihtikârı — Lâkin bu takdir. bizi halkın. bi hede edilmediğini ve bunlardan, me. — olan maddelerin hâlâ çok pahalı ol. — değil, _ meşgul olmadı — sadece daha paha. — Kendi memleketimizde çıkan ve — doğrudan doğruya halkın hayatile il. — gili olan gıda maddelerinin ergeç sta Viraz — pek Tüzüumlu — Buraları hemen salâhiyettar ma. ise halkın, her gün yarım kilo, lıir—,'-. ancak gazeteler alâkadarlara İsmaa . Gönül istiyor ki, Ticaret Vekilimiz, — lelâde müşteri gibi, İstanbul pazar. K * ü v 7 v h. F öğ.