5 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

5 Sonkünun 940 TAN ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi 1400 Kr, 2a00 Kr. Mülletleraram pos olmıyan © memlei bedeli müddet surasiyle 30, 16, r. Abone Dedeli Di değiştirmek 25 kur mektuplara 10 kur Sahneleri Zee felâketi milli tesanüdü. müz için bir imtihan vesilesi olmuştur. Büyük facia karşısında bütün memleketi bir kalb halinde garpar görüyoruz. Herkes verebildiğini veriyor. Bu arada şahit olduğumuz bazı yüksek sahneler vardır ki, bunlar Türkün iç- timai yardım sahasındaki yüksek a- saletini tesbit etmeleri bakımından kaydedilmeğe değer, Edirnekapıda bir ihtiyar kadın, iki iYorganından birini Kızılaya getiri Yor Ve; ”— Çocuklar, diyor. Benim verecek Başka bir şeyim yok. Fakat iki yor- ganımdan birini veriyorum. Bunu kar altında çıplak kalan karde | MİZO gönderirseniz, beni sevindirmiş | olursunuz. * , Fakir bir mektepli çocuk, Kızıla- Ya müracaat ederek üzerindeki siyah mektep üniformasını vermek istiyor. * Bir diğer fakir çocuk, kuruş kuruş biriktirdiği teneke © kumbarasının muhtev ımı getirip Kızılay gişesi- De böşaltiyor. Üzerindeki paltosunu çıkarıp ve. “enler, ayağından lâstiğini hediye e denler de görüyoruz * Hulâsa fakiri, zengini, bütün Türk Milleti, yardım seferberliği içiniledir. Kimse yok, demiyor ve herkes seye seve yardım gişelerine koşuyor, iş * Bir Hizmet Nümünesi Erzincanda enkaz altından yaralı. ları kurtaranların başında İmrah A dasından gönderilen mahpuslâr teş. kil ediyor. Bunlar, İmralı mektebin. de aldıkları hizmet telkinin tatbik imkânını bulmuşlar ve bi tandaşınszı kurtarmışlardır. a lan bu hareketi, ara günahlarını affei ime bir karşılık teşkil eder, ba; bizoe; asıl ehemmiyeti haiz olan anların orada gösterdikleri fedakâr. ei İmralıda kendilerine yapılan nlerle alâkadar olmasıdır. re eği 2 bu mahpus. ihhatlerini ği #amanda nane: ei Şatır. Adam öldürmek sucile 0- Ya düşenler, insanların hayatın rtarmaktan zevk alacak hale gel. ayni çile büytik netice, İmralı tecrübesi. tiği kadar muvaffak ve güzel bir a İspat eden en kuvvetli — Küçük Memleket Ha berleri BESNİDE: MA bir hükümet konağı ve mek. yi binası yapılmaktadır. bunların Şastı mayıs ortasında bitecektir | güsüsi eşhas tarafından da büyük 0.) 1 ve gazinolar 'yaptırılmaktadır. elediye; asri mezbaha, sebze ve Heyva hali inşası için Belediyeler yunkasından borç alacaktır. 24 bin) iri sörfile Belediye binin yaptırı. NAZİLLİDE. ukarı Nazillide her hefta yarulduğu gibi Aşağı Na illide de aşka bir gün pazar kurulması iste, ya sektedir. Bunun, halk için kolay. olacağı, köylünün alış verişini Arttıracağı ediyeye varidat ge, receği İleri , İl AYDINDA: tetürk koşuları muvaffakiyı Beçmiş iki bin metrede Salim Med. i, metrede Rı Bı oğlu b ay gelmiştir. a Halkevi atıcılik kursu bitmi k 1 nı bitmi 200 gençten 37 si muvaffakiyet ke hip vesika almıştır. İkinel kez di şlamıştır. Boks kursu da acılmak Harp, yeni yıl içinde ihayet bulacak mı? Muharrir, aşağıdaki yazısında bu sualin cevabını- vermeğe çalışıyor: 189840 ENİ YIL ne getirecek? “ Bu ber yılbaşında sorulma- $ı mutat olan bir sualdir. Fakat bu gün bu sualin yerine daha başsası tuhaf harbin son bulmasına şahit olacak mı? Büyük harbin başladığı sıra da harbe giren Iki taraf ta 5 zafere kavuşacak! ina ve İnsan hayatını bu di rına eder Hurpalayan bir harbin « man sürüp gitmesini P ordu. Almanlar ordu! tünlüğüne, yıldırım süratilu zafere kavu rına inaamış . altındaki kaynak lerinin kuvvet ımlarım kendileri risinde görmekte idiler. Kiçr üç senelik harpten bahsetmesi tu- haf görünmüş, fakat maksat, kuv- vetlerimizi seferber etmek ve.en şt Alman oku da batırdıkları gemilerin ancük ya- rısını batırabilmişlerdi. İngiltere İmparatorluğunun ner tarafından koşan gençler, bahar ve simlerinde vukuu bekle man ordularını Fransa ile Belçiks topraklarından söküp stması umu. lan kati muharebeye iştir ıyorlardı teassıslara göre, Ayana a halde diler. "Bö yüzden” Alman JePkânı harbiyesi kâfi'derecede Küvvet bi. lup sevkedemiyordu. Müttefiklerin milyonlara varan kuvveti ise terü- taze İdi, Sonra Rusyanın milyon- larıda henüz deneninemişti. Bu vaziyet karşısında harbin dört se. ne daha devam edeceğin! söylemek, bedbinlik veya vatana hıyanet s2- yılıyordu. Halbuki bu dört sone zarfında Almanlar, garpta â ve cenup şarkta yüzlerce zafer kazanmişlar dı. Müttefiki olan İngiltere ile yan yana hârbeden Fransa, zafer takı” nin mermerleri üzerine hâkkolunan muharebelerin hepsinden daha çok büyük muharebeler yapmış ve ka. Fakat bu müteaddiz ve kanlı muharebelerin biri de kati değildi. Ancak iktisadi âmilin dafaası, hasımlar üzerinde öldürü- eli tesirini göstermiş, hasımların maneviyatını kırmış ve onlara n ettiremiyeceklerini gös- Resmi, gayri res” zanmıştı. man inilletini aç bırakmış, diğer ta* rsftan cephedeki muhariplerin dö- vüş kuvvetini azaltısıştı.. Abloks evvelâ hoşnutsuzluk uyandırmış, sonra inhilâle sebep olmuş, ve ni- hayet bütün otoriteye karşı isyana yol açmıştı. Bu yüzden bir zaman- lar yenilmez sayılan Alman kuv- vetleri, ruhsuz, bir yığın haline gelmişti. Fakat bu da dört yıl ile üç ay, iki tarafta da devam eden esatiri kahramanlık neticesinde oldu. Bizim geçen harpten tevarüs ettiğimiz ders budur. CABA, bu defa da ayni şey mi olacak? Tarih, dalma tekerrür etmez Ha- kat ayni şekilde olmasa da, 8yni geniş dersleri öğretir. Şimdiki harbin, tarıhi bambaşka olacaktır. Bu kal daha şimdiden göze çarpiyor. Bir kere karada veya denizde bü- yük muharebe olmuyor. Dört ay- ik muharebeden sonra, İngi rin kârada verdikleri zayiat ü den ibarettir. İngiltere ile Frans kara, hava, ve deniz muharebele- rinde uğradıkları o zeyiatın topu, son Anadolu zelzelelarinde Türki. dığı zayıata dahı vara. buki 1915 senesinin baş- yalnız Fransanın İn: bir ön binler “Bugümiki Tarafta tAtâ, payük “tir” tanrruğal #Hzirişmökten Müttefikler böyle bir işe gir zerre kadar: telâş göster leri gibi, Almanlar'da aşılmaz is- tibkâmlara karşı'milyonları sev- ketmek için heves duyröüyorlar. Denizlerde de Jutland muhare. besile kıyas edilecek büyük mu » harebeler vuku ( bulmuyacaktır. ç i Almanların, İngilizlere mu- vemet edecek safı harp gemileri OKMAN HEKİMİN ÖĞÜTLER e şe kapi Lloyd Geoge Si yoktur. Belki bu muhar kii âmil, gi muharebede tesirini gösteren caktır. rüçhatiları aşikârdir. Vakat bu â- mide 1914 senesinde oidaştır kuv. vetiç döğüdir. Meselâ, önün harp neticesi dizerinde tesitinin kati o- Tup olmuyacağıdır. Olursa, ıki taraf tan birini sulhü İstemiye mecbur eder. Onun için vakaları tetkik etmek lâzımdır. İ VGİLTERE, Alman tahtelba. hirlerine rağmen denizde fa- ikiyetini muhafaza edecektir. Fa. GRİPTEN KORUNMAK Bulaşık hastalıkların bircok fe. nalıklarile beraher bir de k vardır: Bulaşık bir hastalıktan runmak, bulaşık olmıyan uzvi has- talıklardan korunmakta daha ko- lay olur, Hele bulaşık hastalığın mikrobu öğrenilmiş. aşısı da yapıl. mış olursa, ondan korunmak bis- bütün kolaylaşır. Geçen yıllarda İstanbulluların birçoğunu hasta et- miş olan kara humma hastalığının büyük nisbette tatbik edilen ası- ları sayesinde hu sene mevsiminde adı çıkmamış olduğuna elbette dik- | kat etmişsinizdir. Grip hastalığının mikrobu, ya- hut mikroptan daha küçük sebe- bi henüz bilinemedikten baska, se- bepleri bilinmiyen başka birkac bu laşık hastalığı olduğu gibi, aşısı da henüz bulunamamıştır. Vâkrü ge- çen seferki Büyük Harbin sonun- da çıkan grip salgınmda İngilizler birkaç mikrobu bir araya yetire. rek grip hastalığına karşı bir ası yapmıslar, bunun faydalı olduğu. nu haber vermişlerse de, 0 ası her- kese emniyet vermediğinden, Ya» yılamamıstır. Onun ii ip hastalığından korunmanın yolu, simdilik, hasta olanlardan sakınmaktır. O da ilkin zannedildiği kadar güç değildir. Grip mevsiminde, rast geleceğiniz herkesi gripli farzetseniz bile, ko- nuşurken bir metre kadar uzakta durmak mümkündür. Söz söyler. ken, ağızdan cıkan mikropların da- ha uzağa gidebilmeleri nâdir olur. En şiddetli grip salgınlarında bi- le, bu hastalığın kapalı yerlere gi. rememesi gösterir ki, gripten ko- runmanın en basit çaresi hastalar- la ihtilât etmemektir, Vâkıâ insan grip hastalığından korunmak icin kendi kendini ve ailesini evde ha- pis edemez. Fakat hiç olmazsa grip hastalğına tutulduğunu haber al. diği hısimını, akrabasını, ahbapla. , rını ziyaret etmemek lâzımdır. Bu- , insafsızlık de. nilemez. Gripli bir hastayı ziyare. te giden insan, kendisini hastalik tan korumaya ehemmiyet vermese bile çoluğunu. cocuğunu korumaya mecbur olduğunu hatırına getirme- Kendisini hastalıktan koru- ya: insan hastalığa tutulunca ailesi icin, kendisini tanıyanlar i» çin bir hastalık membaı olur. Hastaların hatırını sormuya git. meyi bazıları bir nezaket vazife. si, medeniyet alâmeti sayarlar, Halbuki büsbütün aksinedir. Masta bulasık olmasa da, onu ziyaret et. mek yormak demektir. Her hastalıkta tedavinin en fay- dalı tarafı istirahattir. Bir hastayı ziyaret ederken, onu lüzumsuz ye. re yormak hiç te nezaket alâmeti olmasa gerektir. Hastalık, de, bulaşık olursa, öyle hastayı ziya- ret etmek zivaret eden vasıtasiyle daha birçoklarını hastalığa bulas. tırmak olur. Bu da hicbir vakit me deniyet alâmeti sayılamaz. Hasta ile bir evde oturup ta, 0- na bakmak vazifesivle mükellef 6. lanlar de. bir tülbendi musta- tl sekilde dört kat ederek, ve dört ucuna birer şerit diktirerek, onu ağrı ve burnu kapayacak surette kulakların arkasından bağlamak | pek kolay bir iştir. Bu kadarı insa. Dı hastalıktan korum y: Emniyeti büsbütün tsmamlam üzere, işterseniz, bir pamuk parca. sı üzerine birkaç damla gomenol dökerek, pamuğu burun delikleri. nin önüne yerleştirmek te kahil- dir. Hastanın yanına — böyle tül bent maskesile — girip çıktıktan sonra elleri alkol ile, hic olmazsa, kolonya suyu ile yıkamak” herke. sin hatırlıyacağı bir şeydir. ' kat Almanyanın deniz kuvvetleri. nin tazyikine karşı, kendini daha iyi koruyabilecek kuvvette - oldu” ğu söyleniyor. Ve bu iddiayı teyit edecek taraflar vardır. Almanya- nin geçen harbin son iki senesinde olduğu gibi deniz ticareti kâmilen kesilmiştir. Bu da uzun bir muha- rebede bizim lehimizde olan bir den ders alarak Rusya ile dost ol- du. Bu yüzden geçen harpte mah. rum olduğu geniş gida maddeleri madde. cektir. Bu değişikli” gin değerini tanımamak yanlış olur. Bilâkis yette uzun bir har- bin iki tarafı da sırtüstü getirece- gini gösterir. So' ldi başlıyalı, Almanyaya bir mi yon tonluk gida maddeleri ver- miştir. İngilteredeki zirastçile ise harpten önce iht i için ıstırap geçiriyorlar, Sovyetlerin © Almanlara vereceği maddelerin geniş ö mahdut mahiyette mi olac ler temin edi de mi, yaksa ya örasındaki ir hararetlenmesine, yahut soğuması- ıdır. Sovyet redyolarınin bu münasâbetler g't- r. Bütün dün ya fkârı umumiyesi, Sovyetler İle Almanyayı ortak sayıyor ve onları birlikte takbih ediyor ve ikisine karşı ayni husumeti ve ayni endi. şeyi gösteriyor. Rusya ile Alman- yanın propagandaları tetkik edilir. zleri söyledik. tor Göbelsin Noel m tarafından neş- Çünkü hazbi, zengin in zulmüne karşı tasvir edi de İş matbuatınm kçe leri görülür. D: mesajı, Komi redilebilire Kapitalist kın kalkınması olarak yor ve harbin her y: eyi istihdaf eder çe karşı bulduğunu yet Rusya, n sesler 8- mak için fedakârlığa katlanmasına sebep olursa, bu hareketin mütte. fikler tarafından tatbik olunan ab- oka t taraf edeceği A dur: Almanlar geçen defa, harbin çabuk biteceğine hükmederek gi- da maddeleri depo etmemişler, in- san kuvvetini lâyikile idareye e- hemmiyet vermemişlerdi. Bu sefer vaziyet bu merkezde ir. İkincisi de, askeri vazi, » Alman ordularının geçen defa yaptıkları büyük muharebe * ler, Alman gençliğini fena halde hırpalamış, fabrika ve tarlalarda bırakılan insanlar bunları Iğyikile işletemiyecek vaziyette kalmtışlar- dı. Bugün Garp Cephesinde hâkim olan sükünet bu hüdisenin teker- rürüne mâni ölüyor. Bütün bu mülühazalar bu sefer harbin daha fazla uzayacağim gös- termektedir. Fakat bır takım büdi- selerin, hesapları altüst etmesi mümkündür. Belki de Almanya da- hilinde nazilik aleyhinde bir kıyam vuku bulur ve Hitlere muhasım o. lan elemanlar, faaliyete geçer. Ge- çen sefer kıyamı geciktiren âmü, cephede kazanılan parlak zaferi di. Fakat bu defa cephelerde bü - yük muharebeler vuku bulmuyor ve parlak zaferler beklenmiyor. Belki de harbin sıkıntıları, ağır ver gileri, ticaret durgunluğu, kârsız işler, zifiri karanlıklar vesaire mil» letleri harpten bıktırır ve harbi amak için bir cereyan muhü istiltamietikfutarı iki ele- man daba var; Birincisi şü- ÜTÜN. temennimiz, harbin bütün Avrupa ve Asyaya yayılmasından önce, âdil, umumi ve hoşnutluk verici bir sulhün bi. şarılmasıdır. Bolşevik ideolojisi ile hareket, Çarlık emperyalizminin Rusyada yenilenmesi, dünya Için bir tehlike teşkil ettiğinden bunu daime bugünkü vaziyetin doğura. cağı ihtimaller arasında saymak 1â- zım gelir. Amerikanın, harbe müdahale i çin değil, sulhü iade için müessir faaliyette bulunacağı sıra günder güne yaklaşmaktadır. O zaman, in- sanlığın ilerlemesi yolunda iş yap- maları lâzim milletler de, nâhak ye- re biribirini didiklemekten, belki de vazgeçerler. isabada k Nevyork Mektubu : Amerikada Gördüğüm Kolaylıklar Yazan: Belkis Halim merikada gördüğüm kolaylıklar derken; bununla insan çalış. masi ve kuvveti yerine geçen maki. ne ttığı teknik | kolaylıkları düşünmüyorum. O, bir kitabı doldu. racak kadar uzun ve zengin,. Benim söylemek istediğim kolaylıklar, da- ha çok metoda mit müesseselerde, ti- carethanelerde işleyenlerle halk için hazırlanan kolaylıklar. Onun için, gelişi güzel, rast geldiğim gibi yazı. yorum. Belli başlı, yolunuzu kolayca kay» bedebileceğiniz her hangi büyükçe bir şehirde trenden iner inmez, her istasyonda bir “seyyahlara yardım, bürosu vardır. Hangi otelde kalaca. ğimizı, nereleri gezmek lâzim geldi. gini, yahut elinizde bir ahpabınızın adresi var, fakat nasıl gidileceğini bilmi Mise yaklaşın. Sizden beş para iste. ız oteli bulur, şehrin gezilecek yerlerini söyler, nasıl gidi. leceğini anlatır. Hattâ her hangi bir sebeple parasız kalmışsanız, size 0 hu susta bile yardım eder.. Veyahut yabaner dı halkından işeniz v: trenden &arkhdaşinızi mâni oluyorsa, hemen “* hlara yardım,, bürosuna telefon edin. Ar. kadaşınızın hangi trenle geleceğini filân anlatın. Bürodaki “Mis, onu, kendisine iş eder, arkadaşının bulur ve evinize yollar. Yine büyük şel tren istasyonu vardı yorka gelen trenler, vanya İstasyonuna, bazan da Grand Sanirala gelirler. Bi ışlık yapı tınız, arkadaşınıza filân saatte Pan- silvanya İstasyonuna varacak trenle geleceğinizi yazdınız. Halbuki sonra. dan trenin * Grand S gölete. ginizi anlıyorsunuz. Üzülmeyin. Ar. kadaşınızı gâyet kolaylıkla bulabilir. siniz. Yine “seyyahlara yardım,, bü. rosuna gidiniz ve işi anlatınız. Mis, öteki istasyondaki Mise telefon eder, İkinci Misten beş sente bir hamal kiralar. Hamal, arkadaşınızın ismini bağırarak bütün istasyonda dolaşır ve İstediğiniz haberi verir. Yine her hangi bir tren istasyonu. na geldiniz. Elinizdeki eşyalarla do- laşmak istemiyorsunuz. Emanetçide iki saat sıra beklemeğe de vaktiniz yok.. Her bekleme yerinde, her is- tesyonda yüğletce, binlerce maden. den şapılmış küçük .dolaplar var. Çantanızı, paketinizi dolaba koyun. Anahtarıfi üstündeki delikten an sert atın. Anahtar çıkar, Dolap kilitlenir. Anahtarı cebinize koyun, istediğiniz. Yere gidin. Çantanız, paketiniz orada yirmi dört saat kalabilir. Seyahat ederken, yanınızda hiç €$- ya taşımamak m İstiyorsunuz? Fks pres atentasına telefon edin. Eşyala. rınizı evinizden alır, gideceğiniz yer- deki evinize teslim eder. Yahut bir müzayededen filân aldınız, eve nasıl getireceğim, diye düşünmeyin. Yine hemen bu acentaya telefon edin, Epeyce uzaktaki bir şehirde olan, arkadaşınızın nişanına veyahut ölen bir ahpabınızın cenazesine çicek vol. lamak İstiyorsunuz. Bulunduğunuz rdeki her hangi bir çiçekci dük- kânima telefon ediniz. Ne bicim bir buket, yahut çelenk istediğinizi söy. leyin, iki, üç saat sonra çicekler A- merikanın öbür ucunda bulunan ar- kadaşınızm elinde bulunur. di Hemen her dükkân veresiye iş gö- rür ve aldığınız eşyayı bir tek men- , eve kadar gönderir. Bun- dan maada, dükkânlardan birinin ö- nünden geçerken hoşunuza giden bir gördünüz, elinizde kâfi derece! de, o şehrin ani bir sebep, karşılamıya yok.. Bunlar eşyayı almanıza m olmaz, İçeriye girin. Alacağınızı alın. Ve “bunları bana teslim edildiği lenmek üzere yollayın. des yin. Ertesi gün eşyalar elinizdedir. Esasen Amerikada hemçn hiç kim- se yanında para taşımaz, çek bulun. durur. Cünkü beş kuruş İçin bile çek vermek mümkün. Fakat daha coğd yanlarında alış veriş ettikleri dük. künların kredi kartlarını taşırlar. Her dükkânm hemen hemen her şubesi olduğu için bu kartları başka irde bile kullanabilir. Bunu göt” tediğiniz şeyi alır, ay bâşi- na yahut ta vade ile ödersiniz. Büyük, küçük, her sehirde, her kas hemen her köşe başında, ge rel için, gerek mektup İFİn posta kutuları vardır. Mektup, yahut paket vermek için kimse, postahane- ye kadar gitmez. Evinde bol pul b İundurur, Mektupları, paketleri lar, köşe basındaki kutuya mar cak mektubunuzun bir an evvel mesini istiyorsanız, o zaman yen miktardan fazla pul yapıştırır” nız. Dağıtılma zamanı beklen: mektup, trenden, yahut yapurdan © kar çıkmaz derhal sahibine, olarak gönderilir. Bütün büyük binaların kapı* içeri girince, o binada bulunanları" ösimlerini ve hangi katta, hangi m maralı odada oturduğunu yazan Jeve balar vardır. Esasen - bu kolaylıklar. olmasa, dünya içinde karmakarısık ve ayrı bir dünya olan Amerika v pita yaşamak tahammül edilmez bir Mal — 4