3 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

3 Sonkünun 940 TAN BEDEL! Ecnebi 300 a fitihadina dal siyle 30, 16, 0, bedeli pesindir. » ku ara 10 kuruşluk Yavaş Çalışıyor Hi zelzele felâketi dolayısiyle, büyük bir heyecan içindedir. Herkes varını yoğunu verecek, felâ. ketzede yatandaşlarının yardımına koşmak istiyor. Bu yardımları topliyarak kanalize *tmek vazifesini üzerine alan yardım “teşkilâtı ds geceli gündüzlü faaliyet. tedir. Fakat bizce bu teşkilât yavaş şalışıyor. Evler, yardım komitesine verilmek üzere hazırladıkları eşyayı topliyacak heyetleri bekliyor. Bir iki| semt müstesna, bu heyetler, hâlâ ka.| Pı kapı dolaşıp eşya toplamıya başla. mamışlardır. | Yardım sürat istiyor. Gönderile.| cek eşyanın kıymeti, mahalline var. ma zamanının kısalmasıyle artacak- tır. Ne kadar az zamanda ne kadar| Şok eşya gönderebilirsek o kadar va-| tandaşımız soğuktan ve ölümden | kurtulacaktır. | Biraz sürat istiyoruz. | * Yeni Otobüs Yolu Beyoğluna çıkan otobüsler, bir kaç gündür, Dolmabahçe ve Gazha- ne yokuşundan dolaşarak (o Tuksime sıkıyorlar, Çok yerinde bir iş! Seyrü. #efer, mürur ve bur, umumi İnti. zam ve selâmet namına bu kadar iyi karar ve hareket tarzi'pek çok za- mandanberi | görülmemiştir. Fayda. lar meydanda; 1“ Otobüs işletme hakkı verilir. ken, çok dar ve izdihamlı olan Kara- köyden ve Bankalar caddesinden yukarı çıkış müsaadesi gibi yanlış bir harekt düzelmiş elüyor. 2 — Biraz serbestliyen © yoldan binlerce şehir halkını taşıyan tram. vaylar ve diğer nakliye vasıtaları. nm geçişi kolaylaşmış ve çabuklaş. miş olduğu halde mahzur ve tehlike ihtimali yüzde elli azalmış bulunu. yor, 3 — En İptidal seyrüsefer kaide. lerine bile aykırı olarak otobüslerin Bahkpazarından Tarlabaşı caddesine Geçişi ve bu cadde boyunca Taksi. me ortadan kalkınca Tarlabaşı | Yolunu tek istikamet yapmak böylece otobüsler de dahil olduğu halde bütün nakliye vasıtalarını) Karaköye inişini de kolaylaştırmak Ve süratlendirmek imkân elde edi Miş bulunuyor, 4 — Tarlabaşından dolaşmasından olayı Taksimden evvel inen yolcusu kg nmuyan otobüsler de kârli. Çün. meni düz ve muntazam bir yol. > tiklerinden doluyı hem ben. kit çe, EaaFruİ yapıyorlar, hem va. ve süratten kazanarak Taksime Sıkışta on dakik, Yorlar, a kazanmış bulunu. ve| ii Bu işte olsa olsa otobüsle Te- Pebaşına çıkmak istiyenler zar. MİŞ bulunuyorlar, binlerce halkım bahsolunca mez, ar ei- Fakat binlerce ve m menfaati mevzuu bir kaç kişi düşünüle. Kaldı ki müşterek Yan taksiler sayesinde , Yalnız Tepe. başma değil, Beyoğlunun herhangi bir yerine gitmek halk için çok e Taylaşmıştır. İzdihamı arttıracak di Ye bu müşterek taksilerin aleyhinde bulunmak istemiş olanların da halledildi. İzdihamlı siler değil Çok iyi ve yerinde bir Yolcular taşı. itirazı yoldan tak. koca ot, Pasaportsuz Yolcu Taşımış Romanyadan Mehmet ve ahm Türkü kaçırdığı anlaşılan Meh zabıta tarafından rak, adliyeye iştir. Zusu yapılan Mehmet Memiştir. matörcü yakala- İlk sor- tevkif edil. Ya Ben Yapsaydım! Ibaşı beni yıldırdı. Öyle bır girdi ki; yüreğimize hançer çok daha mülâyim olurdu. Yer yer zel: yer yer su bağ- kını. Can telefatı, servet tahriba- tı. İnsanın “Acaba, yedi kudret bu yaptıklarını beğeniyor mu?,, di- r. Size bu münasebetle bir bekta. şi hikâyesi nak! Böyle hâ. diselerde insanın söylemek İstedi- ğini ancak bir bektaşi ağzı if- edebilir Bir gün bir bektaşi dere okiyisında yormuş. Bi ki kucakt, dere keni im yle bir kadın, gelip karşıya geç- Derenin diz kapsk- larına kadar gelen derinlikte geçidi varmış. Kadın, üç yaşında ki çocuğunu boktaşiye eman dip, küçükle birlikte de miş ve karşıya geçmiş. rada bıraktıktan sonra, bir dereye kapılmış, Aman, zaman!,, dey kadar da boğulmuş. Bu sırada anası, ken dini bıraktığı için, karşı yakadaki bebek ağlar, anasının suda kay- bolduğunu gören diğer çocuk ta bağırırmış. Bektaşi bu feci man- zaraya baktıktaı sonra, gözlerini yukarıya dikip: inu ben yapsam, ne derdin Vaziyet aynidir. Daha feci ve daha beliğ olmak farkile. Yazan: B. Felek Mavi Boyi aka olsun, diye arkadaşlar. Ş dan birine, diğer bir arka- daş Blö dö m v rıştırılmış ; nun ilk tesiri, yiyenin dilini ma. aktır. O esnada hazır şakanm bu tarafı ile şler. Lâkin bu İlâcın bir hasleti de kü yu yanlışlıkla mürekkep şişesini yuvarladım, di. Ve aklına g — Hat, İlâçü Diyorlar ki, ha O işi sürer. — Ney — Evet özüm Çıkmıyor Vessel — Çıkmıyor w nüzü ml — Leke ise ispirto ile sil! r.. Leke değil kar.. — Canım bırak zev I.. Çıkmıyor de — Azı dişi mi dersin? — Hayır. Yılbaşında ni bekliyordum. — Hat olmalı?, — Arsan be yahu! Birak ta çıkacağı. Apartımandaki kiracı ağzımı mı - rum, çıkmadı, diyors Muhak- kâk sünbül 50; diktin — Of. Çati Çıkmadı. Piya, yAcağım r deği! asaya mal çıkı: Seyyar Satıcı S kurum satmak sulü var. derler, ka satmak &tmak bir hünerdir, nin bire! Bizde de rum, caka bunların alâkadar ol sattı satıcıla” mal satıcıları, inde yalnız sonune larına » de vermeyin! İşe yara tarlar le meşgul olmak istiy âr satıcı, bene» şehrir arkadaş, “bunlara yoll rmemeli, , diye len yerden sürüp kaldırmak Lon. çok» cıların *0- ve doğru mudur drada, Bal larında da sey) kağa Hele 924 ten defa Paristen bulvarların ya sergi yap gördüm doğru kaç tiysem. büyük a kaldırım- ları üzerinde bin bir çeşit tuhaf şeyler satanların — aksam ları bilir Bizde bu seyy dandıkları y nasıl şenl ikpazarı, Bahçekapı, Sultanhar i ve civarı. Buralardan da bun. rı uğra Efendim! nca, nereye gidecek. halle içk bilmelidirler ki unda zay rpalamasınlar Son Zelzele Niçin Çok Geniş Bir Sahada Tahribat B' yazımızda, son zelzelenin niçin Erzincan havalisinde ve çok geniş bir sahada şiddetle hissedildiğini, bunun hangi seb. lerden ileri geldiğini araştıracı dilik meml, imiz için araştırıl zım gelen esas- hı nokta da budür. Çünkü harabe- lerin yerinde yeni şehir ve k baları, kurarken derhal başlana. cak iskân işlerinde bilhassa bu sa. hanın yeryüzü ve yeraltı yetlerinin daima nazarı itibara a- lınması lâzımd hususi. m ki, zel memleketin yer Şunu derhal zikrede zele sahaları ile yapılışı arasında çok sıkı ve bariz bir münasebet vardır. Nitekim memleketimizde eskidön ve tetkikat yapmış jeo- son zamanlarda 1oklar, muhtelif yerlerde arzın son husule Fay) tesbit lerin çok ve şiddetli ol. devirlerinde gelmiş yeni inşikaklar etmişler. dir. Zeze duğu İzmir, Kırşehir, Dikili şehir. bunların etraf leri Ne aki köy ve kasabalar bu inşik#k sahaları. pm tam üzerinde bulundukların. dan zaman zaman işlerdir. Acaba yeni ve şiddetli zolzelenin olduğu Erzincan mınta- nda da İnşikakler var mıdır? Varsa hususiyetleri nelerdir? çok zarar gör- ka Bir senedenberi jeoloji ve mor. foloji tetkiklerimize mevzu olan ve halen üzerinde bulunmakla, “his. setmekte olduğumuz şiddetli sar. sıntıları ile büyük felâketlere tek- rar meşum bir sahne olabileceğini sık sık bizlere hatırlatan bu saha. da, kırılma ve çökme şekilleri var- dır. Pek bariz olan bu şekillerden bazılarını dikkatle müşahede et- mek çok şiddetli olan yer sarsın. tısının sebeplerini gösterecektir. Şöyle ki: Bu mmtaka, büyük dağ sıra. larının Şark — Garp İstikametin. de've inkıtah olarak uzandığı bir Yazan: İsmail Yalçın Zelzele sahasındaki çöküntü ovaları ve çok sarsılan yerleri gösterir harita sahadır. Yüksek dağların arasında genişliği az uzanan ovalar vardır. şyen bir istikamet vâdilerle bere- en uzun bir 0- Bu oluk üzerinde dizilerek ber yer yer genişli Kızılırmaktan dar, Kelkit çayı boyunca Suşehri ve Erzincan üzerinden geçerek de- vam eder. Dağlar, bu oluğun kena- rında dik yamaçları ile inkıtas uğ- rarlar, ve mıntakanın mühim ne. hirleri, kolları ile beraber bazı kı. sımlarında bu oluğu takip ederler. Bundan başka mmtakanın çökün. tü ovaları dağlarm arasında başlı- ca çukur sahalar olarak bu oluk boyunca #ıralanırlar ki en müh leri Şarktan Garba doğru şunlar. dır: Erzincan, Suşehri, Niksar ve Erbaa ovaları; Beş yüz elli kilometre mesafe. de uzanan ve dibi uzun çöküntü o vaları, bataklık ve nehirlerle işkâl edilen bu büyük oluğun menşei başka nedir?.. Bu oluğu öl a ihtiva eden çöl oyalarını bu mıntaksda ancak bir inşikak o. labilir. Çünkü üzerinde çöküntü arı bulunduğu gibi kendisi de inkıtasız bir hattı müstakim ola. Tak 'uzanıp mıntakanın mühim a- kar sularını bir sırsya dizmiş bu- Iunüyor. Bundan başka bu saha en yeni indifaı araziyi fazla ihtiva et- mekle beraber yeni indi kapladığı kısımlar, umum şikak istikametinde uzanır. İşte Arz tarihine nazaran yeni olan bu inşikek hattı boyunca ara. zi iyice yerleşmemiş olduğund zelzele geniş bir sahada şiddetli olmuştur. Nitekim çok ya. rar gören Erzincan, Suşehri, Nik. sar ve Erbaa şehirleri ile civarın- daki köyler, ovalar üzerinde bu- Yunmakla beraber inşikak hattının da fena bir tesadüf olarak tam üze. hinurlar. Bu hattın biraz lindeki Samsun, Ordu, Mesu. al arzinin ve Yaptı diye, Bayburt nupte bulunan Amasya, Tokat, Za. ya, Hafik, Kemah, Pülümür di de sarsılmaktac kasabâları ile Ce. ikinci derecede Zar dir. Görülüyor ki bu inşikak hat- tanın Şimal ve Cenubunda bulunan da. ha az ve ayni şiddetle sarsılmışlar dırlar. sahalar ve üzerindeki şehirli ve sarsılır k şunu kaydedebili.. ve Vangölü çu- pta Yeşil ve Kızılır. rm şayan diki dirsekleri. nl ve bü- boyunca ve ei. arı meydana çika varındaki çukur getiren daha küçük ül üzerinde bulunan şehir lar, daima şiddetle sarsılmak te likesine maruzdur. Binseni iskân ve imar işlerinde bu cihetin de göz önünde bulundurulmasına zaruret vardır. Norveç Veliahdinin Mühim Bir Hitabesi 2 (A.A) — Ecnebi Norveçli nutuk sö; memle. yan ere hita. ben radyoda bir ilahd Prens Olaf, Norveçin şimdi pek ciddi bir vaziyette bulunduğunu söy. lemiş ve denizaltı harbi neticesinde ölen İsveçlilere telmih ederken Nor. veç gemicileri tarafından gösterilen cesaretin icap ederse bütün milleti İhürriyetinin ve istiklâlinin müdafa. için her şeyi feda etmeğe hazırlı. ve etmiştir. Veliahd netice ola miştir; İ “— Kürrelarzın nüfusu dünya zen. ginlikleri makul bir sekilde taksim 6. dildiği takdirde, herkes için yer bu. lunmıyacak derecede çok değildir. Fakat bunun için dostluk ve hüsnü niyet gösterilmesi ve milletlerin bir. birlerini anlamaları lâzımdır.” acağını ak “şöyle de- Propagandanın Alfabesi Yazan: Belkis Halim merika tamamiyle sınalleşmiş, şehirleşmiş (köylerini hemen İhemen ortadan kaldırmış, kapital: İ mim en son haddine varmış bir mem- leket olduğu için kapitalist cemiyet. İlerinin | karakteristiklerini en bariz bir şekilde burada görmek müm. İkün... Bunlardan bir tanesi de teşki. lütçılıktır. Amerikada her adımda, her köşede bir teşkilâta, bir cemiyete rastlarsınız. Herhangi bir şehirin tes lefon defterinde yalnız “çocuk, ke. limesine bakın, belki on, on beş tane cemiyet adı bulursunuz. Çocuk me- selesinde olduğu gibi her sahada da böyle. Bön dullar cem İ mahpuslar kardeşlik akla gelmiyecek seksen bir türlü teşkilât var, Geçen Birinciteşrinden beri de “Propaganda tahlili şirketi, diye bir teşkilât daha ortaya çık İdare heyetinde bir çok üniversite profesörleri bulunan ve maddi bir menfaat için teşekkül etmiş bir var- jik olmadığını iddin eden bu şirket abonelerne aydan aya basılmış birer mektup yolliyarak piyasadaki pro. pazandalara karşı gözlerini açüırmi. ya yardım ediyor. Abone o mektuplarından (birinde * propaganda şöyle tarif ediliyor! “Propaganda, grup yahut fertler tarafından yine grup yahut fertlerin muayyen meseleler hakkındaki fikir ve hareketlerine tesir etmek maksa. diyle yapılan hareket yahut bir fikrin ifadesidir.,, Şirket esas itibarile propaganda. nin aleyhinde değildir, gayesi, abo. nelerinin yalanı sahiden ayırmaları na yardım etmektir. Şirket o propagandanın yedi âleti olduğunu söylüyor: 1 — Ad takma. Propagandacı bü | yasıta ile bizim hislerimize, heyecan- larımıza, ve nefretimize hitap eder. Bizim nefret etmemizi İstediği âdet. lere, memleketlere, itikatlara, insan. lara, fikirlere bir takım fena isimler |takarak kendi araştırmamıza mey. dan bırakmadan o muayyen hâdise İlçin bir hüküm vermemize yardım eder, 2 — Propagandacmın propagan. dasını yapmak istediği seyi herkesi beğendiği birtakım idenllerle birleş- tirmesidir. Bu vasıta ile propazan- İdacı bizim nefret duygumuz 7 sevgi, insaniyet duygularımıza tap eder. Bunu yapabilmek için önör, ilerleme, sadakat, “halka yardım doğruluk, serbesti. gibi mefhumlar kullanır, 3 — İkame. Bu metotla propa- gandacı, beğendiğimiz, saydığımız bir şeyin yerine kendisinin bizim be- ğendiğimizi, saydığımızı istediği bir şeyi koymıya uğraşır, Bunu yapabil- mek semboller kullanır: Bayrak her memlekette milleti ve memleketi temsil eder, Bu itibarla bayrağı gö- rür görmez düşünmiye, tahlil yap- mıya vakit bulmadan heyecanlandı. İrir, saygı hissimiz kabarır, harekete geliriz. 4 — Propagandacının / kullandığı dördüncü bir âlet te kendini icimiz- den biriymiş gibi göstermiye uğraş. masıdır. İçimizden birini her zaman kendimizden saydığımız. için onun söylediklerine, ileri sürdüklerine yan bancı birinin iddia ettiği şeylerden daha çok inanırız. Onun için propa- ndacı, © propagandasını yapmak herhangi bir grupa karıştı mı güya kendisi de onlardan iğ, kendisinin bir harikulâdeliği yokmuş gibi görünmiye çalışır, 5 — Perde arkasında oynamak. Propagandacı, kendine, temsil ettiği fikre yahut grupa bizi ısındırmak, alıştırmak için her şekil hileye bağ vurur. Doğruyu gözümüzden örtmek ğ için ne lâzımsn yapar. İşine gelen | seylerden bahseder ve işine gelmi- © yenlerin ne kadar doğru olursa ol. gi Sun adını bile anmaz. Yalan söyler, © tahrif eder, Bu çeşit propaganda bi. ze adi bir oyuncuyu bir şampiyon, adi bir tecavüzü, bir kahrama manevrası gibi gösterebilir. 6 — Sürüye karışmak. Proj dacının uğraştığı şeylerden biri ibizi sürüye karıştırmak, kendi ark: sından kütle halinde yürütm Bu âletin anahtarı “herkes,, kelime” sidir. Çok defa ilânlarda görürüz. “Herkes kremi kullanıyor, Çoğumuz herkesin yaptığı bir seYx den geri kalmak istemeyiz. Propaz. gandacı bu zayıf tarafımızı gayet İYİ. | bilir ve ondan istifade ri e d sır. “Herkes gidiyor... “Herkes öğe ır. “Herkes gidiyor... “Hi üyor.,, ilâh dacının sık sık başvurduğu Sahit cıkmak... Propagandacı sl i seyleri mete hederken kend ve meselâ der ki: .. lanmıya — başladığımdanberi mün derisi yumuşadı, sivilcel boldu., ilâh. Xl Bütün bu öletlerden propaganda | cının'en çok başvurduğu sey NEY© canlarımızdır. Heyceanlarımızı Va kaladı mı bizi istediği tarafa liyebilir,