3 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN Finlandaya Yardım Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ıng'ıltere ile Fransa hükümetle. ri Finlândaya yardıma karar vererek bu kararlarını Milletler Ce- miyeti Umumi Kâtibine bildirdiler. Gerçi bu kararın mahiyeti ve şümulü tavzih edilmiyor, lândaya asker göndermek şeklini al- mıyacağı tasrih ediliyor, O halde Finlândaya tayyare, top ve mühim- mat gö kle iktifa ol ğ tahmin edilebilir. Belki de gönüllü. lerin buraya gidip harp etmelerine müsaade edilir. Milletler Cemiyeti Asamblesinde Finlândaya yardım için karar veril. diğinden, bu hareket bu karara uy- gun sayılacağı şüphe götürmez. Fa. kat İngiltere ile Fransa gibi büyük hükümetlerin Finlândaya yardıma resmen karar vermeleri bu deylede. rin Sovytlere karşı muhar'p devlet vaziyeti almalarıma spik olmaz mı? Bugün büna r-âfii olan bir forma- lite vardırr O-da Sovyet Birliğinin keraıni - Finlânda ile harp halinde saymamasıdır. Sovyet Birliği kendi- ni Finlânda ile muharip saymadığına göre harp, bu bakımdan kimlerin a. rasında vuku buluyor? Sovyet telâk. kisine göre harp, merkezi “Trejoki,, de olan Finlânda halk hükümeti ile, merkezi Helsinkide olan gayrimeşru Finlânda hükümeti arasında vuku bulmaktadır. Sovyetler bakımından meşru nlu_ı Fin hükümeti ile gayri- meşru hükümet arasında miüisellâh bir ihtilâf vardır ve bu müsellâh ih- tilâfta Sovyetlerin vaziyeti meşru hükümete yardımdan ve aradaki an. laşmaların gerekleştirdiği müzahe- reti göstermekten ibarettir. Sovyetlerin vaziyeti bu şekilde te- lâkki etmelerine mukabil harici â. lem daha başka telâkki ediyor. Me- selâ İngiltere, Fransa ve İtalya, İs- veç, Norveç, Danimarka gibi İskan- dinav memleketlerine, Amerika dev. letlerine göre Finlândanın asıl meş- ru hükümeti Helsinki hükümetidir. Frimtssdea Lulkamma nedasubu hüküz metle beraberdir. Soyyetlerin Fin. lândaya karşı hareketi, tecavüz ha. Teketidir ve Helsinki hükümeti bu tecavüze karşı gelmek için elinden geleni yapmaktadır. Fakat Sovyet hü . kümeti bu hareketine resmi bir ma. hiyet vermekte ve bu suretle Finlân. daya müzaheret imkânını temin et- mektedir. Bu yüzden Sovyet Birliği- he karşı muharip vaziyetini almadan ::mt:dm hir.miidlhıle siyaseti takip en Finlândaya yardım imkânı :::'d“' Kaldı ki yapılacak yardım himmat ve silâh vermekten ibaret olduğu için bunu da bitaraflığı mu- aza -:erk yapmak mümkündür. aya yapılan yardımlar bu =“ı:: dahilinde vuku buluyor. Fa, öliş mî:;îlmh şümulü derecesi he. amıştır. Hattâ İskandi. nıv::üd:_vıeııui dahi henüz bu yol. bidira ir karar vermemiştir. Ger- » DU memleketlerden hareket eden ş::t:!ü kafileleri İskandinavyalıla- bi inlânda davasını benimsedikle. © delâlet eder, fakat bir taraftan yadan da endi & işe eden İskan. iNavya devletleri, ademi müdahale Siyasetini tercih ediyorlar. Diğer ta :fll: İngiltere, Fransa, İtalya ve A. pi;ı;ı- anın da bütün sempatisinin ânda iİle beraber olduğu gayet Sarihtir. Bu yüzden İngil, terer Fran. Sa, Amerika ve İtalyanın, Fiuıin:l:. îl tayyareler gönderdikleri ve daha ıazl.ı tayyareler gönderecekleri, Fin- k.::ıiın bin tayyare bulsalar bunları anmakta güçlük çekmi i .nı,!ıhyo,_ çi iyecekleri Fakat bütün bu yardımlara rağ. men netice ne olacak? Bugün bunu düşünen yok. Bilâkis bütün düşün. teler harbi devam ettirmeyi, Fin mu. kavemetinin kırılmamasını temin et. Meyi istihdaf ediyor. Bu halin devamı, sayısı mahdut olan Fin milleti hakkında hayırlı mı. o_lur, yoksa hayırsız mı olur, gı.llhı; simdilik bunu yok! * düşünmek istiyen fakat bunun Fin. İNGİLİZ | Ve Alman Tayyareleri Yine Karşılaştılar. - a |Hitler Sulh İçin İtalyanın Tavassutunu İstiyormuş Londra, 2 (Hususi) — Bugün Şi. mal denizinde üç İngiliz bombardı- man tayyaresi ile 12 Alman avcı tayyaresi karşılaşmış ve dövüşmüş. lerdir. İngiliz tayyareleri sayı üs- tünlüğüne rağmen, bir Alman tay- yafesini vurmuş, ikisini düşürmüş. türeİngiliz tayyarelerinin biri düş- müş, biri geri dönmüş, biri de kay- bolmuştur. Bugün de Alman tayyareleri Stet- land üzerinde görünmüş ise de, der. hal püskürtülmüştür. Bir Alman Ha- nikel tayyaresi düşürülmüştür. Garp cephesinde de havaların be- zuk olmasına ve her tarafın kar ah tında bulunmasına rağmen, hava fa- aliyeti olmuştur. Fransız tayyarele. Şarki Fransa üzerindea ayni mahiyet- te uçuşlar yapmışlardır. Belçika üzerinde uçuşlar Belçika üzerinde de yabancı tay. yarelerin uçtuğu görülmüş, tlayyare dafii toplar ile Belçika avcı tayyare- leri faaliyete geçmiştir. Yabancı tay- yareler birkaç Belçika şehri/ üzerin- de görülmüş ve bilhassa Namur şeh- ri üzerinde en şiddetli ateşle karşı. lanmıştır. Tayyarelerin Alman oldu- ğu bildiriliyorsa da keyfiyet resmen teyit edilmiyor. « Batan gemiler — Oslo'dan bildirildiğine göre, 959 tonluk Norveç “Luna,, vapuru bir mayine çarparak Şimal denizinde batmıştır. İsveç bandıralı 1950 tonluz Mag- ner Trozelli vapuru, geçen hafta İn- gilterenin Şark sahilinde bir mayi- ne çarparak batmıştır, n * a , İngilterede yaşları 25 ile 27 ara- sırıda olanlarla 1 ilkkânun 1939 da 20 yaşına girmiş bulunanların pay- derpey silâh altına davet edilmele. rine dair olan kararnamenin pek ya- kında neşredileceği zannedilmekte. dir. Bu yeni tedbirler sayesinde İn- giliz kura efradının miktarı takriben 2 milyonu bulacaktır. yi Hitler sulh istiyormuş Yorkshire Evening News gazete- sinin diplomatik muharriri yazıyor: *Hitler, Almanyanın — Sovyetler Birliğinden bekliyebileceği yardım hakkındaki hayal inkisarını İtalya- ya bildirmiş ve bir Sovyet müuvaffa- kıyetsizliğinin tevlit edeceği ciddi Mannerkeim Hallına Sovyetler Bir Kere Daha Hücum Ettiler Londra, 2 (Hususi) — Finlandadan gelen son haberlere göre Sovyetler Mannerheim hattına yeniden taar. ruz etmişler ve hattın bilhassa mer. kezini ve solunu istihdaf ederek ba. zı esaslı noktaları elde etmek, Suan. to gölünü işgal ederek hattı yarmak istemişlerdir. Hattâ bütün bu teşeb. büslere mukavemet ettiği bildiril « mektedir. Buradaki Sovyet askerle. rinin 200,000 oldukları, ve birinci sı. nıf techizatlı bulundukları anlatıl. makla beraber bu sahada bulunan yabancı muhahirler Sovyet kuvvet. lerinin — püskürtüldüğünü bildiri. vorlar. Cenhedeki topçu atesi fevka. lâde siddetli olmus ve cenheden yir. mi mil mesafede olan Viburgda top gürlemeleri mütemadiyen dıuvulmuş tur. Finlerin Salladan vantıkları a. kınların Savvetleri dağıtmağa yar - dım ettiği bildirilivor. Simealdeki müthis soğuk harekâta mâni oluyor. Finlerin Potsamodan 25 mil mesafede bulundukları anla. şılıvor. Busrün de Sovyet tavvareleri mü. teaddit sehirleri bombardıman et « miştir. Maddi zarar mühim olmakla beraber sahsi telefat voktur. “Ok. tobr ihtilâli,, adlı Sovvet zırhlısı Fin. landa körfezinde birkac mevkii neti. cesiz bir surette bombardıman etmis. tir. Fakat dün Ahava karsı vanılan tay yare akınında hirkac kisi ölmiüstür. Fin barekâtını idare eden Savyet Generalinin cezava carntırıldığı ve yerine Maresal Buddeninin getirile. ceği sövlenmektedir, Finlere yapılacak yardım Kopenhasda cıkan — gazetolerin Londra muhabiri İngiltere ile Fran. sanın Finlandava vapacağı yardım « dan bahsederek diyor ki: “İngilizlerin tayyare, Fransızların da top göndermek suretile miüşterek surette hareketleri mevzuubahs ol « duğu anlasılmaktadır. Bimunla be. taber İngiltere kıtaat göndermeğe â- made görünmüyaor. barış rhüzakeresine girişilmesini Mus soliniden rica etmiştir. Mezkür gaze. teye göre, Mussolini müttefiklerin Polonya ile Çekoslovakyanın tahli- yesini istemeleri mühtemel olduğu neticelerden korkarak müttefiklerle için bu teklifi reddeylemiştir. Fin Harekâtını İdare Eden Sovyet Generalinin Cezalandırıldığı, ve Sovyetlerin Almanyadan 200 Bin Teknisyen İstediği Haber Veriliyor Politiken gazetesinin Londra mu- habirine göre, İngilizlerle Fransızlar İsveçle Norveçin nakliyatı temin hu. susunda teşriki mesai edeceklerini ümit eylemektedirler.” İsveçten gönüllü kafileleri birbiri ardınca hareket etmektedir. Diğer taraftan Fransadan da on bin gönül. lünün Finlandaya gitmek için hazır. landıkları bildiriliyor. Sovyetler yardım istemiş Kopenhag. 2 (A.A.) — Politiken gazetesinin Berlin muhabiri bildiri. yor: Stalin Alman hükümetinden 2 yüz bin fenci, mühendis ve mütehas. sıs istemistir. Bunlar Sovye! ekono. misini ve bilhassa' naklivat islerini tanzime memur edileceklerdir. Der. hal bu mütehassislar gelmedikçe Sovyetler Birliği Finlanda harhini i. dame edemivecektir. Sovyetler Bir. liğine gitmeğe muvafakat edecek o. lan Alman mütehassısları ivi nara a. lacaklar ve tam salâhiyetle iş göre. ceklerdir. Alman - Sovyet tesriki mesaisinin devamı Stalin tarafından Almanya. dan istenilen yardımın derhal yapıl. masına mütevakkıftır. Japonlar, Çinde Her Ay 50 Bin Kişi Kaybediyorlarmış Şunking, 2 (A.A.) — D. N. B.: Cin harekâtı hakkında izahat veren Çin ordusunun sözcüsü demiştir ki: “Alınan resmi malümata göre, Cin harekâtının başındanberi Japonlar, Çinde 49 fırka ve 14 mühtelif liva se. ferber etmislerdir ki bunların mec. muu bir milvon 680 bin eder. Ayni kaynaklara göre, Japonlar şimdiye kadar bir milyon 470 bin ki. şi kavbetmişlerdir. Bunların yüzde 40 1 ölü ve yüzde 60 1 harp harici kalmıştır. Demek öluyor ki, Japon- lar her ay vasati olarak 50.000 kişi zayi eylemişlerdir. Diğer taraftan Çinliler de ayni müddet zarfında 300 firka yani takriben üc milyon asker seferber etmişlerdir. Cete harbi ya-. panlar bu yeküna dahil değildir. Cin. ROMANYA Hudutlarını Muhafaza Etmiye Azmetmiştir Macaristan, Kendisim Tatmin Edilmiş Saymıyor Bükreş, 2 bildiriyor: at arasında geçirmiştir. lemiş ve ezcümle demiştir ki: “Yeni sene beklenmedik ihtiyaç ve zorluklar, millet hayatı için değişik. liklerle dolu olabilir, Rumen hükü. meti istiklâlini ve hudutlarının bü. tünlüğünü son kuvvetine kadar mü. dafaaya azmetmiştir. Bu hudutlar Romanya hudutlarıdır. Bu hudutlar kuvvetle empoze edilmemiş, adâle. tin hükmiyle dikte edilmiştir. Hak. kımızın kuvvetinden emin olarak semereli ve devamlı bir barışın te. sisine hizmet arzusile, huzur içinde hâdiselerin inkişafına intizar edebi. liriz.” Bundan sonra Kral bir nutuk söy- lemiş ve ezcümle demiştir ki: Ordumuzu taarruz fikriyle değil bize ait olanı müdafaa bakımından takviye ediyoruz. Bu hudut dahilinde dostluk elimizi bu eli sıkmak istiyen lere uzatmıya âmadeyiz. * Macaristanın vaziyeti Budapeşte, 2 (A.A.) — “D. N. B.,, Macar Başvekili Kont Teleki yeni sene münasebetiyle neşrettiği bir ma kalede Çekoslovakyanın tasfiyesi ü- zerine Macaristanın genişlemiş oldu- ğundan bahsederek eski Macar top- raklarının geri gelmiş olmasile Ma- caristanın tâdilci emellerinn tamami- le tahakkuk etmiş sayılamıyacağını kaydettikten sonra, daha yapılacak pek çok şeyder olduğunu beyan eyle. mekte ve bugünkü Avrupa harbinin sebeplerini 1919 sulh muahedelerin- de işlenen hatalara atfetmektedir. 4 Pa Z Bulgaristanın bitaraflığı Söfya, 2 (A.A.) — Başvekil Köse- ivanof radyoda bir nutuk söyliyerek. Kralın direktifleri ve milletin arzusu mucibince Bulgaristanın bu harpte bitaraf olduğunu teyit eylemiş, sul.- hü muhafazaya ve uzak, yakın bütün milletlerle iyi geçinmek azminde bu. lilerin zayiatı takriben iki milyon. dur.” ğ z lunduğunu beyan etmiştir. n Cisllnü B A © Mosk riyaseti n 4A Sovyet Er- tır. Bu toplantıda Finlı kânıharbiye heyeti fevkalâde bir içtima yapmış- dadaki askeri harekât ve Yüzbaşı Brakenheim'dir. - S janları bu müzakere edilmiş, ve Sovyet ordusunun muvaf- fak olamamasının sebepleri araştırılmıştır. Mü- zakere neticesinde Fin harekâtının Leningrat garnizonundan alınarak ayrı bir kumanda heye- tine verilmesine, 15 Kânunusanide yeni ve esaslı bir taarruz hareketi yapılmasına, bunun için de şimdiden bütün hazırlıkların ve sevkiyatın ta- mamlanmasına karar verilmiştir. Ayrıca Finlan- da içine 300 kadar kuvvetli ve yetişmiş propa- gandacı gönderilerek dahilde bir ihtilâl hareketi hazırlamasına teşebbüs edilecektir, * Londrada çıkan Daily Sketeh gazetesi kfgınîıtuıdnkl Alman faaliyeti hakkında şu malümatı vermektedir: Alganistanın payitahtı Kabul şehrine üç Alman zabiti varmıştır. Bunlar, Binbaşı Von Rittstein, Binbaşı Lutke ataşemiliteri 'ile daimi temas halindedirler. İngiliz a« Bunlar oradaki Sovyet * b ktedir. Bu takip et şu Y Hi vanllEri Ütit a HĞ teshit etmek üzere or seferber etmiştir. İran daha 50,000 kişiyi silâh altına almıştır. İrakta tahkimata devam edilmektedir. İran, Irak ve Afganistan ilerid»e takip edilecek hattı hareketi 'ye başlıyacaklardır. n HÂDİSELERİN © Bir kısım Fransız ları malümat! göre, Alı matbuatının İtalyadan aldık- ya ilkbaharda bir sulh tatmin için Alman taarruzu daha sınayacaktır. Bu defaki sünde müttefikleri DA MT (A.A.) — Rador ajansı Kral Karol, yanında veliaht oldu. ğu halde yılbaşmı Köstencede kıta. Başvekil Tataresko bir nutuk söy. bulun iane yekünu bütün diğer şe. — hirlerinkinden bir kaç kat fazla, te diğer yerlerden yüksek ol raz dağnıktır. Y _dediğiul anlatabilsin. İstanbula Düşen " Vazife Yazan: B. FELEK Iıhnbnl Türkiyenin ve belki de Balkanların en zengini değil. dir, amma en büyük şehridir. Bu şe- Vi hir senede 80 milyon liraya yaklaşan yekünda muhtelif vergiler verir. Bu, şu demektir ki; şehrin istihlâk ve is. - tihsal hacmi büyüktür. Menkul az da olsa gayrimenkul zenginlikleri var- dır. Bugün, memleket bir âfet karşı- sında milletin yardımına ihtiyaç a hi i. Zelzele felâl, deleri için — yer yer para, eşya ve giyecek topla- niyor. Bu işte de İstanbul mutlaka — — en önde gitmelidir. Bu şehirde doğ- —— muş büyümüş olmakla övünenlerden — — biri sıfatiyle ben hemşerilerimin de —— tıpkı benim gibi düşündüklerinden eminim. Şüphe etmiyoruz ki; İstan. verdiği eşya miktarı da ayni nisbet. — Cet Yalnız bir noktaya işaret etmek is. erim:; N Bizdeki iane toplama sistemi bi- İaneyi şahıs itibariyle değil de şahsın münasebetli bulunduğu mu- k hitler üzerinden toplarız. Meselâ Bir — adam evvelâ mahallesinde, sonra ça- lıştığı yerde, daha sonra âza olduğu — falan cemiyette yardıma davet edi. lir. Bunun faydası olduğu kadar za. — rarı vardır. Ne gibi?. İ Farzedelim ki; bir tuhafiyeci dük. kânı sahibi 100 lira vermek istiyor. Lâkin düşünmektedir: “— Mahalleden alacaklar; ver. mezsem olmaz. Ticaret Odası toplı- — yacak; vermezsem olmaz. Dükkânın bulunduğu semt toplıyacak; vermez- sem olmaz. Âzasından olduğum spor klübünd istiyecekl olmaz.,, Diye düşünüp vereceği ianeyi par- çalara taksim Ediyor ve meselâ: Ma. halleye yirmi beş lira, Ticaret Oda. sına yirmi beş lira veryior, ve üsi $ a diye beklerkon; verdiği iane elli liraya inmiş bulu. nuyor. Bu düşünce ve haleti ruhiye. nin önüne geçmeli, Nasıl? | bi Bana sorarsanız — herkesten leğini, ya ikenini esas tu! rak ianeyi bir defada topyekün alrp — eline bir makbuz vermeli. Bu adam — ikinci bir talep vukuunda yardım e- demiyecek ise elindeki yüz liralık makbuzu gösterip milli borcunu ö- y K Li Eğer bu yapılmazsa toplanması muhtemel paranın hiç olmazsa üçte biri, gelecek taleplere karşılık olar: muhakkak bakayaya kalacak, yal toplanmıyacaktır. İran ve Afgan Seferberlik Yapma Londra, 2 (Hususi) — Bir takı yabancı radyolar Orta Şark vaziyıtş hakkında heyecan verici haberler neşretmektedirler, Bu haberlere gö- re İran ile Afganistan hükümi hudutlarında tahşidat yapmakta lar. Hattâ bir habere göre Afgi tan hül ti seferberlik ilân tmiş V) y olmasa bile dünya efkârını 3 — Harici tir. 5 — Doktor Şaht cektir. gevşetilecektir. 8 — Küçük kıtada edilecektir. , 9 — Ağır sanayi erbabile nyııçulaeab.tır. hd * man Cümhurreisi olacaktır. 2 — Mareşal Göring Başvekilliğe gelecektir. iye Nezaretine meslekten yetişmiş bir diplomat ve ağlebi ihtimal Mareşal Makenzenin oğlu, şimdiki Roma Sefiri Makenzen getirilecek- 4 — Radikal sosyalistlere müsaadekârlık göste- 6 — Emperyalist bir politika takibine başlana- caktır. 7 — Rusya ile olan münasebetler yavaş eli ıpolüikaııııfa bazı değişiklik- ve bunların boş bir propaganda m ler ve ş ı yap : sulü olduğunu göstermektedir. 1 — Hitler, Mareşal Hindenburg gibi yalnız * ) Al- Ekonomi Nezaretine getirile- Yavaş birer Polonya ve Çekya teskil ' di 5 * p : tir. Londraya gelen malümat bu berlerin birini de teyit etmen Tahran, 2 (A.A.), — İyi mali alan mahfiller, Horasan ve Azel can hudutlarında İran kıtaatının şit edildiği hakkında Roma radyo nun verdiği haberleri yalanlam du n e —a İngilterenin Moskov Sefiri İçin Dedikod Londra, 2 (Hususi)— İngi Moskova sefiri Seeds'in Londraya hareket etmesi birçı dikodulara sebep olmaktadı vayete göre İngiliz sefiri, Beyaz Kitabın neşri dolayısile dönüyor. Bu beyaz kitap, İngiliz, Fransız müzakereleri vesikaları ihtiya edecektir. Bir yete göre İngiliz sefirinin Mo dan gaybubeti uzun olacaktır. —