2 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

” — <N Nu : *2 Sonkânun 340 TA ABONE BEDELİ SD Pa Türkiye Ecnebi 1400 Kr. — 1 Sene — 2800 Kr. 750 » 6 Ay 1500 * 400 5 F Ay so0 » 150 * 1 AY 800 * Milletlerarası posta ittihadına dahil olmıyan memleketler için abone bedeli müddet surasiyle 30, 16, 9, 8,5 liradır. Abone bedeli peşindir. Adres değiştirmek 25 — kuruştur. Cevap için mektuplara 10 kuruşluk pul ilâvesi lâzımdır. İGÜNÜN MESELELERİ | Gelecek Felâketleri Önlemek İçin Yazan: Falih Rıfkı ATAY ki türlü önlemek için: biri, ölümden kurtulmuş olanları beslemek ve barındırmak, nüfus da- ğılmasına karşı tedbirler almak; ikin- cisl: yeni zelzelelerde can kaybını as. gariye İndirecek ve mütehassıslar ta- l'_lhndın tavsiye olunan tedbirleri umğidm hazırlamak! Birincisi için hükümet ve halk mümkün olan her şeyi yapıyor: İlk imdat treni Erzincana varmıştır. 300 yataklı bir seyyar hastahane hareket etmiştir. Milli yardım komitesinin ıyıılm: ıımııilmî mîrkeu ait olarak eşrettiği iki günlük iane listesi 250 bin küsur liralık bir yekün tutuyor. Kızılay binaları eşya ile dolup boşal. ı?ı&ktıtjhı. Felâket, bu yardımın ayni p üddet d etmesi- ne luı_um gösterecek kadar büyüktür. Sıliluy_ettu makamların Sıvas ve Kayseride birer aile barındırmak im- kânını bulmuş olmalarını hususi bir memnuniyetle karşılarız. Felâket sa- hası, Anadolunun her bakımdan nü- kesafetine bilhassa ihtiyaç göste- ren bir bölgesidir. Biz orada zelzel den evvelki tenhalığı dahi gidermek çareleri arıyorduk. Muvakkat barın. dş:nnı tedbirleri öyle almmak icap e- diyor ki bu vatandaşlar önümüzdeki yaz tekrar yurtlarına dönsünler; ev- velâ bir kısmı amele ve yardımcı o- İll'ık İnşaatta çalışsınlar; bir kısmı çiftçi olarak eksinler ve gelecek kışa ar gene köy, kasaba ve şehirleri. ne .yerleşıinler. Açıkta kalanları yer- lerinde sığınaklara almak- için her şeyi y k, bu l lmadı vakit, yakın merkezlerde toplu bulun- durmak, hülâsa nüfus dağılışıma mey. dan k lâzımd Felâketzi delerle temas eden vatandaşlarımızın vazifesi de, onlara devletin iskân ve inşa hususundaki kati azmini anlata- rak, kendilerini ümitsizlik içinde ye. ni toprak ve yeni iş aramak temayül lerindn kurtarmak olmalıdır. ç İkinci tedbirleri hazırlamak vazife- si Türk mühendis ve mimarlarına, ıııfııı!ıııa :lüşüyor, Anadoluyu dola. şan bir mütehassısın söylediğine gö. fe, zelzelenin sebep olmakta olduğu €an kaybının en büyük sebebi, inşa tarzıdır. Yıkılmış ve yanmış binala- rın çoğunda, dıvarların ayakta dur- duğu görülüyor. Anadolu yapılarının nltü,_ıqyıf ağaç dalları üzerinde, ka. bir toprak tabakası ile örtülmüş- für, Hafif bir sarsıntıda bile bu taba- Pu göçüyor ve altındakileri ezip bo. yor. Halbuki sık sık zelzele geçi- Ten memleketlerde bu felâketi önli. yen çatı tarzı bulunmuştur. Bu çatı. köylülerimizin dahi, öğretildikten tonra, kı_ılıyeı tatbik edebileceği bir "Ü?tedır.. Mütehassısın ehemmiyet erdiği ikinci nokta, bazı kasaba ve yleri daha sağlam temelli yerlere Ydırmaktır: Bir takım köylerin tas- ve bayır üstündeki evleri sağlam aN sel akıntısı üstündeki evler Berliş :nlmcn yıkılmıştır. Mütehassıs, Fdi ©crübelere müstenit bu tedbir. laker Tiayet edilecek olursa, zelzele fe. yü :;c tıhn_lıntıı-fın yüzde ona hattâ bulun şe gndinleceği kanaatinde Sti ü':ı;l'şr. Bir facianın yüzde doksa- Müllayi liyecek tedbirler, zelzele ihti. tatbi Tine maruz bütün bölgelerde, ler Ki kantınlaştırrlan mükellefiyet tız haline getirilmek lâzım gelir. Na, gelir. Na- alâkadae, i 5 Şönt Yapılacak Hlka ga yt SSI: Ananevi inşaat kusurlarına aj . : a B1 bize cidden ağır gelivor v:l:ı:?ııı?ıı.:î Çin pek ehemmiyetli bir vaz Mesuliyet karşısında bulunduş h“n-lıtıyor. a ife ve İzmir — Denizli Yolunda Bir Tren Kazası İzmir, 1 (TAN) -— İzmirden De- Nizliye giden katar, Seydiköyün Bal. kanlı geçidinde bir kamyona çarp - Mıştır. Kamyon hat üzerinde yüz Metre kadar sürüklenmiştir. Ağır, Yaralı olarak hastahaneye kaldırddan bir amele ölmek üzeredir. Şoförün Yarası hafiftir. Amelenin büviyeti henüz tesbit edilememiştir. Hitlerin sıkıştiğim ve salk yapmak istediğini hiç kimse, “hattl-Nüztlerin - Propaganda ” ASSS AD L ei g FahuHîtlerPdmymğğndik&nşomAlmnymsdhehvuştmmksüâhbuhmyot.mndekgh_an : hava silâhıdır. Onu nasıl kullanabileceğini de bu yazıda tetkik edeceğiz. itler, oSoı; Sîlâhını da Kullanacak Yazan: E, $. Atabey " raf Fon Spee Cep Zırh- lısı battıktan sonra Hitlerin kumanda heyetini toplayıp, uzun uzun görüştü- ğünü ve mühim kararlar ve- rerek Yılbaşını geçirmek ü- zere Berchtesgaden'e çekildi- ğini ajanslar hildirdiler. Berchtesgaden Avrüpa siyaseti İ- çin tekin bir yer değildir. Hitler, oraya her çekilişinde ortaya yeni bir mesele çıkar. Mühim kararlar arifesinde veya kararlar verildik- ten sonra hep bu kasabanın ismi telgraflarda geçer. Polonya taar. ruzu başlamadan biraz evvel Hit. ler orada Danzigteki Cemiyeti Ak- vam komiserile gizlice görüşmüştü. Ondan sonra Danzig Almanları Şe. fini de orada kabul etmişti. Alman lideri, Polonyaya karşı ileri hare- kâta başlarken, Mussolini ile tele- fonla yaptığı gizli ve uzun Bgörüş. meyi de, yanılmıyorsam, oradan yapmıştı. Graf von Spee'nin intikamını al- mak kararlarının verildiğinden ve yeni yeni taarruzlardan bahsedil. diği bugünlerde de Hitler, garip bir tesadüfle yine oraya çekilmiş- tir. Acaba bu defaki çekilişin do- ğuracağı haile nedir? Haki. katen söylendiği gibi, Almanlar her şeyi göze alarak Garp, ,cephesine taarruza mı karar vermişlerdir? Bu ihtimalleri akla yakın bir şe- kilde tetkik edebilmek üzere dik- katlice gözden geçirdiğimiz istatis. tikler ve rakamlar, bize Garp cep- hesine, yani Fransız - İngiliz or- dularına karşı Almanların bir ka. ra taarruzunu başarmak imkânları kalmadığını gösteriyor. Alman er- kânı harbiyesinin, aşağıda göste- Teceğimiz hesaplara rağmen, sonü çıkmıyacak bir kara taarruzunu gö- ze alacağını zannetmiyoruz. Bu kanaatledir ki, Alman ordularının Holanda veya Belçikaya karşı ta- arruza başladıklarını haber alsak dahi, bu taarruzların Fransız cep- hesine hakkile yüklenmek için ya- pılmadığını düşüneceğiz. Almanlar ihtimal bu iki küçük millete de taarruz edeceklerdir. Fakat o taarruzlardan maksat aylardanberi hazırlanmış olan Fransız ve İngiliz orduları ile kati muharebelere tutuşmaktan ziya- de, evvelâ efkâri umumiyeyi yıl- dırmak, sonra da ellerinde son ka- lan hava silâhını kullanmak ola. caktır. Bu kânaatimizin ne gibi e- saslara dayandığını kısaca anlata- hım: Bu harp başlamadan evvel, Al. man ve ÂAvusturyalı askeri mütehassıslar, asri harplerde bü. yük milletlerin esas itibarile iki türlü harp edeceklerini tetkik et. miştiler. Bu gibı tetkiklerin çoğu, sulhte, sırf teknik maksatla yazıl. dığından, bügün için Almanya a- leyhinde kullanılabilecek nazari. yeleri ve rakamları ihtiva ederler. Alman askeri mütehassısı Stein- berger, Deutsche Wehr'in 16 kânu- nusani 1936 nüshasında motörize orduların motör, benzin ve kamyon ihtiyacını tetkik etmiştir. Avus. “turyalı mütehassıs' M. Th. Possony ile beraber büyük milletlerin ya- pacakları harplerin iki şeklini şu şekilde tesbit etmişlerdir: BİRİNCİ İHTİMAL: Karada ve denizde müdafaada kalmak, hava- da taarruza geçmek. İKİNCİ İHTİMAL: Karada ya- pılacak şiddetli ve seri taarruzları hava kuvvetlerile adamakıllı des. teklemek, Bu mütehassıslar birinci ihtima- le göre, büyük devletlerin, traktör- Her Hitlerin mühim kararlar arifesinde veya kararlardan sonra çekildiği Berchtesgaden köşkü (okla gösterilmiştir.) ler de dahil, asgari 400 bin motöre ihtiyaçları olacağını, ikinci ihti. malde de 835 bin motörün elzem bulunduğunu hesaplara istinaden göstermişlerdi. Alman mütehassıslarının hesap- ları, 1914 harbindeki tecrübelere nazaran,, yeni, motörize harekâtın icap ettireceği vasati miktarlara nazaran tayin edilmişti. Almana göre, cephede ve cephe gerisindeki her 33 askere bir'kam- yon, Avusturyalınım hesabına na- zaran da, her 12 askere bir kam- yon isabet ediyordu. Cephedeki hava dafi? balarya- lara üçer motör, projektörler ve dinleyici âletlere de ayni nisbette motör, her kamyon ve »tomobil başına 1 motör hesap ederek, bu muhtelif kuyvvetteki motörlerin, motosikletler de dahil olarak, va- sati hesabı 75 biner ve günde altı saat çalışacaklarını ihtimale ala. rak tesbit etmişlerdi. Bu hesaplardan çıkarı'an neti- celere nazaran; karada mü- dafaada kalmak ve bahri sarfiyat hariç olmak üzere, doksan, yüz fır- kalık »bir orduyu harbea .sürebile- cek büyük devlatin senevi mayi mahruk - ihtiyacı 40 milyon ton o- larâk gösterilmiştir. a 4 HAlman-mütehassıslarının. muha- rebeden evvel, bugünkü propagan. dayı ve Almanyanın düşeceği bu hali akıllarından geçirmeden tes. bit ettikleri bu miktarlara ve harp- ten biraz evvel Alman ricalinin vaziyetlerini sağlam göstermek ü- zere, söyledikleri rakamlara göre. şimdiki vaziyeti kestirmek lâzım. dır. Yine Alman idarecileri, uzüun bir harbe Almanyanın dayanamıyaca- Kadın kalbi hayatın son baharı. na geldiği vakit bazılarında - hissi- yat bakımından - gençlikteki gibi çılgınlıklar yapabilir. Gençlikte süslenmeye hiç rağbet etmezken, birkaç çocuk annesi olduktan ve kırk beş yaşını geçtikten s&onra dudaklarını boyayan, parmakları. na manikür yaptıran bayanlara el- bette dikkat etmissinizdir. Kimisi. nin de - bereket versin, pek nadir olarak - o yaşta bir delikanlının pe- şine düşerek evini, cocuklarını bi- raktıâmı duyuyoruz... Bunlar kadın kalbinin hissiyat çılgınlıkları... Onun gene son ba- har mevsiminde, bir de maddi çıl- ginliği vardır. Yürek çarpıntısı. Kadın kalbine çarpıntı gençlikten ziyade son bahar mevsiminde mu- sallat olur. İlk zamanlarda zayıf bir yorgunluktan sonra, uzunca bir yol kalı- ler, çıkacak kan damarda yor da ondan çarpıntı geliyor, der- lerdi. Halbuki çıkan ve çıkmayan kanın miktarı düşünülünce... Bir zaman da damarlarda tansiyonun artmasına atfederlerdi. Vakın 0 mevsimde tansiyonun da arttığı o- lur. Bu da çarpıntı verir ama, tan- siyon artmadığı vakit de çarpıntı olur.. Onun için asıl kabahat hor- monlardadır. Kadınlık hormonları büsbütün kayboluncaya kadar sem patik sinirleri bozulur ve bu mari- fetler meydana çıkar. Rahatsızlık bu kadarla kalınca hiç ehemmiyeti yoktur. Çokça isti. rahat, ymeklere dikkat yetişir. Süte ve sütlü yemeklere rağbet et- mek iyi gelir.Uyku vaktinde gelme se bile saatinde yatağa girerek din. lenmek lâzımdır. Bilhassa çay iç- mekten sakınmalıdır. Sabah kah. valtıl da, ikindi l l d yürüdüğü yahut apar mer- divenlerini çıktığı vakit... Yahut iştahının açık olmasına uyarak hi- raz fazla yerse. Kimisinde bir te- essürden, evde münakasadan son- ra., Bayanların kendi tabirlerile, yürek küt küt vurmaya başlar. Daha sonra çarpıntı yerleşir, ka- lır. O vakit . maalesef - yalnız da kalmaz. Yüze arada sırada sıcak- lık basar, sık sık kızartı gelir. Baş dö leri olur. Bunl. hepsind daha ziyade rahatsızlk veren kal. bin üzerinde ağırlık, yürek sıkın- tısıdır. O yaştaki bayanların, du- rup dururken, çıkardıkları hay &e- sini herkes bilir: Yürek sıkıntısın. dan nefes daralıyor gibi olur. Zaten pek sinirli olanlar mari. daha sık sık gös. çay içmeğe meraklı olanlar bun.- dan vazgeçince çarpıntıları hafifler uykuları gelir. Bununla beraber, son bahar mev iminde çar d h olun- ca kendini hekime muayene ettir- mek pek İlüzumlu bir ihtiyattır. Çünkü son bahar yaşından önce gelmiş fakat o vakte kadar Ta hatsızlık vermemiş — olan ger- çekten bir kalb hastalhığı ©o yaşta — ilerlemiş olabilir. — Şiş. manca olanlardı dalesini el arasına girmiş olan yağlar o vak- te kadar rahatsız etmezlerde.. He- le yürek çarpıntısından başka ba. caklarda ayaklara doğru şiş bulu. nursa, orada albümin çıkarsa.. Bunlardan daha eherım'i_ye_(lisi, Mi ğını iddia edenlere karşı 40 milyo- na yakın mayi mahruk stoku yap. tıklarını iddia ediyorlardı. Biz bu- na da inanalım. Mademki Alman erkânı harpleri karada müdahalede kalındığı ve havada taarruz edildiği takdirde dahi doksan fırkalık bir orduya 40 milyon ton mayi mahruk ve 835 bin motörün lâzım olduğunu tas. dik ediyorlar ve Almanlar, Polon. yada hem karadan, hem navadan taarruz ederek harp etmişlerdir. Şu halde Alman idarecilerinin 40 milyon tonluk may: mahruk stok- larına inansak dahi, stoklarının ya- rısını bugüne kadar bitierdiklerini kabul etmemiz icap eder. Zira, Po. lonya taarruzundan sonra, Alman- lar, Garp cephesinde, havada ve denizlerde de harekâtı idame et- mişlerdir. Şimdi de, Almanların Holanda, ve Belçikayı, Fransız ordularile kati bir kara harbini kabul etmek üzere, çiğneyeceklerini tasavvur e- delim. 1914 harbinde, Almanlar Belçi. kaya tam bir baskın yapmıştılar. Baskına rağmen harbin ilân tarihi olan 3 ağustostan 20 ağustosa ka- dar geçen müddette kati bir harp veremediler. Morhange muharebe- sini ancak 20 ağustosta yapmışlar. dı. Bugün Belçıka daha hazırlık- hdır. Fele Fransa ve İngiltere a- damakıllı hazırdır. Vâkıa bugünün yürüyüş sürati 1914 harbindeki gi. bi değildir. Fakat ona mukabil mu. kabele edeceklerin silâhları da Al- man taarruz kollarını.0 kadar ışgal edecek haldedir. 'n nikbin ihtimallerle dahi, Al. adati Keşifler: Tahielb_ıı—hire Karşı Kullanılan Cihazlar merikada General Elektrik a- raştırma lâboratuarları baş mühendisi Hawkins'in anlatışına gö- re tahtelbahir, Avrupa harbinde bü. yük tesirli bir âmil olmaktan çık- mıştır. Sebebi, tahtelbahire k”î', ha- zırlanan cihazl ü ilerlemekte olmasıdır. Geçen büyük harp sırasında da bu cihazlar bir hayli ilerletilmiş ve'tıhı_, telbahir tehlikesinin önünü ılmılq yardım etmişti. Amerikalı mühendise göre, Ame. rikanın fen adamları da tahtelbahir tehlikesine karşı en tesirli cihazı bul- mak için çalışmışlar ve bunun için de - bir tecrübe istasyonu vücude getir- mişlerdi. Nohantdaki bu tecrübe merkezi Amerikanın geçen harbe gir mesinin ferdasında tesis olunmuş,_ ha sonra da General Elektrik lâbo- ratuarlarına yakın olan Mohawk nehri üzerinde de yeni bir istasyon vücude getirilmişti. yi Bu istasyonda çalışan Doktor Ko- — liç, madeni bir takım diyaframlar ye. — rine alelâde kauçuktan yapılan tüp:-_ lerin daha hassas bir ahize vızlfeıĞ gördüğünü anl ve bunun y aü tahtelbahirleri araştırıp bulan ilk ci: haz keşfolunmuştur, Cihaz, tersine çevrilmiş ve uzatıl n mış bir T harfine benzer. T harfinin iki da kauçuktan yapılma iki'den ahizesi vardır. ve bunların aldıkları sesler C tüpü âdını taşıyan kulaklık. lara gitmektedir. Tahtelbahir hare. ketini bildiren sesleri alan bu ahize gitgide tekemmül ettirilmiş ve “C,, tübü “K,;, tüpü ile takviye edilmi; Bu sayede tahtelbahirin hangi istika- imette bulundağu” keslbl kta ve. tahtelbahirin sekiz on mil uzakta bu- I bir tesir y d y tadır. Bu cihaz sayesinde yalnız tahtele bahirlerin hareketi değil, bir limana giren, çıkan bütün gemilerin hare. ketlerini de tarassut etmek de müm- kündür. Daha sonraları bu cihaz bir nebze daha tekemmül etmiş ve her sınıf gemiyi tarassut imkânı hasıl olmuş. tur. Hattâ torpillerin sesi de ayırt e. dilerek tarassut edilmiştir. Mühen- dis Hawkins'in anlatışına göre bü- tün bu cihazlar 1918 senesinde kulla nilmış ve bu sayede Amerikalılar Âkdenizi Aimön -tabtelbakirleriri temizlemişlerdi. " z Amerikalı mühendis diyor ki: “O zaman Alman tahtelbahirleri Adriyatik ağzındaki Poladan harçket ediyor ve' Akdeniziş» müttefikler he- sabına dünyanın en tehlikeli denizi h line getiriyorlardı. Bunun için Ameri kanın tahtelbahir dafi cihazları Ko man ordularının çikayı geçtikten sonra Frarısız müdafaa hattını yararak bir hareket harbi- ne başlaması için iki ay kadar müh let vermek icap eder. Bu iki ay zarfında Almanlar, hem karada, hem de havada şiddet.. li taarruzda bulunacaklardır. Yani Alman mütehassıslarının, yazımı- zın başlarında tayin ettikleri faz- la sarfiyatlı hareketi idame mec. buriyetinde kalacaklardır. O günlerde de yarım kalan sto. kun sonlarına geleceği: aşikârdır. O zaman Alman orduları en e- saslı kudretleri olan motörlü vesa- iti ancak bir ixi ay daha idare ede. bilecek halde olarak Fransızların hazırlanmış büyük ordularına çar- pacakır. Bugünkü İngiliz. Fransız kuvvet- lerini Belçika ve Belçikanın arka. sındaki — mevzilerde yıpratarak Fransaya geçmiş olan Alman ordu. larını üç ayda kati bir mağlübiyete uğratabilirler mi? Böyle bir iddi- ayı en müfrit naziler dahi yapa- mazlar, sanırız. UÜmumi vaziyet bu olunca, Al . manyanın Holanda ve Belçikaya taarruzunun başka bir maksatla yapılacağına hükmetmek akla da- ha mülâyim geliyor. O maksat ta, bundan evvelki bir yazımızda işaret ettiğimiz gibi ha- va silâhını İngiltereye karşı daha kolay kullanabilmek imkânlarını elde etmekten ibarettir. Bu düşünceler ve hesaplarladır ki, Hitler, Avrupa siyaseti için te. kin olmıyan meşhur Berchtesga. den kasabasındaki köşküne çekil- diği bu seferki itikâfından ancak son silâhı olan hava silâhının inti- harına sebep olacak bir taarruz başlangıcının emirlerini verebilir,, diyordum. Okuyucular ihtimal, mayi mah- ruk müşkülâtı içinde çırpınan bir Almanyanın kati hava taarruzları fetlerini o yaşta n v Tirler ;.., lmalar, ağlamalar, ar- — ellerde ve ayaklarda uy bu nasıl İ ğini düşü- kasından, gülmeler sıkl I gene eller ve ayaklara mo | nürler. Kadınlıkta son bahar mevsimi- — rarma gelip de devam ederse, mu- Fransızlarla, İngilizlerin kara ta- nin bu alâmetlerini, vaktile, damar — ayene ta ihmal o Ka LAŞ ibe larda kanın fazlalasmasına atfeder- arruzu yapmıyacakları anlaşıldı. t arif Vekili, Ankaraya tren işlem fo ad bir üs yap İtalya Arnavutluk “sahili arasında bir bi kurdular ve dip bombalarile ta: za geçerek birçok Alman tahtelbahir- lerini batırdılar. “Müttefiklerin deniz mütehassıs! rış Amerikan cihazlarının diğer b tün cihazlara faik olduğunu kabul diyorlar.,, ” Geçen harpten sonra tahtelb dafii daha başka cihazlar da icad &. — dilmiştir. Amerikalı mütehassıs b ların henüz Avrupa sularında lmadığını, fakat b da tahtel. bahir gibi korkunç bir silâhı sıfıra indirecek mahiyette olduğunu sö; yor. Maarif Vekili İzmirde —— Hattın Açılmasını Bekliyor. İzmir, 1 (Tan Muhabirinden) Dört gün evvel şehrimize gelen Ma ği için burada kalmıştır, Hat a! sa bu gece Ankaraya dönecektir, na göre, Almanlar karada müd faada kalarak, yalnız havadan ta- arruzla teşne bulunduklarını sulhi araştırabilirler. Yalnız hava taâi ruzları için lâzım olacak kadar bit ve Synthetigue benzini ise ke dileri istihsal edebilmektedirli Hitlerln, Alman erkânı ğ yesi gibi hesapla harı İ den bir heyeti, hiç hesaba uymiyi bir kara taarruzuna ikna edemiş ceğine inanmış olarak, şu son hâ.- va taarruzu çaresine de baş Vi cağına ihtimal veriyoruz. . Fakat hava taarruzunda da Hi geç kalmış olduğunu de yoruz. Çünkü bugünkü F giliz hava kuvvetleri bilh merika ambargoyu kaldırd beri korkunç bir hale Alman lideri hava taarruzun rar verdiği takdirde, Von S lısında olduğu gibi, bu son $ da intiharını emretn da neden intihara mal ğını gelecek yazımızda