26 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Bismarkın Sigaraları Hitlerin Kahveleri — Yazan: M. Turhan TAN ismarkın sigaraya roller meşhurdur, O, yaptırdığı bazan tesiri siyaradan bekler ve bu bekle. yişte aldanmadığın da yarına, ağ - nazik ve en tehlikeli vaziyetlerde si- gara vasıtası ile istikbali keşfetmeğe muvaffak olurdu. Mübalâğa etmiyo. ruz. (oBütün o Cermen âlemini Prusyanın iradesine bağlayan meş - hur Bismark, muhtelif vaziyetlerde ve muhtelif vesilelerle siğaradan is. fade etmiş ve kendi hal tercümesi- ne sigarayı da sokmak yolunu bul- muştur. Meselâ 1849 da Frankfurt diyetinde Prusyayı temsil ederken diyeti teşkil eden otuz dokuz müstakil Alman bü- kümeti arasında yalnız Avusturya * nin yüksek sesle konuştuğunu gür - dü. Bu tahakküm öyle bir şekilde tanzim olunmuştu ki o muazzam siyasi mecliste sigara içmek (hakkı bile ancak Avusturya mümessilinde vardı, Kont “Tun,, adını taşıyan bu milmessil, canı istedikçe - sigarasını yakar, tütüne şık, lâkin mecliste tü- tün içmek hakkından mahrum arka. daşlarının yüzlerine duman püsküre püsküre keyif çatardı. 'Bismark, ilk iş olarak, Avustur - yanın ilk çağların tahakkümünü an. dıran bu hâkim vaziyetini baltala - mak istedi va bir gün kont “Tow” en sigara içmeğe başladığını görür gör- mez cebinden bir sigara çıkardı: — Aziz, kont, dedi, ateşinizi ve - rir misiniz? Yine o, Sadova muharehesi cere- yan ederken büyük bir endişe içinde idi. Çünkü bu muharebe, Prusya ile Avusturyadan hangisinin Almanya » ya hâkim olacağını kati surette ta - yin edecekti, Dup dağı * zirvesinde kıral Viltelm, Bismark ve orduyu i- “dafe'bdet iki general — Fan Kon ile Foti"Moltke — mlicadeleyi seyredi « yorlardı. Vaziyet çok nazikti, hangi tarafın kazanacağı kolay kolay kes- tirilemiyordu. İşte bu sırada Bismark atını Moltkeye doğru sürdü ve gene. Tale tabakasını uzattı, Moltke, uzun bir Jâbze sigaralara baktı, hepsini e- nikonu gözden geçirdi ve sonunda en güzel olanını seçti. Bismark, mak - sadına ermişti, generalin harp vazi. yetinden telâşa düşmüş olmadığını - sigorsları soğukkanlılıkla muayene ve İçlerinden en iyisini intihap ede. bilmiş olması delâletiyle - anlamıştı. O sebeple neşelendi ve bağırdı: — Anladım, hem de iyi anladım: İşlerimiz yolunda gidiyor! Bismarkın sigara ile alâkasını Al man sanatkârları da dikkate (lâyık bulmuşlar ve harp meydanında ya - gali düşmüş bir askere onun sigara vermeğe savaştığını gösterir canlı bir tablo vücude getirmişlerdir. Şimdi Her Hitlerin (kahveleri Bismarkın sigaralarını gölgede bıra- kacak derecede şöhret kazandı. Fo - lonyadan sonra sağını, solunu, şima- Tini, cenubunu kapalı görmeğe baş * layan Führetin bu sıkıntılı vaziyette bol böl içmek, yakin dostlarına da i- üzere Yemenden getirtmek. te olduğu iki ton kahveyi İngilizler müsadere etmişler ve acı günlerde bu act sudan teselli aramak imkân. mi da Führere çok görmüşlerdir. Fakat bu müsadere, Bismarkın tırların yanına Hitlerin de kuhvele - rini kaydettirmeğe sebep olduğundan sayın Führer için yine bir kazanç sa, yılabilir, Çünkü o, kendi içemediği kahveyi tarihe içiren bir şahsiyet ha- Tini almıştır! İhtikâr Yapan Tüccarlar Ticaret Odasında teşekkül eden #htikârı tetkik heyeti dün faaliyetini şikâyetler üzerinde teksit ederek altı tüccarın ihtikâr yaptığını tesbit et- miştir, Bu tüccarların isim ve firma. ları iilâyet meni ihtikâr komisyonu. Ba bildirilmiştir. İhtikâr yapanlar karpit, Avrupa derisi, demir mamulât, şeker sana - yiinde kullanılan muhtelif madde - ler, kimya maddeleri satan tüccar - . in © © bir'sillenin göreceği işi ve yapacağıl yarına karşı isbat ederdi. Yine ©, en) #igaralarına taallük eden tarihi sa -| , ) Mekteplerde Yeni Disiplin Muallimine Karşı Gelen Talebe Affedilmiyecek Dün İstanbul, İzmir ve Ankarada bütün mektepler açılarak yeni sene tedrisatına başlanmıştır. Bu müna- sebetle Maarif Vekili Hasan Âli Yü. cel, Ankaradaki vekâlet umumi mü. lerini, kismen şehrimizden, kısmen Ankaradan gönderilen müfettişler. den bir kis mı da İzmir mekteplerini, maarif,müdürü Tevfik Kutla diğâr vekâlet müfettişleri de şehrimizdeki mektepleri gezerek yeni talimatna - menin tatbikatını tetkik etmişlerdir, Bu tetkikat sırasında her talebenin vakit ve zamanile mektebe geldiği, ve hiçbir aksaklık olmadan vekâletin tamimi veçhile sabahleyin derslere başlanmadan her mektepte içtimalar yapılarak yeni evkat cetveli ye yeni inzibat * talimatnamesinin - tatebeyv anlatıldığı görülmüştür. Yeni inzibat talimatnamesinin bilhassa bir mad- desi, gerek talebe, gerekse muailim- ler arasında büyük bir alâka uyan. 'dırmiştır. Bu maddeye göre, talebe. nin mektep dahilinde suçlar, muhakkak bir ceza ile kar, şılanacaktır. Her suça tekabül eden ceza kabili aftır. Fakat karşı geldiğinden dolayı hakkında tart kararı verilen talebenin cezası gayri kabili aftır. Bu madde hemen bütün talebenin dikkatini çekmiştir. Maarif müdürlüğü şehrimizdeki ilk tedrisat evkat cetvelini de orte tedrisat evkat cetveline göre tebdil ettirmiştir. Bu cetvele göre ilk mek. tepler her gün saat zde açılacak ve saat B,30 da dersigre başlanacak- tır. Derslere bire kadar devam cttik- ten sonra bir buçuk saatlik bir ye mek zamanı tefrik edilecektir. Saat 14,30 da yarım saatlik bir mütolea, dan sonra Son ders yapılarak saat 15 te tedrisata son verilecektir. ——o——— MAHKEMELERDE: Dümenci Kenan Tevkif Edildi Gemi serdümenlerinden Kenan ev. velki gün Beyoğlunda bir lokantada arkadaşı Galatasaray talebesinden Yusufu bir kadın yüzünden ağırca yaralamiştı Müddelumumilik tahkika tını bitirmiş ve Kenan dün dördün. cü sorgu hâkimliğine verilmiştir. Ke- nan tevkif edilmiştir. Morga Kaldırıldı Evvelki gün Samatya sahillerinde cesedi bulunan Haydarpaşa lisesi ta- lebesinden Raşit Bayanın cesedi, ö- lüm sbebinin anlaşılması için morga kaldırılmıştır. Üsküdar Adliye Binası Tamamlandı bileceği muallimine Üsküdar âdliye binasi inşaatı iler. lemiştir. Bir aya kadar müteshhit, binayı İstanbul nafıa müdürlüğüne teslim edecektir. İkineiteşrinde adli. ye yeni binada çalışmıya başlıyacak. DAHİL GÜNÜN RESİMLERİ: ya Kız talebeler dün açılan mekteplerine koşuyorlar... Fakat İhraç < Malları TAN Merhum Fethi Başaranın cenaze merasimi... Bankalarda Kredi Başladı Kontrol Neticesinde Müsadere Edilirse Sigorta Bedelleri Verilmiyor Ecnebi bankalar büyük ihracatçı ve ithalâtçı ticaret müessese- fettişlerile beraber Ankara mekep-| lerine ticaret kredilerinin eskisi gibi açılmış olduğunu ve vaziye- tin normal şekli devam ettiği müddetçe kredi muamelelerme de- vam edeceğini bildirmiştir. İzmir — Akdenizde seyrüsefer e- den vapurların İngiliz amiralliğince kontrol edilmekte olması, ciddi bir vaziyet. ihdas etmiştir. Sigorta acen- teleri, İzmirden ihraç olunan mah - sullerin poliçelerinde kontrol halin. de müsadere edilirse harp sigortası makbul değildir” kaydinı ilâve et - mekte, bu kayıt hasebiyle de İzmir bankaları döküman © kabul etme - maltadin. Elâdise, piymenda etim - ya sebep olmuştur. İhracatçılar, va- Ziyeti Ticâret Vekâletine bildirmiş - erdir. İngiltereden siparişler geliyor İngilizlerle yapılmış olan ticaret anlaşması Üzerine İngiltereden mü - teaddit siparişler gelmeğe başlamış - tır. Londradan gelen mektuplarda teklifler yapılması ve şimdiden ihraç edilecek malların Hsanslarınin alın - ması bildirilmektedir. Türk — Rumen ticaret müzakereleri Yeni Türkiye - Romanya ticaret anlaşması için bugünlerde görüşme - lere başlanacaktır Rumen heyeti gelir gelmez Tophane salonunda görüşmelere başlanacak - tır. Sovyetler müsaade istiyorlar İhracatın meni kararnamesinden evvel Sovyetler tarafından satın alı- nan ve mukaveleye bağlanmış olan 12'bin balya yapağının ihracına mü. saade edilmesi Sovyet ticaret mü - messilliği tarafından “hükümetimiz « den rica edilmiştir. Hükümetin - bu müsaadeyi vereceği ve mümessilin de yeni kararnameyi öğrenmek üze. re tayyare ile Ankaraya gittiği ha - ber alınmıştır. Ticaret Vekâletinin kararı üzeri. | aşilmamiştır.” ! 8 — 330 . 331 ders yılr Hendek rüşti- yesinden aldığım şahadetrameyi Umum Harpta kaybettim. Rüştiye mektebinden mezun olduğumu tevsik için ne yapmas tiyam? C — Bir istida ile Maarif Vekâletine müracast ediniz. Vekâletteki O kayıtlar sayesinde şahadetname suretini çıkar» mak mümkün olmasa bile o mektebe devamının tesbit etmek mümkündür. İmtibana girerek ortamekten diploması da almak mümkündür, * $ — Kudret helvası nedir! C — Kudret helvesi Mani, Marnit denilen ve Liken adında tanınmiş ne- batlardır. Bu mebatlar çiçeksiz sınitıne dundır. Birkaç nevi vardır, (Placodlum. Jussif!i) nevi Beni İsnile yağan kudret helvardır, Yumurta şeklindedir. Mis- rn ve Habeşislanın cenup dağlarında yaşıyan Likenlerdir, 1828 senesinde İra- ne barsak ve mamulâtının fhracına müsaade edilmiştir. Amerikaya ihracat Amerika için, deri, yapak, tiftik, incir, barsak, kuru üzüm, tütün iste- nilmektedir. Fâkat mevcut anlaşma hükümlerine göte ihracatçılara prim verilmedikçe veya Amerika İle ta - kâs muameleleri yapılmadıkça “bu malların gönderilmesine İmkân gö - rülmemektedir. Ti A a e him bir ihracat merkezi olacak olan /" Amerikanın © piyasalarımizdon mel istemesini iyi karşılamışlardır Güllaç ve bamya ihracatı Mısır, Suriye ve o Yügoslavyaya ramazan münasebetiyle güllâç ve A. masya bamyası ihraç (olunmuştur. Susam, Mısır, keten tohumu ve kuş- yemi piyasâlarında düşkünlük ol - muştur. Susamlar | 1311, müsirler 3,30, ketentobumu 8,20 kuruştur. Piyasamiza 1229 ton buğday ge - tirilmiş yumuşaklar 5,20 - 5,26, sert. ler 4,15, kızılcalar 4,20 — 4,30 ku - Tuştan verilmiştir.. Pamuk (yağlar 34,20 « 38 kuruş arasındadır. Gümrük varidatı azaldı Avrupada harp İlârından itiba - ren geçen yirmi gün zarfında İstan. bul gümrüklerinin varidatı szalmış- $ır. Yirmi günlük varidat ikt'milyon- liradır, Geçen ayların ilk yirmi gün- lerinde ise İstanbul gümrük varidatı 5,5 - 6 milyon lirayı bulmakla idi, Yeni müvaridat Dün-limanımıza İsveç, o Norveç ve Holanda vapurları gelmiş bir hâyli ithalât malı getirmişse de bu malların henüz beyannameleri ve - rilmediğinden mahiyetleri henüz an- Ra ve şark vilâyetlerine de kudret hel- vası yağmıştı, Bu mıntakalara “yağan sevin yuvarlakça ve üzerinde beyaz le- keler olduğu görülmüştü. Bu newe Li cben esculantus derler. Bingöl mints- kasına yağan nevin Lecanora Esculanta olması muhtemeldir. Şekli, yuvarlakça, beyaz benekli ve 450 miligram kader geleh büyücekleri bulunabilir. 1845-1846 genelerinde Bursüya da kudret helvarı yağmıştır, Likenler çıplak ve çok yük- sek kayaların üzerinde yaşarlar. Kaya- Yarın ufalanmasna yardım ederler. Ter- kiplerindeki amtlası meddelerin bol- Tağundan lezzeti tatlıdır. Bu nebatlar ortak yaşıyan sembiyozik yani Alg ve mantar gibi iki nebatın birbirlerile vir- leşmesinden, kaynaşmasında gelmiştir. Şiddetli larla kayaların Üzerinden koparik fırınanın. sevkeltiği mmtakâlara çekire, kurbağa yağmuru gibi yağmaktadır. Fethi Başaran Defnedildi i Cenazede Büyük Bir Kalabalık Vardı Ölümü büyük teessür uyandıran Iş Bankası hukuk işleri servisi'şefi, be. den terbiyesi İstanbul bölgesi baş- kanı Fethi Başoranın Cenazesi dün merasimle kaldırılmış ve ebedi isti- rahatgahma bırakılmıştır. Cenazede başta vali Lütfi Kırdar olmak üzere İş Bankası, baro, sigor- ta şirketleri erkânı, «spor klüpleri delegeleri ve sporcu gençlikten mü. rekkep kalabalık bir kütle hazır bü. lunmuştur. İş Bankası, sigorta şirketleri, bü. tün spor klüpleri, baro, beden terbi- yesi genel direktörlüğü, İstanbul be- lediyesi, Fethiyi seven bir çok arka- dağları çelenkler göndermişlerdir. Mezar başinda * Fenerbahçe klübü ski futbolcü Ra- “ —Büyük bir insan, temiz bir ar. kadaş, müstesna bir * kabiliyet Kay« bettik. Buna her zaman ağlıyacak ve yanacağızt Türk gençliği adma bu aziz ölü. nün medfeni ve şerefli mazisi önün- de derin saygı ile eğilir, milesinln.ar- kadaşlarının, sporcu gençliğin sonsuz acılarını paylaşırım, (o sözleri ile bitirmiştir. K POLİS: Pendik Treni Bir Arabaya Çarptı Makinist Nevzadın idaresindeki Pendik « Haydarpaşa banliyö treni, dün Pendik geçit mahallinden geçer- ken bir öküz arabasına çerpmiştir. Kartalın Samandıra nahiyesinden Mehmede ait olan araba tamamen parçalanmış, öküzlerden birisi loko- motifin altında kalarak ölmüştür. Kazada, insanca zayiat olmamıştır. K Kırmış Limon iskelesinde Güzel İzmir an. barı müstahdemleri dün sabah anba- ra geldikleri zaman kasanın kırıldı- ğını ve içindeki#70 Hiranıp çalındığı. nı görerek polisi haberdar etmişler. dir. Yapılan tahkikat neticesinde, kasanın ayni snbarda çalışan Fet tarafından kırıldığı anlaşılmıştır. Pa, ralar suçludan tamemen istirdat e. dilerek sahibine iade olunmuştur. Yeşilköyde Hırsızlık Son günlerde Yeşilköye musallat olan bir hırsız şebekesi hemen her gün bir eve girip öteberi aşırmakta- dır. Hırsizlar en son olarak Doktor Saldin evine girmişler, 70 lira para ile bazı eşyalarını aşırmışlardır. Za- bıta bunları Yakalamak için lâzım gelen tedbirleri almıştır. EE Ad Berat Gecesi Istanbül Müftülüğünden: Eylülün yirmi sekizinci perşembe günü şa. ban ayının on dördüne müsadif ol. duğundan mezkür perşembe günü ak şami (cuma gecesi) Leylei berat oL duğu ilân olunur. 26.9.939 Ss I HABERLER Barbaros © dhtifali | Büyük Türk Amiralinin i Hatırası Tâziz Edilecek İ OYarın büyük Türk denizeisi Bar- baros Hayrettin için bir ibtifal yapı- lacaktır. Merasime kara, deniz kuv- vetleriyle, halk teşekküllerinden ay- rilacak cüzütamlar iştirak edecektir. Gündüz programı şöyle tesbit e- dilmiştir: 1 — Kara merasimine mektepler iştirak edecektir: a) Yedeksubay okulu, b) Deniz harp okulu, e) Yüksek Deniz Ticaret okulu, d) Parti teşekkülleri. TI — Yukardaki teşekküller me « rasim mahalli olan Beşiktaşta en geç 9,45 te mevki almış olacaklardır. Yİ — Teşekküllere ayrılan mev. kiler Beşiktaş © kaymakamlığındaki krokide gösterilmiştir. Merasime iş» tirak eflecek yukardaki teşekkülle - rin birer mümessili bugün saat 15 te Beşiktaş kaymakamlığında buluna « İcak ve ayrılan mahalleri (Beşiktaş İkaymakami ile bir kere gözden geçi seceklerâir. IV — Deniz lisesinden iki manga donanma müzikası fle beraber tür bede mevki alacâk ve meraslın baş* langıcında istiklâl marşı söylene $ tektir. V — Saat 10,30 da Türbenin bah- çesindeki donanma müzikası İstiklS) marşını çalacaktır. Marşı mektepler, crat ve halk da terennüm edecektir, O sırada hazırlanan direğe Türk bay rağı çekilecektir. Saat on (buçukta denizde bulunan hütün merakip dü- düklerini çalacaktır. VI—Marşı müt&akipsu rasiyle vilâyet, donanma komutan - liği, belediye, Parti ve isteyen diğer teşekküller maballi mahsusa çelenk koyacaklardir Val — Çölön« Konausun “Bula türbe bahiğesiinde bulunan iki man - ga deniz talebesi tarafından havaya üçer el fişek atılacaktır. Ve fişek a- tışını müteakip Barbarosun ruhunu tâziz içim bir dakika süküt edilecek- tir. YVIN — Evvelâ Vali ve Belediye reisinin bir hitabesini müteakip en genç deniz subaylarından biri tara - İfundan kısa bir nutuk söylenecektir. IX — Nutukları müteakip kıta - jar tarafından bir geçit resmi yapı - larak merasime son verilecektir. Almanların Yeni Bir Hilesi Semplon ekspresi muhtelif istas. yonlardaki tovakkuflardan — dolayı dün 3 saat rötarla gelmiştir. Gerek semplon ve gerek (konvansiyonel treni ile gelen yolcuların kısmı kül lisini Fransada tehsilde (bulunan Türk gençleri teşkil ediyordu. | Bunların anlattıklarına göre, Bul. İgaristanda Almanya lehine büyük bir propaganda faaliyeti vardır. Bir çok duvarlarda propaganda yazıla - rina tesadüf edilmektedir. İsviçre ve İtalyada yahudi ismi ve hüviyet varakası ile seyahat eden bir çok (o Almanlar yakalanmıştır. Bunlar hükümet tarafından şuraya buraya gönderilerek gizli istihbarat lerinde çalışmaktadırlar, âtideki TAKVİM ve HAVA 26 Eylül 1939 SALI Sunu ay o Gün30 Hzr ll Arabi: 1338 Rum 1335 Şaban: 12 Eyi: 13 Güneş: 531 — Öğle: 12.05 İkindi: 15.28 — Akşam: 1805 Yatan 1035 — İmeli Hava Vaziyeti Yeşiiköy meteoroloji İstasyonundan ah- nan malâmata göre, hava yurdun bütin Bölgelerinde kapslı ve yer yer yağışlı gec- miş, rüzgürlar şimeli iükametlen orta kuvvette exmiştir. Dün İstanbulda hava kapal ve yağışlı geçmis, rüzgâr şimalden saniyede 2 - 4 metre hırin ermiştir. Saat J4 de hava taz- yikı 10092 milibar İdi. Sühünet en yük- sek 18.5 ve en düşük 1344 santigrat ola- rak kavdedilmietir. 4