22 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

T Heyecan Uyandıran Bir Kitap Almanya Harbi o Kazanamaz Yazan: Prof. İvan Lajos ğe 44 vs ordusunun bugünkü kıy. metini işaret ederken yeni harplerde mühim bir eleman olan halktan da bahsetmemiz lâzımdır. © — Saklanamıyacak bir hakikattir © ki, Rus ahalisi, bilhassa köylüsü Sovyet rejimine ihtilâlin ilk gün- © İerindeki kadar içten gelen bir mu- habbetle merbut değildir. Buna “ mukabil, yine saklanamıyacak bir © hakikattir ki, 1914 teki Çarlık re. jimi bugünkünden daha üstün ve halka daha müsait bir idare değil © di.O çarlık Rusyası ki Umumi Harp ten evvel Japonlarla yaptığı mağ- lüben neticelenen harpten sonra a- halinin ayaklanacak kadar hoşnut- suzluğunu kazanmıştı. 1905 te ha- tarı sayılır bir ihtilâl de başlamış- © tu Çar idaresi o ayaklanmayı sün. gü ve kurşun kuvvetile yatıştıra- © bilmişti. Halkın bu hoşnutsuzluğu için için devam ettiği sıralarda baş- ayan Umumi Harpte Rus orduları mükemmel bir surette dövüşmüş- —lerdi. Yani halkın ihtilâle başlıva- cak kadar memnun olmadığı sıra. « larda da silâh altına alınmış olan- “lar idareye karşı duydukları kini, cephedeki vazifelerini ihmal ede- rek almıya kalkışmamışlardı. Bu “ büyük misal de gösterir ki, vatan hizmetinde Rus halkı mutidir ve > orduda cesaretle döğüşür. Umumi Eserin muharriri Macar Profesörü İvan Lajos © Bu mühim eserin ilk tercüme makalesini dünkü nürhamizin yedinei sayfasında verdik. U- mumi bir harp patladığı tak- dirde harbin neticesini ve mih- vercilerin mağlübiyetlerini ha- sırlıyacak anasırı ve sebeple” Tİ Alman eserlerine istinat e- derek tahlil eden Macar Pro- feşörünün bu. eserinin esaslı kısımlarının tamamını srrasile tercüme etmekte devam ele- ceğiz. Eserin kiyretini ve fikirleri nin doğruluğunu, istinat etiği malümatın ehemmiyetini te- Muhakkak olan bir şey varsa, 1901, 1913, 1914 tevellütlü efradın Umumi Harpten evvelki ağabeyle- rile kıyas edilemiyecek kadar ta- Jim hususunda zayıf kaldıklarını kabul etmek lâzımdır. Kanaatlerinin askeri kıymeti in- kâr edilemiyecek olan Alman mü. tehassısı Muhlner gsentwiklung unter Kriegvirehaft- liehen gesichtspankter,, edi ese. rinde mecburiyeti askeriyenin bir kaç sene kaldırılması ve harp tele- fatı yüzünden sınıflar arasında yap» tiğı boşluğu yazdıktan sonra şu dik kate şayan adetleri de ilâve ediyor: “1933 senesinde, yirmi yaşını doldurmuş, © hizmete girebilecek halde hazır, 607,000 genç vardı. 1934 senesinde bu adet 600,000 © düştü, Mecburiyeti askeriyenin kabu- lü ile bu yekünun 465,000 e ka- | ir. Hiç şüphe yok ki kredi şartlarının sı tebliğ ediyor: ticaret ve kredi anlaşmasına tahsis eylediği başmakalesinde diyor ki: içtima devresinde enternasyonal vâ- ziyetten ve Sovyetlerin harici siya- setinden bahsederken, manya ile Sovyetler Birliği arasında cereyan etmekte olan ticaret ve kre- di müzakerelerinden bahsetmişti. şebbüsü ile başlanmış ve 1938 den- beri miştir; Bugün müzakereler muvaffa- kiyetle neticelenmiş bulunuyor. nu kaydetmek gerektir ki, reler sırasında bilhassa Alma! “Bevolke run | le Sovyetler arasındaki siyasi müna- sebetlerin gerginliğinden doğan cok müşkülât çıkmıştır. Bununla be-| raber, her iki taraf da ticaret müna- #ebetlerini kâfi derecede arzu — gösterdiğinden müzakereler nihayet müsait bir ne- ticeye varmıştır. velkilerden daha uzundur ve vasati olarak yedi senedir. Yüzde otuzu 6 | buçuk sene sonra, yüzde kırkı yedi sen sonra ve geri kalan yüzde otuzu da yedi buçuk sene sonra ödenecek- Sovyet Alman Ticari Münasebatı Moskova, 21 (A.A.) — Tass ajan- İzvestin gazetesi, Sovyet - Alman Yüksek Sovyet meclisinin üçüncü Molotof, Al- Bu müzakerelere Almanların te- irçok inkrtalarla devam edil- iyileştirmek hususunda | Bu defaki mali kredinin vadesi ev. İkimseyi tevkif etmiştir. Bunların a. 22-8-939 Gerginlik Arttı Başı 1 incide Varşovadan bildirildiğine göre ya- ri resmi Gazeta Polska Berlinden şu malümati almıştır “Salâhiyettar Berlin mahfillerinde hasıl olan kanante göre, Hitlerin 27 ağustosta söyliyeceği nutuk sansas- yonel bir mahiyet arzedecektir. Hit- ler bu nutkunda ya 5 mayıs tarihli Polonya muhtırasına bir cevap vere- cek, yahut ta arkasındaki bütün köp- rüleri yıkarak şimdiki buhranı son haddinde gösterecektir. Diğer taraftan Danzigten bildirildi Bine göre, Prusya ve şarki Almanya! hukukşinasları kongresi bugün Na zır Franek'in riyaselinde nasyonal sosyalist ricalinin iştirakile Gopot'da açılmıştır. 25 ağustosa kadar devam edecek olan bü kongre esnasında Almanya- nın Danzig üzerindeki taleplerinin hukuki cephesi tetkik edilecektir. Varşova gazetelerinin Memelden aldıkları haberlere göre, Gestapo, son günlerde Memelde yüzden fazla rasında, nasyonal sosyalizm aleyhta. rı bir teşekkül vücude getirmiye te- | şebbüs etmekle suçlu bir çok şenç| Hitlereiler de vardır. Berlinden alınan haberlere göre, Almanyadaki Polonyalılar birliği, 18 ağustosta Almanya Dahiliye nezare- tine bir muhtıra vererek 17 mayısta yapıları sayımda tatbik edilen usuller mevzuubahis edilmiş ve bu usullerin dar indiğini ve müteakıp seneler. | müsait kılınması, müzakerelerin bir de ayni düşüklüğü muhafaza et- tiği müşahede edilmiştir. 1937 de davete icabet eden efradın adedi, 31 1938 de 325,000 idi, 1938 de harp telefatımın yavaş yavas telâfi edildiğini birdenbire görü. len yükselme ile anlamış olduk. Silâh altma girenlerin o yekânu, | 485,000 i buldu, İ aşka bir şey yapmayıp, muh- telif tahminlere sapmadan mukavele akdi yolundaki müşkülâtın aşılahilmesi kil Sovyetler birliği Almanya piyasasına siparişte bulunmayı ve kredi alma- yı kabul etmezdi. Çünkü Sovyetler bugün bundan beş, altı sene evvelki için esas şartı teş eylemiştir e Aksi © takdirde vaziyette bulunmuyor. Diğer taraftan “Pravda gazetesi, bugünkü başmakalesinde, Sovyet — tatbiki yüzünden Almanyadaki Po- lonya ekalliyetinin suni bir surette çok azalmış olarak gösterildiğini kay- deylemiştir. Pat ajansı, bazı Polonyalı askerle. rin kaçtıklarını ve Almanyays iltica eylediklerini bildiren şayiaları kati surette yalanlamaktadır. Almanların Lehistan aleyhindeki son neşriyat mücadelesi devam et- mekte ve Alman gazeteleri Lshistan- da yaşıyan Almanların çektikleri si-! kıntılardan uğradıkları işkenceler- den ve fena musmelelerden bahset. rafından da yapılabilir. Bu takdirde de İngilterenin Polonyaya otomatik bir surette yardım edeceğinden şüp- he etmemelidir.,, Yarı resmi Leh gazetesi olan Poslka bugün neşrettiği bir yazıda sivil halkı melhuz bir harbe karşı müteyakkız bulunmıya davet etmek. te ve her aileyi iki haftalık erzak tedarik etmelerini tavsiye eylemek- tedir, Mohemya ve Moravya hudutları kapatıldıktan sonra, Polonya asker- leri yolları ve köprüleri dinamitle- mişlerdir. Polonya Bohemya ve Mo. ravya hudutlarında Teschene mınta- kasında büyük kuvvetler tahşit ey- lemektedir. Diğer taraftan Polonya müfrezeleri Julbumau istikametinde ilerlemekte ve siperler kazılmakta. dır. Polonyada hudut muıntakalarında- ki Almanları tevkif edildikleri Ber. linden bildirilmektedir. Ortada İki Yol Var Nevyork, 21 (A.A) — Nevyork Herald Tribuna gazetesi bugün Av- rupanın istikbali hakkında pek bed- binane mütalealarda bulunmakta ve Hitlerin demokrasilerin azmi karşi- sında eğilmektense, her ne bahasına İolursa olsun mücadeleyi kabul ede. ceğini yazmaktadır. Bu gazetenin zannettiğine göre, demokrasiler boyun eğmediği takdir. de Hitler pek alçakça olacağı için ya- pılmasına imkân olmıyan bir ricat i- le askeri bir hareket şıklarından bi rini tercih etmek ıztırarında kalacak. tır, Hitlerin vereceği böyle bir karar. dan doğacak buhran pek yakındır. Uzun müddet geçikemez. * Paris, 21 (A.A.) — Amerika Bir leşik devletleri Posta pazırı Farley, bu sabah gazetecileri kabul ederek Avrupadaki seyahatinin hususi ma- hiyette bir istirahat gezintisi oldu - ğunu söylemiş, Polonya seyahatin. den, Polonyanın azimkâr kalmıya ka. yar vermiş olduğu intıbasnı elde et- : Li ie İAlman müzekerelerinin tarihçesini | mektedirler. Lehistan hududuna gi- Harpteki Rus mağlübiyetinin se- girmeme mi ekini sadece yukardaki yekünları alıp ©65İ yaptıktan ve imzalanan müukeyelenin ii yek muhabirle, Lehlilerin e am e “ beplerini eserimin başında izah et- Bu esec meşredildiği veiik A1 moderen bi harp sıktığı takdirde ledilkkenas0nııMlivasi | â gösteren“huçoır emareye Fastger dm erikaya döndüğü zaman YEL em erer ay meli nezdinde enerjik bir te“ lem genç efradın 1,943,000 &dedin- | içinde doğan Sovyet - Alman ticaret | me ir, » kaydeylemiştir. N “ti lüzumsuz görüyorum. i di yeni) ai ç er pacağın! iş : Salaş mi şebblse girlşerek kitabın Kg de olacağım çabuğak bülüruZ. ve kredi mukavelesi bu gerginliği ve| Bu yüzden Almanların vaziyete Gece Peled Bu itibarla, bugünkü - İatılmmasını. istemişti o Macar Bundan sıhhi vaziyetleri dola - | bu havayı hafifletecektir. Bu muka- | vahim bir mahiyet vermek için bu saky Peştede “sunun malik olduğu teknik imkân- © larla berabör mücadele kabiliyeti. demi mem- Londra, 21 (Hususi) — Peşteden hükümeti de Almanyaya, €- verilen haberlere göre Macar ajan. a yısile cephede hizmetleri elverişli olmıyan veya rağ mir. de çıkan “Dercinzige Sehutz satılmakta devam etti. gırılanlardan harp edebilecek kıs. mı davet edilen sınıfın yüzde yet- Londra, 21 (Hususi) — Almanya. Gerek İngiltere ve gerek Fransada. #ktıban edildiği o kaydedilen p , “ni, halkın ağ ir k Parçaların hakikate muvafık iv iş münasebetlerin iyileşmesi sa-| Mareşal Göringin gazetesi olan Na-| sı Kont Teleky Çsâky'nin mazuniye- ei day m DAME A Şunu da ehemmiyetle kaydet. | hasında'da mühim bir ömil olarak te-| tional Zeitung bugünkü başmakale-| tinden geri döndüğünü ve vazifesi “büyük bir hata olur. kitabın neşir sahasından Ksl- mek lâzımdır ki, silâh altına çâ- İ barüz edebilir. sinde diyor ki: ne başladığını bildirmektedir. aziyeti sevkulceyşi bakımdan dırlacağı cevabını “vermiş. $ gırılan Alman efradının çürük ve |... -İ ine girdiğimiz. hafta Danzig| » Başvekil Kont Telely, Kont Cssky * tetkik edersek, Rusyanın yıldırım $ Aradan inler. ge BAE $ gayri müselih olmya mahkâm ie İşime girdiğin ba as a borne derki kabul etmiş. Ha harbi ile mağlüp edilmesine im- a İn Mar ; B'kaşmının niebeti san seneler | | Mühim Haberler | (esen Si nda da mutlak | riciye Nazır, bu görüşmede Başvekil. kâr, olmadığını anlamış oluruz. nün Alman kaynaklarından çok artmıştır. Bu sebepledir ki, 985 da le bir karar getirecektir.” le Alman ve İtalyan devlet er 1937 Iktbaş ettiği parçaları tekzip ve 936 senelerinde silâh altına ça- . rile yaptığı hususi mükâlemeleri İN Ein generali Metsch e e İki Milyon Asker Seferber "Vaziyet Vahimdiru İng all veri Diğer taraftan Alman istihbarat dan alınan en son haberlere göre, manevra maskesi altında yapılan 58- ferberlik ileri bir merhaleye ver- “gezen dic Niederbage - cine Fu- ke ki ciddi gazetelerin hepsi, beynelmi- anu mit itz,, baş. 5 lel vaziyetin vahamet arzettiğini olan meşhür Ludendoti 1936 da bürosu neşrettiği bir tavzihte Ar miş beşini geçmemiştir. Bunu di- manyanın Macarisanı tazyik ettiğine ğer bir şekilde şöyle izah cdebili- “lıklı eserinde Rus ordusunun yil 'dırım harbi ile mağlüp edilemiye. ceğini şu şekilde izah ediyor: “Rusyanın bitmez tükenmez a- razisi, nüfusu ve tabii iptidai maddeler kaynaklariyle zapte- dilemez bir memleket olduğu. nu bundan yüz sene evvel Cla- uswiiz'in anladığı ve tasdik et- tiği gibi biz de kabul etmeli- yiz. Yeni bulunan havai silâklar i- se, Rusyanın bu tabii rüchanı. nı bir kat daha arttırmış ve Mer- kezi Avrupanın pek kolay ve zayıf vaziyetine mazaramm o Rus- yanın Avrupaya karşı olan faj- kiyetini bir misli daha arttır- © miştir, İşte bizim sevkülceyşi © müşkülümüz bu noktada dü- gümlüdür.,, © Avrupanın şarkındaki askeri ve- © giyetine hasrettiğimiz bu satırlarda Polonyanın fevkalâde yüksek mâ neviyatlı mükemmel ordusundaı b #metnek mümkün müdür? © Bugünkü Polonya ordusunu, 914 te © Rus kıtaları içinde çarpışan bölük. lerile, yahut İtilâf devletleri kuv- “vetlerine iltihak etmiş gönüllü müf- “ rezelerin kıymetile mukayese et- mek imkânı yoktur. Almanya bu- “dutlarına karşı set çeken asri teğ. © hizatlı şimdiki Polonya müdafaa “hatlarının da 1914 teki şeklinde te- lâkki edilmesi katiyen caiz de - .gildir. Askeri mütehassısların ekserisi, seni harpte de kalabalığın, yani "askerce adet faikiyetinin nibai rol nıyacağını kabul etmişlerdir. U- m Harpte ve harpten sonra Al- man erkânı harbiyesinin en mü. “fuzlu ve en iktidarı başlarından intişar eden eserinde: “Adet faikiyeti ekseriya harp- ie kati neticeye ulaştıran un. surdur,, Bunu: unutmak ve lü- zumunu bütün ehemmiyetile id- rük edememek büyük bir hata- dır, Yekünun ehemmiyetini bü- tün şümuliyle tasdik etmemiz Tâzımdır,, Diyor. Ve Alman efradının bü- yük bir kısmının Umumi Harbe kâfi derecede yetiştirilmiş sağlam bir talim ve mümaresâye sahip o- larak girmediklerini kaydediyor. B'" noktal nazara göre, Al - manyanın bugünkü vazlye- & Umumi Harptekinden çok daha düşüktür, Ancak 1900 tevellütlü efrat Umumi Harbin son senele. rinde tecrübe ve talim gören son sımf olmuştur. Ondan sonra Almanya mocburi- yeti lâğva mecbur kalmış ve sn- cak 1935 de mecburiyeti askeriye- yi resmen kabul edebilmiştir. Va. kıa muahedelerle menedilen mec- buriyeti askeriyeye rağmen AL manyâ harpten sonra ve bilhassa Hitler rejiminde gençlerine gizli- ce talimler yaptırmıştır. Fakat öy- le yapılan talimlerle elde edilecek neticelerin harpte bir kıymet ola- tak kale alınmasının ne kadar doğ. ru olacağını mütehassıslarına bi- rakırım. Yalnız resmi mecburiyeti askeriye içinde her sene silâh altı. na alınan efradile hazırlanmış 0- lan Umumi Harpten evvelki Alman ordularının lüzumu ve istediği ka- dar talim ve tecrübe görmemiş ol- duğundan Ludendorfun seserinde şikâyet ettiğini hatırlatmak iste « rim, riz: Alman gençlerinin askerlik ço- ğına gelenlerinden ancak yüzde yet- miş beşi silâhlı olabilecek halde- dir. Bu vaziyet, son seneler Al manyada çekilen yoksuzluk ve gi- da şartlarının kifayetsizliği yüzün- den daha fenalaşmıştır. Filhakika, Alman gençliğinin mecburiyeti askeriye olmadığı se- nelerde de İzci ve spor teşekkülleri namı alfında askerliğe hazırlandık. ları malümdur. Fakat yeni silâhla- rin kullanılması, mimaresesi ve bir ilim ve İhtısas haline gelmiş bu- Junan bugünkü harp talimlerinin olgunlaşması öyle sivil teşkilât i- çinde kısa bir müddette meydana gelecek şeylerden değildir. 'u kanaate general Metsch bir makalesinde tamamen iştirak ederek, Almanyada “mec- buriyeti askeriye, olmadığı zaman» larda yapılan sivil ve gönüllü teş- kilâtın talim ve terbiyesi için sar- £eğilen gayretleri “boş emek,, di- ye tavsif etmektedir. Yeni harplerde adet faikiyetinin hayati bir rol oynıyacağı Alman- yanın en salâhiyettar askerleri ta- rafından ve Ludendorf gibi bir er- kâm harp reisince kabul edildiği. ne göre, Almanyada silâh altına ça- ik efradın şu yukardanberi izah ettiğimiz shvallerine mukabil ayni esnan erbabının Fransada pek mükemmel talim ve terbiye gör « müş bir vaziyette bulunduğuna da dikkati celbetmek icap eder. * Bu serinin müteakıp kısımları. Bı üçüncü makalede okuyacaksı. Bız.) mıştır. En son tahminlere göre AL manların silâh altındaki askerlerinin sayısı iki milyonu bulmuştur. Bu askeri faaliyet azami derecede gili tutulduğu halde Prusyada eli silâh tutan her insanın silâh altında bulunduğu anlaşılmaktadır. Lehistan hududu üzerinde askeri faaliyetler, söylemekte birleşiyorlar. Fakat ayni zamanda İngiltere ilo Fransanın bü- tin metanetlerini muhafaza ettikle- rini ve vaziyetlerinin de son derece sarih olduğunu söylüyorlar. Gazetelerin büyük ekseriyetinin sandığına göre, yarınki nazırlar top- lantısında yeni bir deklârasyon yan! göze çarpar bir mahiyet aldığı gibi Ren üzerindeki askeri fasliyetler d6 | yar verilecektir. ayni vaziyettedir. Bu akşam Kolon ve Saz hudut şehirlerinde büyük tay- 'are manevraları yapılmakta ve Şe. hirler tam karanlık içinde bırakıl - maktadır. Lehistandaki İngilizler Londra, 21 (Hususi) — Varşova- dan bildirildiğine göre, İngiliz kon- solosu, Lehistanda bulunan bütün İngiliz tebaasının Lehistandon ay- rılmalarını istemiştir. Londra maha- ti bu haberi henüz teyit etmemiş” tir. Tayyare İnşaatımız Arttırılacak (Başı 1 incide) vetlerine alt icap eden bütün malze- meyi temin edebilmek üzere geniş krediler açmıya karar vermiştir. Bu itibarla Londrada epey müddet ks- lan askeri heyetimiz milli müdafaa- mızın İhtiyacı olan bütün hususatı süratle tedarike imkân bulacak bir vaziyet elde etmiştir. Bu arada tay- yare inşaatımız arttırılacak ve bunun için icap eden tedbirlere derhal baş- vurulacak ve bu işe tahsis edilmiş 0- askeri müesseselerimiz süratle lan tevsi ve takviye edilecektir. kere daha sarih surette izahina ka Daily Telegraph diyor ki: “Diplomatik mahfillerin kanaatine re, bu seneki buhran geçen sene- kinden çok başkadır. Zira geçen sene son dakikada hummalı bir surette plânlar vücude getirmek mecbüriye- & karşısında bulunulmuştur. Halbuki bugün siyasetimiz tayin olunmuştur ve plânlarımız tamamdr.., Nevs Chronicle diyor ki: “İtalyanın. Polonyayı Almanya İ- le doğrudan doğruya müzakerelere girmiye sevk için Vatikan tarafırdan pılarak ingiliz harici siyasetinin bir! dair dolaşan haberleri tekzip etmek- tedir. Büro şöyle demektedir: “Almanya ile Macaristan arasında siyasi, tarihi ve coğrafi sebeplere müstenit siyasi bir teşriki mesai mev cuttur. Kont Csaky Macaristanla Al manyas arasında kafi bir mutabakat görülebileceği noktasında hiç bir şöp heye yer bırakmamıştır. Ciano Acele Döndü Roma, 21 (Hususi) — Arnavutluğu ziyaret eden Kont Ciano ziyaretini yarıda bırakarak Romaya dönmüş ve derhal Sinyor Mussolini tarafından kabul olunmuştur. Bir habere göre, İtalyanın Berlin sefiri Attolico da Berlinden gelerek bu mülâkatta ha. ır bulunmuştur. D.NB. ajansı Hitlerin İtalyanın Berlin büyük elçisi Attolicoyu kabul etmiş olduğunu ve Attollconun Hit- lere Salzburg görüşmelerinde bahis mevzuu olan meselelere İtalyanın ver yapılan tazyike yardım ettiği muhak 'kaktır, Fakat İngiltere, bu uzlaştır. ma tazyikine müzaheret etmiyecek- tir. Diğer taraftan şurasım da unutma- malıyız ki, İngilterenin verdiği ge- rantiyi harekete getirebilecek bir va ziyet, Polonyaya karşı Macaristan ta- maa Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Sosyetesinden : Fabrikamızda Şişe kalıpları üzerinde hâk “Gravür, işleri yaprağı müktedir ehliyetli bir San'atkâra ihtiyaç olduğundan Taliplerin Pa- şabahçede kâln Fabrikamız müdü: diği menfi cevabı tevdi eylediğini yar Tanlamaktadır. * Londra, 21 (Hususi) — Belçika ka- binesinin toplantısında harici vaziyet hakkında malümat veren Hariciye Nazırı, Oslo misakına bağlı devletle. ri içtiman davet ettiğini söylemiştir. a rlüğüne müracaatları ilân olunur.