22 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

22-8. 039 22 Ağustos 939 TAN ABONE BEDELİ Ecnebi 200 Kr. s9 © 300 300 1 Sene 8 Ay » say 1Ay Milletlereram posta Jitiadna dabi) olmıyan memleketler için abone bedeli müddet esrasiyle 30, 16, 9 4,8 liradır. Abone bedeli peşirdir. Adres değiştirmek 28 kuruştur. Cevap için mektuplara 10 Kuruşluk pul) ilâvesi lirimdır. LL 114m8 İstanbul Üzerinde Yapılan Taarruz Tecrübeleri ya havadan yapılabile- cek taarruzların birincisi ye pıldı. İkincisi yapılmak üzeredir. Bu küçük tecrübeden alısiacak ba za pratik dersler vardır: Evvelâ memnuniyetle gördük ki; halk, verilen direktiflere riayette â- zami dikkati göstermiştir. Düdükler galmıya başladıktan beş dakika son- ra, sokaklarda kimse kalmamış, her- kes başını bir damın altına sokmuş” tur, Buna mukabil, vaktiyle ve zaman zaman hazırlanmış olmamanin meti- cesi olarak, pasif müdafaa tertiba. tında bazı eksiklikler görülmüştür. Tayyarelerin gelmekte olduğunu haber veren canavar düdükleri şeh- rin her tarafından işitilmiyor. Va- pur, ve fabrika düdükleri de bu işi görmeğe kâfi gelmiyor. Binaenaleyh ihbar işinin daha iyi organize edil- mesine İhtiyaç vardır, kanaatinde. yiz vw . * Fökat en mihim noksan, halkın sığınaklar hakkında kâfi derece ma- Iimat sahibi olmamasıdır. Fulerimizde ve apartımanlarımız. yapılan yeni binalarda bile, Beledi- yenin plânı tasdik ederken, sığınak yapma ( mecburiyetini" koymasına rağmen, hiç kimse sığınak yapma- mıştır. Alelâcele ve uydurma bir se- kilde bodrum katlarında yaptırıla. cak sığınıklardan ne derece istifade edilebileceği ise şüphelidir. Onun İ- çin umumi sığınak yerlerinin büyük ehemmiyeti vardır. Bizce bütün ca. miler, bütün kiliseler tabit birer sı- ğınak yeridir, Halkı çerçöpten kah- ve köşelerine, ahşap binalara iltica- ya mecbur bırakmamak için, hu sr. ğınak yerlerini tesbit ederek halka ilân etmek, ve bu sığınaklara giden yollarda istikameti gösterir büyük oklar çekmek faydalı olur, * Pasif müdafaa tertibatında ©- hemmiyet vermeğe mecbur olduğu. muz bir vasıta da gaz maskeleridir, Filvâki İstanbul zehirli gaz hücu- muta en az müsait olan şehirdir. Fakat halk arasında sırf panik yap- mak için düşman tayyarelerinin ka: labalık yerlere atacağı bir kaç gaz bombası, bir kaç yüz kişinin zehir. lenmesine sebep oluzsa, bunun bü- tün şehirde tevlit edeceği aksülü. mel büyük olur. Onun için, Avrupa- da cepheye yakın bütün şehirlerde yapıldığı gibi, halkın gaz maskele- riyle teçhizi zaruridir. Bugün gaz maskelerini Kızılay altı liraya satıyor, Beş, altı nüfuslu Bizde Casuslugun lan) modern ve tehlikeli casusluk tarzı olan Sabotaje için harp halinde bi- | Yazan: Nizamettin Nazif le gösterilen cezalar hep nisbeten laylaştırmak veya Türkiye dev- hafif şeylerdir. Ceza kanunumu- zun ikinci kitabında (Devletin şah. letinin askeri hareketlerine zarar vermek maksadı ile yabancı ile siyetine kazşı cörümler) e ait olan | birinci babın birinci faslında (dev- anlaşan veya bu maksatlara matuf filler işleyen kimse on seneden letin arsulusal şahsiyetine karşı) olarak gösterilen cürümlere 134 ve aşağı olmamak üzere ağır hapis cezasile cezalandırılır. 137 inci maddelerde gösterilen ce- zalar da yine hep bu kabil şeyler- Harp zamanında düşman devlete iaşe maddeleri veya Türkiye dev- dir. Acaba Bulgaristan hali sulhte letinin zararına kullanılacak mad- deler temin eden kimse ilk... beş değil midir? seneden aşağı olmamak üzere ce- ğe ay evvel İzmirde As ğır Ceza mahkemesi Trakyada tutulan bir casus şebekesi hakkında verdiği kararı tefhim etmişti. On on beş gün evvel de ayni mahke- menin, yine Trakyada tutul- muş olan iki casus hakkında verdiği bir kararı gazetelerde okuduk. Bundan cıkan neti- ce, İster teşkilât halinde ister ferd halinde calışsınlar, bu memleketin herhangi bir ta- rafında bir casus veya casus- ların cok dikkatle. zekâ ve bilgi ile calışan gizli ve acık emniyet ve zabıta müessese- lerimizin pençesine ergeç düş tükleridir. Bizim, Contre esplannaze teşki- lâtlarımızin, muasır medeni bir memlekete lâyık bir kudret oldu- ğuna imanımız vardır ve gördüğü- müz devamlı muvaffıkıyetler bu imanı devamlı surette tahkim et. mektedir. Binaenaleyh kalemi ele ülmak- tan maksadımız, biribirini takip 6- den bu kararlara dayanarak casus- lara karşı, bu milli müesseseleri- mizin bir kat daha dikkatli olma- larını tavsiye etmek değildir. On- Jar vazifelerini biliyorlar ve ya- pıyorlar, Fakat ortada bir mesele var: Ağır ceza mahkemesinin verdi. Xi her iki kararda müerimlere sayin Bulger mahkemesi “Bir yabancı devlet menfaatine casusluk ettik- leri iddiasile huzuruna çıkarılan İ- ki maznunu,, şu cezaya müstahak görmüştü: Ölüm... 'Tesadüflün ne tuhaf bir elivesi. dir ki, bizim mahküm ettiğimiz ca susların milliyeti Bulgardır ve Bul- gar mahkemesinden ölüm kararı a- lanlar ise Türktür, 1930 uncu Milât yılında bir ca- susluk, şu devlet hesabına veya bu devlet hesabına Bulgaristanda keş. fediliyor. Hâkim karşısına çıkarı” lan suçluyu yıldırım süratile ida- ma mahküm ediyor. Ayni yılda iki cnsus şebekesi hakkında en Ikna edici delillere dayanarak Türk hâ- kiminin verebildiği karar şudur: Beş yıl. Verebildiği diyoruz. Zira hâki. min his İle değil, kanun maddele. rine dayanarak hüküm verdiğini biliyoruz. yi Şüphesiz Bulgar hâkimi de ka- .nrlarım ayni süretle vermekte » dir. Demek ki, Bulgar hâkimi e- Bulgar gazetelerini okudukça komşumuzun dünyanın bütün mil. letleri ile hali sulhte olmadığını sanmıya imkân yoktur. Demek ki, Bulgar hâkimi casus. Huk cürmünü sulhte dahi ölümle cezalandırmak vasıtalarına malik- tir ve bizim hâkimimizin bu vasi- talara malik bulunmaması muhak- kak ki, bizim bir elesikliğimizdir. Düne kadar casusa ölüm cezasını #ncak hali harpte tatbik eden Fran- sa, kanunlarım değiştirmiştir. Sulh halinde dahi ölüm cezasını tatbik ettiğini görüyoruz. Almanya, castısluğun (Ç) sini gezince baltayı indiriyor. İtalya ha. keza cezalandırılır. 2 — (Madde: 130) Harp zama- nında devletin silâhlı kuvvetleri- nin veya ahalinin ihtiyaçları için devlet veya diğer bir âmme mü- essesesile iş yapıp iltizam ettiği taahhütleri kısmen veya tamamen ifa etmiyen kimse üç seneden on İ- ki seneye kadar mahküm edilir. 3 — (Mad 33) Devietin em- niyeti veya dahili veya beynelmi- lel siyasi menfaatleri icabından 0- larak gizli kalması lâzim gelen malümatı siyasi veya askeri casus” luk maksadile istihsal eden kim- se on beş seneden aşağı olmamak imdi burada bir nokta vor: Biz bu kanunu İtalyadan almıştık. İtalya bunu tebdil ettik- ten, bu kanun ile casusluğa karşı kendisini müdafaa edemediğini an- Jadıkktan sonra bizim bu metinlere sadık kalmamızın nasıl bir sebebi Il hapisten ki eeza kanunundan le bir z b edilen ceza ancak beş yıl hapis lindel nunündan böyle bi üye gk elli Aa olabilir e j Beş yıl ağır hapis cezası ufak (| labiliyor. Bizimkiler slsmiyor, Şifaki batlerde ölüm cezası veri Kali Ki, Casusluk, Vugün, bu bir ceza değildir şüphesiz. Fakat Dünyanın bugünkü şartları için, — Tir kanunun yapıldığı günlerde oldu- Bundan çok daha büyük bir tehli. ke olmuştur. Kanunlarımızı tehlikenin artışı nisbetinde yeni müeyyidelerle tah. kim etmekten daha tabii ne ola- bilir? Kim der ki sulh içindeyiz? Yahut kim der ki, bugünkü sulh, mevcut kanunumuzun yapıldığı günlerde vazı kanuna hüküm olan şartların sulhüdür? Avrupada Tehlike Noktaları 1 izlel Alman orduları başku- mandamı Ven Bravehitseh.) Dansiçin Nasi ilderi Förster;| Düseldor!"da mühimmat fab. son söylediği mutukta, kur.i rikaları ömelesine söylediği ulma saatinin yaklaştığını bir nutukta © demiştir ki: söyledi. Buna mukabil Le- “Hitler, bizden son fedakâr histan radyoları ve matbuatı hığı istediği takdirde bun: “Lehistanın yalniz bir tarn- Peki le a,, ver diyen bir sulh tanı- rim SADA. a İmndığını anlattılar. Alman- a a anma lar Danzige mühimmat gön- Almanya ve İtalya Harici-! ye Nazırları Salzburg'da top- fem devam ediyorlar, lanarak, Almanya İle İtalya. nın Danzig, Macaristan ve Yugoslavya meseleleri tze- frinde mihverin münasebetle. rini tezahür ettirmek için, ie rüştüler, dünyanın içinde bulunduğu şart- lara bakarak bü cezayı kefeye ko. yunca ağır bulmak ta asla mümkün olamıyor. de bu tezat öyle bir dehşetle te barüz ediyor ki, bir an evvel ar- tadan kaldırılmasını düşünmekten daha tabii bir şey olamaz. 1 — Fil Türkiye ile harp halin- de bulunan bir devletin menfaati namına işlenmişse. 2 — Fül devletin harp hazırlık. larını veya harp kudret veya kabi- liyetini veya askeri hareketlerini tehlikeye koymuşsa, G örülüyor ki, düz casusluk 4. çin hali sulhte verilen ce- zalar hep 5 — 15 yıl arasında dö- araza, İzmir ağır ceza inah. kemesinin verdiği son ka- rarın neşredildiği gazetelerde bir Bulgar mahkemesinin “iki casus,, hakkında verdiği bir karar da A- jans haberi olarak neşrediliyordu. izim ceza kanunumuzda ca- susluğa taallük eden mad- delerden bazıları şunlardır: 1 — Madde: 129) Harp zama- nında Türkiye devleti zararına düşmanın aşkeri hareketlerini ke- “. ALMANYA Bir kısım Alman askerleri, lovakya hududu üzerinde toplanmıştır. Bu üskerler, Cenubi Lehistan ve Maca K e” ROMANYA ayak ve fakir ailelerin bu parayı vermeleri- ne imkân yoktur. Mümkünse fakir halka gaz maskelerini bedava dağıt- manın bir yolunu aramalıdır. Bu bir müdafan meselesidir. Askeri, müda. fan silâhlariyle teçhiz ettiğimiz gibi, halkı da müdafaa vasıtalariyle teç- hiz etmek zaruridir. Bu zarureti hükümetimizin ehem- miyetle nazarı dikkate almasını di. leriz, Diyarbakırda Yangın Diyarbakır, 20 (TAN — Harebe çarşısında Mehmedin kahvesinde sa- at 23,30 ve 24 ürasında bir yangın çıkmış ve iki dükân yandıktan sonra söndürülmüştür. Halik korkudan iç çamaşırları ile sokağa dökülmüştür. ... arr erta ristanı tehdit ediyor, Alman askerleri ve #mele- si Siegfried hattını, tuğyanla. rın tesirinden Ve zararından! korumak için çalışıyorlar ve İyeni istihkâmlar kuruyorlar. İtalyanların o Arnavutluğa ıkları askerler, Yunanis. an ve Yugoslavyayı tehdit iyorlar, Harp vukutnda İ- alyanlar, İngiliz donanma- | a, Cenubhi Tirol'ün tahliyesi devam ediyor. Maksat, iki hver devleti arasında her, sını Yunan © limanlarında, hangi gerginliğe mâni ol stiiadeden alıkoyamıyacak- tar, u harita, günün bütün meselelerini hu- lâsa etmektedir. Meselelerin hepsi de birbirine uzaktan veya yakından bağlıdır ve bunları birbirinden ayırmıya imkân yok gibi. dir, Ingiltere, Macaristan ve Yugoslavyaya ger- Yunenistana teminat verdiği için, Yugoslav. o yaptığını gösteren bir emare, Yugoslavyanın yaya vukubulacak tecavüz, Yunanistanla Ro- ikinci derecede en büyük bankasında, en bü- manya tarafından mukavemet gördüğü tak- yük hisseye sahip olan Doyçe Bankın Belgrat- dirde, yeni ve mühim bir vaziyet tahaddüs e. olaki Alman konsülünü banka şefliğine seçme. debilir. sidir. Bu Alman © konsülü ayni zamanda yer. , TAN — Muharrir, bu yazısında, casusluk suçlarına karşı Ceza Kanunumuzda mevcut hükümleri kifa- Hava Harbinde: yetsiz buluyor ve bugünkü sulhün, mevcut kanun yapıldığı günlerde vazı kanuna hâkim olan Bombaların Tesirleri Müthiş Yazan: İlyas YILMAZ Imanlar, Büyük Harbin sonla- rına doğru büyük düşman şe- hirlerine ve bilhassa Londra ve Pa- rise yangın bombalarıyle taarruzu düşünmüşlerdi. Fakat, bazı siyasi sebeplerin tesiri ve ayni şekilde mukabele görülebileceği mülâhaza. sıyle sonradan bu karardan vaz ge- çildiğini Ludendorf hatıratında söy- Jüyor. Umumi Harpte bombardıman tay» yareleriyle birlikte bir çok tahrip ve taarruz vasıtaları kullanılmıştı. Bun. lar da yangın, gaz ve mikrop heşte- dici infilâklı maddelerdi, O zamını danberi bu borıbaların imalinde bü- yük inkişaflar görüldü ve tabiatiyle tesirleri bakımından da fevkalâde müessir hale getirildi. Bir fikir vermek için, bu bomba: ların çeşitlerini ve tesirlerini kısaca anlatmayı faydalı buluyoruz: Yangın bombaları: Umumiyetle birer kiloluk Elektron bombalarıdır. Bir defa yandıktan sonra, söndürül. mesi mümkün değildir. Bombanm zarfı da ayni veçhile yanıcıdır. Bina» ların çatılarını delebilecek ve olduk. ça da tahrip edebilecek kudrettedir. Buna rüzgârın tesiri, ve me kadar mükemmel olursa olsun, mevcut İt- #niye tejkilâtinin aczi de ilâve edi- lirse, büyük bir taarruzun, büyük bir şehirde husule getireceği ıztra- bın mahiyet ve derecesi kolaylıkla anlaşılır. Amerikalılar son sene için. de 25 kiloluk yangın yapan ve dur inan çıkaran bombalar yapmışlardır. . Mikroplu bombalar: Tayyarelerin taşıyacakları ikinci maddeden biri. dir, Bu kabil borubaların içerisine mikroplar da konulmaktadır. Böyle olduğuna nazaran, tayyarelerden a- tılacak bombalar arasında bir de in- sanlara, hayvanlara ve nebatafa te- sir edecek muhtelif hastalık mik. O roplarının da sokulabileceğini dâi- ma düşünmemiz lâzımdır. Pek Zöli. | imane ve vahşiyane olan bu tedbirin, |“ biç bir zaman kullanılmamasına $4- lâhiyettar kimseler çalışmaktadırlar, Bazı mütehassıs doktorlar; tayyare lerle havadan hastalık mikropları dökmek meselesinin buzünkü fen kudretine göre pek nazik bir mesele olduğunu, bunun tatbikatındaki z0r- luklar dolayısile korkulacak mahi. yette olmadığını ileri sürmektedir. ler. Diğer bir kısım mütehassıslar | ise; hunun kabili tatbik ve icra ol. duğunu ve hava vasıtasiyle kolera, ve hummayı tifoidinin suni olarak İsirayet ettirilebileceğini, batlâ şar. bon, ruam gibi hayvan hastalıkları- nin yine suni olarak neşr ve sirsyet ettirilebileceğini iddia etmektedirler. Boğucu gazlar: Bunlar, çok defa su, bazan da yağmur veyahut sis ha. linde dökülür, Umumiyetle canlı he- detler (nsan ve hayvanlar) için kul. Tanılar. v İnfilâk maddeli bombalar: Bilhas- sa büyük şehirlerin, köprülerin, mü- himmat depolarının O tabriplerinde kullanılmıştır. Patlayınca, bir çok parçalara ayrılırlar, Tesirleri de, bu vamlı değildir. Ani intişar eder, te. sir sahası mahduttur. ; Duman neşredici bömbalar: Tay- rarede, pilotun arkasında ve depo. | dadır, Tayyareyle bir dakikada 180 metre yüksekliğinde ve 1609 metre / uzunluğunda bir duman bulutu vü- İcude getirir. Bunlar; ancak pek ge- rilerdeki halkın maneviyatma tesir. den başka hir fayda temin etmez. Gaz bombaları; | Bin kiloluk bir bombanın her hangi bir mahalle i, saheti halinde, © yerde ve çok yakı- nmda bulunanların öleeekleri mu. hakkaktır. Rüzgârla dağıldığı tekdir- de dahi, bir kilometrelik sahadaki. tesiri ve tehlikesi bâkidir. Bu saha dahilinde bulunanlar, mahfuz mah- zenlere ve sığınıklara girmezlerse, çok zarar görürler. Hulâsa; Hava tehlikesi müthiştir. Çünkü bombaların öldürücü tesirler rinden kurtulınak için en kücük ied. birleri ihmal etmemek gerektir, Vatandaşların birer gaz maskesi temin etmeleri ve korunma plân mucibince alınacak esaslı tedbirleri çi teminat vermemiştir. Fakat Romanya ve — Almanyanın, o Yuğoslavya üzerinde tazyik li Nazi Partisinin de şefidir. vaktinde almaları lâzımdır.