13 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

13-8 -939 Küstahlığın Bu Kadarı Çekilmez! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL erlin radyosunun arasıra din. lemiye vakit bulduğumuz A- rapça nsşriyatını takip ederken onun bir de Danzig meselesinden bahset- tiğini ve bu münasebetle Türk gaze- telerinin mütalâalarını hulâsa etmek istediğini gördük ve bu hulâsaları hayretle dinledik. Meğer biz de, di- ğer arkadaşlarımız da Danzigin Al manyaya iltihak etmesine artık bir engel kalmadığını, bu işin nerdeyse olup biteceğini söylemiş ve mütalâ- alarımızı, kanaatlerimizi hep bu fi- kir ve içtihat üzerinde teksif etmi- giz. Hiç bir Türk gazetesinde bu tar7- da hiç hir yazı çıkmamıştır. Fakat Berlin radyosu, dünkü Arapça meşri- yatında bilhassa Tan ve Vakit'ten bahsederek bu iki gazetenin Danzig meselesinin artık Almanya lehinde hallolunması sırasının o tamamiyle yaklaşmış olduğuna hükmettiklerini söylemiştir. Gerek Tan'da, gerek Vakit'te böyle bir mütalân meşrolun- madığını tekide hacet yoktur. Fakat Berlin radyosunun bilhassa Arapça neşriyat yapan kısmının bu mütalâaları uydurarak bize mal et. mesi, şüphe yok ki büyük bir küstah. liktir. Ve bu küstahlık Alman pro- pagandasinin o maksatlarından birini tahakkuk ettirmek çin ihtiyar olun. maktadır. Danzigin Almanyaya İltihakının yaklaştığını Türk gazetelerine #öy- letmetken ve bunu bilhassa Arapça ile neşretmekten maksat, Türkiyenin sulh cephesine inanmadığını ve İtİ- mat etmediğini Araplara hissettir. mek ve bu yol ile de Araplar üze rinde tesir yapmıya çalışmaktır. Türkiyenin sulh cephesi ile it ederek bu cepheyi takviye ve sulh cephesinin üstünlüğünü temin etme- N eee ik cephesi hakkındaki itimadını takvi-| ye etmiş ve Arap, dünyasının bazı aksamı ile sulh cephesine mensup devletler arasındaki meselelerin ba- rış ve anlaşma ruh ve zihniyeti ile hallolunması için yol hazırlamıştır. Bu vaziyeti anlıyan Alman pro- pagandası evveli Hatay meselsini e le alarak Arapları Türkler aleyhinde kışkırtımıya uğraşı, Ove Hatayın halis Arap olduğunu iddia ederek A- rapları kan dökerek Hatayı geri al mıya teşvik etti ve bu yolda türlü türlü hezeyanlar savurdu. Fakat bütün bu tahriklerin boşa gittiğini ve Hatay dolayısiyle sarfettiği gay- retin hiç bir netice vermediğini gö- ren Alman propagandası, bu defa yeni bir iğfal çaresine başvurmıya başlamıştır. Bu da Türk matbuatının düşüncelerini tahrif ederek, onun namına oOAlman © propagandasının maksatlarına uygun mütalâalar uy- durarak Ara; aldatmaktır. Bu hattı hareket bizi, Alpan pro. pagandasını daha yakından takibe, adım başına ona mukabeleye mecbur edecektir, > Çünkü cür'et ve küstahlığın bu derecesine tahammül edilmez ve ta. hammül edilmemelidir. İki Bulgar Casusu Hakkında Karar Verildi İzmir, 12 (TAN) — 18 eylül 957 de casusluk maksadile Bulgar hududun.. dan topraklarımıza giren ve askerle- rimiz tarafından yakalanan Kostan- tin #le arkadaşı Kolinin şehrimiz ağır cezasında gizli olarak cereyan eden muhakemeleri neticelendi. Karar bugün öleni ceisede tefhim edildi. Casusluk suçu sabit görülen Kos. tantin beş sene ağır hapse mahküm edildi ve casuslukla alâkusı olmadığı anlaşılan Koli de beraet etti. Kostantin Bulgar komitacıları ta. rafından casuslukla tavzif edilmiş, Edirne vilâyetinin (Melekbaba) mın. takasından hududu geçmiş (Hamzs- bey) köyüne girdiği sırada hiçbir fa- aliyet gösleremeden tutulmuştur. Kolinin Bulgar ordusunda âskerlik yaparken gördüğü tazyik üzerine memleketimize iltica eylediği, hudu- du geçerken casus zanile tevkif o. Yunduğu anlaşılmıştır. Bulgarlar Ve Türk Dostluğu Bulgar Gazeteleri Ulus'a Cevap Veriyorlar Sofya, 12 (A.A) — Bulgar Ajan. « bildiriyor: Yarı resmi “Dnes, gazetesi, büğ- makalesini, Bulgar - Türk münase- betleri hakkında Ulus gözetesinin makalesine tahsis ederek (Obüyük memnuniyetini bildirmektedir. “Dhes,, diyor ki: Bulgar - Türk münasebetleri hiç- bir zaman gerginleşmemiş, yarı res- mi Türk gazetesinin bu makalesi, Avrupadaki endişe verici vaziyetten müteessir olmaması imkânsız bulu- İnan Balkanlar umumi havasının ra- İ hatlanması bahsinde büyük bir €-| hemmiyet arzetmektedir. Gazete, bundan sonra, Köse iri Bofun son zamanlarda Ankaraya yep tığı ziyareti hatırlatmakta ve bu zi- yaretin Türk - Bulgar * dostluğunun samimi bir tezahürünü teşkil eyledi. Zini tebarüz ettirdikten sonra sözle rine şöyle devam eylemektedir: Muhterem Türk devlet adamları, bu ziyaret esnasında, Bulgaristan) siyasetinin sulhperver mahiyetin! an- | Tamışlar, ve, Bulgar hüküme relsi ile beraber, Iki komşu devletin dostluk içinde yaşıyacaklarını ve sulh ve u- mümi Balkan işbirliği siyasetini ta- kip eyliyeceklerini beyan etmişler. dir. Avrupadaki endişe verici vaziyet içinde, Bulgaristan, mutlak bir bita- rafhk muhafaza etmekte ve gerek komşuları ile gerek büyük devlet- lerle dostluk münasebetleri halinde yaşamaktadır. Türk harici siyaseti- nin Ebedi Şef Atatürk tarafından konulan “yurtta sulh, dünyada sulh, prensipli, Kral Borisin hakimâne ida- | resi altında Başvekil Köse İvanofun takip ettiği Bulgar harici siyasetinin de prensipin! teşkil eder. Slovo gazetesi de, ayni münasebet. le Bulgaristan ve 'Türkiye arasındaki münasebetleri bahis mevzuu etmek- te ve şöyle demektedir: Balkan harbindenberi, iki memle- ket arasındaki münasebetler, daimi bir dostluk havası içinde inkişaf ey- lemiştir. Türkiyeye karşı, evvelce olduğu gibi yine ayni iyi hissiyat ile mütehassis bulunmaktayız. Şurasını tebarüz ettirelim ki Türk komşula- rımızdan, dostluklarından başka bir şey İstemiyoruz. . G Türster'in nulkundan sonra, * lar, neücelendiği hakkındaki neşri; * Mussolini ile Hitler arasında Brener'de vukubu- lacağını bildirdiğimiz mülâkat büyük bir alâka uyandırmıştır, Mussolini, İtalyayı Danzig yüzün- den harbe sürükliyecek herhangi bir hareketten korkmaktadır. Böyle bir hareket vukubulduğu takdirde harbe girmiyeceğini kati surette Alman- yaya bildirmiştir. Mussolininin bu hareketi, Ro- ma ile Berlin arasında birçok telefon muhavere- lerine ve Kont Ciano ile Alman Hariciye Nazırı- nın süratle buluşmalarına sebep.olmuştur. Hattâ yine bu sebepledir ki Mussolini Po manevraları- nın sonunu beklemeden Romaya dönmüştür, İtalyanların Po vadisinde yaptıkları büyük manevra İtalyan matbuatının büyük emi ir Yahudiler Türkiyeye Kabul Edilmiyeceklerini Nihayet Anladılar İzmir, 12 (TAN Muhabirinden) — Arita vapurundaki Mu- seviler bugün de limanda kalmışlardır. Mendirek haricinde bulunan vapur verilen emir üzerine daha açıklara demirledi. Karaya çıkmalarının imkânsızlığına kanaat getiren mülteci- ler yaygarayı kestiler ve gürültü yapmaktan yeni hâdiseler çıkarmaktan vazgeçtiler. Yahudi Yardım Cemiyetinin mümessillerinden iki kişi daha dün gece İskenderiyeden İzmire geldiler. Bunlar bütün alâka- dar makamlarla temaslarda bulundular. Mültecilere İzmirde yapılan muavenete teşekkür ettiler, Gerek Varşovadan gerek İskenderiyeden gelen mümesille- rin beraberlerinde getirdikleri para çok azdır. Buradan bir mik- İzmir Fuarını TicaretVekili Açacak — — İzmir Belediye Reisi Yarın Şehrimize Geliyor Ankara, 12 (Tan Muhabirindeni — İzmir belediye relsi Behçet Uz, bu. gün şehrimize gelmiş, Başvekil ta- rafından kabul edilmiştir. Yarın öğ“ le vakti radyoda İzmir fuarı hakkın. da bir konferans verdikten sonra ak- şam trenile İstanbula hareket edecek s önpsi emdisile gör m — rüştüm. Fuarı, iktisadi vaziyetimize dair mühim bir nutukla Ticaret Ve- kili Çezmi Erçinin açacağını, Başve- kilimizin manevralardan - sonra İz- miri ziyaret edeceğini, İstanbulda Milli Şef İnönüne İzmirlilerin sevgi ve tazimlerini bildirerek kendilerini İzmire davet edeceğini söyledi. Tiençin Yaziyeti Yeniden Vahimleşiyor Tokyo, 12 (A.A.) — Siyasi maha- filde Tienisin vaziyetinin vahimleş- mesinden korkulmaktadır. Filhakika en mühim meselelere İngiltere henüz cevap vermemiştir. Domei ajansı, vaziyetteki vahame- tin mütemadiyen arttığını ve Japon” yanın İngiliz siyasi entrikalarından mütevellit bir infial duyduğunu key- detmektedir. ANA Danzig meselesinin bir harbe sebep olmaksızın sulh yolu ile halledilebilece- ği haklandaki ümitler artmıştır, harp etmiyecektir. Alman ve Danzig matbuatınm Pa. lonyaya yaptıkları şiddetli hücumlara rağmen, Dan. zig Senatosu Reisi Dr. Grcizer Polonyanın Danziş Komiseri Kodeki ile temas halindedir ve el altından inüzakereler cereyan etmektedir. Hitler, Danzig içir bir muvaffakıyetki (a rağmen, İcna ne. tice vermistir. Bu manevralar, İtalyanların Po vadi- sin! yukarıdan gelen bir Fransız kuvvetine karşı mü. .——, tar kredi teminine çalışıyorlar. Arita vapurunun yarın veya Pa. zartesi günü limanımızı terketmesi muhtemeldir. Yahudi cemiyeti mümessilinin beyanatı İskenderiyeden gelen Yahudi Ce. miyeti mümessili bana dedi ki: — Arita vapurunun İzmir lima- nina iltica ettiğini Londradan tel grafla haber aldım. Derhal tayyare ile Adana ve Ankara üzerinden İz- mire geldim. İzmirde mültecilere yapılan yardıma insaniyet namına teşekkürü bir borç bilirim. Vapurda Japonyanın Yeni Avrupa Siyaseti ——— Hükümet, Kati Bir Plân Hazırlıyor Tokyo, 12 (A.A)— Hâvas: Hükümet, Japonyanm Avrupa va. ziyeti hakkındaki siyasetini tesbit e den kati bir plân hazırlamakla meş- güldür. sinin 15 ağustos toplantısına arzolu- pacaktır, Bu plân ana hatları itiba. rile 5 haziranda kararlaştırılmış © İlen ve imparatorca tasdik edilen si- yasete uygun kalacaktır. Berlin, 12 (Deyli Telgrafın muha. biri bildiriyor) — Japonyanın Ber. lin ve Roma sefirleri, Japon hükü. metinin mihver devletlerle askeri bir ittifak yapması için yine uğraştık ları halde bu teşebbüsleri henüz bir retice vermemiştir. Japon hükümeti yeniden elini kolunu bağlamak fikrin de değildir. Diğer taraftan mihvereilerin, Ja- ponya İle bu sırada askeri bir ittilek yapmaktan bir istifade temin etme- leri son derece şüphelidir. Çünkü Almanya ile İtalya, İspan- yada General Frankoya yardım ettik. leri gibi Çinde Japonyaya yardım edecek vaziyette olmadıkları gibi Japonya da bu sırada Avrupada Al- manya ile İtalyaya muavenette bu- lunabilecek halde değildir. bazı noksanlar vardır. Onların Ro. dosta teminine çalışılmış, fakat İtal- yanlar yalnız su vermişler ve gemi- İyi derhal limandan uzaklaştırmış. lardır. İşte Arlta vapuru bu sebep. le İzmire gelmiştir. Küçücük bir va- purdâ 800 den fazla erkek çocugun barınma Mecburiyeti tak- dir edersiniz ki çok güçtür. Bunlar Çekya ve Almanyadan kaç mak mecburiyetinde kalan Yahudi. lerdir. Geçen ayın 13 ünde Kösten. ceden vapura iklerine göre bir aydanberi deniz üstündedirler. Bun- dan başka üç aydanberi vapurda ka- lan ve henüz bir yurt bulamıyan bir başka grup ta vardır. Arita vapurunur İzmirden derhal Bündan başka Almanya bu siralar da, Rusyayı hiddetlendirmek lehinde değildir. Harp aleyhtarlığı Hong - Kong, 12 (4. A.) — Cheklai afansı bildiriyor: İtimada 1 göre Mançurideki Japon ordusu bil. bassa Mogol hududunda muhasemat başladıktan sonra sık sık harp aley- hinde hareketler başgöstermiştir. 470 Japon zabit ve efradı muhakeme e- dilmek üzere muhafaza altında Dai- ten'e gönderilmiştir. ank Hamidiye Mektep Gemisi İzmirde İzmir, 12 (A.A) — Hamidiye mek. hareketi için ne mümkünse yapaca. tep kruvazörümüz bugün saat 13.10 ğız.. Bütün noksanları temine çalışt. yoruz. Vapurun iki güne kadar İz- mirden ayrılması muhtemeldir. Va- purda toplanan lane mültecilerin &. cil ihtiyaçlarını kısmen temin etmiş. tir, Vapurun İzmirden nereye gide ceği meselesi hakkında hiç bir şey söyliyemem. Çünkü kendilerini hiç bir devlet kabul etmemektedir. Mül- teciler arasında tanınmış doktorlar. la diğer ilim adamları da bulunmak. tadır, da Imanımıza gelmiş ve mendirek açığında demirlemiştir. Hamidiyenin muvasalatını gören kalabalık bir halk rıhtıma toplanarak sevinç tezahüratı ile mektep gemimizi alkışladıştır. li m Filibede İki Türk İdama Mahküm Edildi Sofya, 12 (A.A.) — Filibe mahke- mesi, komşu bir memlekete askeri malümat veren iki Türkü idam ve üç Bulgarı da hapis cezalarına mah- küm etmiştir. dafaa edemiyeceklerini göstermiştir. mışlardır. Bu bey yet Rusya, Polonyaya harp sanayii için * Hitlerin, 2 Eylülde toplanacak olan Nurembeg parti kongresine kadar bir harp ihdas edecek kati bir harekete teşebbüs etmiyeceği tahmin edil- mektedir. Sulh Kongresi adı verilen Nuremberg kongresinde Hitler “Adil bi rek Almanyanın dileklerini ileri sürecek, ve Dan- zigi, koridoru ve müstemlekel, lerin 2 Eylâle kadar kati bir harekete geçmeme sinin sebebi, müttefiklerine güvenememesidir. İtalya Danzig için harbetmiyeceğini söylemiştir. Japonya ve Macaristanla hâlâ ittifak imzalanma- mıştır. Kâfi derecede işçi bulunamadığı için ha- sat devşirmesi de henüz bitmemiştir. ir sulh,, ten bahsede- i istiyecektir. Hit * Almanvadaki muhalif Almanlar komitesi, Cenubi AL manyada halk arasına yüz binelree beyanname dağıt- amelerde, “Almanlar, Hitler si. zi bir damla suya satmıştır. Tirolde 250 bin o Almamı bir hiç için satınıştır. Ona İnanmayınız,, denmektedir. * 'Almarıya Polonyaya hücum ettiği takdirde Sov- lâzım o- lan bütün ham maddeleri, harp tayyareleri, tank ve top göndereceğini vâdetmiştir. Bu plân beşler | komite-| Yazan: B. FELEK ayanlar, Baylar! Bugün size annelerinizin ve hattâ arasıra babalarınızın oyna» mış olduğu masum ve eğlenceli bir oyundan bahsedeceğim. Daha mo. dern oyunlar öğrenmiş olan şimdiki gençler belki bu oyunu bilmezler. Bu oyun, efendim, bir tepsi, 12 fin- can ve bir yüzükle oynanır. Bunlar dan birisi eksik olursa oynanmaz. Fincan oyunu kalabalık iki parti arasında olursa tatlı olur. Evvelâ ta. rafeynden birisi iki fincan alıp biri- nin altına yüzüğü saklar ve ötekine sunar. Eğer öteki taraf yüzüğü bu- lursa tepsiyi alır ve içine on iki fin. İenn yerleştirip başka bir odaya gi- der, Ve yüzüğü bu on iki fincandan birinin altına saklar. Diğerlerini de hep başaşağı kapatır ve getirip kar- sı tarafa verir. Hüner ya ilk fincanı açarken, yahut on birinci fincanda iyi alır ve yüzüğü o taraf saklar. Bulamazsa yüzük meydana çıkınca tepside kaç fincan varsa tepsiyi yas pan taraf o kadar sayı alır. Bu fin- can oyununun en enteresan tarafi yüzüğün birincide değil de ikincide meydana çıkmasıdır. Buna (Dimyat) adı verilir ve tepsiyi yapan tarafa tamam 12 sayı temin eder. Şimdi bunu öğrendiniz ya! Evde toplandığınız zaman oynarsanız ne kadar tatlı şey olduğunu görürsünüz. Bugün Avrupada da tıpkı bu fin. ean oyununa benzer bir oyun oynan- maktadır. Mihver devletleri yüzük saklamakla meşguldürler. Her sak- ladıkları zaman sulh cephesi elini © tarafa uzatmakta ve tepsiyi almak ihtimalleri doğmaktadır. Onun için şu sırada tepsi düzmekte olan Alman ve İtalyan diplomasisi umulmadık bir fincanın alin üzük saklayıp karşı tarafa dimyat yaptırmak isti. yor. Alınan haberler şunu anlatıyor ki Almanlar Danzig tarafından bir te- <avliz yapmıya cesaret edememekte. dirler. Lâkin dünya huzurunda ve, &endi halkı muvacehesinde bu işe geri dönemiyecek kadar girişmiştir. İtalyanlar da Arnavutluk işgali gibi hiç bir maddi faydası olmıyan bir hareketten sonra bugünkü vazi, yetten çıkmanın bir yolunu aramâke © tadır. Yine muhtelif omembalarm teyit ettiğine göre Almanlar Avrupanın Cenubu Şarkisinde bir hareket yap: mak istemetke ve ilk hamlede Ma. carları Çekoslovakya şeklinde ken- ilerine tâbi * bir hale getirmeyi dü- şünmektedirler. : İtalyanlar buna muarizdır, Son za. manlarda (Almanlar harbi kazana- maz) ismiyle Macarca bir kitap meş- retmiş olan Macarlar da buna razt değildirler. Alman ve İtalyan Hariciye Nazır. Tarı arasında (Salzburg) şehrinde de- vam eden mülâkatia iki mihver dev- Teti biribiriyle Fincan “Oyunu! yüzüğü bulmaktır. Böyle olursa tep. © pazarlığa girişecek. tir, Bu Pazarlıkta Almanlar istemek, © İtalyanlar da daha ziyade mukave- met etmek vaziyetinde olacaklardır. Şöyle kiz , Almanlar Macaristana bir askeri tazyik yapmıya İtalyanların müsaa- desini istiyeceklerdir. ; Diğer taraftan Yugoslavya Kral Naibi Prens (Pol) ün Sırp ve Hırvat anlaşmasını tasdik etmemesi için Kont (Ciano) nun müdahalesini de talep edeceklerdir. Çünkü bu anlaş. ma tasdik edilirse Yugoslav kabine- sine daha ziyade demokrat nnasır girecek ve böylece sulh cephesine ve Balkan blokuna karşı olan meyil ve muhabbet artacaktır. Halbuki Al- manlar Yügoslavyanın bugünkü mü- tereddit vaziyetini bile mucibi mem- nuniyet bulmamaktadırlar. İtalyan» lar ise Avusturya ve Çekoslovakya» dan sonra şimdi bir de Macaristanın Almanyaya iltihakına katiyen razı değildirler, Bundan başka Danziz meselesinde İtalyanın o Almanyaya müzaheretini ovadetmişlerse de işin o katiyen bir silâhlı ihtilâfa kadar gör türülmemesi o arzusunu da izhar et mişlerdir. Ümit edilen şudur! İtalya, Almanyanın o Şarka doğru yayılmasını hoş görmiyecektir. Yeni (Lâtfen savlavı ceviriniz)