13 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

— 13-8-939 BUGÜN Küstahlığın Bu Kadarı K | Çekilmez! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL erlin radyosunun arasıra din. lemiye vakit bulduğumuz A- rapça neşriyatını takip ederken onun bir de Danzig meselesinden bahset- tiğini ve bu münasebetle Türk gaze- telerinin mütalâalarını hulâsa etmek istediğini gördük ve bu hulâsaları hayretle dinledik. Meğer biz de, di- ğer arkadaşlarımız da Danzigin Al- manyaya iltihak etmesine artık bir engel kalmadığını, bu işin nerdeyse olup biteceğini söylemiş ve mütalâ- alarımızı, kanaatlerimizi hep bu - fi- kir ve içtihat üzerinde teksif etmi- şiz. Hiç bir Türk gazetesinde bu tarz- da hiç bir yazı çıkmamıştır. Fakat Berlin radyosu, dünkü Arapça neşri- yatında bilhassa Tan ve Vakit'ten bahsederek bu iki g Danzig meselesinin artık Almanya lehinde hallolunması sırasının tamamiyle yaklaşmış olduğuna hükmettiklerini söylemiştir. Gerek Tan'da, gerek Vakit'te böyle bir mütalâa neşrolun. madığını tekide hacet yoktur. Fakat Berlin radyosunun bilhassa Arapça neşriyat yapan kısmının bu mütalâaları uydurarak bize mal et- mesi, şüphe yok ki büyük bir küstah- lıktır. Ve bu küstahlık Alman pro- d k dan birini tahakkuk ettirmek çin ihtiyar olun- maktadır. Danzigin Al yaya iltihak yaklaştığını Türk gazetelerine söy- letmetken ve bunu bilhassa Arapça ile neşretmekten maksat, Türkiyenin sulh cephesi i ve iti- mat etmediğini Araplara hissettir- mek ve bu yol ile de Araplar üze- rinde tesir yapmıya çalışmaktır. Türkiyenin sulh cephesi ile ittifak ederek bu cepheyi takviye ve sulh cephesinin üstünlüğünü temin etme- $ KA Awan bamonlorım manll cephesi hakkındaki itimadını takvi- ye etmiş ve Arap, dünyasının bazı aksamı ile sulh cephesine mensup devletler arasındaki meselelerin ba- rış ve anlaşma ruh ve zihniyeti ile hallolunması için yol hazırlamıştır. Bu vaziyeti anlıyan Alman pro- pagandası evvelâ Hatay meselsini e- le alarak Arapları Türkler aleyhinde kışkırtmıya uğraştı, ve Hatayın halis Arap olduğunu iddia ederek A- rapları kan dökerek Hatayı geri al- mıya teşvik etti ve bu yolda türlü türlü hezeyanlar savurdu. Fakat bütün bu tahriklerin boşa gittiğini ve Hatay dolayısiyle sarfettiği gay- retin hiç bir netice vermediğini gö- ren Alman propagandası, bu defa yeni bir iğfal çaresine başvurmıya başlamıştır. Bu da Türk matbuatının düşüncelerini tahrif ederek, onun namına — Alman — propagandasının maksatlarına uygun mütalâalar uy- durarak Arapları aldatmaktır. Bu hattı hareket bizi, Ah;ıan pro. d daha yakınd takibe, adım başına ona mukabeleye mecbur edecektir, P Çünkü cür'et ve küstahlığın bu derecesine tah ül ve ta. hammül edilmemelidir. İki Bulgar Casusu Hakkında Karar Verildi İzmir, 12 (TAN) — 18 eylül 937 de casusluk maksadile Bulgar hududun. dan topraklarımıza giren ve askerle- rimiz tarafından yakalanan Kostan- tin ile arkadaşı Kolinin şehrimiz ağır cezasında gizli olarak cereyan eden muhakemeleri neticelendi. Karar bügün âleni celsede tefhim edildi. Casusluk suçu sabit görülen Kos. tantin beş sene ağır hapse mahküm edildi ve casuslukla alâkası olmadığı anlaşılan Koli de beraet etti. Kostantin Bulgar komitacıları ta. rafından casuslukla tavzif edilmiş, Edirne vilâyetinin (Melekbaba) mın. takasından hududu geçmiş (Hamza- bey) köyüne girdiği sırada hiçbir fa- aliyet gösteremeden tutulmuştur. Kolinin Bulgar ordusunda askerlik yaparken gördüğü tazyik üzerine memleketimize iltica eylediği, hudu- du geçerken casus zanile tevkif o. hunduğu anlaşılmıştır. A F | Adil .| raflık muhafaza etmekte ve Ve Türk Dostluğu Bulgar Gazeteleri Sofya, 12 (A.A.) — Bulgar Ajan- sı bildiriyor: Yarı resmi “Dnes,, gazetesi, baş. makalesini, Bulgar - Türk münase- betleri hakkında Ulus gazetesinin makalesine tahsis ederek büyük memnuniyetini bildirmektedir. “Dnes,, diyor ki: Bulgar - Türk münasebetleri hiç- bir zaman gerginleşmemiş, yarı res- mi Türk*gazetesinin bu makalesi, Avrupadaki endişe verici vaziyetten müteessir olmaması imkânsız bulu- nan Balkanlar umumi havasının Ta- hatlanması bahsinde büyük bir e- hemmiyet arzetmektedir. Gazete, bundan sonra, Köse İva- nofun son zamanlarda Ankaraya yap tığı ziyareti hatırtlatmakta ve bu zi- yaretin Türk - Bulgar ' dostluğunun samimi bir tezahürünü teşkil eyledi. ğini tebarüz ettirdikten sonra sözle- rine şöyle devam eylemektedir: Muhterem Türk devlet adamları, bu ziyaret esnasında, Bulgaristan siyasetinin sulhperver mahiyetini an- lamışlar, ve, Bulgar hüküme reisi ile beraber, iki komşu devletin dostluk içinde yaşıyacaklarını ve sulh ve u- mumi Balkan işbirliği siyasetini ta- kip eyliyeceklerini beyan etmişler. dir. Avrupadaki endişe verici vaziyet içinde, Bulgaristan, mutlak bir bita- gerek komşuları ile gerek büyük devlet- lerle dostluk münasebetleri halinde yaşamaktadır. Türk harici siyaseti- nin Ebedi Şef Atatürk tarafından konulan “yurtta sulh, dünyada sulh,, prensipi, Kral Borisin hakimâne ida- resi altında Başvekil Köse İvanofun takip ettiği Bulgar harici siyasetinin de prensipini teşkil eder. N Slovo gazetesi de, ayni münasebet. le Bulgaristan ve Türkiye arasındaki münasebetleri bahis mevzuu etmek- te ve şöyle demektedir: Balkan harbindenberi, iki memle- ket arasındaki münasebetler, daimi bir dostluk havası içinde inkişaf ey- lemiştir. Türkiyeye karşı, evvelce olduğu gibi yine ayni iyi hissiyat ile mütehassis bulunmaktayız. Şurasını tebarüz ettirelim ki Türk komşula- rımızdan, dostluklarından başka bir şey istemiyoruz. Bulgarlar . | Ulus'a Cevap Veriyorlar | Yurtsuz Yahudiler — | Japonyanın Türkiyeye Kabul Edilmiyeceklerini Nihayet Anladılar İzmir, 12 (TAN Muhabirinden) — Arita vapurundaki Mu- seviler bugün de limanda kalmışlardır. Mendirek haricinde bulunan vapur verilen emir üzerine daha açıklara demirledi. Karaya çıkmalarının imkânsızlığına kanaat getiren mülteci- ler yaygarayı kestiler ve gürültü yapmaktan yeni hâdiseler çıkarmaktan vazgeçtiler. Yahudi Yardım Cemiyetinin mümessillerinden iki kişi daha dün gece İskenderiyeden İzmire geldiler. Bunlar bütün alâka- dar makamlarla temaslarda bulundular. Mültecilere İzmirde yapılan muavenete teşekkür ettiler. Gerek Varşovadan gerek İskenderiyeden gelen mümesille- rin beraberlerinde getirdikleri para çok azdır. Buradan bir mik- İzmir Fuarını ficaretVekili Açacak — İzmir Belediye Reisi Yarın Şehrimize Geliyor Ankara, 12 (Tan Muhabirinden)— İzmir belediye reisi Behçet Uz, bu. gün şehrimize gelmiş, Başvekil ta- rafından kabul edilmiştir. Yarın öğ- le vakti radyoda İzmir fuarı hakkın- da bir konferans verdikten sonra ak- şam trenile İstanbula hareket edecek dözan Dasıs l nlasayın Shnaislaşmakinilargör rüştüm. Fuarı, iktısadi vaziyetimize dair mühim bir nutukla Ticaret Ve- kili Çezmi Erçinin açacağını, Başve- kilimizin manevralardan sonra İz- miri ziyaret edeceğini, İstanbulda Milli Şef İnönüne İzmirlilerin sevgi ve tazimlerini bildirerek kendilerini İzmire davet edeceğini söyledi. ei eei el Tiençin Vaziyeti Yeniden Vahimleşiyor Tokyo, 12 (A.A.) — Siyasi maha- filde Tientsin vaziyetinin vahimleş- mesinden korkulmaktadır. Filhakika en mühim meselelere İngiltere henüz cevap vermemiştir. Domei ajansı, vaziyetteki vahame- tin mütemadiyen arttığını ve Japon- yanın İngiliz siyasi entrikalarından mütevellit bir infial duyduğunu kay- detmektedir. tar kredi teminine çalışıyorlar. Arita vapurunun yarın veya Pa- zartesi günü limanımızı terketmesi mühtemeldir. Yahudi cemiyeti mümessilinin beyanatı —— İskenderiyeden gelen Yahudi Ce. miyeti mümessili bana dedi ki: — Arita vapurunun İzmir lima- nina iltica ettiğini Londradan tel- grafla haber aldım. Derhal tayyare ile Adana ve Ankara üzerinden İz- mire geldim. İzmirde mültecilere yapılan yardıma insaniyet namına teşekkürü bir borç bilirim. Vapurda bazı noksanlar vardır. Onların Ro- dosta teminine çalışılmış, fakat İtal- yanlar yalnız su vermişler ve gemi- yi derhal limandan uzaklaştırmış- lardır. İşte Arita vapuru bu sebep- le İzmire gelmiştir. Küçücük bir va- purda 800 den fazla erkek, kadın ve çocugun barınma Mecburiyeti tak- dir edersiniz ki çok güçtür. Bunlar Çekya ve Almanyadan kaç mak mecburiyetinde kalan Yahudi- lerdir. Geçen ayın 13 ünde Kösten. ceden vapura bindiklerine göre bir aydanberi deniz üstündedirler. Bun- dan başka üç aydanberi vapurda ka- lan ve henüz bir yurt bulamıyan bir başka grup ta vardır. Arita vapurunun İzmirden derhal hareketi için ne mümkünse yapaca- ğız.. Bütün noksanları temine çalışı. yoruz. Vapurun iki güne kadar İz- mirden ayrılması muhtemeldir. Va- purda toplanan iane mültecilerin â- cil ihtiyaçlarını kısmen temin etmiş. tir. Vapurun İzmirden nereye gide- ceği meselesi hakkında hiç bir şey söyliyemem. Çünkü kendilerini hiç bir devlet kabul etmemektedir. Mül- teciler arasında tanınmış doktorlar- la diğer ilim adamları da bulunmak- Yeni Avrupa Siyaseti — Hükümet, Kati Bir Plân Hazırlıyor Tokyo, 12 (A.A.)— Havas: Hükümet, Japonyanın Avrupa va- ziyeti hakkındaki siyasetini tesbit e. den kati bir plân hazırlamakla meş- güldür. Bu plân beşler — komite- sinin 15 ağustos toplantısına arzolu- nacaktır. Bu plân ana hatları itiba- rile 5 haziranda kararlaştırılmış 0o- lan ve imparatorca tasdik edilen si- yasete uygun kalacaktır. Berlin, 12 (Deyli Telgrafın muha- biri bildiriyor) — Japonyanın Ber- lin ve Roma sefirleri, Japon hükü. metinin mihver devletlerile askeri bir ittifak yapması için yine uğraştık ları halde bu teşebbüsleri henüz bir netice vermemiştir. Japon hükümeti yeniden elini kolunu bağlamak fikrin de değildir. Diğer taraftan mihvercilerin, Ja- ponya ile bu sırada askeri bir ittifak yapmaktan bir istifade temin etme- leri son derece şüphelidir. Çünkü Almanya ile İtalya, İspan- yada General Frankoya yardım ettik. leri gibi Çinde Japonyaya yardım edecek vaziyette olmadıkları gibi Japonya da bu sırada Avrupada Al- manya ile İtalyaya muavenette bu- .lunabilecek halde değildir. Buündan başka Almanya bu sıralar. da, Rusyayı hiddetlendirmek lehinde değildir. Harp aleyhtarlığı Hong - Kong, 12 (A.A.) — Chekiai ajansı bildiriyor: | göre Mançurideki Japon ordusu bil. hassa Mogol hududunda muhasemat başladıktan sonra sık sık harp 'aley- hinde hareketler başgöstermiştir. 470 Japon zabit ve efradı muhakeme e- dilmek üzere muhafaza altında Dai- ten'e gönderilmiştir. Hamidiye Mektep Gemisi İzmirde İzmir, 12 (A.A.) — Hamidiye mek. tep kruvazörümüz bugün saat 13.10 da limanımıza gelmiş ve mendirek açığında demirlemiştir. Hamidiyenin muvasalatını gören kalabalık bir halk rıhtıma toplanarak sevinç tezahüratı ile mektep gemimizi alkışlamıştır. Y İ Filibede İki Türk İdama Mahküm Edildi Sofya, 12 (A.A.) — Filibe mahke. mesi, komşu bir memlekete askeri malümat veren iki Türkü idam ve üç Bulgarı da hapis cezalarına mah- küm etmiştir. . €© Törster'in nutkundan sonra, den bekl, x Mussolini ile Hitler arasında Brener'de vukubu- lacağını bildirdiğimiz mülâkat büyük bir alâka uyandırmıştır. Mussolini, İtalyayı Danzig yüzün- den harbe sürükliyecek herhangi bir hareketten korkmaktadır. Böyle bir hareket vukubulduğu takdirde harbe girmiyeceğini kati surette Alman- yaya bildirmiştir. Mussolininin bu hareketi, Ro- ma ile Berlin arasında birçok telefon muhavere- lerine ve Kont Ciano ile Alman Hariciye Nazırı- nın süratle buluşmalarına sebep.olmuştur. Hattâ yine bu sebepledir ki Mussolini Po manevraları- HÂDİSELERİN Danzig meselesinin bir harbe sebep olmaksızın sulh yolu ile halledilebilece- ği hakkındaki ümitler artmıştır. Hitler, Danzig içir harp etmiyecektir. Alman ve Danzig matbuatının Pa. lonyaya yaptıkları şiddetli hücumlara rağmen, Dan. zig Senatosu Reisi Dr. Greizer Polonyanın Danzig Komiseri Kodaki ile temas halindedir ve el altından müzakereler cereyan etmektedir. ya d * lar, zetücelendizi 'hakl İtalyanların Po vadisinde yaptıkları büyük manevra- İtalyan matbuatının büyük bir muvaffakıyetli daki neşriyata rağmen, tice vermişlir. Bu manevralar, İtalyanların Po vadi- sin? yukarıdan gelen bir Fransız kuvvetine karşı mü- üştür, fena ne. İÇYÜZ dafaa edemiyeceklerini göstermiştir. sinin sebebi, Ha sidi: Hitlerin, 2 Eylülde toplanacak olan Nurembeg parti kongresine kadar bir harp ihdas edecek kati bir harekete teşebbüs etmiyeceği tahmin edil- mektedir. Sulh Kongresi adı verilen Nuremberg kongresinde Hitler “Adil bir sulh,,ten bahsede- rek Almanyanın dileklerini ileri sürecek, ve Dan- zigi, koridoru ve müstemlekeleri istiyecektir. Hit: lerin 2 Eylüle kadar kati bir harekete geçmeme müttefiklerine güvenememesidir. İtalya Danzig için harbetmiyeceğini söylemiştir. Japonya ve Macaristanla hâlâ ittifak imzalanma- mıştır. Kâfi derecede işçi bulunamadığı için ha- sat devşirmesi de henüz bitmemiştir. Almanvadaki muhaü! Almanlar komitesi, Cenubi Al. manyada halk arasına yüz binelrce beyanname dağıt- T * * . Bu bey Hitler si. le, “A| " de, “A zi bir damla suya satmıştır. Tirolde 250 bin —Almanı bir hiç için satmıştır. Ona inanmayınız,, denmektedir. * €© “lmarya Polonyaya hücum ettiği takdirde Sov- yet Rusya, Polonyaya harp sanayii için lâzım o- lan bütün ham maddeleri, harp tayyareleri, tank ve top göndereceğini vâdetmiştir. İtimada şayan ecnebi haberlerine ? || Fincan Oyunu! Yazan: B. FELEK B annelerinizin ayanlar, Baylar! Bugün size ve hattâ arasıra babalarınızın oyna- mış olduğu masum ve eğlenceli bir oyundan bahsedeceğim. Daha mo. dern oyunlar öğrenmiş olan şimdiki gençler belki bu oyunu bilmezler. Bu oyun, efendim, bir tepsi, 12 fin- can ve bir yüzükle oynanır. Bunlar- dan birisi eksik olursa oynanmaz, Fincan oyunu kalabalık iki parti arasında olursa tatlı olur. Evvelâ ta. rafeynden birisi iki fincan alıp biri- nin altına yüzüğü saklar ve ötekine sunar, Eğer öteki taraf yüzüğü bu- lursa tepsiyi alır ve içine on iki fin. can yerleştirip başka bir odaya gi- der. Ve yüzüğü bu on iki fincandan birinin altına saklar. Diğerlerini de hep başaşağı kapatır ve getirip kar- şı tarafa verir. Hüner ya ilk fincanı açarken, yahut on birinci fincanda yüzüğü bulmaktır. Böyle olursa tep« siyi alır ve yüzüğü o taraf saklar. Bulamazsa yüzük —meydana çıkınca tepside kaç fincan varsa tepsiyi ya«- pan taraf o kadar sayı alır. Bu fin- can oyununun en enteresan tarafi yüzüğün birincide değil de ikincide meydana çıkmasıdır. Buna (Dimyat) adı verilir ve tepsiyi yapan tarafa tamam 12 sayı temin eder, Şimdi bunu öğrendiniz ya! Evde pland oy ne kadar tatlı şey olduğunu görürsünüz. Bugün Avrupada da tıpkı bu fin. can oyununa benzer bir oyun oynan- t ığınız maktadır. Mihver devletleri yüzük saklamakla meşguldürler. Her sak- ladıkları sulh cephesi elini o tarafa uzatmakta ve tepsiyi almak ihtimalleri doğmaktadır. Onun için şu sırada tepsi düzmekte olan Alman ve İtalyan dipl içi İen d bir fincanın altına yüzük saklayıp karşı tarafa dimyat yaptırmak isti. yor. tendi halkı muvacehesinde bu işe geri dönemiyecek kadar girişmiştir. İtalyanlar da Arnavutluk işgali gibi hiç bir maddi faydası olmıyan bir hareketten sonra bugünkü vazi. yetten çıkmanın bir yolunu aramak- tadır. Yine muhtelif membalarm teyit ettiğine göre —Almanlar Avrupanın Cenubu Şarkisinde bir hareket yap- mak istemetke ve ilk hamled carları Çekoslovakya şeklinde ken- dilerine tâbi * bir hale getirmeyi dü- şünmektedirler. 4 İtalyanlar buna muarızdır. Son za- manlarda (Al l harbi £ maz) ismiyle Macarca bir kitap neş- retmiş olan Macarlar da buna razı değildirler. Alman ve İtalyan Hariciye Nazır- ları arasında (Salzburg) şehrinde de- vam eden mülâkatta iki mihver dev- leti biribiriyle pazarlığa girişecek. tir. Bu Pazarlıkta Almanlar istemek, İtalyanlar da daha ziyade mukave- met etmek vaziyetinde olacaklardır. Şöyle ki: 4 tazyik yapmıya İtalyanların müsaa- desini istiyeceklerdir. : Diğer taraftan Yugoslavya Kral Naibi Prens (Pol) ün Sırp ve Hırvat anlaşmasını tasdik etmemesi için Kont talep _edeceklerdir. Çünkü bu anlaş. ma tasdik edilirse Yugoslav kabine- sine daha ziyade demokrat anasır girecek ve böylece sulh cephesine ve Balkan blokuna karşı olan meyil ve muhabbet artacaktır. Halbuki Al- manlar Yugoslavyanın bugünkü mü- tereddit vaziyetini bile mucibi mem- nuniyet bulmamaktadırlar. İtalyan- lar ise Avusturya ve Çekoslovakya- dan sonra şimdi bir de Macaristanın Almanyaya iltihakmıma katiyen razı değildirler. Bundan başka Danzig meselesinde İtalyanın Almanyaya müzaheretini katiyen bir silâhlı ihtilâfa kadar gö- türülmemesi arzusunu da izhar et: mişlerdir. Ümit edilen şudur: İtalya, Almanyanın Şarka doğru yayılmasını hoş görmiyecektir. Yeni — (Lütfen savfavı ceviriniz) vadetmişlerse de işin > W , N k $ İ Ş n Müös Şiğ (Ciano) nun müdahalesini de Alınan haberler şunu anlatıyor. ki, İ Almanlar Danzig tarafından bir tes — cavüz yapmıya cesaret edememeğtg-“_" Z dirler, Lâkin dünya huzurunda ve , Almanlar Macaristana bir askeri