24 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

u T TAN rk - Fransız lttifakı Dun Pariste Imzalandı (Başı 1 incide) Muhtemel taarruzlara karşı Akdenizin iki ucunda ayni sulh gayesinin samimi hâdimleri olan Tür kiye ve Fransa, uzun bir kara hudu- duhun bize bağladığı arazideki va- ziyet itibarile de biribirine yakm, bi. ribirinin kuvvetinden kuvvetlenen i- ki millet gibi yanyana, büyük dava- da yer almaktadırlar. (Alkışlar) Türk milletinin idealist vasıfları, k ordusunun kahramanlık des. (alkışlar, bravo sesleri) ay- ni idealimizin büyük kuvvetle ve bü- yük kahramanlıkla hâdimi Fransız milletinin vasıfları yanında, muhtemel taarruzları deletmek ga. yesi ile, biribirini ikmal eden iki az- mi metanet sütunu halinde dikilmiş bulunmaktadır, (Alkışlar) Türkiyenin Fransa ile birleşmesi, dünya sulkunun nefinedir ve her tür- Yü hasis menfsatten âri olarak bu “ sulhün muhafazasına yardım edecek. tir. (Alkışlar, bravo sesleri) Müşterek beyanname Aziz arkadaşlar, Size, şimdi Türkiye - Fransa müş- terek beyannamesini aynen okuya - cak ve bu fırsattan istifade ederek beyannamenin ihtiva ettiği maddele- Ti hakiki mâna ve mefhumlarında hulâsaten teşrih edeceğim. Bugün Pariste Fransa Hariciye na- zırı ile büyük elçimiz tarafından im- za edilecek olan beyanname şudur: “1 — Türkiye ve Fransa hükümet- leri, biribirile sıkı bir istişarede bu- Yunmuşlardır. Aralarında cereyan €- den ve halen devam etmekte bulunan müzakereler, görüşlerindeki mutat birliği tebarüz ettirmiştir. olan 2 — Iki devletin, kendi milli em-| niyetleri nefine olarak karşılıklı te- ahhutleri tazammun edecek uzu! müdâetli nihai bir anlaşma aktetme. “ leri takarrur etmiştir. 3 — Bu nihai anlaşmanın akdine İntizaren, Türkiye hükümeti ve Fran sa hükümeti, vuku bulacak bir teca- vüz hareketinin Akdewiz mıntakasın- 5 © da bir harbe saik olması halinde yek. diğerile bilfil işbirliği yapmıya ve yediiktidarlarında bulunan bütün yardım ve müzâhereti biribirlerine göstermiye hazır bulunduklarını be- | yan ederler. 4 — Gerek beyanat ve gerek der- piş edilen anlaşma, hiçbir memleket © aleyhine müteveccih değildir. An. cak lüzumu tahakkuk ettiği takdirde Türkiyeye ve Fransaya karştlikli bir yardım ve müzaheret teminine ma- tuftur. 5 — Nihal anlaşmanın ikmalin den evvel karşılıklı taahhütlerin mev © kül fiile geçmesini icap ettirecek şart. ların daha sarih bir surette tayini de dahil olmak üzere, bazı meselelerin daha derin bir tetkike ihtiyaç göster- diği her iki hükümetçe kabul edil - > mektedir. Bu tetkik, halen devam et.. © mektedir. i & — Iki hükümet Balkanlarda em- “ biyetin teessüsünü temin etfoek lü- zumunu dehi tasdik ederler ve bu © geyeyi en seri bir surette istihsal için müşavere halindedirler. 7 — Şurası mukarrerdir ki, yu- “karda zikredilmiş olan hükümler iki © hükümetin herhangi birinin, sulhün iakviyesindeki umumi menfaat iktı- © zasından olarak diğer hükümetlerle “anlaşmalar akdetmesine mâni değil. dir. Uzun vadeli birleşme Aziz arkadaşlar, birinci maddesin. iki memleket arasmdaki görüş birliği ve mütalca edilen siyasi vazi- ayni şekilde muhakeme net 'cesinde, müşterek taahhütlere giri. mek kararı verilmiş olduğunu iade le, Türkiye ve Fransa son ze- manların bâdisatında sulhü tehlike | ye düşüren ve kendi emniyetlerine müteveccih inkişaflar gösteren man- e ayni korunma vazifesiyle muha - “keme ettiklerini göstermektedirler. © İkinci madde, beyannamenin is. deli bir birleşmede mündemiç ol . duğunu kabul Ve tespit eden ve kati “ munhedeyi yakım bir âtide akit kara. Pını gösteren bir hüküm ifade edi - yor. Bu münasebetle arzetmek iste - Tebrik Başvekil, Anlaşmanın Tazimlerini Bildiren Ankara, 23 (4. A) — Hatayın Anayurdu iltihakı münasebetiy. le Reisicümhur İsmet © İnönüye Başvekil Dr, Refik Saydam tara. fından çekilen telgrafa cm mukabele etmişlerdir: Başvekil Dr. Refik Saydam, KARA Hataym anavatena iltihakını ahden ifade eden mukaveleyi im. za etmeğe muvaffak olduğu için Cümhuriyet hükümetini hararet. le tebrik ederim. Milletler atası sulh ye emniyet teminatını, mil. şeref ve menfaatla birleştirmek gibi sağlam bir siyaset sayesinde reislik ettiğiniz değerli hükümet, büyük milletimizin hâlis takdiri. ne hak kazanmıştır. İSMET İNÖNÜ Başvekil Dr. Refik Saydam tarafından çekilen telgrafın met. ni aşağıdadır: Reisicümhurumuzun yüce katına YALOVA Şimdi toplanan İcra Vekilleri Heyeti, büyük ve aziz şeflerinin gösterdiği yolda ve yüksek di. rim ki, Türkiye ile İngiltere arasin - da olduğu gibi Türkiye ile Fransa a. rasında da kati ve nihai anlaşmanın hazırlıkları süratle inkişaf etmekte ve bu vesikaların tenzim ve ikmali kuvvei karibeye gelmiş bulunmak - tadir. Beyannamenin üçüncü maddesi, #eyislerinden bütün sahildarların ay ni veçhile istifade etmelerini ideal bildiğimiz Akdeniz havzasında, taar- ruzdan doğabilecek ihtilâfat için iki memleketin birbirine tam ve şamil bir şekilde yardım taahhütlerini ih. tiva etmektedir. Demek oluyor ki arkadaşlar, Ak - denizde doğabilecek tehlikeler ve orada kopması melhuz — fırtınalar T e ile İngiltereyi olduğu gi İngilterenin müttefikleri olan Tür kiye ile Fransayı da bir cephede yanyana görecektir. (Alkışlar, bra. vo sesleri). Hayati menfsatlerimizin ve em. niyetimizin en mühim ( cenahi olan Akdeniz havzasında üç milletin teş - riki mesaisi, sulhü arayan bir idea - sulhü bulmasına matuf, kuv. gayretlerinden başka bir şey dir. Dördüncü maddede, o Türkiye - Fransa asistansınm hakiki manasını tebarüz ettiren bir mefhum görüyo. TUZ. Evet arkadaşlar, bu beyanname i- le giriştiğimiz taahhütler, O yarınki muahedelerin istihdaf edece; hütler gibi, yalnız bizim emniyetimi. zi korumağa matuftur ve hiç bir dev letin aleyhine müteveccih bir mâna bunlarda mündemiç değildir. Beyannamenin diğer maddeleri Beşinci maddenin mevzuubah İtiği temaslar, biraz evvel arzetmiş İduğum gibi, faaliyetle devam etmek. fe ve bunlar Türkiye » İngiltere an- laşmasınm zmesnetlerini hazırladığı gibi, Türkiye . Fransa nihai muahe. desinin de ayni ruh ve mana dahilin. de temellerini atmaktadır, Beyannamenin altıncı (omaddesi 'Türkiye emniyetinin yalnır Ak. denizden gelebilecek (o tehlikelere karşı değil, bu emniyeti alâkadar | edecek muıntakaların Okâffesinde belirmesi muhtemel tehditlere ve 8 | alkışlar arasnda karşılanan bu beya natını müteakıp bir çok hatipler söz almışlar ve bu müzakere açık reye müraca; sonunda 21-6-939 Üstündağın Muhakemesi Temyiz 8 Temmuzda Kararını Verecek ra, (Telefonla) — Eski vali/ Bu sırada Muhittin Ustündeğ ar. ve belediye reisi Muhittin Üstündağ | sanın satın alındığı sırada Ankarada ve arkadaşlarının otobüs ve Asri me. | olduğunu bildiren bir vesika ibrez zarlık yolsuzlukları hakkındaki mu , | citi. SenaMA ERAS ARA SAA BES AED AAA DADA RADA AAA Şa0 0 Milli Şefimiz Hükümeti Ettiler İmzası Münasebetiyle Cümhurreisimize Kabine Âzasının Tebrik ve Bir Telgraf Çekti rektifleri dairesinde Hatay dava. sının Türkiye Cümhuriyeti lehi. ne nihayet bularak, yirmi senelik bir ayrılıktan sonra, yine büyük Türk vatanına kavuşmasını intaç eden müzakerelerin neticelendi. Zini ve hazırlanan mukavelenin ve merbutatının yüksek tasvip - lerine iktiran eden şekilde Fran. sa büyük elçisi ile imzalandığını sevinçle arza beni memur etti. Yüksek itimatlarına mazhar bulunmakla mübahi olan Başve. zası, tebriklerini ve tâzimlerini arzederken, büyük Türkiyenin ve Cümhuriyet rejiminin büyük şef lerinin baha biçilmez sevk ve i. daresi altında daima “İleriye ve daima iyiye gideceğinden emin 0. larak bir kere daha en kalbi bağ hılıklarını sunarlar ve lütfen ka. bulünü rica ederler. Hayatımın en mesut bir ha « tırası olarak yaptığım bu vazife, 1 duyduğum şeref ve ihayet yoktur, Müyuk $ Başvekil: Dr. Refik Saydam mr tehlikelere karşı siyaneti -istilzam etmektedir. Muhterem arkadaşlar, Malümunuzdur ki, Türkiye emni. ve senelerdenberi feyizli semerele - riyle sulh davasina büyük hizmetler etmiş olan Balkan misakı, son görüş. melerimizderi bir kat daha itimat ve kuvvet bularak çıkmış ve bugüne ke dar olduğu gibi, yarın için de esaslı bir sulh unsuru olarak vazifesine de- vam etmek azmi ketisini göstermek. te bulunmuştur. (Alkışlar). Türkiye . Fransa müşterek beyan namesinin altıncı maddesindeki hü. küm, bittabi Balkan misakının âkit- lerine verdiği hukuk ve vezâaifi hiç » bir veçhile ihlâl edecek mahiyette de gildir, Balkan misakı, Türkiye - İngilte. re, Türkiye « Fransa anlaşmaları ile tedahül göstermeksizin bütün istik. lâlini muhafaza etmekte ve ayrı bir sulh âmili halinde mevkiini tutmak. tadır. Beyannamedeki bu madde, her - kesin anlamış olacağı veçhile, Türki. ye ile Ftansanın, Türkiye ile İn; tere arasında olduğu gibi, bu akid ile gözetilen emniyet endişelerini ve hu. susi vaziyetlerini alâksdar ediyor. Yedinci made, bir gaye otrafında İbirleşen o memleketlerimizin sulh İmmtakasını tevsi etmekte serbest olacaklarını göstermektedir ki, bu da akdetmiş olduğumuz esistensin hangi yüksek idesle müstenit oldu- gunu bir kere daha ispat eder. Muhterem arkadaşlarım, Siyasetinin bütün inkişafları, mil- İletin hakiki menfaatlerini dikkatle aramakta, memleketin emniyetini teyakkuzla Korumakta mündemiç 0- lan Türkiye Cümhuriyeti hüküme- ti, millet vekillerinin yüksek direk- tifleri ve teşvikkâr tasviplerile ken- dine vermiş olduğunuz vazifeyi ifa- ya çalışmaktadır. —Alkışlar— bu vazifenin bir eserini daha yüksek huzurunun getirdim. o Türkiye— Fransa müşterek beyannamesi hak- kında açık reylerinizi kullanmanızı rica ederim.., * Başvekilin bravo sesleri ve sürekli yetinin bir cephesini kuvvetle tutan | 343 reyle mevcudün ittifakiy! vip olunmuştur. Hatiplerin sözler Başvekilin beyanatından sonra bir çok hatipler söz almışlardır. İlk önce kürsüye gelen Refik Şevkgt İnce, ok kisa bir zaman evvel karşı kar- $iya harp eltiğimiz iki Büyük Mik let ile bugün harp değil, sulh muka- velesi yapmış bulunduğumuzu teba- rüz ettirmiş ve: İşte arkadaşlar, biz Avrupada doğan ve hududunun akıntısının te- siri yalnız küçük milletleri değil bel ki bütün beşeriyeti tel re sevke deceği endi mütehey sini veren son zamanın kutucu havası kar- şısında Türk devleti dün nasıl kendi hayatını ve sulhü afaza için ev- İvelâ Balkan yaktı ondan sonra Södâbâd Pakt yapmışsa bugün de yakın bir zamanda İngiliz ittifa- kini, Fransız ittifakını yapmış ok makla sulhe olan davaya ve *oprak- larını muhafazaya olan bağlılığını mek yolunda hakikaten ve en dir bir dürendişlik göster ruz. Biz, biz“ leri dün olduğu gibi bugün dahi ile- riyi görerek iyiye devam etmek, ida re etmek dirayetini gösteren, ölen ve yaşıyan şeflerin huzurunda hü: r eğilmeyi vazife bildikten so ra ilâv ederiz ki, Türkiye hükümet İnin ve Türkiye Cümhüriyet Halk Partisinin esa$ ümdesi olan yürtla sulh, cihanda sulhü ihlâle taallük eden herhangi bir hardketin karşi- sında cephe almayı bir vazife bil —alkışlar- Müstakil parti grupu reisi Ali Ra- ha Tarhâni da'şunları söylemiştir: “Muhtexm arkadaşlar, Çök — kiymet Başveknimiz Be yanları ile-bize “Cümhuriyet Halk Partisi hükümetinin sulhperver, fa- İkat müteyakkız ve müdebbir siya- setinin yeni bir eserini bildiriyorlar, Fransanın da iltihakı ile sulh cep- hesini takviye eden bu eseri grup: müz tamamiyle tssvip eder ve hi kümeti bu”isabetli hareketinden do- layi tebrik etmeyi çok şerefli bir va- zife bilir. —Bravo sesleri, sürekli İ alkışlar— h EB | mza merasiminden sonra İ Paris, 23 (Hususi — Türk - Fran. siz yardım deklârasyonunun İmzası- ni müteakip radyoda kısa bir hitabe- de bulunan Fransız Hariciye Nazırı Bonnel, yeni imzalanan beyannsı nin 12 mayıs tarihli Türk - Ing müşterek deklâr; duğunu tebarliz ettirerek şöyle de. miştir: “Bu Türk - Fransız karşılıklı yar- dım deklârasyonu, Frarisa ile İngil- tereyi ve diğer taraftan İngiltere ile Türkiyeyi birbirine bağlıyan taah- bütleri müvazi bir hale getirmeyi de istihdaf eylemektedir.,, Fransız Hariciye nazırı, nihayet, bu suretle sulhe yapılmış olan y dımdan dolayı büyük memnuniyetini izhar etmiştir. İ Suat Davaz da, Türkiye ile Fra İsa arasındaki dostluğun bu suretle bugün temhir edilmesini görmekten | duyduğu memnuniyetini bildirmiş ve sözlerini şöyle biirmişt “Bu anlaşmalar hiç kimsenin &- Teyhine müteveccih değildir. Bunlar, en sulhperver gayeler için imzalan- mıştır. İdealimiz sulhtür ve bü su. retle sulhün idamesinde iş birliği yap mış oluyoruz. | | Bonnet'nin beyanatı Türk - Fransiz anlaşmalarının im. zan münasebetiyle, Hariciye Nazırı Boönnet, İntransigeant gazetesine a- şağıdaki beyanatta bulunmuştur: “Bugün imzalanan Fransız - Türk anlaşmaları, Türkiye, Fransa, Suriye ve Lübnan arasındaki bağları mesut bir surette tesbit eylemekte ve dos. tane komşuluk münasebetlerini ten- #im etmektedir, Bu anlaşmalar, bu suretle, Akde- nizin şark havzasının siyasi istikra. rına kıymetli bir yardım getirmekte. dir. hakemelerine bugün öğleden evvel, | saat onda temyiz dördüncü ceza dai. resinde devam olunmuştur Reis, Mecdi, idi, o Maznunlardan Üstündağ ve muavini Ekrem Seven. can Üstündağın avukatları hazır bu.! Tunuyordu Ootabüs davasında her türlü tah. kikat ikmal edilmiş olduğundan maz nunların müdafaa yapmalarına Asri Mezarlık davasında, bu O mezarlık! mevkiinin şehir sınırı dahilinde olup olmadığının tahkikine, Sürp Agop| Mezarlığı davasında da Dahiliye Ve.| kâletinden İstanbul valiliğine yazı -| lan tahriratın aslımn ve — Vekâlette| bulunan müsveddesinin. istenmesine karar verilmişti. | © Evvelâ otobüs yolsuzluğu hakkın. daki davanın müdafaası yapıldı, Avukattan sonra söz alan Muhit tin Üstündağ iddia makamının ken - İdisine isnat ettiği fiil ve hareketlerle İkendisinin hiç bir alâkası olmadığını bitaraf bir görüşle bu hâdiseler tet - kik edildiği takdirde kendisinin ta « um ve bigünah olduğu - âr bir şekilde görüleceğini i- mamen m Öğleden sonra Öğleden sonra celse tekrar açıldı. | Reis, sözü Ekrem Sevencana verdi.| Ekrem, müddelumuminin kendisine | isnat ettiği suçluluk filli ile bir alâ-| sı bulunmadığını söyleyerek bera! etini istedi, Bundan sonra Sürp Ağop mesele- sine geçildi, Gelen evrakta Dahiliye Vekâleti İ tarafından gönderilen tahriratın Ek rem Sevencan tarafından alındığı | bildiriliyordu. ş Reis Ekrem Sevencana; i — Tahriratın aslını siz âlmişsıniz, dedi. Ekröm: — Bayır, beni almadım, evrak hu- kuk işlerine gelmiştir. Bendeniz bir derkenarla havale ettim. Evrakın benimle esasen hiç bir alâkası yok- tur. Diye cevap verdi. Müddelumumi muavini Arif Çan- ka; bazı istizahlarda bulunacağı- nı bildirdi. Üstündağ da bazı sualler sordu. Ustündağ bu sualleri pek anlıya- İ madığını, mevzuu bahis arsanın me. sahası üzerinde kati bir şey söylemek | Jimkânınin mevcut olmadığını bu ava- | İrizt ölçen her mühendisin başka ra-| kamlar bildirdiğini ifade etti, Bundan sonra müddelumumi baş muavini Arif Çankaya iddianamesini okudu. Iddiansmenin hulâsası şudur: 1) Belde ve belediyenin lehine dâ- ha müsait şeraitle sulh akti çok müm kün iken bilâkis bu imkânı elde et- mek için hiç bir teklif ve teşebbüste bulunmıyarak Ermeni cemaatinin leri sürdükleri sulhşartlarını oldu; gibi kabul ve belediye sleyhinde sülh akdeylediğinin. 2) Sulhname ve haritalar bince belediye uhtesine tesçil e miyen daha bir mikter mezarlık ar- sasi mevcut ve bu miktar sulh muk- tezası olarak Ermeni cemaatine terk iktıza ederken, bunu yapmıyarak be- lediye uhtesine tesçil edilen kısım- dan ifrazen görmek hususları vazife yi suiistimal mahiyetinde görülerek ceza kanununun 240 ve 80 inci mad- delerile tecziyesi istenmiş ve sulhna- meyi Dahiliye Vekğietim: tasdik et- tirmeden tatbik ve infaz noktasındn da lüzumu muhakeme karorı mev-| cut ise de bu hareketi yukarıda gös- Suçunun bir mütemmimi ve binasnaleyh un. suru mürekkebi sayılması talep ve ddia edilmiştir. Ustündağ türlü isnatları reddeden uzun bir beyanatta balunduktan son- tra Sürbagop mezarlığı işinden de! bersetini istedi. Bundan sonra Asri vasına geçildi. wzarlık da- | Asri mezarlık davası anbuldan gelen tahriratta Zin. cirlikuyudaki Asri Mezarlık adı ve- rilen arsanın belediye hudutları di- şında olduğu bildiriliyordu. Ve geçen celsede müddeiumum le aralarında geçen münâkaşalı bir konuşmayı telmih ederek? “.- Eğer valinin işi bir havaleden ibaret ise, bu valiliği kim olsa yapar, sözün$ cevap verdi, Istanbulda on üç sene vali olarak çalıştığı zamanlarda ker an mesuli- yetini müdrik bir memur gibi hare. ket ettiğini ve müddelumuminin bu sözünün kendisini müteessir ettiğini söyledi. Müddevmumi © başmusvini Arif Çankaya, istihfaf maksâdile bir söz söylememiş bulunduğunu, sözünün bir sul tefehhüme yol açt in ken- disinin de müteessir olduğunu söy- ledi. Bundan sonra he: dava her tür. lü tahkikat ve tetkikat ikmal edildi- ğinden karar verilmek üzere 8 tem- Denizyolları Bütçesi Dün Kabul Edildi (Baştarafı İ incide) lâve etti: — Temenni ederim, Çetinkayanıı. pençesine düş. Hakkı Kılıcoğlu (Muş), halka bu gibi teşekküllerde hisse verilmesi i. şine temas etmiş ve buna mümasil İş- lerde halka meydan bırakmak, yer bırakmak ve inkişaf imkânı verme- nin faydalı olacağına işaret eylemiş. tir. Tekrar kürsüye gelen All Çetin- kaya, ticareti bahriye işine hüküme- tin vermekte olduğu ehemmiyeti an. latmış, mektebin yeniden tanzim €- dilmesine, - çalışıldığını, fabrikanın ıslahi lâzım geldiğini, havuzlar me- ea eee erleri duğunu beyan etmiştir. Ali Rana Tarhan, Trabzon limanı inşaatının ne safhada olduğunu sor- muş, Nafıa Vekili General Ali Fuat Cebesoy, şu izahatı vermiştir: — ingiliz kredisinden Heyeti Ve- kilece bu işe bir miktar ayrılmıştır. Bu işin halli için İngiltereden müte. hassıs celbediyoruz, Buna göre inşa- ata bâşlanâcaktır. Bundan sonra sivil barem projesi. nin müzakeresine devam edildi. Ge- en toplantıda bütçe eneümenine muhtelif takrirlerle birlikte iade e- dilmiş bulunan ikinci muvakkot mad. denin encümende aldığı yeni şekil ve bu hususta encümenin hazırladığı mazbata okunmuştur. Encümen bu maddeye şu esasları İâve etmiş bu- lunuyordu, I — Kanunun neşri tarihinde bu- tundukları vazifede 3 seneden fazla olanların bir yukarı dereceye geçiril. meleri, 2 — Ueretlilerin yeni dereceleri- nin tesbiti için yapilağık hesaplar - dan son aylarda alman acele zamları karşılıyacak formül olarak encümen 1 kânunusani 939 tarihini esas tut. muş ve ücretlilerin yeni - dereceleri tesbit olunurken bu tarihte almakta oldukları ücretin hesaba esas tutul- ması, 3 — Halen ücretle müstahdem bu. İunan mütekaitlerin ücret müddetle- rinin hesabmda teksütten evvelki hizmetlerinin nazarı itibara alınma” ması, 4 — Tayin ve murakabeleri hükü- mete âit bulunan mektep muallimle- rinin bu omuailimlikte geçirdikleri müddetin de intibak hükümlerinin tatbikinde hesaba katılması, 5 — Encümen: «projeye ayrı bir madde olarak mütekaitlerin ücretli vazileye alınmaları halinde bun lara en çok tekaütlüklerine mesnet olan memuriyet veya rütbe derece- leri maaşına tekabül eden ücretin ve- rilebileceğini ilâve etmlitir. Encümenin teklif ettiği muvakkat ikinci madde aynen kabul edildikten İsonra muvakkat üçüncü madde de görüşüldü. Mütenkıben projenin geriye kalan maddeleri sıra ile görüşülmüş ve si- yil barem projesinin birinci müzake- resi bu suretle ikmal edilmiştir. Meclis, pazartesi günü toplanacak»