20 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

20-2-939 BUGÜN : Yeni Papa Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL p»» On Birinci Pius'an ölü mündenberi ileri sürülen bir Ihtimal, İtalyan olmıyan bir Paps sın seçilmesidir. 1526 senesinden beri seçilegelen Papaların hepsi d€ İtalyan oldukları için, İtalyan olan bir Papanın seçilmesi, bir âdet ve !© amül olmuştur, Bu defa İtalyan olmıyan bir Papa seçmek meselesinin ileri sürül- mesi ise, bambaşka sebeplerden Meri Reliyor, Papa On Birinci Plus, son seneler zarfında diktatörlükle mücadele et- ükten başka “Yeni putpe! dını verdiği cereyan ile mücadele © maksat, bazi Avrupa milletlerinin, Hıristiyanlıktan evvelki dinine geri dönmek için gösterilen temayüldür. Bu temayül, bazı memleketlerde ka- toliklik aleyhinde bir takım şiddetli tedbirler alınmasına sebep olmuş, Papa da bu vaziyet ile mücadele €t- mek lüzumunu hissetmiştir. Papalık, dünyanm en geniş m) diyordu. “Yeni putperestlik” | ğ lal milesseselerinden biridir. Bn teşkilâtın bir şubesini /htiva etmi- TA Yeni Papa İntihabı Hazırlıkları Başladı Nasyonalist Şam 19 (Hususi) — Başvekil Ce- mil Mardamın istifası üzerine Suri - yenin mukadderatı tamamiyle ka - rarlık olan bir safhaya girmiştir. Hiç bir kimse, yeniden atılacak adımın mahiyeti hakkında bir şey söyliye - miyor, Fakat Suriyenin bütün milli- yetçi mahafili en şiddetli memnuni- yetsizlik içindedir. Bu memnuniyet sizlik şimdiye kadar kendini hasma- ne nümayişlerle ve grevlerle ifade etmekteydi. Bundan sonra bu ifade- nin daha fazla şiddetlenmesi beklen- mektedir, Suriyenin Istiklâl Davası r Engellerle Karşılaşıyor Fransız Makamları Yapılacak İstiklâl Hareketlerini İhtiva Eden ve Neşredildikten Sonra Âli Komisere Tevdi Edilmek İstenen! Muhtırasının Kabul Edilemiyeceğini Bildirdiler Bu iki teşebbüsten birincisini, Su riye parlâmentosunun 31 kânunuevel de Suriyenin istiklâlini teyit ederek aldığı karar suretlerinin tatbiki pro- jesini bildiren muhtıra metninin neş redilmesi teşkil eylemektedir. Bu vesika pek yakında gümrük- lere vaziyet edileceğini, © yabancı memleketlere mümessil gönderile - ceğini, 1936 muahedesi (o zikredilen mıktarı geçen Fransız müşavirlerin kontratlarının — fesholunacağını ve milli bir ordu kurulacağını bildir - mekteydi. mat üzerine, Şamdaki Fransız dele - geleri bu muhtirayı kabul edemiye - ceğini bildirmiştir. hinde halledilmiş bulunan dini ce - maatler statüsünün tatbik edilmeme sini bildirmeğe karar vermiştir. vermiştir, Yüksek komiserden aldığı tali - Suriye nazırları, 18.11.9038 tari- Bu iki mesele istifaya sebebiyet Suriyede nümayişler devam ediyor Kabinenin istifası, Şahbandar ta- yen hiçbir memleket yok gibidir. Bu teğkilâta mensup dini şahsiyetler, bulundukları her muhitte Pap: ve katolikliğe inanan kimselerin ai- Papanın Başvekili Kardinal Pacelli Roma, 19 (Hususi— Kardinallar Parise göre, kabinenin istifasını intaç eden politik buhran, manda al- tındaki arazinin bugünkü statüsüne muhalif olarak alınan iki teşebbüs- Muhtıra bundan böyle, ancak teş- raftarı müfriiçiler ile onalist ri melis tarafından tasvip edildiği iy blokun tezahürlerine sebebiyet ver- Dünya Harbi Neden Çıkacakmış? Yazan: B. FELEK Adisatın sizin üzerinizde yap - tığı her türlü tesirden silkinip şöyle bir ayrılın da şu anlatacağım şey hakkında hüklim verin! Bir eviniz, bir bahçeniz, bahçe - nzide ağaçlarımız ve zerzevatlarınız — Bir de komşunuz var ki, vaktile elinde avucundakini şurada burada harcamış, züğürt kalmış, hattâ baba- dan kalma birkaç parça yeri de ken- di açtığı bir davada kaybetmiş. Bu a- dam size ve etrafınızdaki diğer kom- şulara müracaat edip: — Sizin bahçeden ve sizin mah - sulüttan bana birer parça hisse ver- mezseniz karışmam. İcabederse zor- la alırım! diyor. Bölye bir teklif karşısında ne ya- parsınız? Tabii hemen sorarsınız; — Neden be birader? Biz senden bir şey istiyor muyuz? Şunun şura- sında rahat rahat yaşıyoruz. Şimdi hır çıkarmanın sırası mı? — İyi amma benim mahsulâtım, takdirde yüksek komiserin kararna- melerinin meri olabileceğini beyan | “Sir. 2500 tezahürcüden mürekkep ayrı ayrı alayları, bu partilerin şef- le harimine de sokuldukları ve ken- dilerine tâbi olanların her halile alâ- kadar oldukları için, Papalık, dün- yanım en nüfuzlu müesseselesinden birldir, Papaya bağlı olan kardinal- ler, ve Kardinallerin madunu olarak en küçük köylere kadar yayılan bü- yük bir teşkilât şebekesini idare © den papaslar, Papa namına, Papalı- Em ve katolikliğin menfaati namına çalışırlar ve bu menfaatlere aykırı düşen her cereyan ile mücadele €- derler, Papalığın bu geniş nüfuzu ve din. Yanm her tarafma yayılan teşkilâ- tt, katoliklikle alâkası olan memle- Ketlerin bu makamı yalnız tanrmala- |, onu hesaplamalarmı ge- Fakat son seneler zarfmda vazivet sok değişti ve Papalık çok mühim cereyanlar ve faaliyetler karşısında kaldı. Meselâ Almanyaya hâkim o- lan Nazizm, beynelmilel mahiyeti halz her teşekkülü baltalamak iste- diği için Katolikliğin de ayni mahi- yetini kaldırmak İstemiş, ve bu yüz- den katolikliğe karşı geniş bir mü- cadele açmıştı. Papalık, bu mücade- lede Hıristiyanlıktan haşka bir dine rücu temayülünü de sezdiği için ba hareketle mücadeleye girişmiş ve bu mücadeleye devam etmiştir. Fakat Papalık, İtalyanın içinde de buna benzer temayüller ve hareket- lerle karşılaşıyor ve onlara da mu- kabele ediyordu. Papalık bugün Almanya ile İtal yada bu variyetlerle karşılaştığı için bir İtalyan Papanın yeni cere- yunlarla mücadele hususunda icabı derecesinde gayret gösteremiyeceği sanılıyor, ve bir yabancı Papanın bu Işleri daha iyi idare edeceğine hük- molunuyor. Fakat mesele bu kadarla kalma- maktadır. Vatikana bağlı olan Ya baner katolikler, İtalya katoliklerile müsavi bir şekilde muamele görmek, nüfus nisbetleri dairesinde kardinal sahibi olmak ta istemek üzere bulu- nuyorlar. Çünkü İtalyanların 30 ka: dar kardinalleri bulunduğu halde ayni derecede nüfusu olan milletle rin ancak beş altı veya bir iki kardi- nal bulunmaktadır. Bu meseleyi de ancak bir yaban- « Papa hulledebilir. On Birinci Piu- sun yerine bir yabancı Papa seçil mesi eereyanını doğuran en mühim sebepler bunlardır. Fakat seçime İş- tirak edecek olan kardinallerin ya- rısımdan fazlası İtalyan oldukları için böyle bir neticeye varılması bir hayli müşküldür. Fransa Casusluk Kanununu Teşmil Ediyor Paris 19 (A A) — Resmi gazete, casusluk ve devletin harici emniyeti- ne karşı işlenen cürümlere mütesl - lik kanun ve kararnamelerin Himaye allinda bulunan memleketlerle Hin - di Çini birliğine bağlı araziye ve Kuang - Çan - Van arazisine teşmil hakkındaki kararnamenin metnini dercetmektedir. me da hazır bulunmuştur. meclisi yeni papa intihabi için lâzım | gelen hazırlıkları yapmıya başlamış- | lardır. Hazırlıklara bizzat kardinal Pacelli nezaret etmektedir. İntihabı yapacak olan kardinallerin 28 şubat- tan itibaren hariçle temasları kesile- cektir. Bu cebri inziva yeni papanın İntihabına kadar devam edecektir. * Dün sabah Pangalıtda Katolik kili- sesinde Papa On Birinci Pius için âyini ruhani yapılmıştır. Ayinde İn- giliz, Fransız, Polonya, İtalyan elçi- leri, bütün konsoloslar, ataşemiliter- ler, Rum patrikhanesi delegasyonu, Ermeni patrikhanesi delegasyonu, Ayin, ölen papanın dini ve poletik miş, huruktan SONLA, â bulgar İ üzerine dualar yapılmış ve papanın ruhu taziz edilmişir. Kudüste Yeni Tedbirler Alındı Londra, 19 (FHusust) — Filistin A- rap konferansında mütedilleri tem - sil edecek Yakup Farac, Irak heyeti- ne iltihak edecek. Sabık hariciye na- ar Tevfik Essüveydi bugün müva- salat etti. * Kudüste sokaktan geçmekte olan bir Rusla bir Yahudinin silâhlı bazı şahısların taarruzuna uğramaları ü- zerine şehrin iki mahallesinde ateş söndürme saatinin tatbikine karar ve rilmiştir. Yafada bir Arabın suikaste uğraması üzerine 24 saatlik bir müd- det için ateş söndürme saati tatbik edilmiştir. * Filistindeki Yahudi ticaret odaları yahudi müdafaası tahsisatını arttır - ten çıkmıştır. yaset, düşüncelerimize ve idealleri mize uygun olamazdı. Hududlara 16-| kesmesi ve 3 martta cavüz etmemek fikrinde bulunuyo -|muhtemeldir. mak için Yahudiler tarafmdan getiri lecek bütün mallardan hususi bir re- sim almağa karar vermişlerdir. * Prag 19 (A. A.) — Hükümet Ya - hudi subayları tasfiyeye başlamıştır. Muvazzaf hizmette bulunan bötün Yahudi subaylar tekaüde sevkedil - miştir. Bir Japon Heyeti Berline Gidiyor Paris 19 (A. A.) — Madam Tabo- 'uis'nin Ocuvre gezetesinde bildirdi. ğine göre general Tasumi'nin riyase- tinde büyük erkâmharbiye ve siya - set adamlarından mürekkep mühim bir Japon murahhas heyeti Berline gitmek üzere geçende Japonyadan hareket etmiştir. G3 di; e e ir aleyhindeki paktı imza eden devletler mümessil. lerinin toplanmak üzere bulunduk - ları bir sırada Berline muvasalat et- mesi muhtemeldir. Bu (toplantıya Londranin tekzibine rağmen Franko. nun bir mümessilinin de iştirak ede ceği söylenmektedir. eylemekteydi. Amerika Cümhurreisi Yeni Bir Nutuk Söyledi “Demokrasiye İmanımız Var, Kuvvete Müracaattan Nefret Ediyoruz, Kimsenin Toprağında, Malında Gözümüz Yok,, Dedi Nevyork 19 (Hususi) — Amerika cümhurreisi Mister Roosevelt, Deniz manevralarını görmek üzere hükümet mer- buk irad etmiş ve bütün Amerika milletlerinin, beynelmilel tesanüt, işbirliği ve karşılıklı güven, karşılıklı yardım örneği teşkil etmekle ıztırap ve karışıklık içinde yaşayan insanlığın imanını koruduğunu ve demokrasinin müesseselerin otokrasi umacısinın fevkinde tuttuğunu söylemiştir. Mister Roosevelt demiştir ki: “Yeni dünyanın milletleri her ne| ruz. Milletler arasında ticaret, mü - kadar muhtelif menşelerden gelme| nakalât ve kültürel mübadeleler hür ise de hayat hakkındaki telâkkilerini |riyetlerini her türlü vesaite müraca- müdafaa etmek hususunda müşterek |at etmek suretiyle temin eylemek is- bir emele sahiptirler. tiyoruz. Kimsenin arazisinde gözü - Demokrasiye olan imanımızı gös | Müz Yoktur. termek için iyi komşuluk siyasetini | Herhangi bir tecavüzü dfetmek harici siyasetimizin temel taşı yap - mİ aero lm tık. Bundan başka herhangi bir si- ne lerinin evleri önüne giderek bü şef- leri alkışlamıştır. Çarşılar ve mağazalar, nasyonalist blok ajanlarının talebi üzerine ka- panmıştır. Nasyonalist blokun büyük konse- yi, Suriyenin bütün mıntakaları me- buslarının İştirakile toplanmıştır. Mardam bü toplantıda vaziyeti i- zah etmiştir. Nasyonalist blok İider- leri, kabineyi kurmaktan istinkâf et- miştir. Şahbandar halkı süküna da- vet eden beyannameler dağıtmıştır. Nankin Haricive Nazırı Öldürüldü Şanghay, 19 (A.A. — Japon taraf. tarı yeni Nankin hükümetinin Ha- rielye nazırı olan Şenloh Japon kon- trolu altındaki arazide kin evinde öldürülmüştür. Saat dokuzu çeyrek geçe dokuz meçhul şahıs Şenlohun © vine girmiş, tabanca ile Şenlohun ü- zerine ateş etmiş ve sonra Japon kon trolu altındaki araziden kaçıp kay- bolmuşlardır. Müteaddit kurşunlar i- le yaralanan Şenloh hastanede ölmüş tür, Meçhul kimseler enternasyonal im tiyazlı mıntakanın merkez kısmında Mister Roozeveltin o beynelmilel | bir lokantadan çıkan dört Japon üze- vaziyet dolayısıyle ( seyahatini kısaİrine saat on beşte tabanca ile geri döntesilateş etmiştir. OTaarruza uğryan Japonlardan ikisi ağır yaralanmıştır. İngiltere 1939 senesinde müdafaa için 580 mil. yon sterlin sarfedecektir. Bu paradan harp. tayya- releri İçin 200 milyon sterlin, İngiliz donanmasına 60 gemi ilâve edilmesi için 330 milyon sterlin, Hava tehlikesinden korunmak için 42 milyon sterlin sar- fedilecektir. İngiliz nüfusu 45 milyondur. Silâklanma mas- rafı, müsavi hisselere ayrılacak olursa İngiliz nüfu- sundan her birine 30 İngiliz kirası düşmektedir. İn- giltere hükümeti İngiliz halkının bu fedakârlığa se- ve seve katlanacağına emindir. Daily Expres) gaze- tesinin neşrettiği yukarıki karikatürün altında şu cümle vardır: “İngiltere silâhlanınca İngiliz arslanı dünyaya böyle yukardan bakacaktır, çoluk çocuğuma kifayet etmiyor Ben senede iki çocuk yapıyorum. Sizin ise yeriniz çocuklarınıza nazaran geniş. Bizim çocuklar aç mı (kalacaklar? Ya verirsiniz, ya zörlarım kapınızı! Böyle diyene şüphesiz şu cevabı verirsiniz; — Be adam! Neden besliyemiyece- ğin kadar çocuk © peydahlıyorsun! Evvelâ çocuklarının rızkını temin et de ondan sonra üre! Vücudünüz âle- me rahmet değil ya! — Ben anlamam, ya verirsiniz yam hut... Lâfı daha fazla uzatmayıp polise müracaat edersiniz. Derhal başkası - bın malma göz dikmiş olana rahat durması ihtar edilir. Eğer böyle yap- mazsamız, yahut .o sizin evdekiler - den de korkmazsa-hiç şiphe etmevin- Zorlü bahçenize girer, mahsullerinizi, alır, çoluk çocuğunu besler, İşte yakında bir harp çıkması İki timalini varid görenlerin istinat et - tikleri nokta bu! Totaliter ismi verilen bir takım memleketler var. Burada isimlerini yazmıya hacet yok. Bunlar dünyaya ilân ediyorlar; — Bizim her gin adedimiz artı « yor, Yerimiz bize kâfi gelmiyor. Bi- ze yer veriniz! Vermezseniz — hayat hakkımızı arayacağız. Bu lâfla, demincek yukarda size hikâye ettiğim çok çocuklu komşu - nun iddiaları arasında fark var mi « dır? Şaşıyorum; Demokrat memleket lerden bir ses te: — Güzel, arkadaş amma! Bak biz sizin kadar ürüyor muyuz? Ne kadar rızkımız varsa o kadar çoğalıyoruz. Siz de yorganınıza göre ayağınızı u. zatın! Ne yapalım? Sizdeki bu kala- balığı biz yapmadıkya! Demiyor, İşte - eğer çıkarsa - yeni dünya harbi bu kadar mantıksız bir sebeble çıkacakmış. Hak cümleyi saklasın! Alman makamları hüyat darikine devam etmektedirler, © Almanyanın harici tesreti ikincikâ- munda 1088 ilkkâmuna nisbetle gerilemiş. #ir. İlhalâ$ fhracattan 31 milyon mark farla olmuştur. © Polonya harleiye naziri Beck pek yakında Londrayı tiyaret edecektir, © Şiddetle yağan yağmurlar, Cezayirde mühim tuğyanlar hüsule getirsiiştir. Tren münakaldtı inkıtan uğramış, 4 kizi boğul” muştur. hükümeti Çekoslovakyada firmasına mitralyöz siya riş etmiştir. Bir Japon sekeri heyeti, şimdi Pragda bulunmaktadır. © Kahire Vafit partiri Hderleri Nahas paşa ile Mükrim Übeyt paşa Hint Müslü. manları kongresinde hazır bulunmak üze- re İ martta Mindistana hareket edecek” lerdir. © Karpat Ukranyasının eski Başvekil Bordy, umumi aftan istifade ederek ha- pie çıkmış ve Macaristana gitmiş- © hiaari? nazırının emrile Münih Üni. versitesindeki katolik Mâhiyat şubesi İen- patılmıştır, © Bir ağustor 1080 tarihinde Mosko- vada Sovyetler Birliği için bir sirsat ser sisi. anılacaktır.