20 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENCEREMDEN Her Memur Böyle Olaydı? Yazan: M. Turhan TAN #ki Tarih Encümes tiği fasikülleri dum. Tanzimat devri; inin neşret- karıştırıyor » kuran büyük Reşit Paşa ile onun sadrazamlık yap- tığı yılların birinde maliye nazırı fatiyle kabinede bulunan Nafiz paşa- Bın iki mesele hakkında birbirleri - ne yazdıkları tezkereler gözüme çarp tı, Vaktiyle ibret gözü ile okuduğum bu yazılardan bir kısmı şimdi bana enikonu birer medeni celâdet vesika- sı gibi göründü, idrakimi uzun müd- det tesir ve teessür altında tuttu. O yazıla im şeyler olduğunu umarım ki, aziz okuyucularım da benim düşüncele- rime ve kanaatlerime iştirak edecek lerdir: ne bi kısaca anlatırsam, Tezkerelerden birincisi sadrazam | Reşit paşanın başkanlığını yaptığı bir | “Vekiller Encümeni, namına yazı - lıyor, altında serasker ve kaptander- yanın imzaları bulunduğu gibi Şey - hülislâmın dahi o encümene dahil ol- duğu tezkere metninden anlaşılıyor. Mevzu şudur: Yeni bir meclis kurul- masına ve bu meclise eski Sadrazam | Ali paşanın sekiz yüz altın maaşla) reis yapılıp yanına lüzumu kadar kâ- tip filân verilmesine, onlar için de ayda bin beş yüz altın sarfolunma - sına karar verilmiş. Fakat nazırı Nafiz paşanın karşılıksız mas- rafları kabul etmemekte ısrar ede - hatırlandığından Ali paşanın Bursaya vali yapılıp İstanbulda yeni| kurulacak meclisin reisliğinde kulla. nılması, yani aylığını Bursadan alıp İstanbulda çalışması, kâtiplere filân verilecek paranın da ileride vukua gelecek tasarruflardan mahsup edil - mek üzere maliye hazinesinden tesvi- si tensip olunmuş. | maliye Sadrazam Reşit Paşanın bir ço - banı vezir, bir veziri de hemen he - men çoban derecesine tenzil edecek kadar kuvvetli bir şahsiyet olduğu - nu okuyucularımız. elbetie , bilirler, Bir hülâsasını sunduğum “Ali paşaya hulüs çakmak,, meselesinde ise Şey- hülislâm, serasker, kaptanderya ken- disiyle müttefiktir. Öyle iken mali - ye nazırı Nafiz paşa bakınız ne ce - vap veriyor: “Maliyenin altüst bep! “şu iş için bir meclise, bu iş için baş- olması ka bir meclise lüzum vardır. denile- rek bir takım İlizumsuz meelisler çılmasından ve karşılıksız maaşlar verilmesinden İleri gelmiştir. Seras-| ker ve kaptanderya paşalar beytül mi lerle iz DAK Dün limanımıza Super Transatla, di Sivaya adlı dünyanın büyük va, giliz seyyahı getirmiştir. 48 bin tonluk olan ve tezgâhtan 15 te bir danslı çay verilmiştir. Ça; teşkil etmiştir. Encümen İstan sü müdürü Ordina Edebiyat" Fak Tal VE LUEDIYET keptir. Ordinaryüs Profesör Şerefettinin Reisl Bir Encümen Kuruldu ve İlk Tetkikler Maarif Vekâletine Bildirildi s Profesör LL ntik denilen purlarndan birisi gelmiş ve 900 İn- yeni indirilen bu vapurda dün s yda Vali ve Belediye Reisi Doktor | iğinde Maarif Vekili Hasan Âli Yücel bir “Türk Edebiyatı Ka- musu,» tedvinini kararlaştırmış,.bu maksatla bir encümen ıl Universitesi Islâm Tetkikleri Enstitü- Şerefeddinin riyasetinde, hi Doçenti Dr; Ali"Nihat Tars Hasan Ali Yücel su | bulunmuşla, Burs; cinaye eni Edebiyat kamusur oktalara riayet edilecektir: elimelerin ki ve mecazi nanzum ve mensur misal 1 aları edilecek, ayrıca bu m lerin mânaları da yazılacaktır. 2 — Her kelimenin adifi ve dere m zıddı olan kelimeler de te kah ke beraber cektir. 3 — Arap ve Fars kelimelerinin ve le malin haklarını aramakta daima müs) tağni kalmış oldukları gibi fenninde de sözleri solda sıfır kıy metindedir. Devletin bir eyaletine ta- yin olunan valiye İstanbuldaki bi mecliste reislik ettirmek ve o eyale- ti valisiz bırakmak gibi işler ise an - cak © paşalar gibi zevatın düşünece- ği ve kabul edec sebeble her türlü mesuliyet onlara ait olmak lâzım gelir. Ancak ben - maliye nazırı sıfatiyle » maliye hazi- nesinden karşılıksız bir para bile veremiyeceğimi ve riyaset sandal - yelerinin çoğalmatında da göremediğimi arzederim maliye | Yaman bir cevap değil mi? Hele bu ağır cevap, büyük lâkabını taşı - yan ve devrinin yegâne hâkimi gö rünen Reşit paşaya verildiğinden büs bütün yamanlaşıyor. Fakat Reşit pa- şadaki medeni olgunluğa (bakın ki maliye nazırının bu tekdirine taham mül göstermekten geri kalmıyor, şi vurdum duymazlığa getirerek İda. re edip gidiyor. Gelgelelim ki Nafiz paşa bu nezaketten sıkgıp da meşre- binde değişiklik yapacak adamlar - dan değil. Nitekim Ali paşanın bir meclise reis yapılması davası kapan- dıktan biraz sonra sadrazama tekrar “iktısat,, dersi vermekten çekinmi yor. Bu sefer münakaşa mevzuu Ke » çeci zade Fuat paşaya gönderilmek istenilen bir paradır. Sadrazam, Yu- nan hududuna gönderilmiş olan Fu- it efendi) bin kese ka dar akçe daha gönderilmesini emret- miştir ve yazdığı tezkerede: “Şimdiye kadar ona verilen para çoğunsana - enk derecede değildir,, demiştir. N hasenat), eserlerimizde kullanılmış olan ce ileri de gösterilecektir. 4 — Her kelimenin hangi ilimde ıstılah olarak kullanıldığı izah edi lecektir. v5 bir wi le tanli Âyet hadis, kıssa veya tarihi iku olan kelim bahisler de iş: ler- 1 oldu et caktır. Ba olur 6 ifsdeler — na münhasır riler kullanıldıkları ktır 1, 8,9, 10 — Çiçek. ağaç, hayvan, t kale gibi isimlerinin edebiyatımızda vasıf ve telmihlere İşaret gösterilecek, bunlar etrafında İz: verilecektir. Encümen #fk kamusun meydana getirilmesi bak kmda etraflı tetkik; bu husustaki düşünce Vekâletine bildirmiştir. toplantısını yapmıs, bulunmuş rini oMaar ,a, kalemini zehire batırarak kase (Arkası 5 incide) tertibinde şu Şehrin Marmara Sahili! Gezinti Yeri Olacak | Buralarda İnşaat Yapılması Menolundu, Belediye, Lâzım Olan Yerlerin İstimlâkini Plânın Tasdikinden Sonra 5 Yılda Bitirecek Yeni Şehir plânında, Sarayburnundan itibaren pıya kadar çekilecek hattı müstakimin alt tarafında kalan, ya- ni sularını Marmaraya döken sathı maile ait İ masına İstanbul kında başlanacaktır. ın imarı hakkında şimdi- (bu ye kadar fikirlerine müracaat edilen | bü kınd zarı il hemen hepsi ayni nok sürmüşlerdir, | Pr ta ayni de etmiş ve Sultanah. ved e İsu ette İtebinin altından geçen Çatladıkapı | dan itibaren iman yüksek ticaret mek-İor. takimin alt tarafında kala cak saha belediy rek bir sayfiye ve Zezinti li olarak imar edilmesini mhal- İn: alacak olan bütün ük mütehassıs, bu saha hak-|tarafından istimlâk edilerek plâ hada her ne ce istimlâk e-|Bu kanuna göre belediye, şehir plâ nit arazi müstakim hattın rak buralarda tetkikat yapan şehir | gazinolar, gezme yerleri ve plâjlar|b: ? malıdır. Belediye imar büro-|saat be da bu a g Hattâ bu maksadın tem i inşaat men, tasdik edildiği tarihten ileri sür-|azami beş sene zarfında bu sahayı is. müştür. Mütehassısın fikrine göre|timlâk edip imar et; Günün Resimle plânın hazırlan- duyı yakala AH yı çık; hatrla, Top tarafmda belediye a En son ola-|sahilinde yer yer büyük ve modern | caktır Edip ve sorgu ği k den yatak oda: nde 1 «l na-| göre imar edilmeli ve bilhassa deniz | mesai & İtalyan bandıralı Konte |Lütfi Kırdar, Vali Muavini Hüdai, gazeteciler, Deniz Ticareti Müdür lüğü erkânı ve İtalyan kolon Vapurla gelen seyyahlar dün şeh rdur, “Bir Köylü Karısını Öldürdü — o— Öldürülen Kadın 16 Gün Ewel Gelin Olmuş Bir Kızdı Bursa, 19 (Tan muhabirinden) — ın Selçuk köyünde feci t olmuş, Ah ında n muhtelif yerlerini gezmişlerdir. Vapur süyarisi bugün Deniz Ticareti Müdürünü resmen ziyaret edecek- tir, Transatlantik öğleden sonra limanımızdan ayrılacaktır. Türk Edebiyat Kamu Tedvinine Çalışılıyor bir) bir) köylü karısı Emineyi öldürmüştür. riyet müddelumumi lardır. hâkimi cinayetin iş- e giderek tahkikata bu- un bir aşk ma ir, ndan bir silâh din kızkardı men yukarı ç ar içinde yere serilmiş bir halde nra henüz yeni evlen - çeyrek saat göçme - sesi ştur. Bu sırada Ahmet dışarı n ka nmştr. bilâhare senin bir kaza neti - inurken tabanca ardığı esna karısının elinden k için üzerine geldiği madıjını söylemiştir. Mesai Saati da patladığını ve başka bir şey Gümrüklerde Yeni S5YAL NG EVAP £ Her Suale Cevap Alırsınız S — Gazelenizde hergün sıh- hi öğütler veren Lokman he- kime mektupla bazı şeyler sorsam, bana hususi cevap ve- rir mi? Keza gazetenize gö - nüj işlerine ait bazı sualler sorabilir miyin C — Lokman He suallere, “#muhar rak da cev m » verebilir tubunuz içine posta pulu Yi unutmayınız. Ge tunda okuyucularır lerine cevap v. Gönül işlerine ait her rmiye or rin de ce | maz, S5 — Ahmet Emin Yalman ve Sabiha Zekeriyanın tahsille- ri nedir? C — Ahmet Emin Yalman İstan. bulda tahsilini bitirdikten sonra Nevyorkta Columbia üniversitesinde sosyoloji tahsili yaparak doktor ol- muştur, Sabiha Zekeriyaya gelince, Nev- york Columbla üniversitesinin ol o! Soclal Wark mektebinden mezun dur, iv * S5 — Gazetenizde tefrika edi. len Bulgar Sadık romanına biraz hayal karışmış değil midir? € — Hayır. Bu tefrika tamamen hakikatlere dayanan ve yaşanan bir hayatın hikâyesi: * 8 — On dört sene evvel Türk tebaasından bir erkek ecnebi tabüyetinde katolik bir kadın la evlenmiş ve bunlardan müs Jüman bir kız evlâd dünyaya gelmiştir. Bu kız ileride bir zabit veya devlet memuru ile evlenebilir mi? C—KızM n ve Türk tabii" yetinde İse, anasının katolik ve erne- bi olinası, önün bif Türk devtet “> x S5 — Lise mezunlarının Yedek Subay olabilmeleri için ders yılı sonunda kamplara istira- ki mecburiyeti var mıdır? C — Lise mezunları kamplara işti rak etmedikleri tak edek Su- bay okuluna girebilirler at ünl fazla versite askerlik S — Maaşları yirmi lirayı 50 kuruş geçmeyen maas sahip - leriyle yevmiyeleri 80) kuruşu tecavüz etmeyen O işçilerden muvazene vergisi kesilmeme- si hakkında bir o kanun çık - mış mıdır? C — Evet. Bu kanun N mış ve elâka edilm arlara tebliğ tir, in Gümrük ve İnhnsarlar İda- arttan İtibaren nin una gi yeni kina başlana” e memurlar her 5 t 8.30 da işe başlıyacakla” V€ apacaklardır. © İstnbul gümrük idaresi gümrük bu|mür ini içindir ndiki Gülhane |ki yeni yapi ve yollar kanunile, şe t tarafından geçerek |hir plânı tasdik edilinceye kad muna kadar uzatılacak hat-| hattı edilmiştir itibaren | Cemi e mecburdur. | Kurumuns ri İkutma aırmda sahipsiz bulunan aktneleri, rat ipekli kuma: mi, örgü, pamuklu ehif eşyayı; Yoksul muhte rad. yün | , petrol, kö-|” perdelikler, | stakimin alt tarafındaki sa-| havyar gibi 605 bin lira kiymetinde Çocuklara ri Koruma tine, Halkevlerine, Türk O-| ştir, Eminönü ve Beşiktaş Halkevlerinde dün yapılan merasimde bulunanlardan iki grup. Kurumuna, Çocuk Esirgeme Serveti Fünun (U Yeni bir şekle yanışın) bu hat Tokşözün, Naci Sad Oransoyun, Ziya On Mu yanış dirin, B a tin, Gavsi Halit O; akm nenyun, M, Sami Te yazılarile TAKVİM ve HAVA 20 Şubat 1939 PAZARTESİ Şubat: 7 .. TAB Güneş: 650 — İkindi: Yatsı Oğe 18,18 — Akşam Yeşliktiy mete: nem malümata gö ve Cenup Anadoluru bi Yu, Doğu ve Ceni Bsh, Trakya, Ege v da çok bulutlu w Tüzgürlar Doğu b yerlerde umumiyetle cenut or'a kuvvatta es İstanbu rüzgâr cer 8 esmiştir istikametten semiz, Saat 14 te hi
