6 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Mn Sn İİ. da ea. SAHARA ER. KREMALAR RA —.imm m KR NN m a A A A 6-4-938 TAN Gündelik Gazete o de, fikirde, her- #eyde temiz, dürüst, samimi olmak, karim — gazetesi oolmıya çalışmaktır. e ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi MO Kr, 1 Sene 2800 Er, 5 Kr, GAş 1509 Er, 400 Kr, dAy 200 Kr, 180 Kr, Jay 20 Er, Milletlerarası posta Ittihadına dnhil ol- miyan memleketler için 30, 18, 9, 3,5 ira peşindir. Adres değiş” rmek 25 kuruştur. Cevap için mektup | Ira İD kuruşluk pultlâvesi lizimdir. | e GUNUN mesevELERi Anadoluda Otel Geçenlerde Anadoludaki temiz ©- tel ihtiyacı hakkında bir yazı yazdık. Meğerse derin bir yaraya dokunmu- $üz. Memleketin her tarafından mek- tuplar yağdı, Mektup sahiplerinden çoğu, mem- leket içinde vazife veya ticaret dola- Yısiyle mecburi olarak seyahat eden: lerdir. Bu arada mühim bir mevki sahibi bir doktor boşluğu okadar şid- detle duyuyor ki günün birinde işini gücünü bırakarak Anadolunmn bir tarafında bir otel işletmeyi aklıma Ymuştur, Maksadı seçeceği civarın halkıma basit ve temiz bir otelin ör Beğini göstermektir. » Diğer bir vatandaş, temiz bir otel İşletmenin belediye vazifeleri sırası" na konulmasını ve Dahiliye Vekâle- Ginin bunu bir kanunla temin etmesi- Bİ İstiyor. Belediye ister kendisi iş- in, İster işletenlere yardım etsin Veya mürakabede bulunsun, her ka- sabanın nüfusuna ve ehemmiyetine göre muayyen bir miktarda yataklı bir oteli bulunmalıdır. İçüncü bir vatandaş çok kanaatli- dir. Yalnız şunu istiyor: Otel işleten belediye, herkesi bir miktar temiz ya- tak ve yorgan çarşafı bulundurmuya mecbür etsin. Yatağa bunları müşte- rinin gözü önünde sermek için de ya- tak parasından ayrı bir pa: a Tale.» ik le Anadoluda dolaşan bir memür, a- vukat, doktor veyâ düccarın âzami derecede bir temizlik ve istirahat te- min edebilmesidir. İkincisi, Anadoluda seyahati ko- laylaştırarak mutlaka seyahate mec- bur olmuyanları; memleketi tetkik etmiye, tanımıya, yeni ticaret im- kânları aramıya teşvik etmektir. De- Miryolu bilet ücretleri makul bir hadde indirildiği zaman gördük ki © zamana kadar yapılamıyan birçok #eyahatler, bu kolaylık sayesinde ya- Pılmıya başlanmıştır. Otellere ait müşktüller de ortadan Idırılacak olursa memleketi tanı- bir arzusunu şiddetle duyan yeni sınıf halk Anadoluda dolaşmıya liyacaktır, Bu içtimai temas ta *mleket için her cihetle hayarlı ne- eler verecektir. yy rüneü ve geniş safha, dahili tw- ndir. Demiryolu ücretleri indik- ten sonra memleket içinde sevk se a eri başlamıştır. Otel meselele- halledildikten ve Demiryolları İda- el memleketin mükemmel bir se- ei rehberini ortaya koyduktan Tir bu seyahatler pek çok artabi- mi Memleketin öyle ucuz ve güzel eri Vardır ki İstanbul veya An- Oturan bir vatandaşa bir rü- YA Kibi gelir. Buralara tatil zamanın- | G soluğunu, çocuğunu göndermeyi mezuniyet zamanını orada geçir- Devi istiyecek pek çok vatandaşlar bulunabiğiz, a dünyanın hertarafında gör- Eümlüz manzarayı hiç şüphesiz pek yakında Anadoluda da göreceğiz. Da- hili turisti, iyi bir kazanç kaynağı sa- Yan ve celbetmek için biribirlerile rekabete girişen şehir ve kasabalar arşısında kalacağız. Bursanın gaze- terilere tertip ettiği seyahat, bu sa- Padaki ilk gayretlerden biridir. Bo- uda da göl kenarında bir sayfiye ka- #abası kurmak için tasavvurlar bu- Tunduğunu haber alıyoruz. Bu çığır bir defa umumileşecek olursa hem memleket dahilinde iktisadi hareke- tin ve iş hacminin arttığını görece Üz, hem de içtimai temasların art cas YAZIT" döfayisi- | Ge hafta İngiltere Başvekili Mr. Cham- berlain, harici siyaset hakkın- da bir nutuk söyledikten son- ra Lord Halifax da. Lortlar Kamarasında ayni mevzu ü- zerinde konuştu ve bu nutuk, son derece samimi sayıldı. Halbuki, bu nutukların tah- lili, memleketin hükümet si- yasetine karşı hissettiği kor- kuyu bertaraf etmiyor. Günün en mühim meselesini ele alalım: İspanyanın mukadderatı! İtalya ile Almanyanın bu geniş ve korkunç muharebede meşru İspan- ya hükümetini ezmek için oyna- dıkları rolü matbuat tafsilâtiyle yazmakta ve Sinyor Mussolini bu muvaffakıyetlerle övünmektedir. Halbuki, Lord Halifax ta, Başve- kil Mister Chamberlain gibi İtal- yanın İspanya, âsilârine yeniden sürülen iddiaların sabit olmadığı- nı söylemiş, hattâ daha sonra Al- manyayı bütün bütün ibra etmiş tir, Hariciye Nazırı, Almanyanın son niyetleri hakkında İleri sürü- len kehanetleri kabul etmediği için bunlara karşı tavsiye olunan çare- leri de beğenmemiştir. Fakat, hükü- met İtalyanın fena niyetlerine inan- miyor, ve buna karşı İtalya ile an- laşmıyorsa onun” siyasetini anla- mıya imkân kalmaz. halde Roma müzakereleri- nin hikmeti ne? İngiltere, İspanyayı ne diye fe- da ediyor ve İspanyanın bitaraflı- ğına bağlı olan İngiltere ve Fran- anın hayati menfaatlerini ne için ihlâl ediyor? Maksat İtalyayı Al manyadan ayırmak ve bu siyasetin muvaffakıyetini denemek değil mi? İngiltere hükümeti bunu düşü- nüyorsa bu siyasete karşı gelecek iki kati Amil vardır. Ğ Birincisi; Ştreza cephesinin ih- ya edileceği farzedilse bile, İspan- yanın feda edilmesi pek ağır bir yük teşkil eder. İkincisi; Şireza cephesini ihya edecek şartlar kalkmıştır. Bu yüz den İspanyayı feda etmek muka- bilinde de bir netice alınamıyacak tır. ması memleket için her eihetle fay- dah olacaktır, çıkacak yeni en mühim siyasi mevzuuna temas eden bu yazıyı naklediyoruz: TAN Londrada çıkan The Economist gazetesi, (Chamberlain - Halifax) siyasetini izah eden ve İspanya harbinin son bulması üzerine ortaya meseleleri anlatan mühim bir yazı neşretmiştir. Günün : İngiltere hükümeti İspanyayı fe da ettiğini hâlâ kabul etmiyor ve Ademi Müdahale Komitesinin, İs- panya harbi bitse de çalışmıya de- vam edeceğini iddia ediyor. Fakat gerek Mister Chamberlain'in, ge- rek Lord Halifax'ın nutuklarında, İspanyaya müdahale eden devlet- lerin çekileceklerini temin eden bir tek makul esas görülmüyor. İs panya asiler ile müttefikleri harbi kazandıktan sonra İspanyaya tek başına hâkim olacak, ve orada hiç olmazsa fiilen hükümet adını ala- bilecek biricik otoriteyi teşkil ede- cektir. B" vaziyet karşısında Ispan- yanın memleket içinde yâa- bancı askerler bulundurup bulun- durmadığı, bu askerleri strate- Jik mevkide yerleştirip yerleştir. mediğini ve müttefiklerine ticari imtiyazlar verip vermediğini ki- min sormıya veya araştırmıya hak kı kalır? Hattâ İspanyaya fiilen hâ kim olan kimse, İspanya toprakla» rından bir parçayı, müttefiklerine cak hâkimiyet haklarından birini kullanmış olur ve başkaları bunu veto etmiye kalkarlarsa pek yanlış bir yol tutmuş olurlar. Franko ile mihverciler arasın- da böyle bir muamele vukubuldu- ğu takdirde buna başka bir şekil verileceği muhakkaktır. Yani Is- panya toprakları bir başkasına devredilmiyecek, fakat burada Is- panyanın müttefiklerine imtiyaz- Jar verilecektir. Bu sayede İspan- ya limanları yenilenecek, ve , Al man, İtalya donanmalarinın işine yarıyan bütün cihazlarla takviye olunacak, İspanyanın tayyare ka- rargâhları İtalyan ve Alman ha- va kuvvetlerinin emrine müheyya bulunacak, Ispanya silâhları Al man ve İtalyan tarzında olacak, Ispanya, Alman ve Italyan narp teşkilâtına boyun eğecek, bu teş- kilât makinesinin © tekerlekleri harp zamanında Italya, Almanya hesabına hareket edecektir. Bu kehanetin aslı yoksa, Almanya ile Italyanın General Frankoya mâ- nasız yere yardım ettiklerini ka- bul etmek icap eder. Buna imkân bulunmadığına © göre kehanetin doğru olduğunu kabul etmek icap İngiltere, İtalyayı Niçin Kazanmak Istiyor ? Başvekil B. Chamberlain Iman, İtalyan (oaskerlerine gelince, şüphe yok ki, bum- ların bir kısmı şekilecektir, fakat geride kalanların sayısını bilmiye de imkân kalmıyacaktır. General Franko, hâkimiyet hakkını kulla- nârak İngiltere ve Fransa erkâni- harbiyelerini mütemadiyen endişe içinde bırakacaktir. Fakat Fran- m rek Perene dağlarını da Alp ile Ren cepheleri gibi tahkim etmek mecburiyetinde kalacaktır. İspanyanın bu vaziyetine karşı İngiltere hükümet mabafeli, İtak yanın dostluğunu dilenmekte “ol- duklarını söyliyebilirler. Bunlara göre Italya, Almanyanın elinden alınabilirse Ispanyanın Italya elin de kalmasından ne çıkar? Italya- nın İspanyadaki nüfuzu, oradaki Alman nüfuzunu tahdide yardım etmez mi? Bu iddialar bizi, ası! mesele i- le karşı karşıya © getirmektedir. Mesele de şudur: Ştroza cephesini ihya teşebbüsü, bir netice verebi- lir mi? Fakat, bu da ancak şüphe uyandıran bir vaziyettedir. Şireza cephesi, Almanyanın he nüz silâhlanmamış olduğu bir de virde anu Avusturyadan uzak bu- tundurmak için vücüde getiritmiş- ti. O zaman Italya, Fransa ve Im gilterenin müzahereti ile silâh kul- lanarak Anşlusa karşı | gelebilir. lerdi. Fakat bugün Anşlus bir em- rivakidir. Bugün Italya, Almanya ile harp edecek olursâ harp Ital- yan hududunda başlar ve onun hududu içlerinde biter. FIKRA : MÜSBET HESAPLAR Osmanlı imparatorluğunun mali ve iktısadi tek bir imtihanı vardı: Büt çel Ve o da daima açıktı. Mart ay- ları, gelecek sene aylık! dan ne kadar tedahül kalacağını düşünen maaşlılarla yeni bir istikran hangi devletten ve nasıl imtiyazlarla elde edeceğini düşünen hükümetin müşte- rek endişesi içinde yaklaşırdı. Cümhuriyet hükümetinin mali ve iktısadi iki imtihan devri vardır! Bi- ri milli bankalarımızın, milli şirket- lerimizin, milli endüstri müessesele- rimizin bilânçoları, diğeri de bütçe- miz! Bütçelerimizi Kamutaya dai gelir fazlası ile, milli ekonomimizin hesaplarını da daima kazançla veris yoruz, Genç Türkiye hattâ en son- isi ola- ra, ve evvelce tamamen ace rak başladığı işlerde dahi, ve tereddüt devrini geçirmiş, bir ols gunluk hali almıştır. Bundan yalnız maddi kazançlar değil, şüphesiz da- ha kıymetli olan munevi faydalar elde ediyoruz: Nikbinlik ve itimati Uzun asırların mütemadi inhilat ha- reketinin ruhlar üzerinde hasıl etti- ği menfilik hastalığı, cümhuriyet hükümetlerinin mütemadi muvaffa- kıyetleri ile tedavi olunmuştur. Ha: kikat odur ki bugün müsbet kazanç- lar aldığımız milli işletmelerden he men hiç birinin bu memlekette kü- rulabileceğine inanan münevverler, on sene evvel sayılabilecek kadar az- dı. Maziyi yıktığı kadar, mazinin manevi miraslarını da tasfiye © den, ve bisi Türk milletinin kudret- lerine karşı hudutsuz bir inanışa das vet eden Atatürk haklı çıkmıştır. — ULUS —— e. ———— URFADA : , bir toplantıda konuşuyor inyor Mussolini, bu şartlar 5 içinde Almanyaya meydan okumayı aktından bile geçirmiyor ve kendisi de bunu apaçık söyl miş bulunuyor. Fakat Italya bunu Almanlara açıkça söylediği halde Ingiltereyi avutmaktadır. Yoksa, karar verme arınde İtalyanın In- giltereden tarafa çıkmasına imkân Kimsesiz Yavrulara Yemek | Ürfa, (TAN) — Valimiz Küzum De İmirer buraya geldiği sekiz aydanbe- İri Çocuk Esirgeme Kurumu şubesi- nin başına geçmiş ve etrafına çalış kan arkadaşlar toplıyarak kimsesiz yavruların yüzünü güldürmüştür. Burlar menfaatine tertip edilen balo Var, müsamer eler iyi tir, Belediye ve hususi muhasebe bütçelerindeki tahsisat ta katılarak, ilkmekteplerdeki kimsesiz 350 yavru yelrtne. Çünleü Almanya oleyhinde yapılacak bir birleşmede, Italya, hiçbir şey küzarimadan şiddetli tokmak darbelerine maruz . Kalır. Çünkü Orta Avrunada henüz ikür- tarılmamış Italyan yoktur. Fakat talya, diğer taraftan Alman Hege- monyasına boyun eğecek olursa, denk olmadığı bir devletle dövüş- giydirilmiştir. Ayni zamanda bunla- ra hergün sıcak öğle yemeği veril miş; kitap, defler gibi ihtiyaçları da; temin olunmuştur. ' a Kayseri Meclisi İşlerini Bitirdi Kayseri, (TAN) — Umumi meclis yeni bütçeyi 566419 lira olarak kabul etmiş ve mesaisine son vermiştir.Dai- mi encümen âzalıklarına şunlar seçil mişlerdir;: Mustafa Zaman Tıhoğlu ” (Kayseri), Emin (Bünyan), Ömer (De veli), Mustafa (Pınarbaşı). X Develi, (TAN) — On gündür iyi giden havalar birdenbire bozulmuş, kar yağmıya başlamıştır. Karın irti- fa 20 santimi geçmiştir. mekten kurtulmuş ve zinelrleri de bir Akdeniz imparatorluğu kur- mak ümitlerle yaldızlanmış olur. Netice sarihtir: Çemberlayn - Helitaks siyaseti, Almanyaya kar- şa Italyan ittifakını kazanmak mu- kabilinde Habeşistan gibi Ispanya- yı da satacak olursa, Italya, vere- miyeceği mallar mukabilinde pe- şin pzra almış olur. İSURSADA : HENDEKTE : İranlılar Travers Ipek Böceği Imalâtı Artıyor Hendek, (TAN) — Devlet demiryol ları inşaatı için Türk Ticaret Bankasi. her sene olduğu gibi bu sene de tra- vers imalâtına başlamıştır. Hendekin Atakbaşı ve Keremali ormanların < dan 10,337 metre mikbı köknar ağaci Türkiyenin çıkaratağı ipek böceği to-|cı damgalanmıştır. Bunun muadili humları Bursada fenni surette muha- | 71835 adet traverstir. Ayrıca Aksu ve faza edilmekte ve mevsiminde herkes | Dikmen ormanlarından da müteahhit kendisine ait tohum kutularını almak | Talip Murişe ihale edilmiş olan 2158 tadır. İmetre mikâbı kayın ağacının damğa Her yılın nisan ayı başında uzakla. | merasimi bitmiştir. Bunun da muadis ra sevkedilmesi lâzmmgelen kutular (li 15,085 det traverstir, Bu travers bu yıl havanın uygunsuzluğundan he | işlerinde 255 amele çalıştırılmakta - nüz yollanamamıştır. dır. Amele yevmiyesile ormandan oto Enstitü tarafından satılan tohum-|mobil güzergühına kadar olan nakliye ların miktarı bu yıl oldukça kalaba - | ücretlerinin tutarı 166920 liradır. lıktır. Anadolunun her tarafına sevke | Bundan başka Dikmen ormanın! kettiği kutular - bu kış içinde İrana |enkaz halindeki kerestelik köknar & gönderilen 39 bin kutu hariç - yetmiş | Zaçlarından 4200 metre mikâbı ibs? i Alıyorlar Bursa (TAN) — İpek kozası mevsi- mi yaklaşmaktadır. İpekböceği ens - titüsü, kendi kışlağında muhafaza et- tiği tohumları kozacılık mühitlerine göndermiye hazırlanmaktadır. Bütün pide fazladır. edilmiştir. — mubitine daha uygun geleni Seydişehirde Yeri rkiye böcekleri için İrandeki ipek Bi çilik şirketi önümüzdeki yılda da to- r Mektep Seydişehir — Burada yeni bir 8 mektebin temelatma merasimi ierü Yunmuştur, büm almak üzere enstitü ile bir anlaş san yapımıştır.