1 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

—— —z 17; i Yeni Eyjşbi Tetkikleri: Üüdardaki Ç ami Şimdi Bir Harabedir Yazgı: > st anbulâklmiyetii bu dileştiren sanıtlarla W bergüzarlarblıdur. Hİ $ehir kuçağu Kadar çok'a” Tiki Türk eplıyamamıştır.8- tabbul ası; hatıralarını s8 Uyan ve kai bu tarih yadiyi” larından, pen edildiği gün 5 nülleri pen cazibesini de & mâmen kajecektir- Büyük yahimiz Evliya çe lebi, 1e3gında Istanbulda ve Şevresind,714 mabet tesbit “e miş, Çelejn 130 sene sonra ge len Hadıp Tül» Ceyam! sahiot 874 camış mesçit saymış. 1902 de yapılsir is ikte İstanbul- da 216 ayaninış v€ yıkılmış ol- Mak gişe; 910 cami ve mesçit gö- TüyoruZ.fagihçi Hammer 877 ma- betle 27) şnedresg kaydetmiştir. Evliya flebi yespetten başka Is- tanbbid, j9 yönret, 9 hastahane, yy ul mundan sonra, 1925 yi tanbulda 124 tarihi ve mi- türbe tesbit bir komisyon lediyeye (193) medrese devret- pir Geçen sene yeni bir ölçü Yİaaliyete geçen komisyon Is- dbulda aya! a duran 5B0 cami : * geçmistir. Şehir bunlar. 2 muhtelif yerle rihi nişan Ve menzil merler, su. yolları, maslaklar, kale ve burelarla, birer âbide kıymeti- ni mezar taşlarile imiş ve hususi aşıyan sayisiz doludur Evliya Çelebi üç asır evvel bu anıtlardan - bazılarını görmüş ve Yaziyetlerini incelemiştir. Hadika “Tül - Cevâmi sahibi de bunlar- dari” yalnız camiye mesçitleri tes- lardan birçokları tamamen, bazılarının da birer par taları yok olmuş, bir kısmına da İâveler yapılmıştır. Cümhuriyet hükümeti İarına el koymuştur. İbulun; yeni bir Evliya Çelebi- ihtiyacı vardır. Bu büyük ve atıcı İşi üzerine alan yeni gez “hem Çelebi hdi tahşiye ve tashih edece vale âbidelerimizin bugün tlerini tesbit edecektir. şehrin İosküdardan başlıyorum! var dibinde tramvaydan İM aracaahmet mezarlığın- Zip Kâmil hastahanesine İiyorum. Bir hayır ku- “enahmet mezarlığının varlar: yapıyor. Bu büyük ve a İsakdir etmemek elden Mez. Sidi tamir sırası Kara- anın türbesinin biti- ara gelmiş, temel- MIŞ. iteahhitler kireç ve o geti, lar, Birkaç ame- e de eseri veda taşı Gey we, Burada lg de ölen Münec- imbaşı Abdulk, pfendinin ve a- esinin, 1272 Nİ iin Müneccim- 73 Sadık Eferâ ir, ve ailesinin, Müncecimbaşı Hİ met Rakım E- €ndinin, 1151 deyyeş; bü s1 Mehmet Efem yin ve 4ş1 Kasım ağanıf | ML. Selim zarikanınd İNİ olan Arif Efe “ehranın ve Okç ir © Nazirin kızı Emin, Raifenin *petli taşları göze Şipar. Biz- er açıl Silent orunlarından Zecriye Emi- rk rasatçı hi henüz zudur. İr elleri taşlar iç dokunulmamış Fal helenin or, Bu taş- antı kadar in sürünü İarih için pe bazı parça üzere ayrıldığını gördüm, adı. Kaş yaparken göz çı. tam, ep Kâmil hastaharesini " Beş dakikalık bir yürüyüş. »#nra Yenimahallede yoluri s0. “aki Çinili öamiin cenup avlu dan içeri girdim. Beyne duvara Halkı Konyalı Çinili cami, Bug?” sütunlgıeydanda kalmıştır, Şimdi iş- tarihinde yer milel tezyini s4. alan Çinili cayg rine Evkafın kadro harici g2 yıkılmıya namzet bir dım. Bir sock, 5 G7 Kim cami burası mu? ii Türk çinicilik tarihinde hale ein a Valdenin pamiinin avlusun- da idim, Birkaç İran, eni beraber gg binizden vurula- piniz bir filiz gibi vakit bu mabedin » söyliyebileceğim, dinleme tahammü- muhatap bulabilece- Bezmeden oev- APISI üstündeki kita- caksınız, burkular, k, tarihini £ ne dek, rahimih anası ta- IğIm öğreniyoruz. #z evvel torunlarının kırılarak duvarda stendiğini yazdığım Ağadır, İtek ve g ünareli lar $ sağır kubbeli ve dir. Içi kubbe ye- lane altı de > Ş nci asrın İlk yarısına Vâm etmiş ve ikine a renk ve desen itibü- ii bir tekâmüle erişmiş- * yedinci asrın ilk kai sın Pi şaf eden mütel | snr rini vermiş ve ondan sonra çökün- tü devrine girmiştir. Bu mabette- ki çinilerde beyaz, siyah, | açık mavi, yeşil ve kırmızı ren le karanfil, lâle ve papatya çiçek- lerinin ahenkli imtizacını görüyo- ruz. Cami küçük olmakla beraber çinicilik, yazı ve mimari sanatinin en mütekümil vasıflarını toplamış tır. İşte külliyenin tarihi bu... Şimdi'gezelim: Camiin üç tara- İını saçak sarıyor. Sağ tarafı ta- maâmen yıkılmış, mermer sütunları ayakta sırıtıyor. Enkaz bir ker * teci dükkânı gibi ön saçağın altı- na yığılmıştır.. On kısmın suçağı da tehlikeli bir haldedir. Ben tet- kiklerimi yaparken gelen birkaç seyyah saçağın altından mabede geçme cesaretini kendilerinde bu- lamadılar, Belediyemiz görse def bal mailiinhidamdır der ve kanca- sını takar, Sol tarafın saçağındaki deliklerden de gece yıldı mak mümkündür. Methalin sağ ve solundaki pencere üstü panoları- gın çinileri tamamile aşırılmış, yerlerine gayrimuntazam ve çir- kin bir şekilde devşirme çiniler ya pıştırılmuştır. Ieriye girelim: Duvarlardaki çi çın bütün renkleri ve | ibtişami açıldığını görüyoruz. Yanımdaki birkaç Amerikalı ve İngiliz. sey- yabın bu sanat ve renk haşmeti karşısında küçülerek yere geçtik” lerini görür gibi oldum. Mermörden oyulan wp O tinin bütün inceliklerini İP A " farkında olmadan, Şu Garip Dünya : Kalbinde Kurşun Olan Adam Son günlerde, Fransads, Lü şehrin- de, Marsel Bael isminde bir adam, kalp rahatsızlığından bahsederek, bir doktora müracaat etmiştir. Doktor, öntgen ile yaptığı muayenede bu a- damın kalbinde kocaman bir tüfek unun bulunduğunu hayret i kurşu b İz yşun 17 gram a de görmüştür. Kurşun. bğındadır. Bael, Büyük Harpte, 1915 yılında, cephede yaralanmıştır. Fa - kat, kurşunun kalbinde kaldığının 3 sene yaşamıştır Evlenmiş ve sıhhati yerinde üç ço - cuk sahibi olmuştur. * Dünyanın en ihtiyar serseri. Konstantin in bir yaşında sefalet içinde ölmüş am bir zamanlar Av- rupanın en tanınmış ve tehlikeli apa- şı imiş.. Bütün Avrupa polisi kendisi ile meşgul olurmuş. Polis tarafından senelerce & isminde ımışsa da bir türlü ya-! kalanamamıştır. O zamanlar, Triluz- muş. Milyonlar ıra Savin, nihayet Çin srif bir sefahat hayatı ya | nmış ve neticede b: alet içindi arasız kalarak, ın en büyük Poliglotu, Al- Frankfurt Maynde yaşıy nâmında biridir. Ale-| e 14.000 ton kitabı ih- tiva eden bir kütüphanesi de varmış. atında evinden çıkını- ma lisan öğrenmekle vakit geçirmiştir. 200 lisanda yazılı kitap ve gazete okuyormuş. Kendisini ziya- ret eden gazetecilere, lisan öğrenme sırlarını âr lisanın, serbest zamanda heves ve irade ile öğrenildi- ğini söylemiştir. atırken, * Şemsiyeyi kim icat etti? Çinlilerin icadı olan şemsiye, 200 sene evvel, Con Hanüey isminde bir Con. seyahatinde şem - in iç eyaletlerinde görmüş- | tür, O zamanları, sapı Bambuk ağa-| cından, ve gölg de zeytin yaprak | larından yapılan ilk şemsiyeler, zen- gin Çin aileleri tarafından güneşe kar şı muhafaza maksadile taşınıyormuş, | Fakat bu nevi şemsiyeler, İngiltereye İgetirildiği zaman, yağmurlu iklim karşı dayanıklı görülmemiştir. Bu - hun üzerine bezden ve sapları da de- İmirden yapılmıya başlanmıştır. Bö; lelikle ilk şemsiyeler bugünkü halini Herşeyi Sigorta Eden Kumpanya Harbe Karşı Sigorta Yapmıyor rin Loyds kumpanyası ber ihtimale karşi sigor- ta kabul eden eski ve muazzam bir wsedir. Bilhassa deniz sigorta rında o kümpanyanın kararları dün yanın en büyük mütehassıslarının rdiği raporlardan daha mühim ad- dolunur. Birçok milletlerin malik olamadık ları kadar büyük ve teşkilâtlı bir is tihbarat şebekesine sahip olanbu kum panyanın dünya i ve harp ihti- melleri hakkındaki bükümleri de e- hemmiyetle karşılanır, Bu kumpan- yanın son zamanlarda Ameril film şirketlerine verdiği cev: lan bir teklifte; Amerikan filmlerinin | bir harp tehlikesine karşı sigortalı İnekli ve harp zuhurunda film sana- İyiine o yüzden gelebilecek zararların telâfisine karşılık istiyeceği primler sorulmuştu. cevapta: Harp tehlilcesine karşı artık sig ta kabul edemiyeceği uçıkça bildi: miştir. Lioyds'in bu cevabı film şirketle- rini derin derin düşündür'nüştür. Büyük hisse sahipleri ve direktörler geçen gün umumi bir içtima yapa-| rak bundan sonra yapılacak filmle- rin yüzde yüz Amerikan halkı için çevrilmesi ve bir Avrupa harbinde, Kumpanyanın verdiği oi” Avrupaya göre — yapılmış filmlerin elde kalmaması kararlaştırılmıştır. Ölüm İspanyasında: Aylardanberi ösilerin insafsız bombardımanlarına hedef olan Madritten harap bir manzara Kızgın Bir Harp Ortasında, Madrit, Gülüyor, Madritte yorlar. Bu cesaret ve aten gazetesinin Madrit mu- âlâ gülebili- ölüm şeh- rinde ölülerle siperler y duğu, sokak başında halde halk hâlâ yollarda oynuyor, kuruldu, yor, zi okuy; lar. Bir gün önce, erken- mizah gazete obüslerin açtığı rahneler den dolduruli bütün cesareti ile şe yamamaya uğrasıyor. Madrit, bir milyon halkı ile bar- bin ilk D düşmesi bulunuyor ün muhit ; yüzden herkes, dakika başı hâdise bekler ve o hâdisenin batı ile mücadele eder. Şehir ölü rine o kadar alışmıştır ki artık bu hâdiseleri yadırgamaz ol- muştur. B ombardıman başladı man, Madrit halkı içinde, hiç kimse yerinden kımıldamıyor. kımıldıyanlar da nereye gidecek- lerini biliyorlar. Madritin en yüksek binası olan Telefonica hâlâ | yerliyerindedir. Mağrur, fakat delik deşik. Tele- foncu kızlar, içeride harıl harıl çalışıyorlar. tek cam ve penceresi kalmamıştır. Fakat, posta çalışıyor. Otellerin çoğu da delik deşiktir. Buna rağ- men sağlam odalarda oturanlar bu- lunuyor. Şayet bu odaların biri balkona açılıyorsa, 1 kâtibi, derhal size, güllelerin balkonu u- çurduğunu haber verir ve balko- na çıkmamanızı ehemmiyetle tav- siye eder. hâd Ağır bir bombardımanı mütea- kip bir sabah, dostlarından bi- ri, geceleyin bomba yiyen bir e- vin yanından geçmiş, ve evin du- vardan bir kısmının avluya seril- diğini, hattâ eve isabet eden bom- banın piyano kapağından bir kıs- mını da alıp götürdüğünü gör müştü, Buna rağmen evin küçük bayanı piyanonun önüne geçmiş, ve gündelik çalgısinı çalmaya baş- lamıştı. Geçenlerden biri merak e derek küçük bayana ne dı rafa uğradıklarım sormuş; küçük et tabii bir tavırla: m gece evimize bir obüs isabet etti! Birazdan avluyu te mizlemiye çalışacağım. Evvelâ, dersimi yapmaya gayret ediyorum. Çünkü hocam saat 11 de gelecek. Madritte ele geçen sigaralar fe- na, şaraplar fena, ekmek az. sa- bun yok, şeker yok! Bununla be- raber Madrit gülümsüyor, ve ölü- me rağmen güle güle yaşamaya çalışıyor. turduğum yere yakın bir evde, bütün aile, bir tek övünle iktifa ediyor. Bu övün bir miktar ekmekle, yine ekmekle ka- rışık bir çorbadan ibarettir, Ek- meği ekmekle katık etmek bile İş. Posta idaresinin bir , azaldığı Eğleniyor panyolları güldürmekten geri kal mıyor. General Franco, Madrit halkını kızdırmak için Burgos ve Sevil rad yo istasyonlarından büyük otelle- rin yemek listesini okutuyor ve faşistlerin neler yeyip içtiklerini bildiriyordu. Buna rağmen Madrit neşesini muhafaza etmektedir. Kah ve tiryakisi olan General Mola, da-. hili harbin başlangıcında, çok geç- Madritte kahve içeceğini ş nunun 8 inde ite gireceğin Fakat Mola, Madrite gireme- miş ve tayyare kazasında ölmüştü. Madritliler Mola'nın içtiği andı unutmıyarak o akşam Madritin bü: yük bir kahvehanesinde toplanmış lar ve Mola'nın şerefine bol bol kahve içmişlerdi. M adritin sinemaları da, çok kalabalık oluyor. Bir gece, Amerikadan gelme bir film seyre- diliyordu. Birdenbire dışarıda bir obüs patladı. Fakat kimse yerin» den oynamadı. Çok geçmeden 4- kinci bir obüs ir k etti ve bü- tün binayı sarstı. Sinema müdürü, bu sırada halkin dağılmasını söy- lemek İstemiş, ıslıklarla karşılan- dığı için lâf edemeden çekilmiş- ti. Tabii film de sonuna kadar de- vam etti. Franco'nun dehşet s8- çan obüsleri patlarken seyredilen film “Şikâgoda dehşet” adını taşı- yordü. İMÜTEFERRİK Hava Seferleri Bugün Başlıyor İstanbul ve Ankara arasında hava| selerlerine bu sabahtan itibaren başla! nacaktır. İstanbuldan sabahları 9,30) da kalkacak tayyare Ankaraya 11,20 de varacak, Ankaradan 15,30 da kals kacak tayyare de, İstanbula 17.20 del gelecektir, Bilet ücreti 22 liradır. | İktısat Vekili Geldi İktisat Vekili Sakir Kesebir dün sa bah Ankarâdan şehrimize gelmiştir. Vekil dün akşamki trenle, Viyanada tedavide bulunan kızının yanına git mek üzere, şehrimizden hareket et < ti bastırılan elli Hirahıklezi dua! günden itibaren tedavüle çıkarılâroll, Ur. Eski elli Wralklar seneâ nunda tedavülden kaldırılacağı için Cümhuriyet Merkez Bankası bugün den itibaren yeni elli firalıkları eski lerini slmek suretile değiştirecektir) X Son zamanlarda bira stokünür ve ihtiyacı karşılamadığı şeklinde bazı rivayetler çıkmıştı. İn bisarlar umum müdürlüğü ihtiyaci kâfi miktarda bira bulunduğunu söy lemektedir. 777123 Nisan 14 A 2) 4 © Çocukların yüzünü güldür. a eye, fenalıklardan korumaya | 4 salışan Çocuk Esirgeme Kuru- | İN Muna para yardımı yapımız. rar sr e yemin etmiş- 7 l İ | | |