1 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

Yine 9,2 Tem Ankara, 31 (Tan muhabirinden) — “Türkiye Iş Bankası hissedar heyeti umumiyesi bügün banka idare mec- isi reisi Fuat Bulcanın başkanlığın- da, bankanın umumi merkezi bine- sında toplanmıştır. Toplantıda Baş- vekil Celâl Bayar da hazır bulun- © muştur. Okunan 14 üncü meali yılı çalışmalarına sit idare meclisi rapo- “rundâ 1937 yılı başlangıcında, evvel- Kiyıldan bız almış olan kesif iş hac- mi ve büyük fiyat yükselmeleri kay- dedildiği ve bu faaliyetin nisbet ve ölçülerinin silâhlanmanın tevlit ede- bileceği badlerden çok daba fazla olduğu ve spekülâtif bir karakter al- mış bulunduğu işaret edilerek bunun © fazla devam etmediği ve bir zaman (© sonra kuvvetli fiyat sukutlarının baş pi “gösterdiği kaydedilmektedir. Rapor- “da bundan sonra, 1929 yılında Ame- “Orikada başlıyan iktisadi buhrandan © bahsedilerek, dünya üzerindeki derin #kisleri izah edilmekte, silâhlan- man yarışına işaret edilerek, devlet- © derin silâhlanma için hariçten ve da- bilden börç para aldıkları keydedil- “mekte ve neticeleri tahlil olunmakta- dır. © Bu arada, bu mevzuların dünya © © Üzerindeki akisleri işsret edilerek, © bazı mühim para sukutları olduğu ve © Fransız frangının düşmüş ve el'an © ynühtelif temevvüçler kaydettiği ilâ- ve edilmektedir. Çok istihlâk eden © geniş kütlelerin, istihlâklerini azalt- , bunun dünya ekonomisine te- sir ettiği tebarüz ettirildikten sonra, # raporda memleketimizin iç vaziyeti- © ne geçilmektedir. Geçen yılın, mem- — İeketimizde normal temel ve çerçeve- “ler hududu içerisinde geçtiği kaydo- © Junarak şöyle denilmektedir: “© “Filhakikl "Memleketimizdeki e © “Könoiik vaziyetin sağlamlıkta ve £ Yölerleyiş adıtilarındaki kuvvet kay- © mağı, başımızdaki eşsiz, yüksek şe - © fin dirayet, irade ve dehâsından ik © bam alan hükümetimizin isabetli ted ş Bankası Umumi Heyeti Toplandı Bankanın Bir Yıllık Faaliyeti Tasvip Edildi, Hisse Senedi Başıma TAN Ademi Müdahale Komitesinde Çekilecek Gönüllü ğurdu a 0 > ettü Verilecek bir ve direktifleri dahilinde çalışan halkımızın kabiliyeti ve yurdumuzun | tabil servetlerini işletme imkânları- dır. Bu kıymetli ve bahası büyük mem baların verim kabiliyetidir ki bize, tabii esaslara dayanarak artan, ge nişliyen bir iş hacmi, daima yükse- len bir ekonomik inkişaf seyrini se- vinçle görmek bahtiyarlığım vermek tedir. Bunları göz önünde bulundura- rak halkımızın yaşama seviyesi Garp memleketleri standardına çi karma ana direktifini vermiş olan u- lu Atatürk'ün bu emrini yerine ge tirebilmek bu gayeye yardım imkâ- nı elinde bulunan her Türk için bir borçtur.,, Rapordü bu gaye etrafındaki çâ- lışmaların ekonomik sahadaki ve rimli faaliyetinin müsbet eserleri ve neticelerinin geçen yıl da kendini gös termiş — bulunduğu memnuniyetle işaret edilerek bankanın umumi mu- amelâtı ve iştiraki bulunduğu diğer şirketlerin durumu etrafında da iza- hat verilmektedir. Bankanın 1937 hesap yılı içinde- ki çalışma durumu ve hesaplarına a- it idare meclisi raporu ile 1937 bi- lângosu kâr ve zarar hesapları oku- narak tetkik ve tasdik edildikten son ra, idare meelisi âzaları ve murakıp- lar, 1937 yılı iş ve hesaplarından do- layı ibra edildiler, Umumi heyet 1937 yılı temettü payı olarak 10 lira itibari kıyme- tindeki beher hisse senedine yüzde 9,2 hesabiyle 92 kuruş ve beher mü- essis senedine de O lira verilmesini İspanyada son harp vaziyetini gösterir harita (Başı 1 incide) | |kadar kişi Fransa hududuna fitica et sini kabul etmişler, fakat “Rusya bu|miş ve silâhtan tecrit o olunduklan mikdarı çok az görmüştür. Diğer dev |sonra Luşen'e gönderilmişlerdir. letlerin bu miktarı kâfi gördükleri! o Katalonyalılar müdafaaya haber veriliyor. Bu gönüllüler, an - çağırılıyor laşmadan sekiz hafta sonra çekilmiş bulunacaktır. - Kabul edilen karar sureti Londra, 31 (A.A.) — Ademimü- dahale komitesi, komitede temsil edi- len hükümetlere aşağıdaki hususla” rın bildirilmesine karar vermiştir: i — Kara kontrolü hakkındaki Plimut teklifi, 2 — Yabancı gönüllülerin geri a- Uunma hususunda sınıflara taksimini tatbik kabiliyeti, | 3 — Kontrol plânının mali vazi-! yeti, Halk cephesi, Katalonyalıları toprak- larını müdafaaya çağıran bir beyah name neşretmiştir. Beyananmede hükümet emrine ve rilmek üzere 100 bin gönüllünün der hal kayıtları lüzumu bildirilmekte ve bundan başka 50 bin gönüllünün de istihkâm alayları teşkili için lâzım olduğu kaydedilmektedir. Beyanna- me, Halk cephesini teşkil eden bütün sendikal ve politik teşekküller tara- fından imza edilmiştir. En son harp vaziyeti o İRomen Hüküme- Londra, 31 (Hususi) — İspanyadan| . gelen en son haberlere göre asilerin! tinin İcraatı (Başı 1 incide) Lerida'ya karşı doğrudan doğruya bine, kelimenin eski manasile siya- giriştikleri taarruz tevakkuf devre - EE ve irin Böre, budurma| ,.( yapacak değil, fakat ayn! sapanı mn sebebi, Sinka nehrnin taşması VO| her birlikte çekerek milletimizin te- râkki ve refah için yeni bir yol aça- erzak, mühimmat nakline geyrimü- caktır. Nereden gelmiş olursanız olu salt bir vaziyet almasıdır. Fakat ya- rın yelirin normal haline dönmesi nuz, ayni niyetl4 hareket etmekte ol- yasetinde ilk toplantısını yapmış've bu toplantı sonunda aşağıdaki teb - liğ neşredilmiştir: 1 — Nazırlar meelisi, hükümetin memlekete neşredeceği beyannameyi ilerlemek yolunda mühim bir terak ki gösteriyor ve bir habere göre, Tar ragona vilâyetine girmiş bulunuyor. Bu kolun, hedefi, Akdenize varmak | ve Katalonya ile cümhuriyetçi İspan- 1938 yıl murakıpliklerine Trab- zon mebusu Hasan Saka ile Kocaeli mebusu Salâhattin Yargı seçildiler, Avusturyada - Yahudilere bütün - Kapılar kapandı Viyana, 31 (Hususi) — Mareşal Gö- İrtag Viyanaya Tuna üzerinde bir li- Oman yapılacağını ve bu suretle Vi - yananın Şark Hamburgu (olacağını söylemiştir. Dolfüs ve Şüşnig devrinde Avustur “ yadan kaçan ve Almanyaya sığınan 30,000 Avusturyalı Lejyoner buğün memleketlerine döndüler. Cumartesi günü Viyanaya resmen girecek olan bu Lejyonerler şerefine büyük mera “sim yapılacaktır. Bu sabeh sekiz yüz kamyon sekiz bin Lejyoneri Salzbur- ga getirmiştir. Çenubi Avusturya va — Çisinin intiharı resmen tekzip olun - n tadır. Her Hitler, nutuklarına de vam etmektedir. Dün Kolonyada söy liği nutukta “Biz, diğer devletlerin harp gailesi çıkarmak istemi- “Yalnız vatandaşlarımızın Al - n sulhüne kavuşmalarını istiyoruz. Zenabı hakkın bu işi başarmak için “beni intihap etmiş olmasından dolayı bahtiyarım. Alman milletinin de in - iap sandıklarına koşarak vazifesini etmesini istemek hakkını kendim görüyorum.,, demiştir. Bir kanun, bundan böyle yahudi- ö kanun, bir müddet sonra Avus- da da meriyet mevkiine girecek ; o) Bonkur, Paris Elçimizle Görüştü -İ bahtiyarım.,, — hazırlamıştır. 2 — Nazırlar meclisi, bir kraliyet konseyi ihdas eden bir kararname ka bul etmiştir. 3 — Nazırlar meclisi, umumi sar- fiyat için umumi bir kontrol beyeti kuran diğer bir kararname daha ks- bul etmiştir. 4 — Nazırlar meclisi, milli ekono- mi nezaretinin ve yüksek ekonomi konseyinin organize edilmesi hakkın- da bir kanun projesi hazırlamaya ka rar vermiştir. Bu iki daire umumi bir iş plânı hazırlamaya memur & dilecektir. 8 — Nazırlar meclisi, bütün poli tik cemiyetlerin lâğvı hakkında bir Kararname kabul etmiştir. ,Bütün siyasi fırkaları ilga eden e mirnamede şu sözler söyleniyor: “Politik fikirlerin yayılması veya- hut tatbik edilmesi için teşkil edil! miş olup bölen mevcut bulunan bü- tün cemiyet, grup veyahut partiler mülgadır. Bundan böyle hiçbir ye - ni politik teşekkül teşkil olunmiya- caktır. Cemiyetler, bundan böyle an- cak, bu maksatla hazırlanacak husu- si bir kanunun bildireceği şartlar al unda ve şekillerde vüvude getirile - cektir, ya arasındaki münasebetleri kesmeyi istihdaf etmektedir, Hueska'dan inen kol da Leridayı ihata için çalışıyor. Hükümet kuvvetleri, Teruel'in gar binde, Madritte, ve cenubi İspanyada taarruza geçerek Lerida'ya karşı olan yükü hafifletmek istemiş, fakat asi-| ler tarafından verilen malümata gö- re bütün bu tasrruzlar püskürtül - müştür, Barselonadan bildirildiğine göre, â- siler, Barbastrodan sonra, topçu ve tayyare kuvvetlerine güvenerek Mon zon ve Binsked'e kadar ilerlemişler, Fraga mıntakasında cümhüriyetçile- tin şiddetli mukavemetine rağmen Alkarras'ı işgal etmişlerdir. Hükü - metçiler, Ejiwe mıntakasında vazi - bulunmuştur: m “Türkiyeyi ve Türk halkının yük- ir Mal efülkierimi biber wep sek âzasını otuz senedenberi bildiğim Üç motörlü ç ve hayranlıklarin takdir. ettiğim |dg Ta Plame'yi bomber re halde yeni Ankarayı bundan | evvel | on beş övi tahrip etmiş ve bir çok ki- yalnız bir defa görmüştüm. Buraya | şinin ölümüne sebebiyet vermiştir. yeniden gelebilmek ve reisin ilhamı | Diğer üç tayyare, Sal ve Tarra- altında hükümet merkezinde olduğu | ganı bombardıman etmiştir. kadar bütün memleket dahilinde bâ- Hükümetçilere göre şarılmiş olan büyük terakki eserle- | Bürselonanın verdiği malümata gö rini görmek benim için zevklerin en m e Büyüğü olanağın, Bürün Watapdağla- | ğasim. irez iealikriiniş Skin ilacın rimın bu terakki ve inkişafları dos- | bildirmektedir. tane ve hararetli bir alâka ile takip| Sendikalar ve fırkaları mü. |lüzüre görüldükçe, istişari rey ulın- ettiklerini biliyorum. Ben ike kendi | cahitleri, ça layan e bale ipek m mek mike mi bü terakkilerin müşahitleri ara-| sai birliğinde bulunmak ve mukave |devlet nazırı rütbesini haizdirler ve| sına ilâve edildiğimden dolayı | eti tensik etmek üzere cepheye ha- kral müşaviri ünvanım taşıyacaklar- reket etmişlerdir. dır. Kendilerine tahsisat ta verilecek z Cephede cümhuriyetçilerin tayya- | tİr- Bir Tayyare Parçalandı |releri, asilerin ün faali -|, Kraliyet konseyi azaları şunlardır: Lontra, 31 (A.A) — Lineoln tay «İzah Al ani zamanda aş er da yare meydanı üzerinde iki bombar - | gi. Ka “| Yaltçlano, B. Valla Voyvod, B. ME dıman tayyaresi uçarken çarpışmış ve| Burada gönüllü kaydı için sarfe. |Tonesko, B. İorga, Doktor Angelesko, yere düşerek parçalanmıştır. Tayya-|dilen faaliyet azami derecesini bul | B- Tataresko, B. Agetolano, General relerde bulunan iki pilot ile iki rasıt İmuştur. Hatipler, sokaklarda halka | Bali enkaz altında kalarak ölmüşlerdir. | hitabeler irat etmekte ve ahaliyi mü # Londra, 31 (A.A) — Bükingam. |csdeleye davet etmektedirler. Şayr'da Stratfordaki bir yetimhane -), ç osün fırkalar ve teşkilâtlar, dak. de bulunan iki yüz çocuk, gece yan- eya İüfizin. Halinde. Gbülmmem Lord Loyd Ankaradan Geliyor (Başı 1 incide) Ziyafetten sonra mümtaz misafir. | lerimiz ile Başvekil B. Celâl Bayar ve diğer hazır bulunan hükümet er- kânı arasında uzun süren bir görüş- me olmuştur. Lordun beyanatı Ankara, 31 (A.A) — Lort Loyd Ankaradan hareketinden evvel Ana- dolu ajansına aşağıdaki beyanalta Kraliyet konseyi, kral tarafından ————.— — Yunan Milli Bayramı Münasebetile Teli ar Yunan milli bayramı münasebetile şacak!,, diyorlar. Fanı, bütün fikir kıymetlerini, bütün varlığını tehdit eden bu mutaassıp- mücadeleye biraz geç başlamasının ce zasını insanlık çekiyor. Roma İmpa- ratorlarının 311 ve 313 tarihlerinde- ki tesamüh beyannamelerinden son- Barselon, 34 (A.A.) — Katalonya dır. Fakat ruh itibarile faraksızdır. “İri görebilen bir Türk vatandaşının tensip etti, Ve 13 numaralı kupon-| bekleniyor. Buna rağmen asiler, da. 'duğunuza eminim davası tanımıyan bir millet sıfatile lar mukabilinde temettü paylarının |ha başka kollardan ilerlemekte ve 7 » Türk milleti bugünkü karanlık dün- 16'Nisan tarihinden itibaren banka |Lerida'yı ihataya çalışmaktadırlar.) Bire Kihiiğer meclisi © “İyaya yüküek"bir ömek teşkil eder. gişelerinde dâğıfıln'asına karar ver- | Asilerin sağ &enahi Akdenize 'doğru| Nazırlar meclisi, gece kıralın ri -'Lâikliğin, on altıncı asırdanberi en di. . BAŞMAKALEDEN MABAT Yeni Dinlerin Taassubu (Başı 1 incide) ti bunu kâfi görmüyorlar: “Bizim itikadımız yegâne doğru yoldur. Her- kes bizim gibi inanacak, dünya alâ- kalarından el çekecek, abretle uğra- Roma, yarattığı bütün yüksek um- larla çarpışıyor. Şiddetin her nevini kullanıyor. Nihayet bir gün kara bu- Tut ortalığa hökim oluyor. Romanın ra İnsanlık on üç asır müddet hıris- tiyanlık kilisesinin yarattığı karan- lıklarda geriliyor. Bugün insanların o mükadderatını tehdit eden karanlıklar ve taassup- lar şekil bakımından belki 'de başkö- Nümune diye kabul edilen dar, 'mu- taassıp tipe bir hamlede, şiddetle varmak istiyen, inhirafları boğan, €- zen gidişler karşısında bulunuyoruz. irliğe şiddet yoluyla Varmak istiyen bu âlemin ortasında biz acaba ne haldeyiz? Tarihi hâdiseler hakkında az, çok görüş sahibi olan, cihan harbinden sonra karşılaşabileceğimiz âkibetle- re ait türlü türlü korkunç ihtimalle- böyle bir sual karşısında ferah ve iftihar duymaması imkânsızdır. Türk milleti, milli birliğe, gönül hoşluğu ile ve samimi kanaatler sev- kile varmıştır. Tazyike ihtiyaç kak madan akıl ve münakaşa yoluyla ha- kikati görmüş ve biribirine gittikçe sikı bir şekilde sarılmıştır. Mimi bir siyaset ve umumi menfaat fikri et- rafında birleşen, sınıf ihtirası, benlik yüksek münevverlerin ruhunda yaşı- yan şekli bu memlekette vücut bul- muştur, Bilgi aydınlığının yolu açık ve serbesttir. ep hiç şüphe yok ki dü- nün birçok gerilikleri ve nok- sanları yaşıyor. Fakat bunları kim- se benimsemiyor, kimse örtmek iste- miyor. Hepimiz görüyoruz ki vasıta- larımız mahduttur. Kemalist pren- sipler hayatın her sahasına bir ham- lede sokulamıyor. Fakat noksanlafı görüyoruz. Bunları serbestçe mwüna- kaşa etmek ve prensiplerin geri ka- lan sahâlara da yayılmasına zemin ha arlamak; rejimin çerçevesi içinde, elbirliğile yaptığımız bir iştir. Bize sağ veya #0l yabancı ideolo- ji âlemlerinden kaçak surette gele - cek cereyanlar, tarih © bakımından mutlaka geri ve irticel cereyanlar. dır. Bunlara kapılmak; kendi yüksek ideallerimize arka çevirmek ve kendi varlık irademize sykırı olan emelle- re köle ye âlet olmaktır. Yaban- cı cereyanların zehirlediği her vatan- daşa, zayıf ve iradesiz ve ruhsuz bir içtimai hasta gözüyle bakmamak el de değildir. ; Dünü tanıyan ve yarının parlaklı- ğım gören ve duyan her Türk vatan- idaşına düşen vazife, Kemalist ideal- lerin ruhlara hâk olmasşna ve yeni ye ni şevk, hareket, ferahlık kaynakları yaratmasına çalışmaktır. Bu yolda emeklerin neticesi yalnız memlekete faydalı olmaktan ibaret değildir. Bu- gün karanlıklara ve darlıklara doğ- ru giden bütün bir âlemin ortasında bizim için, insanlığa hizmet etmenin Puri bu akşam ve Yerilen bir Eğ çay ziyafetinden gen” Ni a ve. yrre723 Nisan aa eşine başlı nezir a dll ere ev ei Gü- 23 Nisan Çocuk bayramı ve o g ; Bah“ müstah hafta da Çocuk Maftasdır. Bu 9) bank KOMğcenkelrıl Rasim. bayramda çocukları sevindire- #İzeteciler hazir Ardır, ile | cek olun Çocuk Esirgeme Kuru. en model “selesi olar, edile” muna yardım ediniz. e bin lirayö YePtirilan e. l İİ yapuz kalesi İslemiye a ; di yanların da kendi kendine tekâmü Tünü isteriz.,, demiştir. dün neşredilmiş olan ve harici siya. set hakkında yeniden intihâbat ya- pılmasını talep €den tevbih takriri- kılacak ve pları barbi ister telâkki edilecek yo B. Çemberlayn Sulku temsil eder addolunacak olur- Sa, bu fırka, inşihabatta 1931 intiha- tar, - 1-4-938 Üsküdardaki Çi Cami Şimdi Bi taşıyor. Minberin külâhı tamamen çiniden yapılmıştır. Camiin üç du- varı kuşatan mor çini Üzerindeki yazılar da hat tarihi bakımından pek mühimdir. Mihrabın sağında- ki yazılı çinilerden “Bismillâhir- râhmanırrahim.,, İ ihtiva eden çi- niler tamamen ve mihrabın sol bördurunden de iki kıymetli par- ça aşırılmıştır. Sol duvar çinilerin den de boş on fanesini de yerinde görmedim. Minberin sağındaki pencerede geçen Bene. rüzgürin öttiğı kubbenin büyük alemini Paramparça olarak buldum. Me- bet mezbeleye düşmüş bir pırlan- ta bedbabtlığı içindedir. Kapısı, pencere demiri pek perişandır. İçinde bekçisi de yok. Geceleri bir uğru elin çinilere Uzanmasından korkuyorum. Müezzin Efganlı Ab- dülkerim camlin İçini temiz tutu- yor. Dışını bir harabe sarmıştır. Yaradana sığınarak kapıdan çı- kalım. Fakat * çabuk Yürüyelim, Belki tepemize $A bir parça düşer. Çünkü geçen gün düşen bir parça birisinin başını yaralamış. imdi camiin soluna geçiyoruz. Kıymetli meriner Sütunların yerlere serilerek ( Pârçalandığı- Bi görüyoruz. Burası ii medresesidir. Yedi Odam bir dershanesi vardır. Kubbeleri çök- müş, önündeki revakın mermer sütunları yerlere yu: pa- ramparça olmuş. abdest hane yapılmış. Tarih camlin -bir de Hünkâr mahfili bulunduğunu hiçbir eser kalmamıştır. Orta yor. de oymacılık sanatinin şaheserle- ri sayılacak mermer parmaklıklı bir şadırvani manzumenin €ski ih- tişamına gağlayıp gidiyor. Üstündeki kub- be de yürekler acısıdır. Avluda dışarıya çikıyoruz. Biraz solda Kö- sem Valdenin mektebi, biraz aşa- ğıda çeşmesi ve çifte hamamları var, Maramliziçocuklar bu mekte- bin camlarını ve-alçı pencereleri- ni nn hedef yapmış- lar, bir tek cam ve çerçeve kalma- — Ah bayım, bu çocuklardan elâman.... Her gün camları taşlı. yorlar, çinileri kırıyorlar, diyor, o Polis ve öğretmenler bu yaramı? mazlarin kulaklarını çekmelidir. Ben de bu pırlanta tarih Yadigâr;. na, Evkaf, Belediye ve Müze ida. gelerinin nazarlarını çekiyorum. Roma Müzakereleri İyi Bir Safhaya Girdi (Başı 1 incide) Siyasi mabafil, amele fırkasının nin bir tabiye hatası teşkil etmek- te olduğunu beyan etmektedir. Eğer amele fırkasının Sözüne batında gibi bu yüzden mü- essir olacak ve hezimete uğrıyacak- ” Kükümef taraftarları, âmele fır kası takrifinin muhafazakârların mevkiini tarsinden başka bir netiçe,. tevlit Etmiyeceği mütaleasındadır” Ye ei İşlemeyâ Başladı Izmir, 31 A.A) — İzmir ime. ninda İşletilmeç üzere çö Tondradan satış alınan Bayraklı, ya