26 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Ali Haydar Mithat (Tercüme ve Beribas hakkı mahfuzdut,) Harbiye NazırıEnver Paşanın Napolyonca Hülyaları No. 87 e Paşa hakkında hazırla- dığım sual takririne dâir Meclis Reisiyle konuşmamdan dört gün sonra idi. Meclis koridorunda Enver Pâşa karşıma çıktı, bana de- di ki: — Takririnize cevap vermek için geldim. Meclisi Mebusanda siz, yanda Ahmet Riza Bey bizi rahat bırakmıyorsunuz: Suallerinize âle- ni cevap mı İstiyorsunuz, yoksa hususi mi? — Bu sualinizden maksat nedir? — Aleni isterseniz “askeri &sir- dır, derim. Birşey söylemen. Yok, eğer malâmat almak ve İstirahat duymak istiyorsanız zırhhların Ça- nakkaleden dışarı çıkmalarının se- beplerini size kanaat verecek şekil- de izah edebilirim. — Maksadım, Harbiye Nazırını Moelise çağırmak suretiyle halka gösteriş yapmak değildir. Madem- ki delilleriniz vardır, hususi suret- te bunları bilmek bizce kâfidir. unun üzerine Enver. Paşa, yalnız mebuslar hazır bu- lunduğu bir sırada şu İzahatı ver- di; — Göben ve Breslavın Çanakka- Teden çıkması, Alman Erkânı Har- biyesinin verdiği emirledir. Bu zırh- Miları süs diye saklamıyoruz. AL Mmanya ile ittifakımız mucibince bu zırhlı batarsa yerine diğer birini göndereceklerdir. 'T, lar va da. nizaltı gemileri için ayni şart vardır. Almanya .harpten sonrası için bundan da fazla deniz kuvvet- leri hazırlamak mecburiyetindedir. Fakat ittifak mukavelesini çıkarıp burada okumak münasebet almaz. Ben dayanamıyarak sordum: — Batan zırhlı ve torpidonun ye rine gönderilecek parçalar harp za manında mı gelecek, yoksa. harp- ten sonra mı? u sualim cevapsız kaldı. Ars kadaşlar izahatı kâfi görü- yorlardı. Sağdan #oldan (yeter!) sözleri âksediyordu. Takririm bir çıkmaza girmişti. Enver Paşa git- miye hazırlanıyordu. Bana döndü ve sordu: — Başka bir sualiniz var mı? — Kudüs cepbesindeki mağlübi- yetimiz Üzerine askerlerimiz nere- ye kadar çekileceklerdir? — Mağlübiyetimiz yoktur. Aske- |sonra bu esasa göre çalışılması bildi- Ti biraz geri aldık. Çünkü deniz ta- rafındaki bir kısım düşman gemile- tasarlamış bir eski zaman şövalye- sine benziyordu. Zaten Enver Paşanın hulya â Teminde yaşamasının tesirleri göz- önünde duruyordu. İaşe meselele- rinde Enver Paşa, Talât Paşaile bir nüfuz ve rekabet kavgasına atıl mıştı. Levazım Relsi İsmail Hakkı Paşanın her hareketine siper olu- yordu. Talât Paşa da fırkanın nü- fuzlu reislerindeni Kemal Beyi tu- tuyordu. Bu rekubet arasında İsten- bulda herşey çığırından çıkmıştı. Cemal Paşa da Suriyede istediği gi- bi harekette serbest kalmıştı. Ev- velce âyan âzasından ve mebuslar- dan bazılarırlı şüphe üzernle asmiş- t. u defa da Forisölhavri E- fendiyi (Suriye delegesi ola- £ak son zamanlarda Parise gitmiş- tir) Mebusan Meclisinin açık oldu- « Şu bir sırada tevkif ettiğini ve ha: pise attığını duyunca Arap mebus- Jariyle temasa geçtim. Kendilerine şu teklifte bulundum: — Hep beraber bir takrir hazır- layınız. Altına ben de imzanı koya cağım. Şöylece cevap verdiler. — Bizim Suriyede emlâkimiz var- dır. Cemal Paşa, böyle bir takrir, verdiğimizi duyarsa bizi mahve der. j Bunun üzerine Meclis Relsine gittim. Kendi imzamla bir takrir varanale him mahnı mm anama madan neden tevkif olunduğunu sordum. Bu Sual takriri Farisülha- veri Efendiyi kurtardı. Bu zat te- şekkür için Suriyeden kalkıp İstan bula kadar geldi. (Arkası var) MAARİFTE : Vekâlet Mühim Bir Tamim Gönderdi Maarif Vekâleti mekteplere bir ta- mim “göndermiştir. Bu tamimde, bir muallimin iktidarı talebesinin mu- vaffakiyetile ölçülebileceği, halbuki birçok mekteplerde ekser gençlerin dönmekte olduğu kaydedilmekte. mu allimlerin vazifelerinde muvaffak ol- duklarına dair rapor alabilmeleri k çin, en az sımf mevcudunun üçte İ- kisinin geçmesi lâzım geldiği, bundan rilmektedir. POLİSTE: * Gizli Bir Musevi Mektebi Bulundu Hasköyde gizli bir Musevi mekte- bi meydana çıkarılmıştır: Musevi Sinagonunda kadınların 1- badet ettikleri kısmın gizli mektep haline getirildiği haber alınmış, za- bıta tarafından ansızın araştırmalar yapılmıştır. Hasköyde Taşkesen 80- kağında 32 numaralı evde oturun Samuel oğlu Nesim Hara, burada, Musevi çocuklarına ders verirken cürmü meşhut halihâe yakâlanmış- tır. Sinagonun bu kısmında, uzun zu- mandanberi gizli tedrisat yapıldığı tesbit edildiği için Nesim Hara hak- kında tahkikata başlanmıştır. Gizli mektepte 22 çocuk bulunmuştur. Yaramaz Çocuklarım Marifeti Evvelki akşam Bakırköy treninde bir yaralama hâdisesi olmuştur? Cemal ve Hüseyin isminde iki ta- İebe Kumkapıdan trene binmişler, Yenikapıya geldikleri sırada vago - nun sahanlığından topladıkları kar- la kar topu yaparak istasyonda duran Todorosi ve Bekir isminde iki çocuğa fırlatmışlardır. Berikiler de derhal taş toplıyarak bunları Cemal ve Hü- #eyine fırlatmışlardır. Her ikisi de mubtelif yerlerinden yaralanmışlar, tedavi altına alınmışlardır. , İki Paket Eroin Çıktı Emniyet kaçakçılık bürosu memur ları, dün, Sirkeclde Demirkapıda de ansızın arama yapmışlar, yemek masasının orta yerinde iki paket e roin bularak müsadere etmişlerdir. Lütfiye, bir garazkârlığa uğradığını ileri sürmüştür. ik Kar Bütün Gece Devaıi Btu Üç gün evvel başlıyan kar, kısa fa- Sılalarla dün de bütün gün ve gece devam etmiştir. Sıcaklık derecesi, s- fırın altında 6,1 santigrada kadar düş müştür, Gelen haberlere göre, Karüdenizde çek siddetli bir fırtına vardır. Zonguldak man velsliğine gelen bir telgrafın tipinin gitlik- çe artığı bildirilmiştir. Gemiler, sığındık» ları İlmanlardan henüz ayrılamamışlardır. Evvelki gün, Karadeniz postası i- çin İmanımızdan hareket eden “Cüm huriyet,,. vapuru, Boğazdan çıkamı- yarak Büyükderede ( derhirlemiye mecbur kalmıştır. “Cümhuriyet,, an- cak, dün öğleye doğru hareket ede- bilmiştir. “İkbal,, ve “İlgaz,, şileple- rile, “Mardirlan,, ismindeki Alman vapuru Büyükderede havanın yatış masını bekliyorlar. — ———— dahi mekteplere talebe alınmıyacak- tar. 4 Prevantoryomun yanında yapıl- makta olan sanatoryom, haziranda a- “TAN YERLİ HABERLER Lütfiye ile Kenanın oturdukları ev-| HARİÇTE: Çekoslovakya İle Dost Münasebetimiz Prag elçimiz B. Yakup Kadri, bir müddettenberi memleketimizde bulu nuyor. B. Yakup Kadri, dün kendisi. le görüşen bir muharririmize Türki. ye - Çekoslovakya münasebetleri hak kında şu beyanatta bulunmuştur: “Çeklerle olan münasebetlerimiz fevka- lde İyidir. Biribirimize karşı müteka- olmak sıfatile, biribirimize karşı müteka- bil bir sempati ile mütehsssisiz? Bundan başka onlarla sulh siyasetinde iş birliği ya pıyoruz. Hasmaten, Milletler cemiyetinde, Türk ve Çek murahhasları sulh lehine beruberce çalışıyorlar. İktsad! münasebetlerimize gelince, süp- hesiz daha mühimdir. Bu münaebetlerimiz. gittikçe inkişa? ediyor. Evvelce Pragda bir kliring anlaşması yapılmıştı, Son defa An karada bu anlaşma, daha fazla genişletil. di, Başta tütün olmak üzere şimdiye ka- dar bizden aldıkları mahsullere ilâve ola- fak pamuk ta alacaklardır. Buna muks- bil biz de kendilerine bazı müsüsdelerde bulunduk. Çekoslovakya müretteh ve rahattır, O kadar ki, etrafindakilerin giplasını iah- dik edecek bir valın manzarası gösterir, di- yebilirim ., ÜNİVERSİTEDE: Pedagoji Enstitüsü Talebelerinin Stajı Üniversite pedagoji enstitüsünde bir yıldanberi nazari ders görmekte olan edebiyat ve fen fakülteleri son sömestr talebeleri, marttan itibaren liselerde tatbikata çıkacaklardır. Kız ve erkek bu talebelerin sayısı 200 dür. Bunlar üniversite (kurulduktan sonra, pedagoji ensittüsünden geçe rek ilk defa tatbikat görecek talebe- lerdir, İsveç Profesörlerinin * Konferansı Üniversitemizin misafiri bulunmakta o- fisinde bir konferans vermişlerdir. Kon- ferünsta beş yüze yakın tıp talebesi ile bir çok profesörler hazır bulunmuşlardır. Pro fesörlerden Fashrona, dün akşam İnlan- buldan ayrılmıştır. Diğer Yeri” mark da payartesi günü gidecektir. Tercümanların İmtihanları Kültür Bakanlığına alınacak tercüman- ların imtihanlarının üniversite yabancı dil ler mektebinde yapılması için, dün Bukan- liktan üniversiteye emir gelmiştir. İmti- hanlar, önümüzdeki sah günü saat 9 da ya- pılacaktır. Si #Londra kadın üniversitesi, üni: versitemizin umumi vaziyeti İle kiz ve erkek talebenin miktar ve nisbeti, devam vaziyeti hakkında malümet is temiştir. Cevap hazırlanmaktadır. fe nee ame Sürat Trenleri Yolcuları Devlet demriyolları idaresi, sürat trenlerindeki hususi tarifeyi değiştir miştir. Sürat trenlerinde muteber bü- tulmıyan tenzilli bilet almış olan ye- taklı vagon yolevları sürat trenlerin- de seyahat etmek isterlerse ödiye- cekleri fazla ücret diğer vagonlarda 4 Ders yılının üçte ikisi dolduğu | çılacak, ikisinin idareleri birleştirile- rinin ateşi altında kalıyordu. Cep- İiçin bugünden itibaren nakl) suretile İcektir. beyi doğru bir hat haline getirmek için askeri biraz geri çektik. Krema ruhi şartlar, daha ileri gitmiye imkân verimi; yordu. İster istemez sustum. Fakat çok gariptir ki bu takrir. den sonra Enver Paşa ile olan mü- nasebetim iyileşti. Bir gün yalısında konuşuyorduk. Bana emellerini anlattı: — Müslüman birliğini bir nokta- da toplamak lâzımdır. Buna Kaf- kasya ve Türkistan cephelerinden başlamak icap eder, Bu fikirlerin şiddetle aleyhinde olduğum için dinlemekle iktifa et- tim. Kendi memleketimizin inkişa- İı ve terakkisini bir tarafa bira- karak, geri kalmış milletleri bize bağlamak gibi rüyaların arkasın. 'dan koşmayı garip ve tehlikeli bu- İuyordum. Böyle bir yola gitmek, dünyanın husumetini zorla üzeri- mize toplamak ve kendi dahili in- kisafımız bakımından da intiharı kabul etmekti. pi Paşa, Napolyonca fikir- lerle Rolandin atına binmiş we maksatsızca memleket fethini yan tipi, $€ cir taktılar, rülüyordu. yı görüyoruz. Ja devam edeceğe benziyor. Bu resimlerde, ; mlı kar, dün, şehrin manzarasını tamamile değiştirdi, bilhassa akşam üzeri başlı e e müşkülâta uğrattı. Otomobiller, kamyonlar tekerleklerine zin. buna rağmen güçlükle işliyebiliyorlardı. Yer yer, kar temizleme faaliyeti gö Yakat, yağış, hemen hiç durmadan bülün gece devam etti ve bu gidişle dahs karın en kesif sırasında şehirden iki manzara BELEDİYEDE : Gazi Köprüsü İnşaatı ! Durduruldu Gazi köprüsünün inşaatı tekrar durmuştur. Sebebi, inşaatı üzerine a- lan grupla belediye arasında tekrar ihtilâf çıkmasıdır. Bu seferki ihtilâr ta diğerleri gibi kazık mepelesinden çıkmiştır. On sekiz metrelik kazıkların metaneti temin edebileceğine ev yelce hükmedilmiş olmasına rağmen, firma tekrar noktal nazarmda ısrar etmektedir. Müteahhit Alman grupu, 18 metre ayak üzerine yapılacık köprüden tramvay gö- drilmediği halde mukavemet edemiyece- ğini iddin etmiş, hinnenmleyh ayakların sağlam bir bale konülmesi lizim gelece- &ini bildirerek yapmayi durdurmuştur. Müteahhit Alman firması, bu sefer da“ ha kati bir Vekâlet, köprüler müdürü Kemal le mütehassıs Demayodan mürekkep bir heyet kurmuştur. Bu heyet, bu- günlerde şehrimize gelecek ve derhal işe başlıyacaktır. Ete Konacak Azami Fiyat Et komisyonu, hazırladığı projede kuzu ve kıvırcığa 50, dağlıca 47, ka- ramana 43 kuruş azami fiyat konul- masım teklif etmiştir. Bu fiyatlarda daha bir miktar ucuzluk yapılması imkânları aranmaktadır. # Belediye fırıncıların müracaati üzerine yarım kiloluk ekmek çıkarıl- masına müsaade etmiştir. Yarım kilo- Vuk ekmekler, narhın yarı fiyatına satılacaktır. X Şehir Meclisi, dünkü toplantısında ba zi teklifleri görmüş, belediye zabıtam ta- limatnamesinin müzakeresine devam et- miştir. Sah günü, tekrar toplarılacaktır. mmm mmm DENİZ ve LİMAN Denizbankta Yeni Tayinler Yapıldı Denizbank umum müdürü, sah gü Düulamini urun” niedar ark vari ne eski Devlet Matbaası müdürü Hamdi Emin tayin edilmiştir. Fen kısmı muavinliği şefliğine de şeker fabrikaları mühendislerinden Osman Seni getirilmiştir. Bir Haliç Vapuru Oturdu Haliç idaresinin 8 numaralı vapu- ru, dün sabah Kâğıthane seferini”ya- parken Karaağaçta “Arzuhaltaşı,, de nilen mevkide karaya oturmuştur. Arkadan gelen 6 numarali vapur,için deki yolcuları alarak tekrar Eyüp is- kelesine getirmiştir. Vapur, liman 0- morkörlerinin yardımile kurtarılmış tır, Tamire ihtiyacı vardır. Denizbank tarafından Almanya da İnşa ettirilmekte olan Trak vapu- ru, İstanbul — Bandırma seferleri" ne tahsis edilecektir. Trak, seferle re başlayınca İzmir — İstanbul yolu 14 saate inecektir, zam mam —— İerinde muteber olmıyan biletler tre- ne binilmezden evvel istasyonda de- Biştirilecektir. Aksi halde, bu nevi- seyahat eden yolculardan alınan yüz de 12 buçuğa indirilmiştir, Sürat tren den yolcular biletsiz muamelesi gö- receklerdir. * y 26-2 -938 Ankarcdan Telefon ve Telgrafla a : Yeni Emniyet Tayinleri Ankara, 25 (Tan muhabirinden) — İBirinci umumi müfettişlik yabancı işleri müdürü Cem'i, emniyet polis başmüfettişliğine, Ankara Emniyet başhekimi Mecit beşinci şube müdür- Tüğüne, Ankara emniyet âmirlerin- den Kemal bir derece yüksek emmi- yet âmüirliğine, İstanbul emniyet â- mirlerinden zeki şube müdür muavin liğine, İstanbul emniyet şube müdür muavini Hamdi Ankara ikinci sınıf emniyet âmirliğine tayin edilmişler. dir. Ankarada Kızıl Ankara, 25 (Tan muhabirinden) — Son günlerde Ankarada kızıl vaka- ları artmıştır. Bu yüzden ilk mektep- er 15 gün tatil edilmiştir. Denizbankta Tayinler Ankara, 25 (Tan muhabirinden) — Denizbank idarç meclisi reisi ve aza- lıkları hakkındaki kararname yüksek tasdikten çıkmıştır. Bu kararname İ- le relsliğe banka ve deniz ikıtsadi iş- lerinde tecrübe ve bilgisi olan Bay Ziya Taner, azalıklara da İzmir tüo carlarından Cemal Şahingiray ile Ma liye Vekâletince inha edilen müte- kait deniz subayı Sedat tayin edilmiş tir, Bir Temyiz Kararı Ankara, 25 (Tan muhabirinden) — Sahte senet istimalinden dolayı muh telif müddetlerle hapse mahküm edi- len Yenişehirli Haydar, Mahmut, Lütfi, avukat Meleti, noter kâtibi Şe- fik ve Rifat haklarında İstanbul ağır ceza mahkemesinin verdiği karar temyiz mahkemesince bozulmuş ve evrak İstanbula fade edilmiştir. Karadenizde Kış Karadeniz Ereğlisi, 25 (Tan muha- birinden) — İki gündenberi devam «den kar fırtınasının şiddetinden Mersin vapuru güç halle Ereğli lima» nuna iltica etmiştir. Havanın Tata EDE Muzmımlnüa Uülürmiramkee dır ve iyi hava beklemektedir; pe e Ankaradan küçük haberler: 4 Zirast Vekfileti hukuk müşavirliğine müşavir muavini Ayni tayin edilmiştir. * Kopya vakıflar müdürlüğüne Yani sudan Rahmi, Manisaya Tekirdağından Os men, Sıvası Adanadan Mithai, o Adanaya Aydından Ahmet, Aydına Nüzilliğen Kad- ri tayin edilmişlerdir. mmm Yoksul Çocuklara Yardım Muş, (TAN) — Valinin reisliği ak tında bir heyet, mekteplerdeki yök- Sul çocukların vaziyetlerini tetkik etmiştir. Bunların ihtiyaçlarına göre elbise, ayakkabı, defter, kalem, ki tap verilmiştir. Memurların da iştirakile halkın de ruhte etliği sicak yerek her gün mek teplere gönderilmekte ve 90 talebe- nin karnı doyurulmaktadır. | BİRKAÇ SATIRLA |K öprünün Karaköy taratındaki dara- kalar, gelecek hafta sonunda ta“ inen yıkılmış olacaktır. * (Gi mrükler umum müdürü Mahmut Nedim, dün akşamki trenle Anka» reva Pitmiştir. TAKVİM ve HAVA 26 Şubot 1938 CUMARTESİ İdininy Gön Kasmili | Arabi: 1896 Bum; 1854 Zilhicce: 25 Subat 9 Güneş: 6,41 — Öğle azn İkindi: 1831 — Akşam: Yatm: 19,28 — İmslik: Yurdun Ege, cenubi Anadolu, Kocaeli mıntakalarında hava sz bulurdu, Trakya ve orta Anadolunun garp kısımlarında bulut 2u ve mevzli yağışlı geçmiş, rüzgürler Dos ğuda conubi, diğer yerlerde ürrumivetle #imal istikametten orta kuvvete wr- tir. İstanbulda hava ekseriyetle k kısmen karlı geçmiş 14 ssar zartınd a karın metre murabbarma bıraktığı su © ie tarı 800 gramdır, rüreiir gari istikametten saniyede 2 ile 4 metre hızla ermiştir. Sent 14 le barometre 772,5 milimetre idi, Hara- rel en çok 3 ve €n az sıfırın altında 8,1 san töyrat olarak kaydedilmiştir.