18 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

m ES sıl doğdu ? - Nasıl yaşadı? - Nasıl battı? — İKİNCİ KISIM — Yazan : Ziya Şakir mumi Merkezin Bursa besine için (Nemrut Mustafa) de Mustafa Paşa) yı seç- t; daha bu kararını or- Madan evvel, artık Bur- Unamıyacağını hisseden üleüneli “yle ve İsmail Bey; bir sabah Bursadan - İstanbula - İsmafl Beyin, Anl bir surette kaç- Bursada bulunan İtilâfçılari, birdenbi- Mmışlardı. Hattâ, ne yapa- Saşırmışlardı. Derhal, mahsus şifreli telgraf #buldaki Merkezi Umü- & ederek ne yapacak Duşlardı. Merk, ezi Umumisi, bir pa- ın korkarak acele şu Enişti: Valiliğine, fırkarmzın gü “ından ve zatı hazreti şeh Mitik bendegânından Fe- & Paşa Hazretleri tayin bir. Müşarünileyh Haz ve besaletile meş- | kahraman ümerayi askeri |, “ldukları cihetle, Viiâyet Müvaffakıyeti kâmile- İtve “olacaklardır. Kendileri tekrimatı fsikada bu , Sireti mahsusada tav- r.) Ve İtilâf fırkası mer- inin, Bursa şubesine lira çekmesi, sebepsiz. it, bir taraftan fırka SL ederek bir paniğin ö- kle beraber; ayni za- taşı Paşanın (cesaret, kahram, Ri anlık) larını ân #Yetperver Bursalılara mekti, Miafa Paşa, yanında bir « bıçaklı adamlarin ötlmişti, Bu zatın Bursa- İk İF komedide, sahte kah Jvlünü deruhte eden bir İp, Vine kendisi gibi bir kabadayılarla sahne- benzemekte idi. rg'€ asıl dikkate şayan o- yy Varsa o da, kahraman 'an Kürt Msutafa Pa- (Ahmet Anzavur) a- iı,,, Eski bir eşkiya ve reji bulunması idi. Bursada 56 ıncı fırka der Bu fırkanın ku- Miralay Bekir Sami kesti, Güya, Çerkes “en olan Ahmet An- Sami Beyin üzerinde ile « Bu zatı, Padişah ai at Ferit Paşanın. a vet ' larının delâlet ve yar ira, sidaki Kürtlerden ve bir fedai alayı teşki- #tmişti. Maksadı, Bur e inn, Yerlerini bir gece l ka etinde, bir Eti gün ettikten Sonra, (Mus 454) nın üzerine vü- günü - milliyet ından tevkif e- Mustafa Paşa tık bir barut fıçısı halini alan Bur- sa ile daha fazla oynamaktan çe- kinerek, başka ümitlere kapılmak, ve başka çarelere başvurmak mec buriyetini hissetmişti. Fakat bu ümitleri, bangi kuv- vet tahakkuk ettirecekti?.. Elde, (ihanet ve fesat) tan baş- ka hiç bir kuvvet mevcut değildi. İhanet, devam ediyordü. Türk mil * letinin varlığını ortadan silmek İs- tiyen resmi ve gayri resmi düş- manlara yol gösteriliyor: işleri ko laylaştırılıyorrlu. Fakat, fesat ma- kinesi, lâyikıyle işletilemiyordu. üyük ümitler beslenilen An- kara ve Kastamonu valile- ri de, milliyetperverlerin indirdik Teri darbeler #ltında ezilmişler... Birer birer mevkilerini terkederek İstanbula çekilmek mecburiyetini hisseylemişlerdi. Hürriyet ve İtlâf Fırkasının bu iki vilâyette de sarfettiği gayret boşa gitmişti. Şimdi bütün ümitler, yalnız bir tek vilâyete inhisar et mişti. O da, Anadolunun en saf Türkünü sinesinde toplyan Kon- ya vilâyeti idi. Bu vilâyetin bazı mıntakaları, Hürriyet ve İtilâf Fırkasının, ta- mamile tesiri altında idi. Fırkanın en mühim bir rüknü olan (Zeyne- lâbidin Efendi), şahsen kendisine merbut olanlar vasıtasile, burada- ki saf halkin mühim bir kısmını elde etmişti. Ve, yapılacak işlere fırkacılik mânası verilmemesi için, oralarda kurduğu fesat şebekelerine, (Taalli İslâm Cemiyeti) vesaire gi- bi birtakım isimler verilmişti. Halbuki; cehil ve taassup ateşle- rini körüklemekten başka hiç bir maksadı olmıyan bu teşekküller, hakikatte Hürriyet ve İtilâf fırka- sının birer şubesinden buşka bir- şey değildi. Bu fesat şebekeleri tarafından saçılan nifak tohumları, derhal fi- lizlenmişti. Dessas, hilekâr, vatan ve millet duygusundan külliyen mahrum olan yobazların ve propa- gandacıların tesiri altına girmiş o lan (Bozkır) halkının saf ve cahil zümresi, ellerindeki silâhları der- hal (milliyetperver) lere çevirmiş- iler; bir miicadele cephesi vücude getirmek istemişlerdi. (Hak), (batıl) a derhal galebe et- mişti. Haris ve menfaatperest si- yaset tellâllarina âlet olan Bozkir âsileri, ancak birkaç kısa mukave- metten sonra, çil yavrusu gibi da- ğılarak, Bozkırın ıssız dağlarına çekilmişlerdi. Ve.. milliyetperver- lerin hâkimiyeti altına giren Kon- yada da (Hürriyet ve İtilâf Firke- S1) artık faaliyetini durdurmak mec buriyetini hissetmişti. w faaliyetin durmadığı bir yer varsa, o da (Aydın! dan Edremit'e kadar uzayan kanlı ci- dal sahası ile Antalya, Adana, Ma- Çektiği Telçraf raş, Urfa, Gaziantep gibi (milli mü tadele cepheleri) idi. Buralarda Hürriyet ve İtilâf Fırkası ktüple- rile düşman kararjihları arasında sıkı bir irtibat teessüs etmişti. Hat tâ bu yüzden, Hürriyet ve İtilâf Fırkasına mensüp olan birçok ağır abşlı kimseler, fırkadan İstila © derek birer köşeye çekilmislerdi. Padişah Vahdettin ile Dums* Fo- rit Paşanın çizdikleri siyaset prog- ramın aynen tatbika çalışan Hürri yet ve İtilâf fırkasının, bu cephe ge rilerindeki başlıca mesaisi ik! nok ta üzerinde temerkiiz etmisti: 1 — Mili Mücadele kuvvetlerini felce uğratmak için ne mümkün, 86 yapmak. 2 — Halkı milli kuvvetlerden ve bilhassa eskerlikten soğutmak Her yerde, bu programın ay- nen tatbikına çalışılıyordu. Fakat, sarfedilen bütün bu geyretlere rağ men, yurdunu ve milletini silâhla- rile korumak için her fedakârlığı göze alan milliyetperverlerin açtık ları mukaddes cidal, derin bir aşk ve iman ile devam ediyordu. İstanbula gelince: İki taraf ara- sındaki çarpışma, bütün şiddetile devam ediyordu Sadık Bey taraftarları, hasımla- Tına galebe etmek için artık her şe yi göze almışlar; hattâ, korkunç ka rarlar ittihaz etmiye başlamışlardı. Hergün Yediğimiz Ekmek Geçen Salı günkü TAN'da, tabii ehemmiyetle okumuşsunuzdur: İs- tanbul Belediyesi ekmeklik unun evsafını değişmez bir surette tesbit ederek yeni Belediye Zabıta Ta- limatnamesine bir fasıl halinde katmış... Binlerce yıllardan beri bütün in- sanlar için olduğu gibi, bizim 'de en mühim gıdamız ekmektir. İnsan her türlü yemekten vazgeçer de ekmek yemekten vazgeçemez. Ek- mekten zarar görecek şekerli has- talar bile kendilerini besliyebile- cek türlü türlü yemekler olduğu halde, yine ekmeği unutamadıkla- rından glüten ekmeği diye biraz da acayip şeyler yiyerek kendilerini aldatmıya çalışırlar, Belediyemizin yeni kurduğu ni- zam bepimize şiddetle alâka verir, herkes kendisini en iyi besliyecek ve en ziyade hoşuna gidecek ek- mekten yemek ister. Onun için, €kmek hakkında yazmak istediğim yazılara karşı birkaç gün sabrınız rica edeceğim... Yediğimiz ekmeğin lezzeti, fay- dası, tabiidir ki, herşeyden önce ekmek ununu verecek olan buğda- yın cinsine bağlıdır. Buğdayın cin- si de, onu yetiştirmiş olan mem- leketin iklimine. toprağına, topra- ğa verilen gübreye, toprağın din- lendirilmesine, tohumun çeşitleri» no, buğdayın harman zamanına, tanelerinin ne kadar zaman sakla- nıldığına göre değişir. Buğday sıcak iklimi sevmekle beraber biraz soğuk iklimlerde ye- tişen buğdaylarda yağlı madde nis- beti azotlu maddeler nisbetinden daha ziyade olduğu için, soğuk memleketler buğdayından yapılan ekmekler daha lezzetli olur. Vakti. le Rusyadan bol mikdarda buğday çıkarılabilirken Moskof buğdayının değeri ondan gelirdi. Bununla be- raber sıcak memleketler buğdayla- BORSALARDA : “Ünitürk,, ler 19 Liradan Mua- mele Görüyor | Dün, Ünitürk üzerinde pek az iş| olmuştur. Bu tahvillerin fiyatı artık sabit kalmış demektir. Alıcılar birin | ci ve ikinci tertipleri 19 liradan al makta ve 19,05 liradan satmaktadır. lar. Diğer tahvil ve hisseler üzerinde iş olmamıştır. Aslan çimentosu 12:75 liradan 13 liraya çıkmıştır. Merkez Bankası 1 sterline 630 kuruş satış kıy meti koymuştur. Zahire borsasına gelen haberler Zahire borsasına dün on yedi va- gon buğday, iki vagon arpa ve bir vagon çavdar gelmiştir. Yumuşak buğday fiyatları kendini muhafaza et miş ve 5,28 — 6,08 kuruştan cinsle- rine göre satılmıştır. Sert buğdaylar 5.25 - 8.32.5 kuruş tan müşteri bulmuştur. Arpa yemlik | 4.175 kuruş, Anadolu arpası 4.06 — 4,08, çavdür 4,25 » 4.35, yulaf 4 — 4.10, sarı dar 430 kuruştan alıcı bulmuştur. Piyasamıza dokuz bin beş yüz kilo beyaz peynir, doksan bin'ki- lo kepek, doksan bin beş yüz kilo un getirilmiştir. e ZİRAAT : Yalova Çiftlikleri İçin Bir Heyet Geldi Atatürk tarafından millete hediye edilen ve İdaresi Ziraat Vekâleti ta- rafından deruhte edilen Yalova ve Baltacı çiftlikleri için kıymet takdir etmek üzere Ziraat Vekâletinden Ya lovaya bir heyet gönderilmiştir. He- yet, şehrimize gelerek Yalovaya git- miş ve işe başlamıştır. Bu çiftlikle- rin kıymetleri takdir edildikten son- ra ziraat devlet işletmesince idare tarzı kararlaştırılacaktır. i ; İat odası azalarının iştirakile bir tpo- rından da lezzetli ekmek yapıldığı varittir. Ziraatçilerin kuvvetli dedikleri topraklarda yelişen buğdayın ek- meği daha lezzetli olur. Fakat ba- un kuvvetsiz topraklarda da lez- zetli ekmek veren buğdaylar yeti- şir. Bunun sebebi ne olduğu şim- dilik bilinmez. Kimyevi gübreler buğday mah. sulünü arttırırlar. Fakat ekmeğin lezzeti borulmamak için onları ta- bii gübrelerle, en ziyade at gübre- sile karıştırmak lâzımdır. Toprağın dinlendirilmesi buğday cinsinin iyileşmesine. ekmeğin lez- zetli olmasına “çok faydalı olur. Böyle dinlendirilerek işletilen top rakta yetişen buğdayın kendine mahsus güzel bir kokusu vardır. Ayni toprakta her yıl sırayla baş ka ekinler yetiştirmek te o toprak» ta buğdaya sıra gelince ekmeğin lezzeti artar. Çok mahsul veren tohumlardan çıkan buğdayın ekmeği lezzetli ol- maz. Buğday tam olmadan biçilerek sonradan rutubetli bir yerde ta- mamlanırsa ekmeği daha lezzetli olur. Tam olduktan sonra biçilirse yumuşak buğday iyi ve lezzetli ek- mek vermez. Biçildikten sonra buğday üç dört aydan ziyade sak- lanılırsa ekmek lezzetini kaybe- der, ambârlarda uzun müddet du- ran buğdaydan iyi ve lezzetli ek- mek yapılamaz. Her toprağa, kendi yetiştirdiği buğdaydan tohum ekilmeyip te baş ka bir topraktan gelen tohum eki- İirse ondan yapılacak ekmek yine iyi ve lezzetli olamaz. Yalnız to- humları ayni topraktan çıkan buğ- dayların en güzellerinden seçilme- lidir. Bu suretle buğday ber defa- sında tazelenir ve ekmeği daha kuvvetli, hem de daha lezzetli o- Tar, GUNLUK PIYASA Şehrimiz piyasasına yirmi bir bin beş, yöz kile zeytinyağ getirilmiştir. Zeytinyağ fiyatları azar azar yük- selmiş olduğundan yemeklik birine ekstra yağlar toptan 46 — 48 kuruş arasında satılmaktadır. . Bir kısmı Trokya ommtakasndan ve bir parti Antalya havalisinden ge- #rlimiş olan susamların bir miktar yerli sarfiyat için satılmıştır. viyasamıza yirmi baş bin kilo eren iş ve bir parti 16,20 — 17 ku» Karadeniz mıntakasından « gehri- mize on bir bin beş vüz kilo sira tom- bel de findik getirilmistir. Dün bu ie #indikilarin bir kısmı 33 — 345 kus ruştan müşteri bulmustur. Son Gc gün icinde Civatlarda biraz yük” #elme görülmektedir. . Dünkü borsa satışlarında bir mik- tar oğink tYtEİ kilom 130 kurustarı keci kılları 58 — 5 kuruş srssmda ve Trakva malı yanadılardan bir mik tar kiloma 84 — 67,5 kuruş arasından satilmister. eaaeeema. MÜTEFERRİK : Esnafa Yapılacak Yardım Şekilleri Dün, öğleden evvel Eminönü hal kevinde kahveciler, öğleden sonra da| şekerciler esnafı toplanmıştır. 1937! senesinin hesapları tetkik . edilerek | 1938 bütçesi kabul edilmiştir. Her i- ki cemiyetin müşterek yardım teş- kilâtına muavenet etmeleri kararlaş mıştır. Rontgen ve hasta nakliye oto- mobili alınması için büeçeden para ayrılmak üzere idare heyetine salâ- hiyet verilmiştir. İstanbulda cemi - yete kayıtlı 2 bin kadar kahveci ve 350 şekerci ile 2500 müstahdem se- kerci, helvacı, pastacı vardır. Konserve Fabrikatörleri Bir Toplantı yaptılar Büyük ziraat kongresine gönderi- lecek raporların alâkadar dajrelerce hazırlanmasına başlanmıştır. Dün ti- caret odası sanayi şubesinde konser” ve fabrikacıları mümessilerile, zira- “e lantı yapılarak dilekleri dinlenmiş. tir. Konserva ve sebzecilik bakımın - dan bu ziraat sanayiinin inkişafı için alınması Iâzım gelen tedbriler üze- rinde odaca bir rapor hazırlanacak- tır. BORSA 17—2—935 PARALAR Alış İC PİYASALAR: Şehrimizde 35 Bin Ki'o Ceviz Stoku Birikti Geçen hafta içinde piyasamızda İ ceviz. satışı olmamıştır. Giresundan piyasamıza 768, Sabancadan 353 ki- İlo kabuklu ceviz ile Hopadan 1500, | Fatsadan 750, Ünyeden 1360, Sam- sundan 12667 ve Barlından 780, İTrabzondan 700, Zonguldaktan 656 kilo iç ceviz şehrimize getirilmiştir. Ceviz ihracatı olmamıştır. Bu sebep- le piyasamizda 20 bin kilo kabuklu ve 15 bin kilo iç ceviz stoku vardır. Fındıklara gelince: Akçakocadan getirilen tombul sıra iç fındıklardan 17360 kilo, kilosu 32 - 32,10 kuruştan depo teslimi, üç bin kiloluk bir par- © ince fındık ta kilosu yirmi sekiz kuruştan (o satılmıştır. (o Şehrimize Trabzondan 8950 kilo, Giresundan 10600 kilo kabuklu iç fındık ile Trab zondan 34 bin, Giresundan 3580, Fatsadan 4860, Ordudan 1600 kilo ş İlç fındık getirilmiştir. Gidonya lima mına üç bin kilo kabuklu, 6160 kilo iç, Kopenhaga 8 bin, Nevyorka 15990 Hamburga 10480, Avustralyaya 3120 kilo iç fındık ihraç olunmuştur. Pi yasamızda yirmi biri kilo kabuklu ve yetmiş bin kilo iç fındık stoku bu- lunmaktadır. Muamele Vergisinden Kurtulma Çaresi Aryan Müesseseler Deri sanayiinin inkişafına çalışı dığı halde'bazı deri fabrikalarının fa aliyetlerini kısaltmak ve bazılarının küçültme yoluyla muamele vergi- sinden kurtulmak çarelerine başvur dukları görülmüştür. Geçenlerde kun İduracıların da kösele ve derilerin ka- lite itibarile bozulduğunu iddiz etme- leri üzerine İktısat Vekâletince bu i- şin esaslı olarak tetkikine üzum gös rümüştü. Iktısat Vekâleti, deri ve kösele me- /selesinin bütün inceliklerini tetkik et mek için müfettişlerden Tevfik ve Abdülteyyazı şehrimize göndermiş - tir. Müfettişler, tetkiklere başlamış- lardır. ye ee HARİÇTE: Küçük İtilâfın Ekonomi Konseyi Belgrat, 17 (A A.) — Küçük İt Iâf devletleri iktisadi konseyinin yakında aktedeceği içtima hakkında mütalealar yürüten Vreme gazete- si, yazıyor: “Bu içtima devresinde 1938 senesi- ne alt bir mübadele plânı vücude getirilecek ve üç memleketin müte- kabil ticari münasebtleri tetkik edi- lecektir.,, Diğer taraftan bu gazete, son se neler zarfında Yugoslavya, Roman- ya ve Çekoslovakya arasında ticari mübadelelelerin omahsüs derecede inkişafa mazhar olmuş ve dikkate Brank Dolar Lret Belçika Fr, > Drahmı isnçre Fr, Ler Elerin Kros Çek Şilin Avusturya Mark Zioti Pengo Ley Dinar, Kron İsveç Sterlin ÇEKLER Acılış 2426 079725 15,1666 40940 86.7460 343 634920 Paris Nevyork Milano Brüksel Atina Cenevre Sofya 0,1910 154775 4.6926 şayan surette artmış olduğunu yaz- maktadır. Buğday Yükselişi Karşısında Tedbirler Ankra, 17 (Tan muhabirinden) — Buğday fiyatlarında son günlerde görülen ufak yükselişin bayram do- layısile ve arızi olduğu alâkadarlar- © tespit edilmiştir. Buna rağmen İ- cap eden tedbirler alınmış ve Ziraat Bankasına İstanbul piyasasına kilosu 5 kuruş 6 santim olmak üzere buğ- dây ârzetmesi yolunda emirler veril miştir. Ancak bu fiyatla yalnız de- ğirmencilere satış yapılacaktır. inekle Paris Borsası Londra 152.89 Nevyork 30.38 Berlin 1233.50 Brüksel 517.121 Amsterdan 170550 Roma 159.90 Lizbon 13952 Cenevre 70137) 15.— 431-44) 184.10 13910 19.15 14112)