14 Eylül 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

bj W-.9.937 TAN Gündelik K Gazete “a, PAŞMUHARRIR Tapdimei Emin YALMAN birde, hedefi: Haberde, fi- üst, her şeyde temiz, d Metegi imi olmak, kariin! olmıya çalışmaktı, ! SUN / My ÜN MESELELERİ | Tarihi Yazılmıyor? Ve inkılâp için yapılan mü- Yeni nesle öğretmek için U. Inkılâp Kürsüsü açtık. Kürsüde verilen dervler, bir Paganda mahiyetini halz ol beklenen neticeyi vermedi. Besle inkılâbı anlatmak için Atatürkün mutkundan başka Yok. Atatiirkün nutku İstik- in en salâhiyettar vesikası, etli ifadesidir. Fakat İnkılâp pit maksadiyle söylenme- * İstiklâl mücadelesinin ve In- Vgüsınm efsane addedilecek kuvvetli safhaları vardır ki, birer birer tespit etmek, he- sağ iken toplayıp meş- zarurettir, İstiklâl Harbinden sonra kabnl edilecek devlet sis- Cümhuriyet olması lâzım Mi ge İk defn nerde, ne vakit ve na. Yaş ülülmüştü? Bunu biliyor mu. A aramda, Sıvasta ve uzun Istik- Harbinde ilk ortaya atılanların sıkıntıları anlatan hikâyeler h okutulan kıraat kitapla male zengin mevzulardır. Fakat Mr hiçbirisi henüz tespit edilip hap, emiştir, Harbi ile inkılâp davası, 'enin yemi bir hayata kavuşma- ti, cip olmuştur. Bu inkılâbı bü- erine ı, en müteferri hikâi; kadar, bütün incelikleriyle bil Yeni neslin hakkıdır da. Bu hi- ire FESEEŞE EF 454 Fifi Hİ Fizi, Beliğ Rusya senelerdenberi in- tarihini neşretmekle meş- « Sovyetler inkılâplarının tari- için şöyle bir usul takip ankarada inkılâp tarihiyle meş- sama Üzere büyük bir heyet vil- Hay, Setirilmiştir. Bu heyet inkılâp Viği, © kavgasma karışmış olan yp ldaşlardan hatıralarını gön- td, Tini istemiştir. En küçük ne- kaş çü büyük liderine kadar her. ba hey yaptığı hizmeti yazarak Ait , "te vermiştir. Heyet o devre vaa ğa, mektup, gazete, telgraf Mi, * Bibi yesikaları, kullanılan va- Yal gletleri de toplıyarak işe ko- Yalaşır. Evvelâ toplanan bütün epi dr tasnif edilmiş, eserin bahis Kal tespit edilmiş ve her bahisle meş- plmak üzere ayrı bir zümre ayrıl- tay ba heyet hirkaç sene vesika| tt, ktan ve mesaisini tanzim et- Sonra geçen sene neşriyata ti, star, Kang, e Türk Inlalâp Tarihini, pera- *ilerden toplamak, şahitler ve henüz sağ iken hatıra- ve bu henüz kaybolma- p Tarihini aydınlatacak| bir araya getirmek üzere ei heyet vücude getirmeliyiz. | gazeteler vasıtasiyle İstik- İarbine ve Kakilâp Tarihine karış- Pl yurttuşlarm hatıralarmı hezilinde mevcut vesikaları id Suretiyle işe başlar. Bu ve- * hatıralar tasnif edilerek meş- ç İnkılâp Tariki tespit edilmiş |. Mesle inkerlâ; hayatı a e kadar Inkılâp Müzesini ol. İnkılâp Tarihini de ihmal * büyük bir noksandır. Bu bir an evvel izaleye çalışmak, he Marea inkılâbı yapanlara karşı İfa etmekti Merzifon Köylerinde | Pancar Bayramı Yaşa gen (TAN) — Hayreddin ve m Yapıl rinde pancar sökümü bay in ve ar köyler halkı da in, 22ir bulunmuştur . mi ye yarlalardaki pancarlar sö - © Hacı bayram istasyonuna emilme . Her sene biraz daha ilerliye AVRUPA DEVLETLERİNİN ARE BİR TAYY E spanyada ve Uzak Şark- j ta harbin devam edip ittiği bu sırada, her memle- ket, bilhassa hava harplerini dikkatle takip ediyor ve Avru- pada hava yarışı bütün şidde- tile ilerliyor. Her memleket daha süratli, daha ağır toplu, daha büyük bombalı tayyare- lere sahip olmak için uğra- şıyor. Avrupada bu çeşit teslihat yo- lunda biribiriyle yarış eden en bellibaşiı devletler Ingiltere, Fran- sa, Almanya, Italya ve Rusyadır. Her memlekete ait milli hava kuv- vetlerinin müdafaa usulü, süratli ve tahripkâr taarruzdur. Bu beple bombardıman tayyareleri en müthiş kıymeti kazanmaktadır. Diğer taraflan avcı tayyarelerinin süratini artırmak için de mütema- enine a lar. Yakında bu süratin 450 kilo- metreye çıkarılması beklenmekte. dir, Bombardıman tayyarelerinin ğırı da, hafifi de vardır. Hava mü tehassısları süratli ve hafif silâhlı olan ayni zamanda mahdut mik. n Türk havacılığından Fransanın Farman 222 modeli İtalyanın S. 79 modeli ti 305 beygirdir. Motörlü bir top 2 4 mritamizriir Suyla “Hep Bige mermiler atar, Ağır bombardıman tayyareleri: Bunların başında 222 Farman mo- deli gelir ki 750 beygir kuvvetinde motörle mücehhezdirler. Cevelân sahası 1250 mildir. 8 tonluk bom- bir köşe: Kir. 2 R, v Türkkuşunun yeni tayyareleri İstanbul semalarında RDULARINA İngilterenin Whitler modeli Almanyanın D. O. 17 modeli Baler taşır. Tâyyarenin burnunda iri olttnda. bir; arlnamda. bir top vardır ve ortasında bir taret bu- lunmaktadır, Orta bombardıman tayyareleri: 63 Potez modeli 700 beygirlik mo- törle mücehhezdir. Azami sürati 263, sahası 800 mildir. Bir tona ya- kın ağırlıkta bombalar taşır. Ön tarafında bir top vardır. Macel Bloch modeli 850 beygir kuvvetin. ii sllrati 221 mildir, Ce- velân sahası 1000 mildir, Ve bir bu çuk ton ağırlığında top taşır. prina mana / ALMANYA 4 anama Avcı tayyareleri: Messerschmidt modeli 950 beyizir kuvvetinde mö- tör taşır. Azami sürati 810 mildir. Bir topu ve müteaddit mitralyöz- leri vardır. Ağır bombardıman tayyareleri: Dernier. D. O, 19 modeli, 1000 bey. girlik 4 motör taşır. Azami sürati 225 mildir. 3 tonluk bomba tagı» ması muhtemeldir. Uç topu vardır. Alman hükümeti bu modelin ih- racma müsaade etmektedir. Bu da onun ağır bombardıman topların. dan vazgeçerek Orta tay taraftar olduğunu gösteriyor. Orta bombardıman tayyareleri: Heinkel TİT modeli 900 beygirlik motörlü, 258 mil süratlidir. Ceve- lân sahası 1060 mildir, Bir tonluk bomba taşır. Topu yoktur ve diğer teslihatı malüm değildir. Dernier 17 modeli 750 beygir kuv tarda bomba taşıyan tayyareleri tercih ediyor, bunlarm müteaddit toplu olan, ve üç ton ağırlığında boniba taşıyan bati tayyarelere mlreccah olduğunu İleri sürüyor- lar, Büyük sürat, Mükemmel bir müdafaa vasıtasıdır. Şimdi bu dev- letlerin kullandıkları tayyare tip. lerine geçelim: İŞ İNGİLTERE | Vana) Avcı tayyareleri: İngilterenin avcı tayyareleri 990 beygir kuvve- tinde motörle mücehhezdir ve saat- te üç mil süratle hareket eder, Mü- teaddit topları vardır. Tek adam tarafından idare olunan tayyarele- rin en süratlisi olduğu söyleniyor. Bu çeşide Super - Marine Spitfire tipi denilmektedir. Bunların bir de Hawker Hurri- care adını taşıyanlar vardır. Ve yine 990 beygir kuvvetinde motör- lerle milcehhezdirler. Fakat birin- cilerden daha büyük ve daha ağır. dırlar, Ağır bombardıman tayyareleri: Bunlar Armstrong Whitworth a- dını taşırlar. 920 beygir motörle milcehhezdirler. Azami süratleri saatte 215 — 220 mildir. Cevvali- | yet sahaları 1800 mildir. Tayyare. | nin burnunda, kuyruğunda ve or- tasında top taretleri vardır. Orta bombardıman tayyareleri: Bristol Bienhiem adın! tasıyan bu tayyarelerin motörleri 840 beygir kuvvetindedir. Azami süratleri 280 mildir, Cevelân sahaları 1000 mil dir. Orta tipteki bombardıman tay- yarelerinin en süratlisi bu olduğu | anlaşılıyor. Ayni maksada hizmet eden Fary Battle tayyaresinin azami sürati 257 mildir, Pr rinkrizkntzdztzi 4 FRANSA / pp pri Avcı tayyareleri: Moran . Sau- Yer modeli tayyarelerin azami sür- ati 305 mildir. Motörlerinin kuvve. BİR CEVABA CEVAP . GAZETELER ve YABANCI PROPAGANDA Biz öyle düşünüyoruz ki gaze. teler başkalarını tenkit hakkını ku- zanmak için evvelâ kendi kendile. rini tenkitli bir gözle görebilmeli- dirler. Bugün gazetecilik mesleği. mize nit bazı kusurları sırf bu dil şünce İle vakit vakit ileri siirüiyo. ruz. Bir, iki gün evvel de doğrudan doğruya arkadaşımız. Cumhuriyet gazetesiüe bir ikazda bulunduk ve bazı resim ve yazılarının Avrupa- nm iki gt sisteminden birine ta. rafgirlik intibaımı uyandırdığını | hatırlattık. Ayni zamanda Falih Rıfkı Atay da Ulus gazetesinde gazetelerimizde harici haberler ba- kımından bir anarşi bulunduğunu ve Ajansın da bize yalnız tarafgir kaynaklardan gelen haberleri ayık- lamadan verdiğini ileri sürdü. Cumhuriyet gazetesinde genç bir ineslekdaş, D. N. imzasiyle bu dü- şlineelere cevap veriyor. D.N. evvelâ şunu izah ediyor ki havadisle propagandanm farkını | iyice ayırmak lâzımdır. Bir gaze- tenin, günün meselelerinden bah. setmek gibi bir vazifesi vardır. Al manyaya alt günün meseleleri hak- kında malümat vermek, nasyonal sosyalizm propagandası yapmak veya Rusyadan bahsetmek, komü- nizme temayül göstermek diye te- lâkki edileniez. Genç meslekdaşımız bu iddinsım- da çok haklıdır. Fakat bütün mese- 18 havadis ile propaganda arası daki kokuyu duymak ve ayırmak- tadır, Meselâ Nazi bayrağını bir Türk gazetesinin birinel sayfasma geçirmek ve altına (Bina üzerinde. ki devâsa bayraklardan biri) diye yazmak, bilaraf bir gazeteci ölçü- siiyle havadisçilikten çok fazla bir seydir. Bunda açık bir propaganda kokusu vardır. Bununla beraber biz zaten arka. daşımıza, kasdi bir propagandacı- lik atfetmedik. Dikkatsizlik ve gaf. let diye karşıladığımız bir vaziyet. ten dolayı arkadaşça ikazda bulun. duk. (D. N.) un, şu veya bu tarafa temayül göstermeyi çirkin bulma- sını ve Türk gazeteciliğinin tabii mesleğini şu kelimelerle ifade et- mesini memnuniyetle telâkki ede- riz: “Bizim dikkat edeceğimiz ci- het, ne o taraftan, ne bu taraftan olmıyarak milli menfaatlerimizin hududu dahilinde kalmaktır., Bizim bütün temennimiz her Türk gazetesinin bu ölçüye sıkı ve hakiki bir surette riayet etmesi ve milli siyasete aykırı bir hava doğ- masma âlet olmamasıdır. D. N. un yazdığı yazının üç nok- tasma itiraz edeceğiz: 1 — Genç arkadaşımız, Falih Rıfkı Ataym yazılarını “Bazı gaze- telerin kolayca sütun doldurmak maksadiyle sık sık iktibas ettikle. rini,, yazıyor. Arkadaşımız şurası. nı pek iyi bilir ki bugünkü yazı. puntosu ve serlâvha ve resim 8İS- temi ile hiçbir gazete kolayca sü- tün doldurmıya çare aramak ihti. yacında değildir. Bütün dert fazla yazılara yer bulmaktır. Falih Rıf. kı Ataym yazıları neşretmekten maksat, “kolayca sütun doldur. mak,, değil, bugünkü Türk dilinin en güzel ve canlı nesrini yazan, üs- tün inkılâp düşüncelerini çok ori- jinal bir ifade ile ortaya koyan bir muharririn yazılarından daha ge. niş bir okuyucu kütlesinin &stifa- desini temin etmektir. Biz hariçten hazır gelen propa- ganda yazılarına karşı hassasiyeti. mizi, Alman istihbaratının gönder. diği yazılara karşı olan neşriyatı. mızla gösterdik. Oyle ümit ederiz ki arkadaşımız da biraz düşünürse bu nevi yazıları sütunlara geçir. mekten ise Falih Rıfkı Alaym ya- zılarına yer ayırmayı tercihe daha lâyık bulacaktır. 2 —D.N.bir defa midafan | bayrağını açtıktan sonra herşeyi müdafaaya çalışıyor. Meselâ Ana- dolu Ajansının tarafgir kaynakla. rın Havadisini neşretmediğini ve her yazdığının bitaraf olduğunu ile. ri sürüyor, Halbuki Falih Rıfkı A. tayın, tezi, esaslı ve derin bir tet- kikin mahsulüdür, İ 3—D.N; gazetelerin harici havadis bakımından anarşi içinde olduklarından bazı gazeteci arka- daşlardan başka kimsenin şikâyet etmediğini yazıyor. Bu sözlerden anlaşıldığına göre, D. N. Ankara. ya gitmiyor ve devlet adamlarile temas etmiyor. Çünkü gazeteleri mizdeki dış havadis anarşisi hak- kmdaki şikâyetler devlet adamları. mız arasında unrumidir ve çok haklıdır. 5 | Hâdiseler karşısında: | Cephecilik | Barışçı demokrasiler, harp tehli. İ keleri arasında, Avrupanın bir kısım devletlerini ikiye bölen cepheciliğe büyük ehemmiyet vermektedirler, Bir şef veya parti, milleti ile anlaşarak veya onu cebrederek, şu veya bu re. Jimi tatbik etmekte haklı olabilir, Hattâ bu rejimi kendi milleti için din, leştirmek ve başka milletlere sevdir. mek ve benimsetmek gayreti de gü. debilir. Davâ burada durmak lâzım. dır. Yirminci asır mllletlerini ne bir ahirzaman peygamberi, ne de bir a- birzaman dini tanmıya zorlamakta | muvaffalıyet ümidi ve mâna yoktur. Rejimler kendi hudutları içinde ve kendilerine has kaldıkça ne barış için bir tehlike, ne de insanlar için bir ra- hatsızlıktırlar, Nazari birçok müda- | faa ve tenkitler yapılabilir; bir takım hayranlar ve gönüllüler yaratılabilir; | Fakat bu asrın milletleri: “— Iki cep- | heden birine!,, emri verilecek sürü. ler addolunamaz. Bir de demokrasiler var. Bunlar diktatoryaların aleyhinde iseler de, milletleri serbest bırakmak prensi. pinde birliktirler. Bunlar ne Milletler Cemiyetine âza olmak, ne bir konfe- rans başında toplanmak, ne de her. hangi bir meseleyi münakaşa etmek Için hiç kimseden parti kartı sormak. ta değillerdir. Ancak barışın tek da- yancı olduğunu iddin eden bu cephe. ler grasrmm da kusuru, demokrasileri tedavi etmek hususundaki aezidir, Kendi iç işlerinde demokrasi meka. nizmasını iyi işlemekten meneden sa- katlıklar, enternasyonal bütün teşeb. büsler üzerinde de tesirini göstermek. tedir. Bize gelince, yalnız bir cepheye mensubuz: Milletlerin hürriyetini ve barışı müdafas eden cephe! Bu cephe her zaman Kemalist Türkiyeyi ken. di kuvveti telâkki edebilir. Baska her türlü parçalanmaların e aleyhindeyiz. Cebretmek niyetinde olmadığımız Ke. malizm ile, onu, bu asrın bütün inkı- lâpları üstünde görecek kadar, mağ- raruz, O hiçbir inkılâbın taklidi de. gildir: Bizimdir! Onun her prensipis nin bize hâs bir tarifi vardır, ki hiçbir dilden tercüme edilmemiştir. Her milletin rejimi kendisine! Bü. tün istırapları, sanddetleri, kazançlar" ve #ürarları ile! Fakat birde bütün cihan milletlerinin müşterek davas" var: Barış ve emniyet! Asıl cephe bu olmak, ve bu cephe, her türlü tehlike. yi güze almak lâzım! Bizi arıyanlar, ne zaman İsterlerse, bu cephenin si. perlerinde bulabilirler. Falih Rıfkı ATAY ——— vetli ve 250 mil süratlidir. Bir ton ağırlığında bombaları vardır. Uç topu bulunduğu anlaşılıyor. Bu ma kine hem dövüşmek, hem bombar. dıman yapmak gibi vazifeyi We zerine almaktadır. A | İTALYA / Nama Avcı tayyareleri: Breda 64—83 modelinin Ingiliz Spitfire modeline muadil olduğu bildiriliyor. Azami sürati 320 mildir. Teslihatı arasm- da bir mitralyöz bataryası vardır, Bir topunun bulunması da muhte- meldir, Bombardıman tayyareleri: Savola Marchetti modeli 800 beygirlik motörlüdür. Azami süreti 267 mil. dir. Cevelân sahası 1500 mildir, 134 tonluk bomba taşıdığı anlaşılı yor. Teslihatı meçhuldür. Fiat B. R. 20 modelinin motörü 1000 beygirliktir. Azami sürati 281 mildir bir tonluk bomba taşır bunun da teslihatı meçhuldür. İtalyanın bütün o bombardıman debi ihtimal ağırdır. tayyareleri, EE , RUSYA 5 Nana Avcı tay; 1017 modeli 620 beygirlik motörle mücehhezdir ve azami sürati 320 mildir, Uç to- pu vardır. Ağir bombardıman tayyareleri: T. B. 3 modeli 1000 beygirlik mo- törlü, 200 mil süratlidir. Cevelân sahası 2700 mildir. İli tonluk bom ba taşm. Uç topu var. Orta bombardıman tayyareleri: B. modeli 700 beygirlik motörlü Cevelân sa- areleri: Ss ve 270 mil süratlidir. hasmın 600 milden fazla olmadığı anlaşılıyor. Bombasmm ağırlığı bir tondur. Iki topu vardır