11 Eylül 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5
TAN Gazete e AKLAŞMUHARRIRI TAN, ef Emin YALMAN kide, in hedefi; Haberde, fi- Tün iy er şeyde temiz, di Büğeteyini olmak, kariin olmıya çalışmaktır. aaa SÜNÜN MESELELERİ Sl ' Sazetelerimiz ve i Diş Poli ika | berer bakımından, Türk ba. ei ç ir kayıtsızlık ve anarşi için: | #etelerin onda dokuzu Cün Matay, Hat Partisine mensup ol. ağ le tamamen aynı esas memiş olsaydı, meslek. Man ig an bu açık sayfa politika. kaan bin fürlü mâna vermiye Nez » Fakat bahsettiğimiz kayıt. Mya kadar söz gölüürmezse, dis) Hai rİyatı hususunda, gazetele- deng, maksat ve hesap temizliğin. haya dar şüphe edilmez. ! İyoyg ** bu garip tezat nereden ge- Ali sayalım: 1 — Anadol Benli Vasıta . ağans'lır. O her| m ete ait haberleri ancak o mem ği! Yarı - resmi ajanslarından a-) iy banları doğrudan doğ, Yeme, edemez. Anadolu Ajansı, | ikiyi le olduğu havadisleri mütte-| Meme larin göndelik bültenlerinde | pek ister: O halde kendisi| İtenlerini müttefik e açmak zorundadır, Aja, masanız başında gördüğünüz bültenterinin bircoğu muhtelif | dk, , dika menfaatlerini müdafan e- ği kler, hattâ bazan da tezvir- Le An Ajansının ver. Pak oluğu Türkiye havadislerinin Eazetelerde neşredildiğini gö- çi Misunuz? Hayır! Havas Ajan. Bi biitenlerine #stediği ka Mey lele Kerse Yee'ma Bibi» mesleğine, partisinin pren- a, Memleketin veyahut doğru- My, oraya kendi kasasının menfa. köre yapar. Siz gücünüz yettiği don Kelime parası veriniz veya rad- haykırmız. Yahancı gazete ajanslar | pvâber kaynakları nelerdir? Ya- tum masası üstündeki radyo- i ba bir, Anadolu Ajansının bül. Pari, * Berlin, Moskova, Roma veya M6 söylerse, veya bu merkez a ğa Anadolu Ajansına ne erse gazetelerimiz onun "Klarlar. Bu bir yanma be- > m gibi Moskovadan duyduğu. ri ine, Romadan isittiğini Mos. İş 78 tekrar eder, durur. Iri-harf" Mi, * baslıkları hir fasist İLİ Mhut bir Berlin ithamının, ve. Burgos iftirasınm köpürdüği din Esibnüz. Bazı İkinci sınıf m bi, tin hususi gayrefkesiiklerini DA ilâve ederseniz, Türkiye #a- ki dıs haberler anarsisinin ğ Da İ İnrinpolamıs olursunuz, Mi İ vardır; Ajans nesrivat İş © bir Kontrole tâbi tutlmak ve Ve teğlede dış polititra için mesul bir şef tanrmmaki İp. Pİ taraften bu disinlim ien- Ban, er taraftan dış haberlerin İN satış ve sürüm davası İle kesilerek olursa, ve umumi. Politika, havadisçilik gay - Uzak tutulursa, hem biz ra-| hem de mesul adamlarımızı İzimsuz ve sebensiz yere İ- üzülmekten kurtarmış olu e Falih Rıfkı ATAY | İwvasta Asri de İnşaatı bitecektir. e in merasiminde nutuklar ör Valinin mektebe “Ata - İyi adı verilmesi halkında» İs, Akıslarla kabul edilmiştir. genera! İsmail Hakki "ük, ve hattâ onunensa dış siya- | »dan Cümnhuriyet Halk Par. | C (AMERİKANIN | Amerikada Fa Taraftarl enebilir ki Amerikada faşizm, Roosevelt milli kalkınma programını tikten sonra başladı. Bunun ilk temayülleri, Siyah Ordu denen teşkilâtta göründü. neşret- Siyah ordu, “Black Legion, be pimizin bildiği Ku Kiux Klan'ın ur, Ku Klux Klan'ın zaten de faşizm mahiyeti var. dı. Bu cemiyet kommün!stlere, zen- cilere, katoliklere, Yı ere, A- merikadaki öcnebilere karşı kurul. muş gizli bir cemiyeti. Zeten mayedarlar tarafından kurul tu Klan, eskidenberi sr. dam öldürür, zirai mıntakı, çin bunları arkasinda eden bir cephe sermayedarların da buna kuvvetli bir cephe almaları tabidir. Dk vasi. larak Ku Klux Klan'ın | değiştirerek, “Siyah ordu,, ismile bir cemiyet ortaya çıktı. Bunun ar- kasında kimlerin olduğu malüm Je- yeh ordu, eskisinden daa bü- yük bir t ve kuvvetle fanli- yete geçti, Grevleri bozmak için rinda onlar yer alıyor, ünyonunu mensup &- grevcilerin üzerine | siyah vderiyor, zencilere, Yahu- »mmnünistlere karşı terör ya ünyonli meleyi, n Mezalimi kar. i liberal teşki- kilâtları, sosyalist, arı, halk isyan etti. Federal meclisin bunlar hak- hkikat yapmasını istedi ların faaliyetine nihayet verilmesi ye teklif yaptı. Federal eclisin yaptığı tahkikat, siyah ordünün General Motör, Ford, Craysler, Du Pont, Amerikan çe. teşkil resti” Re ten aldığını, siyasi istinat NU göster. puplican Fırkası oldi di. Wall Street, halk arasmda gin- den güne kuvvet bulan anlifaşist ün önüne geçmek için, si- yah ordunun kâfi olmadığını, bü- yük siyasi bir cephe ile ortaya ç mak lâzım olduğunu anladı. Set. leğ Butler'in 1995 te, kongrede ti. caret ve sanayiin korunması için, Roosevelt'in aleyhine söylediği nu- tuk, faşizmin siyasi mahafile gir. diğinin ilk işareti oldu. Amerikan faşizmi, yen asi bir istikamet aldı. Mali kuvvetler hemen bunun arkasında göründüler. Roosevel'in rejimine şiddetli bir harp açtılar, Roosevelt'in rejimi demokrasi idi. Roosevelt, ticaret ve sanayi İle be- raber ameleyi, küçük tüccarı, halk kütlelerini beraber müdafaa edi. yordu. Büyük sermayedarlar, malt sermayeler, Rooseveit'in, kendi ka, zanç, ihtikâr ve istismarlarma mâ- ni olmasina tahammil edemedi. İer. Onlar Amerikanın bütün ser- vet membalarını kendi inhisarları âltma almak, amele meselelerinde hükümetin midahalesi olmadan is. tedikleri gibi hareket etmek jster- lerdi. Roosevelt'in hüsusl serma- yeden ziyade umum! menfaatleri müdafaa eden kalkınma ka- nunu bu arzularına engeldi. Tal ya ve Almanya kendilerine gürel TAN "SİYAH “ - arı ORDU., ve "HÜRRİYET CEMİYETİ,, 7 A MM * Yazan: Sabiha Zekeriya UM EAA duktan sonra devlet amele Ünyon: Jarmı, teşkilâtlarını dağıtmış, ame- ieleri temerküz kamplarında topla» mış, Yahudileri, ecnebileri tazyik ederek rekabet sahasmda büyük sermayeyi hükim bırakmış, harp teşebbüslerile büyük #anayiin kö. rını artırmıştı. © halde Wall Street'i yegâne yol faşizmdi. iyete geçtiler. Bu faali- “Hürriyet Ce. kurtaracı Hemen yetin neti rriyet Cemiyeti, "Liberty League, nssil doğdu, niçin doğdu? 1924 yazmda Nevyorkta Union League klübünde hususi bir içtima , Du Pont Nemour mın ikinci reisi, John J, hur P. Morgan, Du , General Motör Kumpanya- sınm direktörü, Du Pont mühim- mat kumpanyalarmın mümessille. ri toplandılar ve “Hü yeti,, ni teşkil ettiler. 15 ağustı 1935 te cemiyet resmen İlân edildi. Fakat bu cemiyetin tesekkülü, a- yanda hususi kül eden bir ko- misyonun, mühimmat sanayiini, bil. haasu Du Pont kumpanyasının harp mühimmatı sattığını reddetmesi ü- serine de bu kumpanyaları tetkike karar verdiği zamana tesadüf eder. Bu cemiyetin teşekkülü, ameleye üsgari ücret, azami mesâi saati, muayyen fiyat tayin eden ameleye ünyon ve grev yapmak haklarını veren, müşterek anlaşmayı, amele haklarımı o kabul eden Wagner kanununun meclisten geçtiği zama- na tesadüf eder. Du Pont ailesi, yüz seneden faz- ia bir zamandı ki, hiçbir kanuni komisyonun müdahalesi olmadan serbestçe mühimmat ticsreti ve ihtikârı yapmıştı. Kumpanyalar bu gizli ticaretlerinin, ihtikâr mahi - yetindeki rının halka (ğnine sulh seven Amerikalılar nazarında kredilerinin bozulmasmı istemez- | lerdi. Bu tahkikatı açan Roosevelt hükümetine kızdılar, Bu sebeple “Hürriyet Cemiye tesis ede- rek Roosovell'le siyasi mücadeleye giriştiler. gay ve arkadaşi üp ötmek, intihabatta nin hükümet tarafından kontro! nün önüne geçmek, ameleye veri. len hakları geri almak, umumi si- yasi fırkaları lâğvederek tek bir fırka ile, faşizm hükümetini getir- mekti, Birçok sermayedarlar bu cemiyete iştirak ettiler, Bunu mü teakıp Ali Mahkeme, velt'in geçirtmek istediği islâhat kanurlerının Esasi Teşkilâta mu geyir olduğunu ilân etti, red. detti, Hürriyet C: ti, faşist e- mellerini halktan saklamak için, teşekkülündek! maksadı halka şu sekilde ilân etti: “Biz hiçbir fırkaya mensüp de. ğiliz. Cemiyetin husust gayesi, A. merika Esas lit Kanununu müdafaadır, Gayemiz herhangi bir fesi olan şahıs» ların, mülkiyetin haklarına hürmet temini, hükümete, redi ve grup teşebbüslerini himaye ve teşvik va- zifesini öğretmek, ” çalışmak, kü zanmak, ve zengin ol: b LU müdafaa, her ferdin kiyetini i gibi kullanmasını kanuni bir hak olarak kabul ettirmektir. Hürriyet Cemiyetinin resmen İ- bu gayesinin ya: miyetin programı, mecliste mümes- silleri vasıtasile aldığı siyasi cep- he. hakiki ü iş kanununa olmustur. Bu kanın, kumpanyaları ünyon teşkilinden menediyordu. Patronun, kendi me- murlarınm teşkil ettiği teşkilâta mali ve sair şekillerde tahsisat ver- mesine müsande etmiyordu. Kum- panyalar ünyon teşkil edince, ame. leyi istedikleri gibi ellerinde tutu- yor, telldit edebiliyorlardı. Bunun önüne geçmek ıçin kanun ameleye kendi ünyonlarını yapmak hakkını veriyor ve patronları ünyon yap - mak hakkından mahrum ediyordu. “Hürriyet Cemiyeti,, hükümetin 15.000.000 işsize yardım etmesine ve iş müesseseleri kurmasına mü- / / / # Sağlam bir Ekono- ükümetin tiği umumi hidemat İ A,, işçinin ilerle: hlicüm ettiler, imal se- ul etmedi. mi,. iddiasile iş ssati, muayyen fiyat ve umumi 3t kanunlarile halka hizmet eden, milli kalkınma kanununu red- deden âli mahkemeye taraflarlığ resmen ilân etti. ürriyet Cemiyeti, menafli u- mumiye; vlet tarafından kurulmasına muhalifti. Bu işlerde dahi hususi kazanç devam ediyordu. Bunun «en büyük muhalifi Morgan'dı. Çünkü umum elektrik tenviratınm kilovat kudretinin yüzde 60 1 ve umu lektrik 'kumpanyaları Morgan Cemiyeti, hükümetin sermayeleri kont almasının medej tif olduğun Bu sebepledir tafta için, yani kendi menfaatlerinin hürriyetini â için ortaya çıkmıştır. m teşkil ettiği menafii umu nl tetkik komisyo “Hürriyet cemiyeti, ile hükümeti protesto ettiler. Ame- rikar vatandaşının — hürriyetinin tehlikede olduğunu ilân ettiler, New-Y i bunla- ra verdiği © içinde çırpınan İşç en müdafaa etmediklerini, y girmesine mi otmakin buntzrin medeni Hürriyet lerini içi, gnediki rdu. isatı - vergi mini olr: fettiler. Bu propagandanm pars, nı kim verdi? A» tahkikat neşrettiği cevabmı veriyor: Bu cemiyetin buna merbut teşkilâlların sekiz ay da sarfettikleri 0,604 do- en Mmü- komisyonu - dır: ,045.00 dolar Dü Pont 100,250,00 Pie P. Morgan m Meilon . miiesseseleri, Rockfeller müesseseleri, 40,671 2 KuHonE. G 184,224,38 Bani komisy ar, 27.069,94 Menafij umumiye yalar: ve şerikleri, ve kün 024,974,4$ dolar, “Hürriyet cemiyetinin,, 140,000 zası vardir. Bütün bunlar Weil Street ve mensuplarıdır. Hürriyet cemiyetinin sarfettiği bu par: nereye gider? Bu paranın yalnız 641,936 doları 1956 senesinde gaze» telere propaganda için verilen ie rettir, Güzetelerin Roosevelt kanun larına muhalefet, memleket dahi lindeki amele teşkilâtlarına, kom- münizme karşı açılan kampaniler, hakkındaki yalan neşriyat hep bu cemiyetin direkti- iiiyet perdesi nitim- da Amerikanm harbe hazırlanma- ı seltmesi pro- Demokrasinin nazda olduğur bugün bütün yanm geçirdiği içtimai buhran lara ancak faşizmle karşı konacağı lü bir lisanla, anlatılır. Bu kampanileri idare eden Hearst hürriyet cemiyetinin Cümhurrei- si namzedidir.. Bu cemiyetin parası prop dasma verilir, yalnız bu teski K p Ş ma a ı Sorunuz; in / / cevap verelim; Narararar "ij “TAN,, ın avukatı okuyucu» ların müşküllerine şt cevap: ları veriyor: Maraşta. İlçe . K. On Yzb, Necmi Y7 Mektupların: vermiştim. B: Bu tafsilâtı da yazı ile tarafını dirdim, ve bazı almadım Bay cevap Eğer iş rsa bana bildirin geldiği kadar yardım etm rum İskenderiyede, otel Istanbulda Bay RAŞIT ÇEŞMELİ'ye: Meklubunuzu kadınla sizin kanun yok- Fakat, herkesin sin vik kanun madde n Bize o kanuna orum ki, yarın di Bunu ispat eda. bilirseniz davayı kazar yem İyi bir avukata mü: nizdir. Fakat her halde, p edil ca | Barosunda Avukat) İsmal Kemal Elbir adyo propa yalnız bu teşkilâtin de 100,000,000 de mişlerdir. 25 llej ve te talebe teşkilâti lette şubeleri 1,500,000 âzı dır. Hürriye de 9000 de tiklâ) emitizm lerle müca komitesinin. ah komitedir.,, Bunlar Ro- ösevelt programını karikatürize et mek için bir sinemaya 500,000 dös, lar sürfetmişlerdir. Maşrutiyeti m hafaza cenubu komitesi - Bunlar da zencilere hak verilmemesi için mücadele öğe Linç kanununun meclisten geçmesine muhalifu Almanyadaki Nazi rejimi tardırlar. Hearst bun tahsisat verir . Faşizmin Amerikadaki demir pen çesi, hürriyet cemiyeti, işte bu mak satlarla teşekkül etmiş, Amerikayı faşizme götürmek için iktisadi, içs timal, siyasi bütün cephelerini kuru muştör. Fakat Amerikada demok- rasiye inanan halk, son teşkilâtlar, ünist fırkaları bun. dele a aynca n bir mücadele halinde. Harbe karşı sulh cemiyeti teşkil e miştir. Birçok Üniversiteler, «ol ler, gazeteler, demokrat cemi - beraber çalışma Son günlerde faşizm, Amerikada daha bariz bir şekil a nitesi, Macar - İtalyan mü- (Arkası altmcıda) sınız, Tavsis etme- dava kate” at ortaya çi 1 bunlarla ©
