8 Eylül 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

amm MES ği 2 ..... asian AKINCI KISIM ıldızdan San Remoya — No. 34 HAİNLERİN ÂKIBETİ Vahdettin, Artık Firar i Hazırlıklarına Girişmişti | Yazan: $. 5. Yıldız Sarayının merasim salonlarından biri., Ali Riza Paşa, ciddi, namus- Ii bir adam olmakla ve milli emellere Oo muhalif o olmamakla beraber, Ankaranın itimadmı celbe dememişti. Onun için, Mili ordu İs tanbula girerken onun Dahiliye Ne zareli makammda bulunması muva fık görülmemişti. istanbuldaki milli teşkilâtı idare edenlerden, avukat, Vehbi, Bahriye censuplarından - sabık liman rel- si - Hamdi Beylerle diğer bir zat, Sadrüzam Tevfik Paşaya müracat etmişii. Aruk, gervasızca, kendi. lerini bildirmiş Vaziyeti izah ettikten sonra — Dahiliye Nezaretine, sizin de bizim de itimat ettiğimiz bir zatın getirilmesi lâzım, Demişlerdi. Tevfik Paşa, birdenbire bu eski arkadasını feda edememişti. — Ortada hiç bir sebep'yokken, onu kabineden nasıl çıkarabilirim. Isterseniz siz kendisine müracaat e- din istifa ettirin. Ben katiyen mü- e etmem. iye cevap vermişti, Bu üç zat, istifasmı teklif için Paşaya gitmişler; mü- Yüknta g işlerdi. Bu mülâkat esnasında aralarında töyle bir muhavere geçmişti: "Teşkilât mensupları sormuşlardı: — Milli ordu Istanbula girerken, bir mukavemete maruz kalırsa?.. Rıza Pasa cevap vermişti: — Böyle birşeyi aklınızdan bile geçirmeyiniz. Istanbulda, millt ordu Yu fena karşılıyacak hiç bir kuvvet kalmamıştır. — Ya Padişah?. Riza eğilmiş.. Mahrem bir #ir tevdi ediyormuş gibi bu suzle de dece mukabele etmişti: — Padişah . Dünkü cuma selâm- Yığından sonra, General Harington- İs gizlice anlaştı. Sizi temin ediyo- rum ki, o da hiç bir mukavemet göstermeden, firar edecek, M ili teşkilât heyeti, Rıza Pa- sanm bu ifşaatına büylk bir ehemmiyet vermişlerdi. Çünkü en ziyade endiş# edilen cihet, şimdiye kadar sarayım etrafına toplanarak dört senedenberi memlekete ihanet eğen itilâfeıların, Ingiliz muhipleri, nin, kuvayi inzibatiyecilerle Nigeh- ban cemiyeti taraftarlarınm cahil halki tahrik ederek bir fenalık zuhuü ya gelmesinden ibaretti. Yoksa, ar tık bütün kudrçt ve salâhiyeti, sa- dece Yıldız sarayının duvarları ara sına inhisar etmiş olan Padişah Vahdettinin şahsi kuvveti ile hiç bir harekete geçemiyeceği zaten malüm idi. Çünkü; Yıldız sarayında, Padişa- hin son asker kuvveti, yüz elli ne- ferden mürekkep olan bir (mziyeti seniye) bölüğüne inhisar etmişti. Halbuki: be bölük te. bitin efrat gir ve zabitanile Istanbuldakı milli teş» kilât tarafından elde edilmişti. Sa- dece bölüğün kumundanı olan yüz- başı Padişah Vahdettin taraftarı i- di. Fakat bu bölüğün hamiyetli zabit leri şöyle bir karar vermislerdi. Şayet; bölük kumandanı; kendileri ne (âmali milliye) ye uygun olmi- yan bir emir verecek olursa. derhal onu bağlıyacaklar.. Bölüğü alıp çe- kilecekler.. Milli kuvvetlere iltihak #deveklerdi. GELEK 15 Uükayns lalesi, bayilik ve gerek Ankara hükümeti, . Vah- dettinin firar edip etmemesine, zer re kadar ehemmiyet vermemişler- di. Artık bu adam, milletin nazarm da bir taş parçası, bir avuç çamur kadar bile ehemmiyeti haiz değildi Nitekim birkaç gün sonra, Vah- dettin paralarını bankadan çekerek firar hazırlıklarına başladığı hal- de, bu bile nazarı dikkati celbetme- mişti.. Elimizdeki kayıtlara nazaran Vahdettinin Osmanlı Bankasında 70 bin Ingiliz lirası bulunmakta idi. O, evvelâ bu parayı çekmişti. Son- ra, Yıldız Saraymın kasalarmda mevcut olan kıymetli birtakım el- maş ve mücevheratıda bankaya terhin ederek bunlara mukabil de 50 bin İngiliz lirası istikraz etmiş- ti. Böylece eline 120 bin İngiliz Ji- rası geçirmişti, N Hi ki Taşkışladakiler bün- ları bilmiyorlardı Onun i- çin, daha hâlâ, Vahdettinden me- det umuyorlar. İstanbulun af devletleri himayesinde bir (Hilâfet merkezi) olacağını ümit edip duru- yorlardr. Onlar, bu hülya içinde ve müstak bel memuriyetlerinin hi Ye #üruru içinde idemgüzar) olur- Tarken; Teşrinisani aymın 17 inci Cuma günü öğleye doğru; Gedikli Ingiliz çavuşu, yanında tercümanı olduğu halde kovuştan içeri girmiş, şu emri vermişti: — Çabuk. Ayağa kalkin.. Şu- raya toplanm.. Dörder olun. Paşalar, beyler, efendiler, ağa- Jar; derhal yerlerinden fırlamişla büyük bir hayret ve taaceüp içinde; | koğuşun ortasma dizilmişlerdi.. Gedikli Çavuşu sordu: — Tsmam mısınız ?. Ötekiler, kısa bir yoklümadan sonra cevap verdiler: Koğuşta, (çıt) yok.. Yalnız, bir- kaç dakika evvel, parlak havaller- le (demgtizar) olanların kalplerin- de şiddetli bir helecar Böylece, beş.dakika kadar süreri endişeli ve vesveseli bir bekleyiş.. Kapı tarafından sert üyak sesleri. Başlar o tarafa çevriliyor.. Korkak bakışlar, heyecanla bekliyor. (Arkası var) ..... T Tifo Aşısı Olmıyan Talebeler Mektep İdareleri Aşı Şehadetnamesi Arıyacak Bu yıl mektep idareleri, gerek eski İnlebesinden gerek mekteplerine ye- Bi yaztlacak talebelerden, tıpkı çiçek aşısında olduğu gibi, tifo aşısı şeha- dethamesi de istiy: ide mi bir vesika gösteremiyen talebe ye İniden ve idarece aşıya tabi tutulacak tar. Türkçe okutan ekalliyet mektepleri Bazı ekalliyet, mekteyleri Maarif idaresince türkçe okutturulması mec burt olan derslerden başka diğer ba- 21 dersleri de türkçe olarak okuttur- maktadır. Maarif idaresi bu gibi mekteplerin bir listesini yapmış ve bir nümune olmak üzere diğer bütün ekalliyet mekteplerine göndermiştir . İlk tedrisat kadrolart Yeni yıla ait ilk'tedrisat kadroları hazırlanmıştır. Bugün Maarif Vekâ- letine gönderilecektir. | Bir ocuk Düşerek Yaratandı Dün Küçükayasofyada feci bir ka” 22 olmuştur | Kâtip Sinan çıkmazında oturan B. | Mehmedin 10 yaşmdaki oğlu Musta- | fs, Kadırgada bostan içinde merdi- venle ağaçtan incir koparmak ister- ken birdenbire düşmüş ve zavallı çö- cuğun busyeleri kopmak suretile AN Izmir fuarını gezmek üzere İzmi re gitmiş olan Birinci Umumi Müfet- tiş Bay Abidin Özmen, dün İzmir va- purile şehrimize dönmüştür. Umumi! Müfettiş, bugün hususi işlerini gör- mek üzere Bandirmaya gidecek ve ey. lülün 20 sinde vazifesi başma hare- ket edecektir, Dün kendisile vapurda görüşen bir muharririmize Bay Abi- din Özmen şu beyanatta bulunmuş- tur: Yeni demiryolu inşaatı ilerliyor “— Mintakamız dahilinde yapıl. maktz olan yeni demiryolu Cizreye doğru süratle ilerlemektedir. Nafıa Vekâleti bunun için dört büyük köp- rü yaptırmaktadır, Vilâyetler arasım-, daki şose yolları inşaatı da ilerlemiş tir, Diyarbekirde yeni bir mahalle te- İ sis etmekteyiz. Bir kilometre uzunlu- unda geniş bir bulvar üzerinde bir Umumi Müfettişlik binası ile birçok resmi daireler ve ikametgâhlar ye pilmaktadır. Burası yepyeni ve asri bir mahalle olacaktır. Diyarbekir ve Van vilâyetleri ile Maden, Yavaş gibi kazâlrda yeni köy yatı mektepleri yaptırılacaktır. Maarif Vekâleti buraları için bize köy eğitmenleri verecektir, Mıntakamız dahilinde 13 halkevi yardır. Diyarbekir, Van, Bitlis ve Mardin pek yakında çok modern bi- ter halkevi binası kazanacaklardır. Diyarbekirdeki kız enstitüsünü bu yıl daha fazla genisleteceğiz. Bu maksat- la yapılmakta olan bina bitmek üze- redir. Birçok Vilâyetlerde tehlikeli surette yaralanmıştır. Ço - cuk derhal Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmış ve ameliyat “ yapılmıştır” 'Müddelumumilik. tahkikata bastarnığ Dahiliye Vekili Ankarada Nafın Vekili B, Ali Çetinkaya dün öğle trenile, Dahiliye Vekili ve Par- İti Genel Sekreteri B. Şükrü Kaya, si- yasi müsteşar B. Muttalip Öker ve Emniyeti Umumiye Müdürü B. Şük- İrü de akşam trenile Ankaraya gitti- İ ler Hariciye Vekâleti siyasi müsteşa rı B, Menemencioğlu, bu akşamki *renle Ankaraya dönecektir, Başve - kilimiz İnönll İzmirden, İktisat Ve - kili B. Celâl Bayar dâ Zonguldaktan İ dönünce, Vekiller Heyeti Anksrada toplanacaktir. Dahiliye Vekili B. Şük İri Kaya, dört beş gine kadar İstan- bula gelecektir. Esasen bütün vekil- ler 18 lde tarih kurultayı müna- sebetile İstanbulda bulunacaklardır. Piyasaya Zeytin ve Zeytinyağı Çıkıyor Bu sene zeytin ve zeytinyağı rekol- tesinin göçen seneden fazla olduğu hakkında gelen haberler üzerine elle- rinde stok mal bulunduran tüccarlar mallarını piyasaya çıkarmaktadırlar... Bugüne kadar fiyatları hiç değişmi- yen zeytinlerin cinslerine göre kiloda 1 — 1,20 kuruş ve zeytinyağlarının da kiloda 1 — 2 kuruş arasında fiyat- İ ları düşmüştür. — Fasulye Rekoltesi Geçen -Yılın Ayni Olacak Bu sene kuru fasulye rekoltesinin geçen senenin ayni olacağı tahmin € diliyor. Son günlere kadar Adapazarı ve Samsundan mal gelmektedir. Sam sundan gelen küçük boy fasulyeler- den on beş bin kiloluk bir parti kilo- su 8 buçuk kuruştan satılmıştır. Fa- kat Adapazarınm sulak yerlerinde yetişen fasulyeleri piyasa daha İyi tutmakta olduğundan isteklidir. An- cak buradan ginde 45,50 çuval mal Yeni hayvan istasyonları Muş ve Van vilâyetleri dahilinde bu yıl tay*ve sığır depoları *yaptırmıya ekimi çare Trilye heee dana ârında birçok hayvan istasyonları da yapılacaktır, Bunların plânlarını Zi- rant Vekületinde gördüm. Van gölü sahilindeki Ahlât kazasında bütün vilâyetile müşterek olarak büyük bir meyva fidanlığı kurmaktadırlar. Bir heyet te mmtakamız dahilindeki or manları etüt etmektedir. Iktısat Vekâleti, Van gölüne son derece ehemmiyet vermektedir. Bu- Abidin Ozmen Şehrimizde | Umumi Müfettiş Yeni Çalışmaları Anlatıyor Cenugta Kaçakçılık Azaldı, Cizirede Demiryolu inşaatı Hızla ilerliyor. Birçok Vilayetlerde Yeni Hayvan İstasyonları Kuru'mak Üzere s.g-987 Gürültü İle Esaslı Belediye, Bu İşi Ele Alıyor Çok gürültülü bir şehir olan İstan bülda gürültü ile mücadele edil”? için birçok defalar türlü tedbirler * lanmış, fakat netice itibarile mamile gürültüsüz bir hale sokulsm”. muştur. Son yapılan - tetiekilerde DÜR hassa (ramvaylaria soyyar satıçılarii ve umumiyetle arabaların ba GöÜğ tüye sebep olduğu tesbit edilmiş Tramvayların en giyade gürültü © karmaları karşıdan karşıya SİL halkı özmekten çekindikleri içir m temadiyen kampana çalmalarında” İleri gelmektedir. © Halk karşıdan karşıya geçecek” İri yerler çivilerle işaretlendikter ya «ra bu mahzur ortadan kaldırılmış © /lacaktır. Çünkü o zaman halkın 8” vat * Birinci Umumi Mülettiş EB. Abidin ÖZMEN rası için mevcut vasıtalara ilâveten daha iki vapur yapılmaktadır. Tat- vanda memur © ve imalâtane- lerini ihtiva eden bi k bir tersane İ kurulmasına başlanmiş ve İnşaat c- peyoe ilerlemiştir. Kış aylarının uzun sürmesini göz- önüne alan vekâlet, küçük sanatlere de çok ehemmiyet vermektedir. Di- yarbekirde bir iş dairesi âmirliği ku- rulacaktır. İnhisarların Diyarbekir fabrikası, verimli çalışmaktadır. Bitlis tütün fabrikası da bu yıl işletilecektir, Yeni stadyomlar Spor işleri iyi gitmektedir. Bü yıl Diyarbekir, Mardin, Müş ve Bitlis vi- 1çonb Süllekaşiziiğe le ln yeğ pılrcaktar. Bunun İzin umut Merkez zin de yardımda bulunacağmı ümit ediyoruz. Mmtakanm mahsul vazive- İti bu yil çok iyidir. Kaçakçılık gün- den güne azalmaktadır. Hudut boyu çok itinalı şökilde muhafaza edilmek tedir. Bu yıl yruhafaza teşkilâtını sü- varilerle takviye ettik, Önümüzdeki yıl içinde bu teşkilât tamamen mo- törleşecektir., m i .jz: İngiliz . Filosu .. *2z9 Dün Gitti Beş gündenberi şehrimizin metli misafiri bulunan İngiliz bahri- yelileri, dün serbest olarak şehri gez- mişlerdir, Dost İngiliz filosu, dün akşam Köstenceye gitmek Üzere Ji- manımizdan ayrılmıştır. Ingiliz filosu Romanya limanlarını da siyaret ettikten sonra tekrar 1s- m.” tanbuldan geçerek Akdenize döne-; cektir, Dost Amiralin kıymetli sözleri ingiliz bahriyelileri şerefine evvel- ki gece Tarabyada verilen suvare çok eğlenceli ve samimi bir hava içinde geçmiştir. Davetliler, asırdide ağaçların süs- lediği geniş tarasada unutulmaz Sa- atler geçirmişlerdir. Amiral Wells, sabah saat 5 te al- kışlar arasında salonu terkederken, General Cemil Cahit ve Amirelleri - mize gü sözleri söylemiştir: “Bizlere karşı fevkalâde müşfik davrandınız. Bunu hayatımın sonuna kadar unutmıyacağım. İlk fırsatta tekrar aranıza gelmeğe çalışacağım. Türk ve İngiliz bayraklarını yanyana görerek büyük bir haz duymakta- gelmektedir. Ekstra ekstra büyük ta- nelilerin kilosu 18.5-19 kuruş ve orta boylar 16, küçük boylar ise 14 kuruş tan satılmaktadır. yana Davetliler, Akay idaresinin bir va» purile Köprüye (saat 6 dn avdet et- mişlerdir. —— 48 Gelik —— Yeni Nizümname İle Tatbikine Geçiliyor Yeni iş teşkilâtı kadrosunun tatbi- kine başlanmak üzeredir. İş umumi miri Enis Behiç, iş mmtakalarında | tetki kler yapmak üzere dün gehri- İ mizden ayrılmıştır. Enis Behiç, evve lâ Zonguldağa giderek yeni kadrola- İra göre teşkilâtm genişletilmesine ne- zaret edetektir. Zonguldaktan sonra #rasile Samsun; Trabzon mıntakala- rın; dolaşacak, oradan Egeye geçe - cektir, Iş kanununun tatbikatı için lüzu- mü olan nizamnamelerin çıkarılması hazırlıklarına başlanmıştır. Tik çıka- cak İi ve 2 numaralı nizamnameler kanunun çergevesine giren ve devlet- çe tatbiki rarlaştırılan haftada 48 i manlar kampana çalmıya Jüzum j miyeeeklerdir, ) iBımundan fazla bağırmamalar İ arabalara lâslik konulmasının İş Müddeti çeceği yerler belli olduğundan gör Seyyar esnafın vakitli vakitsiz Ke belediye esnaf cemiyetlerile © girmiye karar vermiştir. Bel : bu yoldaki tenbihlerine riayet eti yenler şöyle cozalandırılacaklard”- Arabalar gelince, belediye DÜ ruri olduğu neticesine varmıştır. BE nun için bir talimatname bi maktadır. Bu talimatname ile üredi cılera muayyen bir mühlet yerilet ve bu müddet zarfında bütün 78! ların tekerleklerine behemehal tik geçirtilecektir. Yugoslavya Kralının Doğum Yıldönümünde Yugoslavya Kral Ikinci Pier'in Ö” Zum yüdönümü münasebetiyle"? sabah Eeyoğlundaki katolik ki de dinl bir âyin yapılmış ve aksa Yeniköydeki Yugoslav sefaret sında bir resmi kabul tertip edi tir BİRKAÇ. SATIRLA Ss anayi teşkilâtmın ihtiyaci y fi gelemediği ve teşkilât” nişletilmesi İcap ettiği anlaşılmak dır. Milli Sanayi Birliği teşkilât? gistirilmesi yolunda bazı mütalesi? tesbit ederek Iktısat Vekâletine 8” dermiştir. tdelumum muayne Hikmet Ozteşdün Kstanl” kinci noterliğine giderek ka hesap teslimi işlerile mesgul 0” tur. . Ü ç gin evvel Taksimden ge ken yere düşerek başmü3”, dır surette yaralanan hüviyet ihtiyar, dün hastanede ölmüştür” amda? Li ükreş sefirimiz Suphi Taninöver dün Ho yadan şehrimize gelmiştir. . LA “Ş zmirdeki tenis uya e tirak eden Romen te” din İzmirden şehrimize dön dir. lar yanmda çalışan işçilere ai sınıf işçiler 48 saatlik hafta İS den müstesna olacaklardır. pe e numaralı nizamname ile bu BiP lerle diğer bazıları hakkınd* igpöl bt mü bakımından çalışma saatleri dit edilmektedir. Her iki gizem?” yp saatlik iş müddetinin kabulüne dair- dir, Bir numaralı nizamname, otelei Yurtta Bugünkü Hava Yeşilköy Meteoroloji istasyonun - dan alman malümata göre, bugln ha- yanın şimali, garbi ve orta Anadolu- da, Trakyada bulutlu ve mevzil yar gışlı olması, rüzgârların umumiyetle şimal istikametinden garbi Anadolu- dan kuvvetli, diğer yerlerde orta hiz- da esmesi muhtemeldir. DÜNKÜ HAVA Dün barometre 763 milimetre, ha» aret en çok 25, en az 19 santigrat o- ler, kahveciler, lokanta ve gazinoc! # de de iş verenler için de bazı K9 vardır. Bunlar yakında yeyredilesiil TE Eyi 037 vi İ ÇARŞAMB > Recep: 1 Arabi 1356 Güneş: 5,52 — Öğle: İkindi: 15,49 — Akşam: Yatsı: 20.10 — İmsâk: — İnrak kaydedilmiş, rüzgârlar: İsi den saniyede 6 metre süratle