16 Haziran 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

si . .. İş Kanununun İlk Gününde.. aaseaasasasan İşçiler ve İş Sahipleri er Düşüncelerini Anlatıyorlar |». Kadın ve çocuk GN işçiler, nasıl çalışıyorlar? İş kanunu, karşısında, iş verenlerle işçilerin, vezi- ti, kendi işlerinin başında tetkik etmek fırsatını « kaçırmak istemedim. İş kanununun tatbikine haşlan dığı bu tarihi günde, bir fabrikanın içi kadar alâka uyandırıcı mevzu bulunamazdı. İlk uğradığım yer, Alemdarda: bir madeni eşya fabrikası oldu, Fabrikanın sahibi gülerek: © — Size dedi, bir şartla fabrikayı gezdiririm: B velâ, karyola meşherimizi göreceksiniz! Ve meşhe- “ re girdik. Burası, Tür! çisinin elinden çıkan her çe şit ve her renkte; karyolalarla dolu idi. Meşherdeki dolaşmayı bitirdikten sonra, kısmına girdik ve burada, 13 Sene Amerikada atölye tat- bikat gören sanayi mektebi mezunlarından bir usta- başı ile görüştüm. Ismi Ahmet Osman, Dört delik alıyormuş. Iş kanunu için ne düştün. dum: — İyi tatbik edilmek şartile, iş veren için de, işçi için de mükem mel bir kanun, cevabmı: verdi. Su allerime devam ettim: — Günde kaç saat çalışıyorsu- nuz? — 10 snat.. Sabah yodi buçuk - İn İşbaşı vapar, akşam altıda dağı arız. U stabaşı, belli kı, işinaen u- zun müddet syrr kalamıyor. du. Beni selâmlıyarak çekildi, Fab- rikada, elektrik kaynağı yapan Fer- » yuh ve Rahmi isimlerinde iki deli- kanlı ile de kısaca görüştüm, Bana (70) şer kuruş gündelik aldıkla - © rını söylediler, İş kanunu üzerin. dö, uzun uzadr konuşamadım. Çünkü, kaynak yapılacak çubuk - lar, yanıbaşlarında duruyordu. A- İinterile ekmek parası kazanan bu delikânlıları, daha fazla meşgul “etmek istemedim. Bu sefer, artık Iş verenin ne dü “ şündüğünü anlamak sırası gelmiş ti, Ve fabrikanın sahibine sor - düm: © — Siz nasıl buldunuz iş kanu- Dunu?. — İş kanunu, memleketin iş ha yatmı sistemleştirecektir. İşçinin hakkı ile iş verenin vazife ve me- guliyetleri arasında, bir vasıl nok- “tası bulmak lâzımdı. Yeni kanun “işte bu hizmeti görecektir. İşçi - », birtekım vesilelerle fabrika - i terkedemiyecekleri gibi, verenler de işçilerini, gelişi güzel çıkaramıyacaklardır. Binaenaleyh, İki tarafm da bun “dan memnun kalması tabiidir. Iş kanununun tatbikatı ilerle “dikçe, bilhassa maden ve demir “ Banayiinde, daha olgün ve daha pratik işçiler yetişecektir. girin sonra, ziyaret etli ğim müessese bir çikolâta fabrikası idi. 100 kadar İşçi ara- “sında, yarım saat süren bir dolaş ma yaptım. Görüştüğüm işçiler, ımda, yaşı 18 den aşağı birkaç nç kız da vardı. Kanun, bu gi- 'bilerin, ciddi bir muayeneden ge girilmek şartile, çalışmalarma mü gande ettiği için, eskisi gibi işle- rinin başında idiler. Burada bir İş- ci ailesi ile tanıştım, Ailenin rei- ii Nadire lik bir kadıncağız. “kızı Huriye: 20-22 yaşlarında bir nç kız.. Geçenlerde, ayni fabri- “kada çalışan Enver adımda bir iğ- çi ile Huriye nişanlanmışlar © Huriye 90 kuruş gündelik alı - “yormuş .Nişunlırı Enverin kazan. cı da 120 kuruş tutuyor. Annesi - nin 80 kuruş gündeliği de buna ek- lenince geçim sikimtis çekmek İ- ortada sebep kalmıyor. — Huriyeye, Enverle nasil nişan - landıklarmı sordum. Gözlerini ye # indirerek cevap verdi: © — Efendim, o başka bir çikola tn fabrikasında çalışıyordu. Ben burada idim. Fabrikalar birleş- * sonra, biz de birleştik! “ — Ya, yeni iş kanunu? diyecek varana â Bir fabrikanın bi işçileri birarada Tamam Gözlerini yere indirerek miri - dandı: — Bizim şikâyetimiz yok.. Gün de dokuz saat çalışıyoruz; de ağır değil Cevabmı Münilzdlkf patron ver di ve ben de bilmiyerek, bir işçi kızın gündeliğ artırılmasına sebep oldum. Meğer. Nigâr, “bir müddetberi, fabrikada şef olarak çalışıyormuş. Fabrika sahibi bu - nun farkma varmca, ustabaşımın kulağına eğilip bir şeyler söyledi. Sonradan öğrendim ki, oracıkta gündeliğini artırmışlar, Siz benim yerimde olsanız sevinmez Misi Vökia, el kesesinden yapılmış bir ikrm amma, yine hoşuma gitti Fabrika sahiplerinden biri iş ke- nunun tatbikatına başlanması mü nâsebetile şunları söyle — Biz vaziyetimizi çöktanberi, kanuna uydurmuştuk. Gebe ksdın, çalıştırmayız. Hastalar, ye göndeririz, Yeni kam sum gösterdiği iş mukaveleleri bize göre değildir. Bu mukavele ler, muvakkat bir zaman için iş çi kullanan müesseselere vey verenlere siltir. İş cetvelleri, şimdiden ha - zirlıyoruz. Yeni kanuna göre, her fabrikanm bir dahili nizamnamesi olacaktır. İktisat Vekâleti, bu ni- zamnameleri, matbu olarak gün- derecek, her fabrika gibi, biz de ona kendi hususi maddelerimizi ilâve edeceğiz.,, iş <xcümcü olarak gezdi bir kadın çorabı fabrikasında 70 kadar işçi çalışıyordu. Bunla- rin yarısı genç kız... Erkekler, kız- lardan daha fazla gündelik alıy: lar. İşçilerden bazılarile konuştum. Fakat hepsi de çekingen davran - dılar, — Bunları niçin soruyorsunuz? Der gibi gözlerimin içine bakıyor - Yardı. Fabrika müdürü, yeni iş kanunu etrafmda kannatlerini kısaca an - latir: — Kanunun tatbikinde hi zorluk çekmiyeceğiz. Sorduk, Haf tada 48 saat çalışmanın şimdilik tatbik edilmiyeceğini öğrendik. Bizim niyetimiz, 48 saatlik işi, haf tanm beş gününe taksim etmek - tir. Bu ise, işçinin lehine olacak. tır. Günde 9 sant çalışan amele, beş günde. 45 saat çalışmış olur. Geri kalan üç saati de günlere ye direrek (48) saate çıkaracağız. İş gilerimiz, gece, ve gündüz mina - vebe ile çalışırlar. Tarakçılık işi de yaptığımız için kadn işçi kul- lanmıva mecburuz. Hulbuki ke - İ ha korkunç gi | istanbul Semtimeşhur ve mahallesi hanm hanm hanın Vakıf Vakıf Vakıf #-ct) cü Bahçekapı'da Bahçekapı'da Bahçekapı'da #-cü Vakıf hanın Çarşanba, Hatipmuslahaddin. Topkapı, Bayazıdağa. tır, İstekliler 17-Haziran-957 Perşem Vakıflar Başmüdürlüğünde Vakıflar Direktörlüğü Cadde veya sökeği “Tomruka Hamidiye Mahmudiye ve aralık katında katımda asma kulında 1-6! katında Kalburei be günü İki dülekân Mağza Odalar Oda ilânları Muhammen aylı , Lira K 50 00 15 00 110 00 10 00 Cami soncemaat yi rinde iki od. Arsa, Yukarda yazılı mahaller 938 - senesi Mayıs mihayetine kadar kiraya verilmek üzere arttırımı kadar pey paralarile Beraber Çenbe: 15 Akarat kalemine gelmeleri YENİ NEŞRIYAT| Dubrovski 2 Rae iv “<x'- Levazım Satınalma Komisyonu İlân'” 4100 159 arr uzadılmış” sta İstanbul nunda kadın işçilerin geceleri ça- lıştırılamıyacağı hakkında bir &a yıt var. İş dairesine müra tik, Cevap alıncıya kadar, şim geceleri de kadm çalıştırabilmemi 76 müsaade ettiler, u üç fabrikayı bana şunu öğretti: İş kanu nunun hakiki şekilde tatbik saha- ilmesi, birtakım mua - nelelerin ikmalinden sonra müm- kün olacaktır. Bazı pürüzlü mese leler, henüz kat'i hal safhasma gir memiştir, Fabrikalar, tereddüt et- tikleri noktalar etrafmdı. iş daire sine sik sık müracaatlar yapıyor- isr. Bu müracaatlarm, henüz ar- kasi alınmadığı gibi, sorulan Şey Tere de kestirme cevap verilemez mekte Bu #öruların sonu alınmcıya ve kanununu tamamlayıcı nizamna meler hazırlanıner kadar, bir müddet daha beklemek lâzım ge - lecek, (Hikâyeden Mabaat) ÇOCUK ALİ (Başı 6 mcıda) K Tüler oldukları yerde elle- rinde sopalarla durmuşlar hayretle.ona bakıyorlardı ve çin - gene ay ışığı içinde daha sarı, da- görünen yüzü, hiddet: ten buruşup kırışarak ağından kö pükler saçarak haykırmasındıa de vam ediyordu — Candarmaya gideceğim. Gül gibi kızı çalmak ne imiş göstere» cem size, Köylüler birihirlerine hiddetleri gittikçe ziyadeleşerek bir müddet daha bakıştılar, sonra ellerindeki sopaları bir tarafa fırlatıp. çin- gereyi yolun üzerinde hâlâ bağırır bir halde bırskarak oradan uzak- laşt Ertesi gün çeribaşının ki- zını bulmaları için müracaat etti- ği jandarmalar hiçbir iz bulama» dılar. Yalnız köyün ihtiyar çoba- nt Çocuk Ali ile genç çingene kı- zını akşam sürüsü ile köye döner- ken ormana giden küçük yolun ti- rinde elele gördüğünü söylüyor. Nİ e emele e me Kadıköy ikinci sulh hukuk hâk mi'ğinden 1 — Ölen ve terekesine hâkim, karar verilen Kadıköyünde Söğütlü dun Deposu namile maruf mahalde terekesi n mmücibin. rilmiş vw flâs Kiidelerine tevfikan aren bir ay di e; dan iti ve delillerini te emöleri . 3 — Hilâfma hareket cezayı mes'uliyeti müstelzim olmak Üzere ölünün | nm ayni müddet içinde kendilerini ve borçlarımı bildirmeleri, 4 — Ölünün mallarını her ne suretle ve ne sıfatla olursa olsun ellerin. de bulunduranların © mallar üzerindeki hakları mahfuz kalmak şartile Yunları aynı müddet içinde hâklmliğimiz emrine tevdi eylemeleri ve ey- İemezlerse makbul mazeretleri bulunmadıkça cezayı mes'uliyete borçlul cakları, 5 — Alacaklılarm ilk alacaklılar toplantı günü olan 15 Temmuz 937 perşembe günü saat 14 de hâkimliğimizde bulunmaları ilân olunur. (3346) cudunâ yetişmediğinden kanunu medeninin 11-6-937 tarihinde iflâs açılmıştır. Bu karar olanların kanun yollarına müracaatları. — Şimdiye kadar deftere geçirilen ve geçirilir di iddiasında bulunanların alacaklarmı ve bu istihkaklarını tarihi ilân de hâklmliğimize gelerek yeniden Kaydettirmeleri Yeni Kitapçmın neşretmekte oldu- Zu “Klâsik Rus Edebiyatı Serisi,, nir dördüncü kitabı olarak Dobrovski ro. | manı çıktı. Dobrovaki romanı, Püşki- nin en güzel, en mera! biridir. Hasan Ali tarafımdan çok te- miz bir türkçe ile aslmdan dilimize çevrilmiştir. Dokuz forma büyüklü. günde olan bu kitap 30 kuruş gibi u. cuz bir fiyatla satılmaktadır. Sipahi Ocağı Satm Alma Komisyonundan: Yulaf — (40000 — 50000) kile Ot — (25000 — 80000) kilo Saman — (15000 — 20000) kilo | Ocak atları için miktarları yukarda yazılı Yulaf, Ot ve Saman açık eksilt- meye konmuştur. Şartnamesi Harbi: | yede Ocak merkezinden almabilir. iha le günü 19—6—1937 Cumurtesi saat on beştedir. Ih Hukuk Mah- yn Taksimde Lamartin. caddesinde Haçoplo apar- İ trmanında 19/6 sayıda oturmakta i- İken 19-5-937 tarihinde ölen Ni- kolanın terekesine mahkemece a ya biraktğma dair Beyoğhü n inden tanzim “kılmış vasi- sureti açık olsrak bulun - Tân tarihinden başla üzere alacaklı ve borçluların ve kas nunu medeninin 538 nci mad tevfikan vasiyetnâmeye itirazı olan- ların bir ay ve mirasçıların 3 ay iç de Beyoğlu 4 ncü #ülh hukuk mah- Beher kilosuna tahmin edilen bedeli (10) kı 22/Haziran/1937 tarihine rastli usulile alınacaktır, Miktarı 20.000 metre 13,000 metre Amerikan bezi laşpur mektuplarile belti capti 134 Kilo 19800 6000 6000 31800 Bursa, Mudanya ve Bandırma Garnizonlarının ihtiyacı için hizi çi ağı kapalı zarf yolu ile 5—7 1 de Diren Askeri Satınalma Komisyonunda çkeillmeye ke wrilen sade y da yazılı iki kalem eşya 18 Hariran lo ait, Salı günü saat 14 de açık eksiltme komisyondan her gün ve belli gün Muva teminat Lira Kr, 2 50 5 128 09 14,30 937 Cümn günü hizala” Pazarlık u Muhammen Dedeli Kuruş S. 5 u b) öğrenilebilir, akbuz a banks lânları Tik Teminatı Lira 114 Mubammen Tutarı Lira 15840 4800 4800 25440 armdâ 087 Pazartesi günü saat Haka a ayrr ayrı tetekfilerine ihale edileb Bartin gü tanbul satınalma hir, Balıkesir, Ankara ve a e Karla na tatilden manda her lilecektir, Ekşiltmeye gireceklerde alım satım kanununun 23 »de gösterilen vesnikleriyle ya kadar Bursa Askeri (88) (3429) Alpullu, Pmarhisar, De- kemesine başvurmaları eksi takdir. de müddetinde mi hakkında kanünu medeninin 561,569 ncü maddeleri ahkâmı tatbik olur cağı ilân olunur. (39421 YA EU İM © Sıhhat moktai mazarmdan ÇOK GÜZEL İİ bir tarzda yapılmış sik çocuk #- İİ rabaları, her yerden ucuz fiyat. larla yalnız BANNER MAĞAZALARINDA satılmaktadır. gün sonra kizin dini keserek çergisini toplayıp köy den ayrılan çeribaşt da dahil oldu- şu halde köylüler de, jandarmalar da bunu halledemediler ve bütün araştırmalara rağmen Çocuk Ali ile çingene kızımı bulmak, gittikle- ri yeri öğrenmek kabil olmadı. mizee el konulup adiyen tağfiyesine şme erddesinde Ekrem Muhtar O- tcaret eder Doktor Ekrem Muhtarın 6 me middesi hükimliğimiz m alacaklılar ve is- mirköyün 63000 kilo kuru soğan, 000 kilo patatesi 2 — Malele tarı 3114, patatesin tı 234, pata, retiyle eşik eksiltme ile yapılacaktır. 3 — Tutarı 1750 liradır. nat 132 liradır. tesi günü saat 15 de Vizede” caktır. nunda gösterilmektedir. (24) (3407) Ankarada Genel Kurmay Dsiresi bahçesinde çalışmak üzere 50 — 8 lira ücretli bir bahçıvan almacaktır. Talip olanların 25 - 6 - 1937 tarihine kadar Ankarada Genel Kurmay daire Müdürlüğüne müracaat etmeleri, en (40) Kayserideki kıtaslın 87.000 kilo sr- gır eti ihtiyacı kapalı zerf usulile mü. nakasaya konulmuştur. İhalesi £ Tem muz 937 Cuma günü saat 16 da Kor Satınalma Komisyonundu yapılacak- tır. Muhammen bedeli 13.050 liradır. Muvakkat teminat 978 lira 75 kuruş, tur, Şartnamesi Kor Satınalma Ko- misyonundadır. Hergün öğleden son. ra görülebilir. Isteklilerin muayyen gln ve saatte ihale saatinden bir saat evveline kader teklif mektuplarını İlk temi. 4 — Ihalesi 21 Haziran 987 Pazar- yapıla. |, 5 — Şartnameyi görmek istiyenle- m Vize Satınalma Komisyo, birlikte teklif mektuplarını aynı gün malma Komisyonuna verecekler” me kös (3430) | Kayseride Kor binasında e İ hisyonuna vermeleri. (34) ayrı açık eksi. | 7 Salı günü stat |, İğde garmizonu iht zarf üsulile elesil ii kilo una ii dan 18 Haziran 937 saat 15 de pazar” lıkla ihale edilecektir. Tahmin edile$ bedeli 31.000 lira ve ilk teminat mii& da 2302 lira 50 kurustur, Istek" artnamesini her gün komisyonu an parasız slabilirler (35) (3431) .. Eskişehirde iki hangar yaptır!” caktır. Beşif bede 81 kuruştur, Bu inş la eksiltme! saat 15 de M, M. Vekileti Sa Komisyonunda yapılacaktır. Şartname keşif v undan alınır. Muhabere şartname gönderilemez. Tik temir 18225 liradır. Eksiltmeye girecek kanuni teminat ve 2490 seyıli kani” nun 2 ve 3 fine maddelerinde yazli belgelerle baymdırlık vesikası ve mü” dafaadan alınmış vesile bayındıriX genel ve fenni şartnamelerile hav# in dat şubesi fenni şartnamesi hir likte teklif mektuplarını ( e saati” den en 82 bir saat evvel M. M, Veki leti Satmalma Komisyonuna verme * leri. (720) (3165) : Müstahkem mevki kıtaatr ihtiy?” ci için kapalı zar ile 37470 kilo SX de yağı satım alınacaktır. Sade yağı” beher kilosu 90 kuruştan 33723 lir? biçilmiştir. Thalesi 20 Haziran 1997 Çarşamba günü saat 16 da Çanakk*” İle Müstahkem Mevki Satmalma K* misyonunda yapılacaktır. e Istek ihaleden bir saat evvel teminat 1X6“ leri olan 2529 lirayı ve i nun 2, 3 meddelerindeki bir saat evvel Komisyona etmeleri, (16) (3322) müracai