17 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
Türk 1. Saip, haz Yap Beye «, *, | 3 devi tal i da | stün Ma Van 1 n — km ire er İ larihten Yapraklar —— —C——renerenrnmanannntasananonaraman sane aonanaaanaazane 5001 ona 000m0 çonmaananananan ? Fas ku, O'duyu ve bu ordulara feci akı! İaamı da On alt, da Ak, ici &srm son rub'un- hlk MAgripte Türkün üstün iyetini Mrpmay, | Şu Şe h Meviğ, edin hükimiyetini Bige gel ; Mamamaği puyordu. Mevlâyr Mut ema Kiş dir Klm May, kaş orun olan bu hiikmü aye Ez 359 Yıl liyen kuvveti Aksa- tini bir bakıma Fa- 1 savaş, bana 359 yıl topraklarında boğu- volan üç hükümdarın Metlerini hatırlattı. a8 tarihi parlak bir say. U topraklarda kazan- herkes kabul etmişti. vakar 1503 te Fas şehrini mu arından çsPtetmiş ve Merin oğul- | | Bundan birini tahta oturtmuştu. #onra Hüseyin ve Kılıç Ali kase a) e kadar akm- Fakat, Türkler bu böl- ie müânasile hâkim olama- anmda ç Sidi Şerifler). sülülesi U topraklarda Porte - Yol ve Türk menfaatleri in Afrikanın bu köşesi R zikzaklı nüfuz hücum- bocalıyordu. riflerden Mevlaye Ab- ah, 1574 te ölmüştü. Oğ- di uhammet tahta çıktı. bdülmeliğin Sâdi tahtm. Vardı, Osmüânir hükümdarı ul; yı Porteki, De rattan yardım istedi. hükümeti de Mevlâyı Mu- : idamede erinin çabuk tahakkuk | Ortekizlilerin Fas işti. et olur ve onları bir ist |, yi Yurduna çağırırken Ce- tekiz, edeyi Hasan Paşa, dap yi İn hazırlıklarını ve 0- It, Murag, Mufassal bir raporla İZE irmişti. Bu rapor üze- ie badi; 1DİN giyin çükartağı hüküm, ik ye kadar meçhul ka- Boktalarını aydmlat- Başvekilet ha- numaralı Mü- fterinin 180 uncu sayfa” Beylerbeyi Hasan Pa- Bönderip tiç ay miktarı ki Miker cemetmek üzere 0- . ÖnceFasta Çarpışan Ordular . | *panya isyanı; kendisini besi Yı Mağri, pten al i : Mukay, e iyor. Bu isyan; < > N > pu KONYALI : lup Papa ve Düks France dört pa re BARÇAya cenkci ve zahire tah- mil edip Portakala mMüavenet için göndermiştir. Portakal Krah İs panya Kralmın serhaddine o yarıp biribirile mülâki olup amma teda- rik ve müşavereleri malüm olma. yıp ve ol esnada İspanya Kralı Portakal Kralma kızını verdiği mu. karrer olup ve Portakal Kralma muavenet için on bin miktarı asker cemedip Garp yakasına Keçirmek için altmış kıt'a kadirga vereceği istima olundu. Zira Portakal Kra- Inn sekiz kıt'» kadirgadan gayri gemisi yoktur. Amma fikri fasitle- ri ne canibe olduğu malüm değik dir. Bazıların cevapları böyledir ki; İspanya Kralı bu kış Flander üze. rine gitmeği vardır. Zira Iki yıldan beri kendisine isyan üzeredir. Lâkin kendi Flander canibine ridersa hu canipte kendi vilâyeti hali kalır, endi memleketi (o havfinden süddel saadetmedarımla ba- rışma tedarikinde olduğu ve Por. takal Kralı; Abdülmelik üzerine gelmek ihtimali vardır. Zira kar. desi oğlu Meylâyı Muhammet küf. far elinde Site nam kaleye varıp ve Portakal Kralı ile hırlaşıp | bir kaç defa mektupla adamları varıp geldikten sonra fikri fasitleri zu- hura getirilmek için Portakal Kra- Ima üç yarar beylerin gönderip deryada giderken Abdillmelik fir- katası rast gelip mezburları tutup, götürlin ahvalleri mal o'dmirtan sonra ikisini katl ve birisini hapse. dip kendisi dahi sefer tedarikinde olup kardeşi Mevlâyı Ahmedi on bin miktarı askerle mukaddem ir- sal eylediği ve kendisi dahi (kırk, elli bin askerle tasra çıkın vilâve. tin etraf ve eknafma göz kulak tutup küllü tedarikte olduğu ve hu- len Cezayir askerinde bin beş yüz neferatla İki yarar bey tayin olu- Bup serhad canibine gönderdiği ve sen dahi yirmi pare gemi donatıp derya üzerine çıkmak üzere oldu- ğun ve ol canipte olan asker kendi hallerinde olup her biri gaza ve ci- hada hazır bulunduklarıw bildir. miştim, 2 Recep 086). üncü Murat, Sâdi tahtma Abdülmelikin © oturtulması için Cezayir Bey. Terbeğine emir | vermiş. Ra- Paşa » nın yardımiy - le Abdülmelik hükümdarlık postu- ha oturdu. Mevlâyı Muhammet te Portekizlilere sığındı. Abdülmelik hasretini çektiği posta kayuşturul- duğu için minnettarlık hatırası ola” rak İİİ Murada (200) bin düka al- tani gönderdi. Yularını iki papasm eline vermiş olan genç ve mutaasip Portekiz | Eralı Sebastien, 10 bin atlı, 70 bin yaya askeri ve 360 topla Fasa ge? ti. 20 yaşındaki Kralın kumanda et-| tiği bu muazzam ordu (Yad-is-Se- | bil) de Türk kumandanları tara - fından tensik ve idare edilen Sâdi ordusile karşılaştı. Müthiş ve kan- hi bir savaştan sonra Portekizliler ve onların yardımcıs: olan İspan- yollar fena halde bozuldular, 20 bin Portekiz askeri Türk kılıcından mazan geçti. 40 bini de Türklerin eline e- sir düştü, enç Kralla Sâdi hükümdarı bozulan ordularınm önünde kaçarlarken feci bir şekilde öldü- ler. Kılıç artığı 20 bin kadar Porte- kizli Akdenizde bekliyen gemilere atlamak suretiyle canlarını kurtar- mak istediler. Bunların çoğunu da Türk donanması esir aldı. Böylece muazzam bir ordu Türk savleti kâr- şısmdâ buz gisi eriyip gitti, Es# sen hastalandığı için sedye İle or- dusunu takip eden Abdülmelik, düş man orduya kumanda İle Kral S& bâstien ile selefi ve yeğeni Mevlay' Muhammedin feci-akıbetlerini duydu ve sonrada cesetlerini gözlerile gördü. Hasta hükümdarm (zay'f kalbi bu büyük zaferin verdiği 8e- vinci çekemedi. Büyük savaşım hâ“ yatta kalan vezne ve üçüncü hü- kilmdar ve ku.sandanı da ilk ikin- cilerin akibetine uğradı. Abdülme- lik de sevincinden öldü, afersçiçeklerinden oğlu Mev - TAN İgonyası © denilen Reks begonyalar gibi, o Bunlardan İve parlak renkli B" mevsimin sovanlı çiçekleri arağnda Sovan begonyası gok sevilen gösterişli bir çiçektir. Begonyalarm tohum, çelik ve $0- van ile yetişen yüz elliden fazla çe. şidi vardır. Tohum ile yetiştirilen çeşitlerin arasmda Mozaik gibi tarhların, parterlerin şekilleri içine dikilerek bahçeyi süsler. Beyaz, pembe, kırmızı çiçeklileri arasında Versay nev'inin çeşitleri en iyileri- dir, Salonların süslenmesi için kul- lanılan yaprak begonya çeşitleri çiçeklerinden ziyade renkli ve gös- terişli yaprakla - rından dolayı mak buldür. Gümüş be- başka sıcak mem. leketlerde bir met- reden ziyade yük- selen çok zengin renkli begonyalar vardır. Sovan be- gonyaları katmer- li ve katmersiz 0- larak ikiye ayrılır. Katmeriiler oo gül veya kamelya gi- Dİ dolgun, koyu çok gösterişli ze- rif çiçekler Çiçeklerin o ömrü de az değildir. Renkler aresmdâ beyaz, krem, Sarı, pembe ve kırmızı rengin © muhtelif Suları, nakışlı, hâ- reli, tartılir, çizgili ceşitleri vardır. B gonyaların tek kusuru, çiçekleri, nin kokusuz olmasıdır. Katmersiz yani yalınkatlarm, büyük çiçekle- ri gösterişli ve kendine mahsus güzellikleri vardır. Hele yeni elde &dilen turuncu renkte çiçek açan sovan begonyaları Avrupada her çiçek meraklısmın bahçesinde bü- lunur. Sovan begonyasının hoşlan- madığı iki şey vardır. Bunlardan biri güneş, diğeri fazla rütubettir. Bundan dolayı begonyaları gölgeli yerde yetiştirmek ve kışın sovanmı topraktan çıkarıp rütubetsiz bir yerde muhafaza etmek lâzımdır. Sovan begonyasımı büyücek saksı- lar içinde dikmelidir. Her saksıya bir sovan koymalıdır. Sovann ince kılları vardır. Bu kılları koparma» lıdır. Sövanın biribirine benziyen dip ve üst tarafımı kolayca ayır - mak için sovanları 4 — 5 gün, ka- ranlıkta ilrk havalı bir yerde nemli birbez içine sarıp bırakmalıdır. Bu müddet zarfında sovanm üst tarafmdaki gözler kabarmıya baş- larlar. O zaman dip tarafı toprağa gelecek surette dikilmesi kolayla» şir. Sevdiği toprak 2 kısım elenmiş funda toprağı, bir kısım ince dere kumu ve bir kısım çürümüş yap - rak veya koyun gübresinden yapt- lan harçtır. Saksının dibine birkaç parça saksı veya kiremit kırığı ya- hut çakıl taşı sermelidir ki fazla açar, lâyı Ahmedin başına hüküm darlık tacı yapıldı. Mevlâyı Ahmet, bundan sonra ILI Murada tabliyeti. ni arzeden bir saygı mektubu gön- derdi, Bu talihsiz topraklar ogünden beri halâ istismarcılarm ihtiras dalgaları içinde (o bocalamaktadır. Tüvarek “denilen bir “Türk oruğu - nün bu betbaht çocuklarma milli bir kurtarıcı temenni etmemek mümkün müdür? rütubeti süzülsün. Sovanlar dikil- dikten sonra bolea sulanarak göl- geli sıcak bir yere sıralanır, Hafta- da iki defa sulamak kâfidir. Şayet bahçenin gölgeli yerini süslemek lâzım ise saksılarile birlikte top- rağa gömülmesi ile sovanın çürü- mesinin önü alınmış olur. Sovan begonyalarnın çiçeklerinden, an- cak sun'i surette ilkah edilmek şar- tiyle tohum alınabilir. BEGONYA YE MEVSİMİNDEYİZ Mevsim Sebzeleri Arasında Yazan: Lütfi Arif Kenber İyi yetiştirilmiş güller M ayıstan Eylüle kadar sürgün veya durgun göz aşılarile İyi eiris güller aşılamak için dikilen yabani gülleri şimdiden hâzırlamı- ya başlamalıdır. Diktiğiniz yabani güllerin tutup tutmadıklarnı an- lamak için tırnak ile kabuğunu kaldırdığınız zaman eğer altı yeşil görünürse henüz tazeliğini ve tut- muş veya tutmak üzere bulundu- Bunu anlıyabilirsiniz. Tutmuş olan fidanlar esasen muhtelif yerlerin. den yeşermiş, yaprak veya göz sür- müş bulunurlar. Şayet yeşerme- miş, ve kabuğu tımak ucuyla kalk maz veyahut kabuğun altı kuru görülürse fidanın kurumıya başla- dığı anlaşılır. Tutmuş fidanların rüzgürlarla sallanarak köklerile toprağın arasmda boşluklar hâsıl etmesi peşin tutmuş olan fidanı sonradan kurutmıya kâfidir. Bu- nün için her fidanı birer sırık veya sopâ ile teğbit etmelidir. Yabani gülün kökünden başlıyarak tepesi- ne kadar kök ve gövdesi üzerinden yapraklar sürer. Kök ve toprağa yakm yerlerden süren yapraklar kuvvetli büyürler ve üst taraftan sfrenleri zayıf düşürürler. Bunun için her fidanın tepesine yakn o- lan sürgünlerden 2 — 3 tanesini bırakıp altta kalanların hepsini kesmelidir. Bilhassa kök Üzerin- den sürenleri körletmek için çapa ile toprağı açip, toprak altında ka lan -sürgünü dibinden kestikten sonra toprağı tekrar örtmeliğir. Fi- danları çapalamak, ve böceklenen sürgünleri temizliyerek Üzerine a- $ı yapılacak dalların kuvvetli bü- yümeleri için ; fidanları, arasıra (haftada iki defa) yağmursuz za - manlarda sulamak lâzımdır. M emleketimizde domates zira» * ati çok ileri gitmiş olmakla beraber komşumuz Bulgaristan bizden daha ileri gitmiştir. Umumi harbe kadar İstanbuldan sebze it- hal eden Bulgarlar, bugün Av. rüpaya ve bilhassa İtalya ve Al- manyaya binlerce ton taze doma- tes Ihraç etmektedirler. Bunun baş- Lıca sebebi domates cinslerinin 18- lah edilmiş ve ihracata elverişli çeşitlerin yetiştirilmiş olmasıdır. Bizde, belli başlı olarak iki çeşit kır domatesi ile biri büyük Sırık diğerleri erik ve elma domatesi de- »ilen salkım şeklinde mahsul ve- ven nevilerden başkaları yetiştiril. memektedir. Bulgaristanda sekiz çeşit domates yetiştirilir ve hepsi de ihracata yarıyan çeşitlerdir. A» merikalılar dünya piyasalarında çok büyük rağbet kazanan yeni iki domates çeşidi bulmuşlardır. Bun- ların her birinin tanesi 400 — 500 gram gelmektedir. İhracat için eri iyi çeşitlerden olan bu domates- lerin adları Richmeat ile Winsall's dir. Richmeat çeşidinin rengi kızıl cık rengine yakındır. Şekli yüvar- Jak, yumurta biçimini andırır. Ko- kulu, lezzeti mayhoşca, meyvası âsyanıklı, bereketli mahsul veren etli, suludur. Cins itibarile sirik domateslerindendir. Winsall çeşi- dinin ise: şekli yassı yuvarlak, et- li, sulu, mahsuldar ve rengi çilek renginin biraz daha koyusudur. Bu çeşit domates dahi sırık domates- lerindendir. Fakat. her iki çeşidin i fazla suya ihtiyaçları yoktur. Bi- İ raz geç eriştiklerinden Teşrinlerde ihracat için çok ehemmiyetli bir © mahsuldür. Çünkü o mevsimlerde artık hiç bir yerde iyi domates kal mamış (gibidir. Marulları büyütmek: H ederse marulları sulamak j | lâzımdır. Marulların göbekli ve | gevrek olması için bunların orta» | i avaların kuraklığı devam larından bir parça saz veya rafya il bağlamalıdır, Yaprakları toplu o- lan marulların göbek yaprakları hem sertleşmez gevrek kalır, hem de uzun olur, Marullarm kuvvete lenmesi için şerbetle sulanmasma gâyret etmelidir. Kullanılacak şer- bet koyun, beygir gübrelerinin su- yudur. İnek gübresi de kullanıla” bilir. Ancak lâğam ve meörelar- dan akan suları kullanmamalıdır. En iyisi; Avrupa gübrelerinden - cinsler monyaklı, azotlu, potasli rin suda kolaylıkla hal olanların» dan kullanılır. Bu gübrelerin bir kilosu iki yüz litre suya kâfidir. Camekânlarda çelik: Csmekân veya camlı kasalar İs de renkli yapraklı mozayık gi kullanılan iresin çiçeklerinin sürmüş olan dallarının uçlarından gelik yapabilirsiniz. Her çelik ü- zerinde 2 — 4 yaprak bırakmız. Ancak yaprakların» yarısmı milas kasla kesiniz ki kolayca köklene- bilmek için suyunu kaybetmesin- ler. Tohumdan yetiştirilmiş tohum ligonyalarını şaşırtma ediniz. Bu işi yaparken ligonya köklerini el ile sıkıştırmayınız. Kökler naziktir çabuk kopar. Dikdikten sonra sus lamak lâzımdır. Su köklerin top- rak içinde oturmasına yardım 6- der. Tohum ile ekilmiş ateş çiçekle, rinin boylanmamaları için uçları nı budamak ve budanan uçlardan çelik yapmak mümkündür. Çelik toprağı ince kum (mil) ile yaprak çürüğü ve bir kısım funda topre ğından ibaret bir harçtır. bi
