8 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

* Türkiyede Yenilik Çöp Fırını Mücadelesinin -* Tarihi :- B" gâyeler Hindistana ve Çi- ne kadar olan bir yolu istil- zam eder. Biz Hindistana kadar yaklaştık. Çine kadar olan yolu- muz henüz açık değildir. Eğer eski zamanlarda olduğu gibi bu yola hâkim olursak Türk milleti birleş- | miş ve dünyadaki mukaddes vazi- fesini yapmış olacaktır. | #ste genç Türkler bu gibi aki. İ delerin tesiri altında umu- l mi harbe girmişlerdir; Millicinin ülküsü Türk halkinin kalblerinde yol aldığı vakit başka yerlerde 0- lan ayni içtimai inkişaflarla bera- ber yürümesi zaruri idi, Bu İnki- | şaflardan şu Üçü bilhassa karak- teristik olarak tebarüz edebilirdi; Yeni bir dilin doğuşu; dil hak- kmda yeni bir tavır ve hareket, kadımm umumi hayata girişi Tür. kiyede münevver sınıfların kalâsik dil ve an'anevi edebiyat yerine hal km anlıyabileceği canlı bir edebi- yat dilinin doğuşunu evveles bah- MX eetmiştik. Fazla olarak Türk aru- su ve vezni de cezri surette değişik liğe uğramıştı. Hecelerin hesabi su- rette basitleşmiş olan ölçü sistemi “Arabi ve Farisi edebiyatınm son derece karışık olan klâsik vezinleri yerini aldı, Bütün edebiyata ve il min ber şubesinde kendi fenni tâ- birlerini tesbit etmek üzere hususi 'bir ıstılah encilmeni vücüde geti. rildi. O sıralardaki yeni nasyona- lizmin din hususundâ ölan'tavır ve hareketi on sene sonraki kadar ba. Tiz değildir. Bunda ve keza kadı. nm kurtulmaar işinde, 1910 da de- ğil 1920 senelerine doğru Türki. yenin dini devleten milli devlete doğru istihale ettiğinin farkma varılır. A kdeniz dinleri olan “Bü- deizm,, “Hıristiyanlık, “İs- Jâmlık,, kadma daima madun bir mevki vermiştir.Dine ait vazifeler ve makamlar erkeklere hasredil miştri. Cenabı Hakkı ve onun yol larmı gösteren akideleri tetkik; ve mütaleayı erkekler ancak kendile- Fine basretmişlerdir. Yeni halka mahsus nasyonalizm zaruri olarak kadmın mevkiini değiştirdi. Irk ve Yrkın tekesürü ve bedeni teşekkül noktalnazarmda ve çocukların en İlk mürebbileri ve anneleri oldu- Bundan kadın hususi itibar ve &- hemmiyete lâyıktı. Nasyonelizm, onun telkin ve ilham anlarında dinde olduğu gibi insan ile Allahm hali vicdanisinin birleşmesi olma- Yıp zaten yer yaratılmış ve başlıca ocakları ve yurtları etrafımda top- lanmış olan bütün bir milletin vecd ve istiğrakıdır. Bunun için içtinabe kabil olmıyarak kadın milli fikir ve histe dinde olduğundan daha ziyade merkezi bir mevki işgal e der. undan maada demokrasi hiç değilme milletin mukadde- ratını resmen tayine iştirak et- yaek hakkma malik olanların dak resini genişletmiye mütemayildir. "Tabii demokrasi ölçüsü bu hakkı bütün şuurlu insanlara terketmek meeburiyetindedir. Bunun için din- den ziyade milliyetçiliği hâkim o- lan ve telâkki idrakine yol göste- Yen cemaatlerin kadmlarma yeni ve farklı içtima bir mevki verme- si akıl ve mantığa muvafıktır. 1908 ve 1914 arasmdaki seneler halk arasmda henüz hâkim olan din nüfuzu ve an'anevi mezhep ve © tarikat alâka ve tâzimlerine karşı tedrici terbiye ve irfan hareketine *ve asrileşmiye hasrolundu. Münev- ver ve hür İslâm akidelerine Vaız ve telkin etmek üzere dini mecmu- alar tesis edildi, Ayda iki defa çi- kan “İslâm Mecmuası, adındaki gazete İslâmlığı Türk nasyonaliz mi ruhiyle tefsir etmiye çalışıyor- Hans Kohnun İngilizce eserinden Türkçeye çeviren: Ali Çetinkaya Bayındırlık Bakanı du. “Onlar diyorlar ki: Türk halkı meselâ Kur'anı Araplar gibi tefsir ve tercüme etmiye muktedir ola- mazlar ve nazariyelerini Kur'anda mevcut olan “Vel - emribil - Urf,, —ve kendi örf ve âdetlerinize gö- re hareket ediniz— prensibine is- tinat olunur, , ger bu böyle ise milli örf ve âdet iyilik veya kötülüğün hükmü ve daha doğru bir ifade ile halkın ruhu olurdu. Bununla bera- ber Türk ve Arap halkınm ruhu yalnız, bir olmamakla kalmayıp İslâm dininin tefsir ve tercümeleri de bir olmıyacak kadar büyük far- ka maliktirler. Kur'an Türkçeye tercüme olundu, Ve büyük harbin zuhurundan evvel üç tercüme in- tişar etti. Camilerde Cuma ibadeti olan hutbe dahi bazı yerlerde o za- mana kadar Arapça olduğu halde Türkçe okunuyordu ayni zaman- da yüksek mekteplerde, kollejler- de meslek dersleri değiştirildi ve modern malümat esasları şimdiye kadar halis din! ve skolâstik olan dersler içine #okuldu.. Daha fazla bir adım olmak üzere şimdiye ka- dar şehislâmlık makamma bağlı o- lan hukuk mahkemeleri Adliye Ne- zaretine verildi. Kadmlar İttihat ve Terakki komitesi içinde 1908 deki gizli suikast zamanmdanberi faal rol oynamaktadırlar, senenin İhtilâleilik şevk ve harareti uolarak Türk * ka» Aınlarını İştimalarda Basir sahan mıya ve meydana çıkarmıya * sev- ketti, Harem'hayatırim 'sıkı teöridi, Türkiyede diğer orta zaman Zzin- cirlerinin &ırılmaları gibi ayni za- manda kırıldı. Fakat bunlar ancak ilk tedbirlerdi. Haremlerde sıkı ni- zamlar heniz devam ediyordu ve onların ihtilâli polisin müdahalesi- ne kadar götürüyordu. Meselâ her hangi bir kadınm erkeklerden mü- rekkep bir toplantıda konuşması bir hâdise idi. O kadm söz söyler. ien yüzünü an'anevi peçesile ört - mek mecbüriyetinde idi. (Arkası var) Gayrimübadil İşleri Gayrimübedillerin bir çok dilek - leri hakkında Maliye Vekâletiyle te- | maslarda bulunan Gayrimübadiller İemniyei umumi kâtibi Şahap, dün Ankaradan şehrimize dönmüştür. Umum! kâtibin yaptığı müracaat - lar, Maliye Vekâleti tarafmdan çok müsait karşılanmış, fakat kat'i ka - rarlar verilmesi Avrupada bulunan Maliye Vekili Fuat Ağralının dönme. sine bırakılmıştır. İ Emlâk Bankasının Faaliyeti Emlâk ve Eytam Bankası 9 uncu yüm: muvaffakıyetle bitirmiştir . 938 da banka, inşaat üzerine 500 küsur bin, gayri menkuller üzerine de 900 küsur bin lira avans vermiştir. Tedi- yatta 87 bin, tahsilâtta 300 bin kü- sur lira bir tezayüt vardır. "Akay ve Şirketi Hayriyenin Yeni Tarifeleri "Akay ve Şirketi hayriye idareleri #ibaren tathika Obaşlıya. cakları ilkbahar tarifelerini kavala. İçin 4 Buçuk Milyon Lâzımmış ! Belediye, çöplerin İstanbuldan yir- mi mil uzağa dökülmesini karalaştır- miştir. Sayfiye yerlerinin çöpleri de ayni şekilde uzaklara taşınacaktır. Bu suretle çöplerin gerek şehir, gerek sayfiye yerlerindeki plâjlara girerek halkı rahatsız etmesine meydan veril miyecektir, Ancak lodos havalarda çöplerin nasıl götürülebileceği hakkm da yeni tetkikler yapmaktadır. Çöp fırınları kaça çıkacak? Belediye Temizlik iş leri müdürlüğü, çöp İzımları etrafındaki incelemelerini bi - İtirmiş ve raporunu belediye reisine miştir. Bu müdürlüğün kanaatine , bir fırın bir buçuk milyon lira» dan aşağıya yapılamazmış. İstanbula üç fır lâzım olduğuna göre, İş çok muazzam bir şekil alıyor. Fakat, hlikümetin emri de form yapıl masi merkezindedir. Bu itibarla fırrm- lar hakkındaki tetkikler derinleştiri- lecek sonra kısmen belediyeler banka sından ödünç para almarak, kismen de bedeli taksitle verilmek üzere fi- rmlarm yaptırılması bir ecnebi gru- pa İhale olunacaktır. Bir çocuk Meme emerken boğuldu Kumkapıda küçük bir çocuğun ö Yümiyle biten bir facia olmuştur. Hâ- disenin tafsilâtı şudur: Kumkapıda Arapzade sokağmda 15 numaralı evde oturan 26 yaşında Virjin, 6 gün evvel bir kız çocuğu do gurmuştur. Dün gece ağlıyan çocuğa meme vermek üzere çocuğunu yatağı na almış, çocuk meme emerken Vir- jin uyuya kalmıştır. Annesinin memesi ağzmda kalan yavru teneffüs edemediğinden boğu- lasai Hesiüeir Biraz SORTa UYİ dan uyanan anne, çocuğunun yanım da cansız bir Halde yattığını görmüş ve feryada başlamliştır. Hâdise polise aksetmiş, çocuk morga kaldırılarak tahkikata başlanmıştır. Sayfiye Yerlerinin İmar Plânları Tstantılun belediye sınırları dışın- da kalan Maltepe, Kartal, Yakacık gi bi sayfiye yerlerine ait müstakil imar plânınm da Bay Prosta yaplırılması kararlaştırılmıştı, Buralarm avan projeleri de İstanbulun umumi avan projesiyle birlikte bitirilecektir. Moda Vapurunda Yangın Çıktı Kasrmpasadaki fabrika ve havuzlar da tamir edilmekte olan Akay ide resinin Moda vapurunda evelki ak- şar bir yangın çıkmıştır. Tamir İşleri bitiridiği için vapur havuzdan Çikarılmıs ve rıhtıma bağ- lanmıştır. Akşam üzeri 18,30 sıra- larında prova için çalıştırdan ma- kinelerin elektrik kabloları kontax yapmış ve makine dairesinin alet dolabı tamamen yandıktan sonra itfaiye tarafından &sön dürülmüstür. Makine kısmında bir hasar olmadığı için vapur bugünler- de işlemeğe başlayacaktır. General Haushend'in karısı Memleketimizde rak cephesi başkumandanı iken esir e dilen General Taushendin karısı Ley- di Taushend şehrimizden geçerek An rm fena gitmesi yüzünden Zönisana | karaya gitmiştir. bırakmışlardır. İlkbahar tarifelerin. de gerek Boğaziçinden ve gerekse adadan son vapur saatleri uzatıl- müşter, Ayrca tatil yünleri de fazla seferler yapacaktır, Rami Nahiyesi İçin Hazırlık Başladı Raminin bir nahiye haline geti- rilmesi için hazırlıklara başlanılmış- tır Buranın belediye ihtiyaçları da tesbit ettirilmektedir, Şimdiye kadar Ramide belediyeye ait hiçbir çalışma olmadığı için Raminin ihtiyaçları iki İye ayrılmaktadır. Çok Yüzumlu olan - İlar 937 bütçesiyle yapılacak, ikinci de recede olanlar 988 yılına birakılacak- Leydi Taushend, mütarekeye ka- dar esir olarak Büyükadada oturan General Taushendin evini ziyaret et- miştir, Belediye Kooperatifi Avans Dağıtıyor Belediye kooperatifinin ödünç ola- rak aldığı 200 bin lira kooperatife da- hil ortaklara birer ve ikişer maaş nis. betinde avans dağıtılmaktadır. Dün kooperatife o kadar hücum ol muştur ki, kooperatif müdürlüğü ni- hayet kapıya bir polis koyarak me « murları srra ile içeriye almıya mec - bur kalmıştır. TAN fu yorsunuz. Ün akşama doğru Köprü tzerinde bir otomo- bil — Kamyon — Tramvay kazası oldu. Bu üç nakil vasıtası biribirleri üzerine bindirerek çarpış- tılar, Fakat, kaza hafif atlatıldı, Yukardaki resimde seyrüseferi 20 dakika kadar ârızaya uğratan bu kaza dolayısile Köprü üzerinde toplanan kalabalığı görü. I vardır. kek talebenin nin tamamile ğu anlaşılmış lardır. pılan 986 » 937 DENİZ BANKA GEÇECEK Büyük harpte İngiliz ordusunun 7-| MEMURLARDAN HİÇBİRİ AÇIKTA KALMIYACAK V Kanun, melisten çıktıktan sonra derhal kadrolar hazırlanacaktır. basebe ve murakiplikleri Deniz Bank merkez ve şubelerindeki bürolarda ça lışmağa başlıyacaklardır. > adin im are sene değiiair Tlarti Deniz Bank için yeniden memur alin- ması mühtemeldir. *“ Iktisat Vekâleti, Deniz Bankm ku- rulması üzerine evvelce yalnız Deniz yolları , Akay ve fabrika havuzlar i- dareleri için hazırlanan tekaüt kanu- Bunda değisiklikler yapacak ve bu ka nunu Deniz Bank te- kaüt kanunu şekline #oka caktır. Bunun için yeniden bir teka- üt kanunu projesi hazırlanmaktadır. Bu projenin Deniz Bank kanunu ile beraber meclisten çıkması ihtimali vardır, Bü kanunun tatbiki ile şimdi ye kadar ücretle çalişan bütün me - murlar da bir Hazirandan itibaren maaşa geçeceklerdir. Sinan İçin İhtifal Büyük Türk mimarı Sinan için ya- rın Süleymaniyedeki mezarı başmda büyük bir ihtifai yapılacaktır. Eminö- nü halkevi, bu ihtifal için bir prog - ram hazırlamıştır. İhtifale saat 16 da İstiklâl marşı ile başlanacak, muhtelif teşekküller namına Sinanın hayatı ve eserleri bak kında nutuklar söylenecektir. İhtifal. den önce, lise ve ortamektep talebe- lerine ve orada hazır bulunacak halka büyük mimarın hayatı ve eserlöri hak kında izahat verilecek, oradan toplu olarak ihtifal yerine gelinecektir. Bütün İlk mekteplerde talebeye Si. nan hakkında izahat verilecektir Gazi Köprüsünün İstinat Ayakları Gazi köprüsünün esas projesini ya pan Bay Pijo, köprünün istinat ayak- ları dolayısiyfe tatbikat projelerinde yapılması lüzumlu görülen değişiklik- leri kabul etmiştir, Föprünün malze- mesi köprüler müdürü Gelip tarafın- dan Almanyada tesellim edilmiştir. Malzeme yakmda buraya gönderile - cektir. Diğer taraftan köprünün t6- mel ayaklarınm kalıpları Almanya - da hazırlanmıya başlamıştır. Belediyenin Beş Yıllık Programı Belediye, 937 den itibaren tatbik etmek Üzere beş yıllık bir çalışma programı hazırlamaktadır. Bu prog- ram yakmda şehir meclisine verile- cektir, Hazirandan itibaren Deniz Banka | bağlanacak deniz müesseselerinin mu | erilen malümata göre, bütün dehiz müesseselerini idaresine alacak olan Deniz Bank teşkilâtma ait kanun projesi Dev- let Şürasından çıkmış, Bâşvekâlete gönderilmiştir. Proje, bugün- lerde meclise sevkedilecek ve Haziran başından itibaren Deniz Bank faaliyete geçmiş bulunacaktır. İspanyot hey'eti ŞE iz İzmi tini be: yeti. şehrimizden ge- çerek Ankaraya gitmiştir. Bir çok mensucat fabrikaların mümessili olduklarını bildirer heyet azaları Türkiye ile mal mübadelesi | için bulunacaklardır. Şazi Tezcan İzmire Gidiyor Bu hafta Ankara Gençlerbirliği klübünün İzmirde yapacağı mill kü- me maçları için futbol federasyonu tarafından Şazi Tezcan hakem olarak tayin edilmiştir, Arkadaşımız bu ak- şam İzmire hareket edecektir. Bugün hava, az bulutlu olacaktır. Rüz - gir, şimal İstkametinden orta kuvvette ese çektir. Eğe mmtakası yağışı gececektir. Marmara sahillerinde hava balutludur. iü * Dünkü hava © Dün, barometre 767 milimetre, en çok”15, en az 45 larak dedilmiştir. Rüzgâr, rinden saniyede beş metre bulutlu gecmistir. 15.000 yoksul ve fakir çocuk doyurulacak stanbul vilâyeti çevresinde 430 ilkokul tırma sonunda bu çocuklardan yüzde yirmi ması işi ile şimdiye kadar bazı hayır cemiye” lerile okullardaki himaye heyetleri uğraşmı” Fakat bütün gayretlere rağmen en çok yardım Y* oakılabilmektedir. Geri kalan sekiz bin çocuğun d doyurulması için bütün sosyal teşekküllerle Halket* leri ve Halk partisinin birleşerek bu işi bir elden id#” re eylemeleri muvafık görülmüş ve “ilkokul çocukl8” rma yardım birliği” namiyle yeni bir birlik kuru” ması kararlaştırılmıştır. Birlik için bir nizamname hazırlanmıştır. Buğüf partide yapılacak bir toplantıda bu nizamname oku” nacak ve kabul edilecektir, Birliğin bir genel mer * kez kurumu ve kazalarda da birer birlik idare ki rumları bulunacaktır Baar ei Bu okullarda okuyan kız ve ©” miktarı 71435 dir. Yapılan araf” yoksul ve yardıma muhtaç old tır. Bu gibi çocukların db tedris yılımda ancak yedi bin çocuğf Birlik, vaziyeti müsait çocuk yek! leriyle bunlarn komşularından pars i toplamakla beraber mali imüesseselğ" rin de müazaheretini temin edecek 8 | suretle bütçesi 15 bin çocuğu doyar#* | cak şeklide zenginleştirilecektir. — — | Bu iş, Mayıs ve Haziran aylarmd8 | bir deneme olarak tatbik edilecek, fa kat gelecek tedris yılının başından itİ | baren bütün yoksul talebe her gü3 | muntazaman doyurulacaktır. Ayni zamanda giyimsiz ve kitapalf çocuklara elbise kitap ve kırtasiye al mak için de birlik tarafından esasi tedbirler almacaktrr. Birliğin bütün bu teşebbüsleri fil sahasma çikarabilmesi için bir yıld# iki yzli bin liraya ihtiyacı olduğu a0* aşılmıştır. Okullardaki himaye heyet leri şimdi bu paranm yüzde kırk be şini temin ettikleri için birlik genel merkezi yeniden yüz küsur bin Jirâ varidat bulmak, meohuriyetindedir. Yeni Könacak” Sis Düdüğü ve Fenerler Çanakkale boğazmın (o muhtelif makinelerine konacak fener ve sl$ düdüklerinin yerlerini tayin etmek Üzere tahlisiye idaresi mühendisle. rinden bir heyet Çanakkaleye git. miştir. Geliboluda da büyük pır Tene inşası kararlaşmıştır. Bu tesisat bU sene içinde tamamlanmış olacaktır. BİRKAÇ SATIRLA ukuk Dekanlığına Profesör Fu adın tayin edildiği hakkımdaki haberler doğru değildir, sat Umum Müdürü Cevat, dün Güzel Sanatlar Akademisinde tetkik” ler yapmıştır. . atanbulda yapılacak asfalt yol larda belediye İle birlikte ça” 4 üncü ay Gün: 30 Kasım 152 1356 Hieri 1353 Rum! Mart 26 — Akşam: Yatsı: 20,15 — İmsak: