4 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

MARA CEN Padişah ile onun hükümeti, ıslahatı milletin iradesi &leyhine istimal et- mek istiyorlardı. Kendisinin kuv - vetlendiğini o hisseden istibdadm tazyiki altında vaziyet yavaş yavaş değişti, Ahrarane fikirler daha ge- niş muhitlerde kök salıyor ve ha- reketler, ıslahat yapmak gayreti İle seleflerinin uğradığı tehlikeler- den dolayı ateş püskürmekte olan Abdülhamidin aleyhine dönüyordu. bdlihamit, milliyetçi hisle- rin uyanmaa ve halk idare- si hareketinin bir habercisi ve hü » kümdarlığın mutlak salâhiyetine te- cavüz ve fazla olarak, ırkların ha- Jitası olan Osmanlı İmparatorluğu. nun mevcudiyetine bir tehdit gibi telâkki ediyordu. Abdülhamit, İslâ. miyeti, İmparatorluğun Avrupa dey Jetleri nezdinde olduğu gibi, Şark hudutlarının ötesinde de şeref ve itibarmı artırmağa müktedir bir. leştirici bir kuvvet sayıyordu. Bu- nun için Panislâmizmin en kuvvetli müdafii olmuştu. Sözde bu suretle # vi hayatta Ortazamana mahsus du rlçhanı, asri fikrin bütün hü - cumlarma mukavemet edebilmek i- çin takviye edilmiş oluyordu. Mü, masili şartlar altında, Çar Birinci Nikola ve Meterlihin memleketleri- ne soktukları zulüm ve istibdat idare si, Türkiyeyi daha ağır bir halde taz. “ yik ediyordu. Hayat, azgm hafiyelik sistemi ve sıkt sansürle müterafik Jatibdadm polis idaresinn en fena miselleri ile tahammül edilmez bir hale gelmişti, Buna memleketin - ber köşesinde başlıyan suistimal ve i sulidare de inzimam ediyordu. erşeyi teferrliatma kadar kendisi kontrol etmek isti « © yen mahir ve hilekâr hükümdarm yorulmak bilmiyen faaliyeti bu fe- nalıkları menetmve muktedir de. gidi. Kendi kendini korku içinde hissediyordu. Hayat ve saltanat en- dişesi ile yakmnda hiçbir ehliyet ve liyakate müsamaha etmiyordu. Mitat Paşayı menfasmdan geri ca- MÜ ğırıp Suriyeye vali tayin etti İse de, © biraz sonra Abdülâzizin katili ola- © rak itham eyledi. Mitat Paşa, İn - gilterenin müdahalesi ile idam ce - na Taife nefyolundu. Ve orada 1884 £ te boğduruldu. İ Türkiye, Avrupa nüfuzundan ta- * Mâmen tecrit edilmiş ve hudutlar kitaplara, fikirlere kapanmıştı, Eh- “Jiyet ve vatanpervertik bir vasıf ve bir fazilet olmayıp onu izhar eden. * lerin aleyhinde daha vahim bir şüp- he ve tehlike zemini olmuştu B” ahval ve şersit nltmda o- lan Türkiyenin hattâ ordu- i e bile pek ziyade tefessüh baş- * lamıştı. Abdülhamidin istibdadı, ha- rice seyahate sed çekmekle bera - ” ber, firara muvaffak olan hürrivet taraftarı vatanperver Türkler, Rus” ihtilâleileri gibi hariçte propağan- 'dalarına devam eylediler. © Terakkiperverler adı verilmiş o- $ lan birtakım genç Türkler, 1801 de © © Cenevrede bir konferans akdetti - er. Bu konferans daha sonra mer- kezlerini Paris ve Londraya naklet- ” miş olan İttihat ve Terakki Cemiye- tinin nüvesi oldu. Hariçteki Rus ih- tilâlcileri ile Türk ihtilâlcileri ara- sında siki bir benzeyiş vardı. Padi- gahm hafiyeleri inkılâpçdarm # » ma kadar sokuluyor ve rüş - vet rol oynuyordu. Türk inkılâp- P ile Osmanlı İmparatorkığunun ırklarına mensup olanlar ara- sındaki husümet hassaten terakki- e sed çekiyor ve milliyetçilik fikir- erini tahrik ediyordu. u hal bilhassa 1902 de Pa- riste akdolunan bir kongre- tebariz etmişti. Bir sene sonra ç Türklerle Ermeni komitesi A- Tasmâa Pariste muvaffakıyetli bir . — 4/4/1937. Türkçeye çeviren: ALI (Bayındırlık Bakani) i zasmdan kurtuldu ise de Arabista- Türkiyede Yenilik Mücadelesinin Tarihi Hans Kohnun İngilizce eserinden ÇETİNKAYA anlaşma vücude geldi, Rum, Sıfp, Bulgarlarla anlaşmak daha çetin i- di. Onların gayeleri Türk İmpara- ayrılmaktı. Bununla beraber Ma - kedonya komitesinin bir kısmı ile birlikte çalışmağa muvaffakıyet hâ si! oldu. 1907 de Türk, Ermeni, Bul- gat, Yahudi, Arap, Arnavut mü «- messilleri Pariste bir kongre ak- dettiler, İmparatorluğun müttehit kalması, bütün erk ve dinlerin mü- savi haklara malik olması ve hü - kümetin halk İdaresi meclisine is. tinat edebilmesi için padişahm hal" edilmesi lüzumunda ittifak ettiler. Bununla beraber Türkiyedeki ihti- lâl merkezinin hareket ve faaliye- tinde de terakki vardı. Makedonya gamizonları, zabitleri, hareketleri sevk ve idare ediyorlardı. nlar Avusturya - Rus kon- feransınm vücude getirdiği Makedonya ecnebi kontrolünün teh likesini ve seri bir hareketin lğzu- munu idrak etmişlerdi. 1907 sene- sinin Rus.— İngiliz ihtilAfı, şimdi- ye kadar İslâm devletlerinin istik- Tâlini idame etmiş olan rekabete ar* |" tak nihayet verilmiş olduğunu gös- teriyordu. Bunun için zaman dardı. İyi bakılmıyan ve İyi iaşe edimi « yen ve mevcut rejime ax taraftar olan orduyu kazanmak kola”dı, ha- reket nefsi Selânikten fdare ve ten- sik olunuyor ve Franmasonlarla İ- talyanm Resolmento zamanmdaki gizli cemiyet.erin misali takip-edi- İerek, sırlar en şiddetli"bir surette muhafaza ediliyordu. Kaydedilen her aza, ancak yakım arkadaşlar - / dan iki veya üçünübiliyordu. Bü- nunla sadakatsizlik gösterenlerin hıyanet sahaları tahdit edilmiş olu- yordu, İhtilâi hareketi, Selânikten itibaren Makedonyanm diğer şehir- lerine ve padişahm siddetli muka- bil tedbiri, genç Türklerin hazır - lıkları henüz kemale gelmediği: hal. de harekete geçmelerini mucip oldu. 4 Temmuz 1905 de genç bir zabit o- lan Niyazi Bey iki yüz kişilik aske- Tİ bir kuvveti Rerneden Makedonya dağlarına kaldırdı ve oradan halka beyannameler neşretti ve gönüllü çeteler teşkiline başladı. B eyannamelerin anahtarı, hir? riyet ve Kanunu Esasi idi Isyan ruhu yayıldıkça yayıldı, A- silerin silâhtan tecridi için sarâym emri ile gönderilen kuvvetler ates etmekten imtina ettiler ve general- » leri vuruldu. 13 Temmuzda Enver Bey dahi da- £a çıktı ve ayni günde Osmanlı İt- tihat ve Terakki komitesi resmen hareketin Başma geçti ve 1878 Ka- nunu Esasisi, bütün Makedonyada memleketin Kanunu Eaasisi olduğu #lâri olundu. Saray, dehşetle sarsıl- mıştı. Makedonyadaki şu isyanı bas tırmak üzere Anadolu askerinin gönderilmesini istiyen Padişahm son teşebbüsü de tesirsiz kaldı, 23 Temmuz sabahı akdedilen meclisi vükelâda Padişaha, Kanunu Esa- sinin bahşolunması zarureti tavsi- ye ve kabul edildi. 90$ Temmuz 24 tarihi, Tür. kiyede ihtildlin muzaffer olması ve Kanunu Esasinin bir daha tatbike konmasila meşhur - dur. Halk, müzafferiyetin şevk ve gurur dalgaları, ile t0ş- muş, vukua Ogelen o inkılâ- bın bütün mânasını anlayama - makla beraber, heyecan ile çılgın hale gelmişti, Uzun tazyik altmda kalmış olan hürriyet neşesi, his ve fikirlerin serbestçe Hadesi imkânı, sarhoş edici bir tesir yapmıstı. Bü- tiin din ve irklar arasmda kardeş. ik başlamıştı. Manzaralar, ihtilâl zamanlarının kehdine mahsus me - serretlerine benziyordu. Müslüman hocalarla hıristiyan papazlar biribi- rile kucaklasıyorlardı. * (Arkasr var) 4 — Plânörle atlama tecrübeleri yapılıyor Hapisaneler Umum Müdürü olmuştur. Gazi Köprüsü İnşaatı Yine Gecikiyor | Gazi köprüsünün yapılmasına bir ürlü başlanamamaktadır. Wvvelce m beş metro Üzerinden kakılan tec- “übe kazıklarından iyi netice almma. | ğı için bu 18 metroya çıkarılmış. | fakat 18 metro derinlikteki ayâğm da yapılacak köprü için esaslı bir isti. nat vazifesi (ogöremiyeceği anla şılmıştır. Fakat, kazıkların daha ziya. Je uzün'Yapilması Nem masraf mesel özi, hem de projeslu vasi #ilğe dardır. Bu yüzden İnşaatı Üzerine a. an grup, belediye ile temasa lüzum gördüğü gibi belediye de proje bakı. mından B. Pijoya müracaata mecbur kalmıştır. Almanyada bulunan belediye “köp- rüler mühendisi Galip bu işi da hal. »decek, köprünün inşaatma başlamak için ancak bundan sonra kat'i bir karar verilebilecektir. İs Kanunu Hazırlığı İş kanununun tatbiki hazırlıkları lerlemiştir. İstanbul mıntakâsının beyannameleri tamamen toplanmış. ır. İş müfettişleri beyanname ver. memiş olan müessese olup olmadiği- nı tetkike başlıyacaklardır. Kanunen teşkili tekarrür etmiş o. lan işçi hayat sigortasının devlet bi. mayesi altında büsbütün yeni bir sis- tem dahilinde yapılması için Anka. rada bezi esaslar hazırlanmıştır. Bu sigortanın şekline nazaran, beş kol üzerinden faaliyete geçilecek ve her kol işçiyi koruyarak ailesinin istik. balini temin edecek esasları ihtiva edecektir. Bu sayede İşçinin doğacak çocukları İçin yardım, kaza halinde muavenet ve tedavisi, hastalık zama nında muayene ve sıhhi tedbirlerle iyileştirilmesi, ihtiyarlık zamanında ihtiyacma kâfi bir vaziyete sahip ol- ması ve ölümden sonra da işçi aile. sinin sefalete düşmekten kurtarılma. sı gibi hem içtimaf, hem de iktisadi bakımlardan işçilerin (o menfaatleri komuinacaktır. Taraçadan Düşerek Öldü Taksimde Nane sokağında 17 nu- oturan” kahveci Rüstemin metresi madam Hira, taraçada çama- şir asmakta iken, bir aralık muva, zenesini kaybetmiş ve 15 metro yük- seklikten düşerek ölmüştür. < .. Bir Çocuk Çiğnendi Dün akşam Horhorda feci bir oto. mobli kazası olmuştur. 2029 numa- ralı taksi otomobili, 11 yaşmda bir kız çocuğuna çarpmıştır. Çocuk ağır surette yaralanmıştır. Şoför yakalan maştır. Edirnedeki Zirai Hapisanede de İyi Neticeler Alındı müştür, Bay Bedri, İstanbul, Edime ve İmralı adaları hapisane- lerinden Zonguldağa gönderilecek mahkümların işi ile meşgul Edirne hapisanesindeki ziraat işlerinden çok iyi neticeler alın- miş tar, Geçen sene ekilen süpürgeler hazırlanmıştır. maralı apartımanın en üst katında), B. Bedri, dün Edirneden dön- Bu sene daha riyade pancar ve s0. İya fasulyası ekilecektir. Buradaki mahkümlerin sayısı biraz daha arti. rilacaktır.Zonguldağa gönderilen (50) mahküm da oradaki tesisatı bitirmek Üzeredirler. Buraya yakında Kara. deniz sahil hapisanelerinden, İstan - bul hapishanesinden cezaların bir kısmını iyi geçirmiş, sihhatları ve ahlâkları düzgün (200) kadar mah- küm gönderilecektir. Kömür şirketinin de devamlı ame leye ihtiyacı bulunduğu için Adliye İVekâletine müracaat ederek çalıştı. İrdacak mahkümlu işçidir. Kömür İmadenlerindeki amelenin çoğu civar köylerden gelen reçberler oldukları çin ziraat mevsimlerinde işi bırak. maktadırlar. Yeni ceza “kanununun geren sere değiştirilen onaltıncı “e İtesine Böre hayrimekbimların da İmeşruten tahliye edikielkri lâzemgel-i mektedir. Mahkümiyetlerinin newinse göre yazı mahkümalrı muayyen müddetle. rini bitirdikten sonra serbest bırakı, lacaklardır. İmralide ve Edirne. ha- pishanesindeki bu gibi mahkümlar İda müddetleri gelince tahliye edile. ceklerdir. Ölen Profesörün Cenaze Merasimi İki gün evvel Alman hastanesinde ölen Fen Fakültesi hayvanat profe- sörü Aleksandr Navilin dini mera simi dün yapılmıştır. Profesörün cenazesi Almân hasta. nesinden kaldırılmış, Aynalı Çeşme- deki Alman kitisesinde dini ayin ya. pıldıktan sonra cenaze tekrar Alman hastanesine götürülmüştür. Cenaze merasimine Üniversite idarecilerile İprofesörler, Fen fakültesi talebeleri, kendisinin şahsi dostları iştirak et. iştir, Cenaze, profesörün memleke- ti olan İsviçreye nakledilecektir. Tramvay Kazalarına Karşı Tedbirler Dün bir güzete, tramvay kazaları İçin yeni tedbirler alınacağını, tram- vaya binecek en son yolcunun tram. vayın arka kapısını kapamaya mec. bur edileceğini yazmıştır. Bu husus- ta henuz belediyeye miracaat edil. memiştir, Mamafi belediye mesele- nin bu şekilde tatbik kabiliyeti ol. madığı kannatindedir. pıların acele olarak otomatik hale sokulmasına İmkân görülmezse bele- diyenin şirkete bazı yeni teklifler yapacağı Zannedilmektedir. Tram. vaydaki kalabalığın önüne geçmek geçmek için istasyonlara gelen hal. kın numara #irasile arabalara bindi- rilmesi fikri bugün için tatbiki im. kânsız tedbirler arasındadır. Emniyet Müdürlüğü Kadrosu Önümüzdeki hazirandan itibaren latanbul Emniyet müdürlüğü resmi ve sivi) polis kadrosunu genişletecek, İ kaçakçılık bürosu da takviye edile- cektir, Yeniden almacak olan polis- ler, ortamektep mezunu istekliler | # Eğer tramvây arabalarındaki k&.| Dünkü merasimde bulunan genç Türkkuşu üyeleri Türkkuşunda ra Türkkuşu, dünden itibaren Beyazıt» ta Üniversitenin arkasındaki s8- hada ameli derslere başlamıştır. Bu münasebetle yapılan mera simde İstanbul Hava Kurumu müdürü erkân, kalabalık bir halk kütlesi bulunmuştur. Evvelâ, bando İstiklâl mar- şını çalmıştır. Bundan sonra, Türkkuşu reisi B. Nuri birkaç söz söylemiş, Türkkuşunun ikin cl ders senesine girdiğini, bir se- Geçen sene, Eskişehirde Çifteler çiftliğinde açılan ve Eekişehir, An - kara mmtakasının yalnız yaz ve son- bahar toprak vaziyetini tetkik eden 84 çavuş eğitmen, birkaç güne ka- dar yine ayni yerde toplanâcaklardır. Bu yaz devresinde, 400 den fazla çavuş, yeni açılacak kurslarda yetiş- Hirilanaktin Çifteler çiftliğinin Mahmudiye kö- yünde açılacak olan bu kurstan baş- ka, ayni yerde yeni bir kurs daha ku- rulacaktır. İkinci Mahmudiye kursu- na 100 köylü çavuş alınacak, tahsil ve yetiştirme işini İstanbul ilk ted- risat müfettislerinden Süleyman E- dip Balkır idare edecektir. DİĞER KURSLAR Yine Bskişehire bağlı Hamidiye köyünde üçincü bir kurs daha tesis edilecektir, Bu kurslara da 100 ça- vuş almacak ve okutulacak, teknik şefliğini Eskişehir İlk tedrisat müfet- tislerinden Remzi yapacaktır. Birisi Hamidiye, diğer ikisi Mah- mMudive köylerinde olmak üzere Es. dün Derslere başlandı nelik çalışmalardan çok İyi ne ticeler alındığını an'atmıştır. Türkkuşu maaliimleri tarafn- dan yapılan sıçrayış tecrübeleri halk tarafından büğük bir ali ka ile takip edilmiş ve genç ler çok alkışlanmıştır. Muallimler o talebeye ame'i müvazene dersleri göstermişler ve handonun çaldığı Cümhuriyet marşı ile merasime nihayet ve rilmiştir. Bu Yıl 544 Çavuş Eğitmen Yetişecek Maarif Vekâleti, memleketin muhtelif yerlerinde yeniden aça» cağı çavuş eğitmen kurslarına ait hazırlıklarmı bitirmek üzeredir, Çöpler gelecek ay denize dökülüyor Belediye, çöplerin denize dökü mesi için hazırlıklarını bitirmek Uze- redir. Çöplerin denize dökülmesi İşi. ne ancak mayısta başlanabilecektir. Mahallelerden toplanan çöpler, İs. kelelere yine belediye vasıtasile taşi- nacağından yeniden kamyon alina. caktır. Evvelki akşam çöp meselesi yüzün. den ufak bir hâdise olmuştur. İstan. bul yakasının çöpleri Davutpaşa kış- lası civarında bir yere dökülmekte dir, Belediye kamyonları akşam geç vakit buraya giderlerken sabahtan itibaren yağan yağmurların tesirile yolda saplanıp kalmışlardır. Kamyon. kişehirin bu üç kursunda yeniden 200 köy eğitmeni yetiştirilecek, gecen se ne kursu bitiren 84 eğitmen de tah- #İl ve tecrübelerini tamamlıyacak - lardır. Bunlardan başka Edirnede Kara ağaçta kurulacak kursta 100 Çavus yetiştirilecek ve kurs şefi, İzmir ilk tedrisat müfettişlerinden Ferit Uğuz olacaktır. Samsun ilk tedrisat müfettişlerin- den Ali Erdoğan Karsta bir kurs ku- racak ve Kars merkezile mülhakatın- dan gelecek 80 çavuş Üzerinde çalış& caktır, Erzincanda tesisi mukarrer kurs. ta da 100 köylü çavuş okutulacaktır. Bu kursun şefi Urfa ilk tedrisat mü- fettişi Nejat olacaktır. KURSLARDA MUALLİM HEYETLERİ Her kursun başında bulunacak şeflerden başka ayrıca muallim ola- rak bir çok müfettiş te İstihdam edi- lecektir, Bütim kurslarda çalıştırıla- lar kendi kendilerini kurtarmak için çok çalışmışlar, neticede vasıta İste, mek mecburiyetinde kalmışlardır., Belediyeyi maddi zarara sokacak © saslı bir hasar olmamıştır. BİRKAÇ SATIRLA erseri mayin, dün de bulunw mamıştır. Hopadan Deniz Ti. caret müdürlüğüne gelen bir telgraf- ta o civardaki araştırmaların menfi netice verdiği bildirilmiştir cak ilk tedrisat mllfettişlerinin sayisi 24 tür ve bu 24 müfettiş, her kursta grup başı olacaklar, eğitmen narazet- lerine köyün tahsil tekniğini “mete ceklerdir. — Bugün hava, bulutlu olacak ve mütehav vil geçecektir. Rözgürm şdan mute. dil bir süratle esmesi muhtemeldir. Akde. niz sahil mntakaşı kapalıdır. Karadenizde. ki Jetina kısmen sükünet bulacaktır, Dünkü hava Dün barometre 761,5 milimetfe, hararet ga pk 18 en az 4 dara o tesbit €- iştir, Rüzgâr poyrasdan MAfif bir süret İe etmiştir. Hava, sureti kapalı arasından seçilerektir ve bulutlu geçmiştir. Gs Bugünkü hava: BULUTLU 4 üncü ay Gün:30 Kasım: 148 1355 Hleri 1353 Rumi Muharrem 22 Mart 22 Güneş: 5,39 — Öğle: 1217 İkindi: 15.53 — Akşam: 1846 Yatsı: 20,00 — İmsak: 351 |