3 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

TA SON HABER Madrit ordusu kazanıyor Asiler bir çok cephelerde fena halde kırıldı “ Ademi müdahale, tedbirleri bu ayın altısında başlıyor hü Tondra, 2 (TAN) — İspanyadan gelen en son haberlere göre, kümet kuvvetleri, meşhur Alkazar muhasarasma sahne olan v e Madritten kırk mil mesafede bulunan Toledo'yu tehdit etmek- r, İki taraf arasında şiddetli muharebeler vuku- uş, hükümet kuvvetleri #edelemiş ve kırmıştır. Madri ükümet kuvvetleri Tagus nehri Mevkileri ele geçirmiştir. asileri fena' halde cenubunda üzerinde yeni üükümet tebliğlerine göre, asilerin Valensiya — adrit Veti, don derece vahimdir. Asiler, t Yoluna karşı taarruzları son derece gevşemiş- :r. Hükümet Harama cephesinde mevkilerini 'endirmiştir. Madridin garbında âsllerin vaziyeti Universite şehi kuv. eki Uvvetlerine erzak yetiştirmiş olmakla beraber, hi- met kuvvetleri buradaki âsileri sağlam bir ağ içi. VE almış bulunuyor. v DİĞER CEPHELERDE y iedo'da ise vaziyet müphemdir. Hükümet, ken- kuvvetlerinin gittikçe sehre sokulduklarmı ve bil- Masa Senlâzar kısınında ilerilediklerini ve -ası içinde sıkışıp kaldıklarını bildiriyor, 4 mukabil âsiler de hükümet kuvvetler ini kırdık- #ilâh ş Buna İner ddiasmdadır. A hükü, Makt FRANKONUN SÖZLERİ yo a m © ani ve milğiimarş olarak ka- ik len krallık marşı ilk defa ola» ta, alyan sefiri şerefine çalınmış - take, İtalyan sefirinin nutkuna kili 1, <evapta, İspanyanın yalnız tiğanı alâsı için çalışmadığını, hıris- ti ik medeniyetinin halâsı için de ğını anlatmıştır, EMİ MÜDAHALE TEDBİRLERİ BAŞLIYOR #mİ müdahale kontrolünün 6 İa başlıyacağına artık muhak - İ koyazriyle bakılabilir. Fakat ta, hi, Sitenin dünkü toplantısında mü- tir Poktai nazar ihtilâfları belirmiş- 4», a ömite reisi Lord Pilmot, Malaga ti isinin Italya yerine, Ingiltere | İş, © tarafmdan kontrol edilmesini! iş e Italyan ve Alman murahhas belir İtiraz etmişler, bu sahada ; e gemiye özel eral Franko kuvvetlerin! un etmek hissini vereceğini an. lar ve bu teklifi kabul etmiye- ni bildirmişlerdir. , GÖNÜLLÜLER IŞİ Tİ Pilmot daha sonra İspanyada. tün yabanc gönüllülerin geri ş İrilmasını teklif etmiş, bu teklife » Rusya, Çekoslovakya, İsveç Belçika müzaharet etmiş; Ttalya aya murahhasları, ihtirazi alar ileri sürmüşler ve her şey. ev eki İspanya altınları | esinin hallini istemişi l Lehistan Tayyare mi Ismarladık? Tâgon cephesinde âsiler Katalonyayı metine bağlı olan sahadan ayırmak için uğraş- Sahilde ve Valensiya ile Barselon arasındaki sahada ted <> 90 mil mesafede bulunduklarını söylemek Lo iradan gelen haberlere göre, taş il mektebinde havacılığa ayrıl. anayı, Bençler, uçuş derslerine baş- ha, dir. Cumartesi günü Anka» Plânörler uçacak ve paraşütle Bel, <Tübeleri yapılacaktır. . 5Tatta çıkan Vreme gazetesi, mm. meşhur tayyare fabrika» iş » birisinde Türkiye için son *ldz, VS! tayyareleri yapılmakta me babe vermektedir. Bü ga- , #imdiye kadar Dep iye kadar bunlardan LE memleketimize en i i iran, n Ispanya Misir Faruzı İngiliz Parasına Bağlı re, 2 (A.A) — Misrr parasmın giliz parasına hâlâ bağlı olup olma- dığı hakkımda mebusan meclisinde 80- rulan bir suale karsı Maliye Nazırı “Evet!” demiş ve bu vaziyetin Mrs maliyesinin menfaati hesabıma zaruri olduğunu ilâve etmiştir. Türk - Sovyet Ticaret Görüşmesi Ankara, 2 (TAN) — Sovyet yeni ticaret muahedesini hazırismak için çalışan komisyon, müzakerelerine de- vam etmektedir Ispanya harbinden Başvekilin Londra seyahati Ankara, 2 (Tan muhabi. 4 rinden). — Başvekil İsmet / İnönü, Hariciye. Vekilimizle birlikte önümüzdeki günler- 5 de Belgrado gidecektir. Öğ ğ N rendiğime göre, Boşvekilimi- 9 N zin Londra seyahati ferihi g W de 18 mayıs olarak tesbit g N edilmiştir. i a N k N ' N , yeni görünüşler AMERİKANIN BİTARAFLIĞI Vaşington, 2 (Radyo) — Amerika- nin bitaraflığı kanunu Ayan Meclisin- ürken âzadan maruf Ba- tedir olduğunu Atina Elçimiz Yunan Başvekilile Görüştü Atina, 2 (Hususi) — Türkiye Elçi- si Ruşen Eşref, Başvekil M. Metak- sası ziyaret etti, uzun bir görüşme yaptılar. aseaaaaesaeesaanesseseeiereeeeeaea, BUGÜN ... N Yaklaşmasını Beğe! M. Krofta, bundan sonra Çekoslo. vakyanm küçük antant devletlerin. den her birile münasebetlerini ayrı jayrı izah etti ve Yugoslavya ile olan sıkı münasebetlerin daima yeni inkişaf vesileleri bulduğunu, sabık Bükreş Elçisi Şebanm neşrettiği eser yüzünden yapılan matbuat münakaşa İlarına rağmen Çekoslovakya. ile Ro- İmanya arasmdaki dostluğun sarsıl . madığını bildirdi. BELGRAT - ROMA M. Krofta, daha sonra Belgrat ile Roma arasındaki yakmlaşmadan bah sederek, Çekoslovakyanın bunu mem, Buniyetle karşıladığını anlattı o ve daha sonra Çekoslovakya ile Fransa arasındaki münasebetlerin çok olduğunu. iki memleket arasında ya- pılan anlaşmaların şayanı şükran ne. tceler verdiğini ilâve etti, İNGİLTEREYE GELİNCE M. Krofta, İngi'tereden bahsettiği sırada bu devletin Orta Avrupa işle. rini kavrayışmı ve Çekoslovakyadaki demokrasi, intizam ve İstikrarı en iyi şekilde telâkki edişini minnetle karşıladığını anlatmıştır. RUSYA ve PRAG ira Sovyet Rusyadan bahse ge'in ce, M, Krofta, memleket arasın. daki paktın sırf tedafül mahiyette ol. duğunu ve Milletler cemiyeti çerçe- vesi dahilinde yapıldığını, Romanya ve Yugoslavyanın bu pakta muvafa. kat ettiklerini vesair 'devletlerin bu- na itiraz etmediklerini izah etmiştir. M. Krofta; Çekes'ovakyan'n. Bolşe- viklikten korkmadığ'nı, Çekoslovak. yada Kızıl Rusya tarafından tayyare karargâhları yapıldığma dair neşrolü larm asir olmadığını söyle. miş, ve Çekoslovakyanm demokra - tik bir devlet olmaktan ayrılmıya - cağını ilâve etmiştir. VARŞOVA . PRAG Krofta, Çekoslovakya ie Lehistan arasındaki münasebetlerin de matbu at münakaşalarına rağmen düzelmek te olduğunu sövledikten sonra Al» manyadan bahsetmiş ve rrdvo ile |bazı gazetelerle açılan mücadeleye rağmen, iki taraf arasındaki münâ- sebatların salâh kesbetmekte olduğu nu anlatmış, Her Hitlerin Çekoslo. vakya aleyhinde açılan mücadeleye Çekoslovak Hariciye Nazırı beklenen nutkunu dün söyledi “Küçük Antant Sağlamdır. Belgrat - Roma oruz. Rusya İle Paktımız Tedafüi Mahiyettedir.. Prag, 2 (TAN) — Çekoslovakya Hariciye Nazırı M. Krofta siyasi mahafil tarafından beklenen nutkunu söyledi ve her şeyden evvel Küçük İtilâf devletleri arasındaki tesani manın zerre kadar sarsılmadığın: anlattı. ın ve iyi anlaş- M. Krotta son vermesini temenni eğerek kendi si tarafından vadolunan sulh dövre- sinin tahakkukunu samimiyetle bek. İ tediklerini söylemiştir. SON SÖZLERİ Krofta, Çekoslovakya ile Avustur- İya ve Macaristan ve İtalya arası İdaki iyi münasebetlerdi k ten sonra nutkunu şöyle bitir, “— Beynelmi'el münasebetler İs- tikbale doğru yürürken beynelmile) buhranı geride bırakmış görünüyor Çekoslovakya, şiddetli.imtihanlarda, muvaffakıyetle çıkmıştır. Devletimiz, üzerine tarihi bir vazife almış bu nuyor, Bu yüzden mesuliyetimiz ağır. dır, Fakst bu mesuliyeti başarmak hususunda azmimiz kat'idir. Çün sulhü tehdit eden her tehlike büt medeniveti tehdit e Hariciye Vekilimiz Alman Elçisile Görüştü Ankara, 2 — Hariciye Vekili Tev. da Alman, Yugoslav, ve Yunan #efi; leriyle ve Fransız sefaret müstesariy- le görüşmüştür. Alman sefiriyle mü. kat bir saatten fazla sürmüştür . Üç Mühim Mesele Habsburgların avdeti mesel H absburg (o hanedanı Avus turyaya dönerek eski taht. larına yeniden kurulmak istiyor. lar, Avusturya hükümetinin buna taraftar olduğu ve bu dönüşü A- vusturya istiklâlini korumak için faydalı saydığı ötedönberi söyleni yordu. Hâlâda söylenmektedir. Bir aralık İtalyanın da bu işe kar- şı gelmediği de şayi olmuştu. Hat. tâ Almanyanın da Habsburg ha nedanının tahta geçip geçmemeli; rine pek te aldırış etmiyeceği an. laşılıyordu. O zaman, yalnız küçük itilaf devletleri, Habsburgların av- detine bütün kuvvetlerile muhale- fet ediyorlardı, Almanya ile İtalya ise küçük itilâf devletlerinin çoğu ile iyi bir vaziyette değillerdi. Bugün vaziyet tamamile aksine dönmüştür. Almanyanın o meşhur Journale d'ltalia'sına göre, İtalya hiçbir vakit Habsburgların avde, tine taraftar olmamıştır. Onun bu yoldaki fedakârlığını isbat için hiç bir siyasi vesika veya selâhiyetli bir devlet adamının sözü, hattâ hiç bir gazetenin makalesi gösterile- mez. Daha mühimmi, İtalyan ga- zetesinin sözlerinden. Fransanın Hababureları iade tarafını iltizam ettiği anlaşılmasıdır. Hattâ İtal - yan gazetesi, Fransanın bu hattı hareketle Berlin - Roma mihveri- ni kırmak istediği, fakat muvaf. fak olamadığını da söylüyor, Bu be yanata göre vaziyet bu merkezde ise, Fransanın müttefiki olan kü » çük itilâfı da Fransa ile beraber Hababurgların iadesi lehinde say. mak, hiç to yanlış olmaz ve o za « man vaziyetin tamamile aksine döndüğünü gösteren manzara ta- mamlanır. Berlin ise Romayı teyit etmekte. dir, Berlinin Angriff gazetesine gö- re, Avusturyada iş başında bulu- nan hükümet, kim olursa olsun, Habsburglardan tahta dönmek te. şebbüslüinde bulunanı silâhla kar- şılayacaktır. Nasıl ki, Macaristan- da 1923 te Habsburgların o zaman. ki reisi olan Karl silâhla karşılan miştı. Berlin ile Romanın Habsburgla- rı iade etmemek için anlaştıkları şüphe götürmez bir haldedir. Berlin ile Roma bu noktalar ü. zerinde hakikaten anlaşmış bulu « nuyorlarsa esasen pek sarsık olan Avusturya istiklâlini o büsbütün mevhum bir hale gelmiş saymak bir mübalaga teşkil etmez. Fransız matbuatından bir kısmı Italya ile Almanya arasındaki bu anlaşmayı Almanyanın bir muvaf- fakiyeti ve Hamburg ile Triyeste Yi bağlayan büyük siyasetin mühim bir adımı saymaktadırla: Bunun böyle olup olmadığını hâ- diseler isbat edecektir. Pontellaria'nin tahkimi; T am bu sırada İtalyanın Si- cilya ile Tunus kıyıları a. rasında olan ve Tunusa hâkim bir vaziyet işgal eden Pontellaria adası Üzerinden bütün uçuşları yasak etmesi, Fransızları fazla endişeye düşürmüştür, Pontaellaria adası en mükemmel surette tahkim edilmiş kalabalık bir yerdir. Italya, 1935 te Milletler Comiyeti ile arası açıldığı zaman burasını tahkime başlamış ve mev- jik ehemmiyetinden bil- hassa hava silâhını kullanmak ba. kımından istifadeye karar vermiş» EN Pontellariz. adası Sicilyadan 62, Fransanın Afrika sahillerinden 44 mil mesafededir ve Tunus sahilin- de bir Fransız askeri mevkii olan Biserte'ye hâkimdir. Fransız matbuatından bilhassa Osuvre gazetesi, İtalyanın bu fan. liyetine işaretle endişe göstermek- ts ve: “İtalyanın Almanya ile bir- likte bu müstemlekelerin Fransaya bağlayan yolları elinde tutmakta olduğunu,, yazmaktadır. İtalyanın aldığı bu vaziyetin e. hemmiyeti, gözeden kaçmamağa | değer. Von Ribbentrob'un nutku ve cevabı: Almanyanın Londra sefiri Fon Ribbentrop, dün bir nutukla mem- leketinin müstemleke ihtiyacını an. attı ve Almanyanın eski müstem- lekelerini istediğini izah etti, Al . mânyanın eski o müstemlekeleri muhtelif devletlere geçmiş bulu - nuyor, İngiltere, Fransa, Belçika, hattâ Japonya bu müstemlekeleri paylaşmağa iştirak ettiler. Alman sefirinin dünkü beyanatına doğru- dan doğruya mukabele şeklinde ol. mamakla berabor, bugün İngiite- renin Avam Kamarasında vukubu- lan bir müzakerede Ingiltere Dış. bakanı da Almanyanın müstemle- ke ihtiyacı bahsine temas etmiş ve İngiitere hükümetinin elinde bu- lunan herhangi arazi parçasını bir başkasına devretmeyi düşünmedi . ğini söylemiştir. Bu cevap, Almanyayı hoşnut e- Vatandaş, Türkçe Konuş! Umumi yerlerde Türkçe konuşı masma dair bir karar alınmak üze. redir. Bu Karar gerçi Türkçenin karikatürleşmiş şekilde işitilmesine yol açsa da bir memleketin resmi diline karşı bir hürmet telkini bakı « mından yerindedir Rivayet ediyorlar ki: İstanbulun gayri müslim unsur larmdan bir zilmre Türkçeyi hem a, ralarında hem de yabancılar arasın « da famim için: N (Vatandaş Türkçe konuş) Şeklinde ufak kartlar bastırıp küçük mektep çocuklarma dağıtmış. lar ve vapurda, tramvayda hulâsa umumi yerlerde Türkçe konuşmadı. ğını gördüğü kimselere vermelerini de tenbih etmişler. Çocuklar dağılmıslar. o Bunlardan biri de Akay vapurlarmdan birine girmis. Küçük aver tabii etrafta ko- nusulan dillere dikkat ederken biri. nin anlamadığı bir dil konuştuğunu isitmis, kulak vermiş Türkçe değil, Hemen cebinden bir : Ul (Vatandaş! Türkçe konus!) Kartı çkarip yahancı dil konustu. ğunu sandığı zata Karta baktıktan sonra gülümsiven bu zat peki Bahrâfi erkânmdan bir mütekalt imis, Babrâli lehcesivle görüşüyor « mus, tahli cocuk o anlayamamış ve kartı sunmuş, ! R EEIEK e m Edenin Yeni sözleri Almanyaya Müstemle- xe Vermeyi Düşünme- dik, Dedi Londra, 2 (TAN) — Bugün Avam Kamarasında, İngilterenin dış siyasân sı mevzuu bahsolmuştur. Amele par. tisi namma mebus Granvil, harici si- yaset hakkında serih malümat iste- 5, ve milletlerin silâhlana silâhlana, bir tehlikeye doğru yürüdüklerini, dünya sulhünü korumak lâzım gel diğini anlatmış, daha sonra Dışbaka. nı Mister Eden beynelmilel vaziyeti gözden geçirmiş, İspanya hakkın « da “.— Gönüllüler yasağı tatbik edil di. Kontrol de tatbik edil İdir, Tspanyada bulunan oradan çıkarmak meselesi kaldı. miş, ve sonra Garbi Avrupa devletler ri arasında anlaşma yolunda atılan bir adımdan nikbinane bahsedemiye- ceğini, bununla beraber (alâkadar devletleri masa başma toplamaktan ümidin kesilmemiş olduğunu ilâve etmiş, ve İngilterenin Almanyaya müstemleke vermeyi düşünmediğini anlatarak, İngilterenin dış Milletler Cemiyetine bağlam vam ettiğini, fakat Milletler Cemiye» tini ıslâh işinin şimdilik başarılamı. yet Ingiliz tesi bu silâhların sulh kuv- öylemiğe vermis, gön işaret ederek ini takviye edeceğini * Fransada Tedrisat Islahatı Paris, 2 (Radyo) — Kabine tedri- satın ıslâh: hakkmda bir projeyi tet- ise göndermiştir. Yeni projeye göre, ilk tedrisatı muvaffak yetle bitirmek mecburidir. Ilk ve or. İa tedrisatta birçok değişmeler yapıl- maktadır. Mua'limlerin bakalorya im- tihanı vermeleri şarttır. Diğer bir projeye göre: 1 — Altıdan 18 yaşina kadar her çocuk için beden terbiyesi mecburi dir. 2 — 18. 20 yaşlar arasındaki ço- cukların askerliğe hazırlanmaları da mecburidir. ————— Almanyaya Fon Ribbentrob'un de- diği gibi, dört senelik iktisadi plânı sonuna kadar İnkişaf ettirerek İp. tidai madde ihtiyacını dahilden te- min etmek kalıyor. Fakat dünyayı meraklandıran mesele bu değildir. Almanyanın bu mesele üzerinde ya pacağı taarruz bundan ibaret mi? decek mahiyette değildir. O halde Ömer Rırro DOĞRUL i