29 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8
—— 8 Beş * yılık sanayi plânı- TAN — mızı muvaffakıyetle tatbike devam ediyoruz YENİ FABRIKALARIMIZ 1936 Yılı, Sümerbank Için Hararetli Faaliyet Devresini Teşkil Etmiştir imhuriyet hükümeti. 13 sene içinde memleketin her karış toprağını verimli bir hale koymak için azami bir ga; ret sarfetmiş Ve bu senelerin ne sığmıyacak derecede büyük işler başarmıştır On iki sene ev- velki, harpten yeni çıkmış Tür- kiye ile bugünkü Türkiye | ara- sında bir mukayese yapacak ©- lursak yapılan işlerin büyüklüğü gözümüzü kamaşlırır. Bunu sa- de biz söylemiyoruz, belki velce bize hasta adam 'diyen Av. rupalılar bile itiraf etmekten çe- kinmiyorlar. Bugün son ekonomik buhra- nm doğurduğu zaruretler karşı- sımda bünyeleri zayıflıyan, her gün bir parça daha etinden ke- miğinden kaybederek hastala) nan bütün dünya karşısında Tür kiyenin mevkii gittikçe kuvvet- lenmektedir. Beş senelik iktısadi plânın tatbiki bütün vatandaşların re- fahını daha ziyade temin etme- ye başlamıştır. 1936 senesi, bu plânın tatbiki bakımından ge yet verimli geçmiştir. Birinci beş yıllık sanayi “ plâ:| ninin tatbiki devletçe “ühdesine verilen Sümer Bank için bu ye, | en hararetli faaliyet devresi teş- kil etmiştir. Daha geçen Cümhuriyet Bay-| ramında işlemeye açılmış olan Kayseri Bez Fabrikası ile yeni| ilâvelerle genişletilen ve mo- dern bir hale konulan Bakırköy ev. Bez Fabrikasmın ilk çalışma), yılında çok dikkate değer ne celer alınmıştır. EREĞLİ FABRİKASI Bu sene içinde de Ereğli Bez| Fabrikasınm inşa ve montaj iş- leri tamamlanmış, işletme tecrü- beleri bilfiil başlamıştır. Sümer Bankın bu fabrikası ile İğ! 59,000 ive tezgâh sayısı da 1,660 r bulmuştur. Nazilli Basma Fabrikasının ana binası, memur evleri ve demiryoluna iltisak; hattı tamamile bitmiştir. MALATYA KOMBİNASI Bundan maada, devlet endüs- trisine 430 tezgâh ve 10,500 İğ daha ilâve edecek olan Malatya Bez Fabrikasının projeleri ve ih. zari çalışmaları tamamlanmak üzeredir. Gelecek iş senesi zar. fında bu fabrikanın da temelleri atılacaktır. Dokuma endüstrisi branşma dahil bulunan Bursa Merinos Fabrikası da gelecek Cümhuri- yet Bayramında çalışmalarının. ilk semerelerini almış buluna- caktır. İZMİT KAĞIT FABRİKASI İzmit Kâğıt Fabrikası, bu yaz başlangıcındanberi oo çalışmıya başlamış ve ilk Türk kâğıdmı pi- yasaya arzetmiştir. Milli ihtiya. cın yarısını karşılıyacak olan bu! fabrikanm bir misli daha büyü-| tülmesine ve genişletilmesine ö- nümüzdeki seneden itibaren baş | Janacaktır. DİĞER FABRİKALARIMIZ Gemlikte kurulmakta olan |Sun'i İpek fabrikasının da inşa- atı ilerlemiştir. Fakrika, gelecek seneden itibaren faaliyete geçe. cektir. Demir ve çelik fabrikalarının tesisi hususunda hazırlıklar iler. lemiştir. Karabükte kurulacak o- lan fabrikanın ihalesi yakında yapılacaktır. Kimya endüstrisi üzerinde ya- İpılan tetkikler O muvaffakıyetle sona ermiştir. Kendir endüstrisi üzerinde tetkikler fiilen o başla- mış bulunmaktadır. İş Bankası Cümhuriyetin on üçüncü yılını da feyizli ve ve rimli bir genişleme ile bitirmiş- tir. Memleketin iktisadi hayatr- nım ilerlemesile meydana gelen ticari ihtiyaçları büyük bir mu- vaffakıyetle başaran İş Bankası tüccarın açılan ekonomi saha- sındaki kredi ihtiyaçlarını en müsait şartlarla temin etmekte devam etmiştir. Servetlerimiz yer 7 Bbw Maden etkik ye Arama Enstitüsünün Bir Yıllık muvaffakıyetli mesaisi Madenlerimizin rasyonel bir suret- ta istismarı suretiyle hudutsuz olan yeraltı servetimizin kiymetlendiril - mesi hususunda bir taraftan mevcut e mekşüf madenlerin ekonomik ba- kımdan değerlerini ve istismar kabi- liyetlerini araştırmak ve henüz keş- fedilmemiş olanları meydana çıkar-! mak, diğer taraftan da mekşüf ma- denlerin geniş mikyasta İstismarl imkânım: hazırlamak gibi birlbirini ahuriyet yı- et verici birin. tamamlıyan işler, $on lı zarfında me kişafla devam etmiştir. Maden tetkik ve arama enstitüsü, iyi bir faaliyet göstermiş, birçok etüt ve araştırmalarmı ikmal etmiştir. Enstitünün metal madenler Üze- tindeki tetkikleri eskidenberi malüm | racak tedbirler almıştır. larada bir çok yerlerde tütün | olan mıntakalardan başlamış ve © ban, Bulgardağı, Gümüş Hacıköy simli karşun, Murgul Kuvartshan, bakir ve Guleman krom madenleri etüt edilmiştir. Bunlardan Gulemen ve Kuvartshan madenlerinin işlet ve yarar olduğu tesbit edilerek bu etütler Eti Banka devredilmiştir. Gu- leman krom madeni dünyanm en zen- gin krom madeni sayılabilecek mik- tarda olduğu gibi cevheri de çok yük- sek bir tenördedir. Geban, Bulgar- dağ ve Gümüş Hacıköy madenlerin- de eski iptidal işletmeler zamanından kalma cürufun temizlenmesi ve ma- denlerin hakiki kıymetlerinin, topoğ- rafik tetkikler ve sondajlar yapılmak suretiyle meydana çıkarılması husu- sundaki çalışmalar kismen bitmiş, kısmen ikmal edilmek Üzere bulun: muştur. Enstitü kömür madenleri fzerin- deki tetkiklerine, Kütahya civarında ki Seyit Ömer linyit havzasından başlamış ve bu havzada asgari 100 milyon tonluk bir © kaynağı meydana çıkarılarak işletme etütleri | ikmal edilmiştir. Diğer mmtakalarda da birçok kömür zuhuratının ilk is- tikşafları yapılmıştır. Bi ' Yer Altındaki © Cümhuriygt bugün on üçüncü yaşmı bitiriyor. Şimdi o, on.dört yaşın- dadır. On üçüncü yılın şu timsali Atatürk yur- dunun inkılâplar yo- lunda ilerliyen hamle- lerini ve Türk mille nin manevi birliğini canlandırıyor. | Iktisadi kalkın —2 29-10.985 mamız Rejimin en büyük eserlerin den biri: iş kanunu İnhisarlar idaresi son bir| sene içindeki faaliyetleri a- rasında tütün işlerine fazla! ehemmiyet vermiş, tütün kalitelerini yükseltecek, tü-| tün randımanmı fazlalaştı- Bu bakım evleri yapılmıştır. Üs küdarda Şemsi Paşada yapı- lan bakım evinde bin kadın ve 300 erkek işçi çalışmak- tadır. Ankarada tütünlerin çabuk kuru - bir tütün Kiimatizasyon kısmı vücu: de getirilmiştir. Tuz işlerinde yapılan yeniliklerden biri de, Çamaltı tuzlaamdaki met. rük değirmenin işlemeğe başlamış bu- lunmasıdır. Buradaki tuzlar, rutu- betten müteessir olmıyacık şekilde elde edilinektedir. İçki imaline yarıyan Üzüm, incir, anason gibi iptidai maddelerin satın almması hususunda idare müstahsii- lerle doğrudan doğruya teması usul ittihaz etmiş, ve bu yüzden müstah - sillerin menfaatini korutmuştur. İnhisarlar İdaresi, İzmir havalisin- de, müstahsilin elinde fazla miktar- da kalan hurda incirin piyasada yük- selmesini temin etmiş, fiyatları 4 ku- ruştan 10 kuruşa kadar çıkarmıştır. İdare, İzmir havalisi üzüm rekolte. alarak bunları şarap ve misket gara- br imalinde kullanmıştır. Şarap sar- fiyatmı çoğaltacak tedbirler düşünül- masının önünü alacak tertibatı haiz| sinden (İ) milyon kilo kadar satn! indirilmi, Bu; sene İşlerinden biri de misket) ile beraber seve seve İ düğü gibi hususi şarapların müsteh- Inhisarlar Idaresinin Bir yıllık Faaliyeti ik lehine fiyatları da indirilmiştir. Geçen sene bir miktar indirileri ci- | mirin en nefis misket üzümlerinden gara fiyatları, bu sene, biraz daha)| yapılan bu şaraplar, halk tarafından şarabının piyasaya çıkarılmasıdır. İz- çok takdir edilmiştir. Sofrada meyve Son hazırlıklarını da ikmal ediyor Uzerinde yıllarca uğraşılarak h aarlanan ve rejimin en büyük ese: rinden biri olan bu kanun, bu dev de çıkmiştır. Iş verenle işçi arasi da tam bir ahenk ve müvüzene k rarak milli iktisadın ve iş hayatı inkişafına imkân verecek olan ka nuh tatbik hazırlıkları devam etm tedir. Bunun için iktisat vekâleti idaresi ismi alt hususi bir te kilât kurulmuştur. Vekâlet endi merkezlerinde kanunun tatl et fında tetkikler yaptırmaktadır. Ki nun 148 maddedir. Umumi bükürol Iş akdi, işin tanzimi, işçilerin lığnı koruma ve iş emniyeti, çi bulma, grev lokavt yasaklığı ve ihtilâflarının halli, iş hayatmm © rakabe ve teftişi sosyal yardımli ceza hükümleri ve teşkilât kısımla nı ihtiya etmektedir. ve Bankalar Kanunu Bankalar kanunu: Türk kanunk na göre kurulmuş ve kurulacak be kalarla ecnebi memleketlerde teşek kül etmiş olup Türkiyede şube aç mak suretile faaliyette bulunan ve; bundan sonra Türkiyede şube açar: faaliyete geçen bankalar bu kanun hükümlerine tâbi olacaklardır. Kanı bankaların dahili teşkilâtını, hte mel şeylerin karşılığı, üç aylık b sap hülâseları, bilânçolar ve defte ler; yeminli mürakipler, hükümler, mesuliyet ve ceza bal ri gibi bankaların tekemmül v. kisinde âmil olan hususları bugünü iktisadi şartlarma ve muameleleri ve karyılıkları, m müteferri illi ekonomi; uygun bir şekilde tay ktedir Endüstriyel mamulât; fiatlerini yazim İramimalik Iktisat Vekâleti endüstri şube? mamulâtından lüzum gördüklerini maliyet ve toptan satış fiyatını kol trol ve tespit etmiye ve bu maksatl işletme ve idare şartlarını umumi, i tisadi vaziyetlerini ve buna dair vak ve vesikalarmı tetkike salâhiy li bulunmaktadır. Tespit edilen satı fiyatları ilân olunacaktır. Muhalif h reket edenler hakkında cezai müey deler vardır. * Ticarette teğşişin men'i ve ih; catın köntrolü ve korunması hakk da 1705 numaralı kanuna ek kanu la; ihracat ticaretile meşgul olm İstiyen tüccarlar iktisat vekâletind rühsatname almıys mecbur tutulmu İstdır, Bu rühsatnameler üç sen bir yenileneceklerdir, Parlak bir küçük endüstri imtihanı veren Türkiye, bugün büyük sanayi merhalesine geçmek
