28 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 23.190.936 TAN Gündelik gazete Başmuharriri Ahmet Emin Yalman e e Diş Tan'm hedefi: Haberde, fikirde, herşeyde temiz, dürüst, samimi olmak, kariin gazetesi ola çalışmaktır. A ! | Günün Meseleleri — Stoyadinoviçin ziyareti Dostumuz Yuzoslav hükümetinin Başvekili #i gündür aramızda bulu- re Cümhuriyet bayrammda ecnebi devlet adamlarının Ankarayı ziyaret etmeleri âdet olmuştur. Fa. kat Stoyadinoviçin bu defa Türkiye . ye gelişi yalnız bu üdetin yerine gel. mesi için yapılmış bir ziyaret değildir. Bunun syni samanda siyasi bir mâ- nası Vardır » Belçika bitaraflığım ilân edip eski ittifaklarin olan alâkasmı kestikten sonra herkesin gözü Orta Avrupaya çevrildi. Çekoslovakya ile Romanya nım da ayni şekilde hareket ederek bitaraflıklarım ilân edeceklerinden korkuldu. Tam bu sırada Romanya Başvekili ansrzm Belgrada gitti, Av- rupa gazeteleri Küçük Antantın da parçalanmak Üzere olduğunu haber verdiler « Çekoslovakya Hariciye Nazırı mec. Tate beyanatta bulunarak bu ihtimal. leri reddetti, Kendi hükümetinin eski #ttifaklara sadık olduğunu, ve harici siyasetinde bir değişiklik bulunma- dığı söyledi , Fakat Romanya hükümeti yeniden dostluğunu ve ittifaka bağlılığını te- yide Iizum görmedi , Yalnız bu sırada dikkate cok $a- yan bir hâdise oldu. Bulgarlarda Bal- kan ittifakma karsı gösterilen mu - habbet ve sempati arttı Bulgar na zırları ve Bulgar matbuata o Balkan #tifakmın lehinde neşriyatta devam, ae bir taraflan Küçtik Antanta, bir taraftan Balkan Htifa. kema heğr Orta Avrupada ve Balkanlarda yeni"cereyanlar ve: yeni: -hareketler göründüğü bir sırada Yugoslav Baş- vekilinin Ankarayı ziyareti her hal de bu dostluk ve ittifaklarm kuvyet- lenmesi hesabma faydalı bir alâmet- tir. Ziya Gökalp Evvelki gün ölümünün on nel Yılı münasebetiyle Ziya Gökalpın ha- tarası tes'it edildi . Ziya Gökalp hâlâ içimizde yaşa - yan yeüne büyük Türk mütefekkir! ve âlimidir . Ziya Göknlp yeni Türkiyenin ideo- | lojisini yapan adamıdır. Memlekete! milliyet duygularmı ilk aşılayan o ol. | muştur, Eski devrin köhilemiş ideo , | Son 30 sene içinde ya- pılan hafriyat İİ sinde ortaya çıkan ha- | kikatler netice- Narın Şark tarihinin en belli başlı kay- İ naklarından biri, “Kitabı Mukaddes,, in “Ahdi Ka- dim,, kısmı idi. Fakat bu kaynağın “Etiler,, hak- kında verdiği malümat, son derece mahduttur, Kitabı Mukaddes, İsrail oğullarmın Kenan top- raklarında yerleşmele- rinden önce Etilerin bu- i ralarda htikümran olduk- larını söyledikten başka İbrahim . Peygamberin | Mahpelah mağarasını Het oğullarından satın aldığını anlatır ve arada Mısır hükümdarlarile Eti hükümdarlarından . bah- seder. Bu kaynağın verdiği malümatı, eski Mısırlıların bıraktıkları kita- beler, daha sonra Aşur hükümdar- larma sit tarihler, hem senginleş- tirmiş, hem genişletmiş, ve Suri- yenin şimalindeki Heta veya Hatti- nin mevkiini tâyine hizmet ettik- ten başka şimali Suriye ile Ana- doluda keştolunan bir sürü kabart- malarm. yazıların, ve bunlara ben- zer bir çok izlerin Etlere ait oldu. ğunu anlımağı yol açmış, niha- yet Hilerin-kendi medeniyetleri- Je Ansdölüdan şimali Suriyeye ya» yıldıklarını bütün ilim adamlarına kabul ettirmiştir . nadolunun şimal tarafında küçük bir köy olan Boğuz- köyünde kayalar üzerinde hâkko- lunan resimler ve oradaki çiftçi - “ler tarafmdan ele geçirilen çivi ya- zılı levhalar her şeyden önce göze çarpmış, bu iz üzerinde calısan Al man âlimleri 1906 da hefriyat yap maya başlamışlardı. Netice harikulâde idi. Hafriyat sayesinde ortaya binlerce kitabe çıkarılmış, bunların Üzerindeki ya- zlar sayesinde burasmın Eti yur- du ve bu kitabelerin Eti hüküm- darlarına ait arşivler olduğu anla- şümaşti . Yine bu araştırmalar neticesin- de Suriyenin şimalindeki “Hatti, namiyle anılan küçük devletlerin, Milâttan önce 1200 senesinde A- nadoluda inkiraza uğrayan, büyük Eti imparatorluğunun serpintileri olduğu tavazzuh etmişti. Bu dev- letçiklere sit yazılar henüz halle- dilmiş ve bunların, kablelmilât 1450 den itibaren Eti hükümdarları ta- rafından mühürler ve âbideler ü- zerinde kullanılan çivi yazısiyle birlikte kullanıldığına dair izler lojisini yakarak, inkılâbı İdeolojisi. ni bir program halinde orlaya atan! o olmuştur . | Ziya Gökaip ayni zamanda Türki . yenin beynelmilel ölcüde ilk âlimidir, Bu memlekete felsefeyi ve sosyolojiyi ük getiren o olmuştur Siyasi ihtiras ve kavgalar içinde temiz kalan, günlük hayatım âdilik lerinden sıyrılarak İlmin ve idenlin Kr Ziya Gökalp bugün de bir pr Yin Iiderimizdir . Onu anmak, ona borcumuzu hatır. lamak için lâzımdır. Eminönü Halk. evi gençlik namma bu vazifeyi yap. maka hepimizin takdir ve şükranmı kazanmıştır z ... Halkın dilekleri Halk Partisinin an'ane haline gel. başlıyan güzel bir itiyadı var mari parti kir kendi mta - kalarmda bulunan hsikm dileklerini topluyor. Bunları merkeze bildiriyor. Bu dileklerden icrası kabil olanların yerine getirilmesine çalışılıyor. Ru usul, partinin halkla doğrudan doğruya temaama, onların ihtiyaç - lariyle doğrudan doğruya alâkadar olmasına yardım ettiği icin cok fay- dalıdır . Yalnız halkı dinleyen, onun dilek - lerine kulak veren Halk Paritisimin. halkın dili olan gazetelerin de dile! bulunmuş ve bu izlerin işlenmesi. ne başlanmıştır. Etilere ait çivi vazıınm sırları çözülmüş, Eti dilinin grameri, morfolojisi, ve vokabürlerinin en büyük kışmu tesbit edilmiş, ve bu sayede Hatti (Hatay) memleketi- nin tarih ve kültürünü başmdan sonuna, yani ehemmiyetsiz bir şehir devleti olarak ortaya çıktığı sıradan geniş ve büyük bir devlet olduğu devreye, daha sonra garp- tan vuku bulan muhaceretler kar» şısmda İzmihlâle uğradığı sıralara kadar takip etmek mümkündür. pm ait en eski kayıtlar, bunların şehir devletleri vü- çuda getirdiklerini, | bunlardan her birinin bir hükümdara tâbi ol- ———— zim memleket ve şehir namma iste- diğimiz şeyleri de halkın dilekleri a- rasma katmasını rica ederiz, gg Küşat resimleri Son gelen Ulusta Falih Rıfkmım bir yazısından; “Cümhuriyetin yıldönümü için 0 kadar çok küşatlar yapılacak ki, yal mız bunların edebiyatı bir gazete baş- muharririne bir aylık. sermaye olâ- bilir, Biz 29 birinciteşrin günü, eski ve unutulmaz bir hatırayı değil, onun ehemmiyet vermesini, ve bi » yepyeni İnşa sırlarını kutlıyoruz., Etilerin devlet merkezi ”Hattusas,, ın en eski tahkimatından ka'an bir parça Buranın methali de kayalar üzerine hâk edilmiş aslanlar görülmektedir. ş Hatay Devletinin Tarihine Etiler devrinden ka! duğunu ve her birinin nüfuzu” ge nişletmek için uğraştığını gösleri- yor. Kussar hanedanina mensup kral Anitta, bu şebirlerin birkaçını birleştirmeye muvaffak oldu. Ne » sn gehri de bunlar arasında idi. Kral burasını payitaht yapmış, bu- rası uzun bir müddet payitaht ole- rak kalmış, bu sırada Eti devleti Karadenizden, Akdenize kadar ya Pılmış ve ancak kral birinci Hat - tusili yahut kral Mursili zamanın da payitaht Hattusaya naklolun * muştu. Eti payitahtı olan Hattusann bugünkü “Boğazköyü,, nün mevki- inde olduğu anlaşılıyor. Mevki #on derece muhkemdir, Çünkü iki ta * raftan derin uçurumlarla çevrilmiş tir. Şimal tarafı kayalıktır. Açık olan cenup tarafı ise kalelerle tah- kim olunmuştur, Hataylar buraya dayanarak bütün civar ile müyass- lelerini temin etmişler, ve bu 88 yede kral Mursili kolaylıkla Halede inmiş, daha sonra Babile uzen- mış ve burasmı da İstilâya muvaf- fak olmuştu. Bu hâdisenin Milât - tan önce 1950 ile 1750 arasında vü ku bulduğu anlaşılıyor, F akat Babilin daha esk! kayıt” ları, Akatlı Sargonun An&* doluya uzanarak dağınık kabilelere karşı bir zafer kazandığını anlat > tıktan başka Hatay hükümdarları" nın İsimlerini yazıyor. Anlaşılan iki taraf bu sırada ilk defa temas etmişler ve ihtimal ki, Babil hü * kümdarları çivi yazısının lüzumunu anlıyarak payitahtlarma dönerken Yanlarında kâtipler götürmüşler > zaman Eti devletinin teşkilâ- tı, böyle bir büyük maceraya dayanabilecek derecede sağlam * lanmamıştı. Onun için devletin bu *sademe yilzünden bir anarşi fetre- ti geçirmiş olması çok muhtemel - bir sarcy» mabedinin harabeşi dir, Fakat bu devrenin son buldu- #u sırada hükümdarlık eden Tele- pinu'nun o “Damashunas,. © yahi “Şam,, a da hâkim olduğu görülü - yor. Telepinu, anarşi devrine son veren ana yasayı çıkaran htktim- dardır, Onun emirnameleri, krala Karilerimizden Faik Serçek bize gönderdiği mektupta diyor ki: , “Mili bayramlarda şerefli sanca - Sımız geçerken halktan birçoklarının bilmemezlikten sancağa mecbur olduk ları ihtiram resmini İfa etmedikleri Idolunmaktadır. Fakat; ve şapkaları başlarında sancağın ve | tihanı vermeden bunlar ası) talebe! alayın Beçişini seyrettikleri esefle gö rülmektedir, Milli şeref ve namusu temsil eden sancağımıza Türk ve yabancı herke- sin ifaya mecbur olduğu saygı ve ta zimi hatırlatmak ve halkı ikaz etmek üzere, tarafımdan .bastırılan binlerle kâğıt Cümhuriyet bayramı günlü hal | ka dağıtılacaktır. , Gazetenizin de bu vatani vazife £ sin şimdiden peşriyatta bulunmasını VE Bancak geçerken herkesin şapkası- n!, kasketini çıkarıp sancağı selâmla- MaSI İcap ettiğinin propaganda eğil mesini dilerim... TAN — Kariimizin ikazı ve bu Yolda masrafa da girişmesi, gayani takdir bir harekettir. Halkımızın san çak geçerken hürmet göstermesi, şap kasını ve kasketini çıkarıp sancağı - izi selâmlaması lazımdır. Bir mild- det sonra bunun, hiçbir ikaza Hizum kalmadan, bir ersrivâki olduğunu gö receğimize de silphe yoktur. Üniversite ve Sami Ta'ebe Oğlumun şimdiki vaziyeti, ancak yarım günlerini feda edip Hukuk en büyük oğlunun, oğlu bulunmadı ğı.takdirde damadının halef olma- smı gerekleştirmiz, ve bu emirna. me Eti devletinin son günlerine ka dar muteber tutulmuştur elepinu'nun ölümünden (kab. lelmilât 1650) sonra 200 se- ne devam eden bir devir için Bt lerin başına. geçen hükümdarların kim oldukları anlaşılmayor. Bu de vir Hiksüslerin Mısırdan kovuldum» ları ve firavunların Suriyede fütü- hat yaptıkları sıradır. Firavunlara bu sırada karşı duran devlet Mi » tanni adını taşır. Fakat bu sahada da Hatti (Hatay) ya aitti, Firavunlar bunlarla boy ölçüş- tükten sonra kendilerile ittifak yap mışlar ve bu ittifaktan istifade et mişlerdir. rın satveti kırıldığı için Etiler ye- niden canlanmış, Btilerir hü. kümdarı Subbiluliuma yeni hazır. darmı ta- | mamladıktan sonra Füratı geçerek Şarka doğru İlerlemiş, Dielenin kıvrıldığı noktadaki Alsede dura- rak Kutmar kalesini yıkmış. daha sonra Mitanninin payitahtı karşı sında görünmüş, burasmı da al - dıktan sonra garbe doğru yürüye- OKUYUCU MEKTUPLARI Sancak Geçerken Hürmet Göstermek Fakültesini takip etmeğe müsaittir. Maksadı avukat olmak ve diploma almak değildir. Öğrendiğimize göre, Hukuk Fa. kültesine sami olarak talebe kay - olgunluk İm- Sayılmamakta ve imtihanlara kabul #dilmemektedirler.” Kendilerinde © kabiliyeti görenler ise pek azdır. A. caba bunlar İçin bir istisna yaparak kendilerini imtihanlara kabul etmek doğru olmaz mı? 14 yaşında iken ortamektebi biti. ren Oğlum, mali vaziyetimin düşük- lüğü yilzünden hayata atılmak mee- buriyetinde kalmıştır. Bir taraftan bayatmı kazanırken diğer taraftan da bilgisini fazlalaştırmak zaruret ve mecburiyetindedir. Bu bilgiyi yükseltmeğe kudret ve kabiliyeti de vardır ve çalışma neticesinde kuv- vetli olarak fransizca ve almanca öğrenmiştir. Gerçi sami sıfatile İştirak eden bir talebe kendiliğinden sınıfı geçer, Yani bu sene birinci sinifi takip e - der, ertesi sene de ikinciye devam e. derek böyle böyle ikmal öderse de maksat kendiliğinden ders ve mekte. bi bitirmek değil; az çok murakabe altında kalarak tahsilini ikmaldir. Gaye meslek, yani avukat ve sa. ire olmayıp sirf bilgi olduktan gon- ra bu ufacık lütfu esirgemekte bil. mem ki mantık olur mu? Emil Zola » —a Tarihi Dedikodu izzet Molla ve İzzet Efendi | Eivansade mahallesi | fstanbuz da ikidir. Biri Sirkeci semtindedir. Diğeri Haseki semtindedir. Meşhur şair, meşhur ulema İzeet Molla Sirkecide Elvanzade mahalle sinde oturur idi. Konağı Sirkeciğe Şark şimendiferlerinin istasyon kur. dukları yerdeydi . Meşhur Hattat Yesari Zade İzzet Efendi, İzzet Mollanm pek dostu idi, Sık sek birbirlerini ziyaret ederlerdi. Eski padişahların hepsinde olduğu Kibi İkinel Mahmutta dahi tepdil gez. mek âdeti vardı. İkinel Mahmut yor. gunluklarını tepdil gezmekle cıkarır. dı. Ayasofya civarmda gezmeği pek severdi Tepdil gezintilerinin birinde uzak. İtan gelen kerti, ferli iki hocaya rast. ladı. Yanaştıkca hocaları tanıdı. Biri mihnetkeşan nâzımı şair İzzet Molla, diğeri de güzel stihüs ve celi yazılarile Istanbul âbidelerihi süsliyen, İstan - bal fibidelerine, büyük binalarına zinet veren Yesari Zade İzzet Efen - diydi, Sultan Mahmut yaklaşmca Hi aziz aşinasına İltifat etti, ve: “ — Sizler, Iki İzzetler birleşir mi - #iniz?.,, dedi. İzzet Molla âlim, fazıl bir zattı. Mükemmel bir ders hocası idi. Zarif nüktedan bir sairdi . Yosari Zade İzzet Efendi ise hari- kulâde hüsnühatima rağmen cahil bir adamdı. “KUM hattatin cahil, yar ni bütün hattatlar cahil olur, sözü meshurdur Hazır cevap İzzet Molla, nüktedan İzzet Molla efendisine mukabele etti: “— Birleşiriz efendim, Biz Wi İz- zetler birleşince ökur yazar bir adam oluruz. Fikra, Kereci Zade İzzet Mollanm - İtorununun oğlu Fuat Resat Beyden dinlenmiştir. Abdurrahman Adil EREN —————-—. rek Çarcemişin altından Filratı geç miş, doğrudan doğruya Halebe yü- rüyerek burasmı almış, sonra vakit kaybetmeden Orontes vadisine iler 'emiş, ve buradaki bu şehirler ya teslim olmuş, yahut zaptedilmiş, nihayet Humus'u da alarak bütün şimali Suriyeyi istiliya muvaffak olmuştu. (Bu mevzua git ikinci makaley yarın meşredeceğiz. ) a Lâzımdır ni büyük bir adam olgunluk imti. | hanı vermediği için sair olmadığını? Ve bilâhare kendisini “Acadömiş française” e almadılar mı? 1. İlkbahar Tramvaya Ası'an'ar Beşiktaşta Muradiyede © Nüzheti, iye caddesinde Kalıpçı sokağında 10 | numaralı evde oturan Mecdi Hunter imzasile aldığımız bir mektupta des niliyor kiz “Tramvaya aslanlardan, tramvay yürürken atlıyanl, kuruş para cezası yoruz. Nitekim, bir kaç sabah evvel Be. şiktaş civarmdan Keçen tramvaylar » dan dn 40 kişi indirilmiş ve para ce- yn ödemeleri için Beşiktaş mer. kezine götürülmüşlerdir. Tramvaya | salikları kaydi ile karakola sevke. |dilenlerin nihayet para cezasım öde, dikten sonra serbest bırakılmaları /icap eder, Halbuki, bazan bu Müâme. lenin sabahtan akşama kadar sirdiz. İ ğü vakidir. Bu Yüzden iş sahiplerinin zarar görmelerine meydan bırakıl. mamasi gerektir. Alâkadarların Da ö ği ii ; arı dikkatini çej betmen; CR ede İzi rica © veya ardan 102 alındığını bili.