13 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

——— 4 Ye ii Büyük e ea area kre Sana Türk i nkılâbı KEİ enn Başlarken No, 17 Yazan : Ziya Şakir Meselenin bir tecahülü arifaneden ibaret olduğu, Nurettin Paşanm bu telgrafı, ga yet garipti... (Heyeti Temsiliye Ri - yaseti unvanın artık tarihe karı- şarak Mustafa Kemal Paşanın bu- günkü resmi unvanlarının (Büyük Millet Meclisi Reisi) oldi i iki gün evvel Bursa merkezile cereyan edeh muhabere esnasında — 56 ın- cı Fırka Kumandanı Miralay Bekir Sami Bey tarafından kendisine bil - dirilmişti... Hattâ, bu (bildirilmek) bile zaitti. Çünkü, Nurettin Paşa gibi zeki ve nüfuzu nazar sahibi ge- Ginen ve bugün de (iki dargın hükü meti barıştırmak gibi, cidden mü him ve nazik bir hâdissi tarihiye vi cuda getirmek) istiyen bir zatın, (Ankaradaki vaziyeti herkesten da- ha iyi bilmesi lâzım) gelirdi. Buna rağmen; Nurettin Pasanm bu hita- bından da anlaşılıyordu ki; mesele; bir iguflet ve cehalet) eseri değil nazikâne ve kibarahe bir (tecahülü anlaşılıyordu Jlan bu davete karşı da - sükft et - mişti. Hattâ, günlerce Mudanya Bursada ku halde, bir tü gerefzuhur etmemiş İ ti. Iste o zaman, Nurettin Paşanın Ankâraya vâki olan (tavassut mü - racaatları) nin saray ve Bahiâli he - sabma uçurülmuş birer balon olduğu tahakkuk eylemişti. Bir sual: Istanbuldakiler; bir'tarâftan (Ku- veyi İnzibatiye) lerile.. ve diğer ta- raftan da Ankaranm etrafmı saran isyan © şebekelerile (Büyük Millet Meclisi Hükümeti) tin mahiv ve if- nasma çalışırlarken; Nurettin Paşa gibi bir zatı ortaya sürerek Ankara İle niçin bir itlâf aktetmek izte- mişlerdi ?. Bu âdi sefil manevra; Istanbul İdakilerin belâhat ve hamakatlerinin veni bir eseri idi... Şeref ve fazilet hislerine'karşı tamamile cahil ve ga- |KUŞBAKIŞI “Stadyom değil cehennem ! İşkenceyi yalnız tramvaylarda sa- tm aldığımızı. sanıyordum. Yanılıyor müuşum. Meğer asıl işkencenin para | ile satıldığı halde ekmek gibi kapısıl- dığı yer bizim Taksim stadyomu i- | miş! Tribünlerde yer alanların ne gibi konforlardan istifade ettiklerinden haberim yok. Fakat duhüliye namı Jaltmda halktan 50 kuruş alıp onu iki üç saat ayakta bırakmak ve bir mah şer kalabalığının bütün yükünü, te rini küfrünü, sirtma yüklemek dün - yanm hiçbir tarafında görülmemiş - | tir sanırım, Niçin ayni para İle sinemalar yumuşacık koltuklarmı uzatıyorlar, niçin ayni para ile İstanbulun iyi bir) lokantasmda karnımızı doyurabiliyo ruz da Taksim stadyomu bize tahta bir sıra bile vermiyor! Tribünlerine bir liraya, ayakta du- ranlara elli kurusa bilet kesen stad- yom dün ve evvelsi gün zarfında 15 bine yakın bilet sattı, Bunun 10 bini- ni ayakta durma işkencesine katlana bilenler aldı. Ayakta durmak © kadar büyük bir işkence midir? diyereksiniz. Fakat | MEMLEKET MANZARALARINDAN az 4-1-6 . wi TELLERE 141 : Afyon Zafer âbidesi MEMLEKETTE ——— Kâğıt fabrikası yakında TAN, | (Bafra Halkevi verimli maalesef Yaratan önünüzde duran| ârifane) den ibaretti. İfi'olan saray ve Babıâli efendileri, Şu telgraf muhaberesinin cereyan | kuvvetle mağlip edilmesi bir hayli ettiği geöeden, tam 13 gün evvel, An | müşkül olduğu anlaşılan yeni mili karada (Büylik Millet Meclisi) NA -| gükümeti, carçabuk. bir siyaset pu- mile (müstakil bir hükümet) teşek- | susuna düşürmeye karar yermi; i etmişti. Ve bu hükümetin teşek- | gi külü de; bütün Anadoluda en coş - kun toplantılarla, nütuklarla ,bandö mızıkalarla, toplarla, ve nihayet da- vul zurnalarla ilân edilmişti... Ana döludan taşan bu mes'üt velvele, Is- tanbul surlarma çarparâk, Babrili- Bu karar, sebepsiz değildi. Çünkü yakmda sulh müzakeratma girişile- teğine dair birtakım alâmetler belir- misti Saray ve Babrdli, büyük bir telâş ” içinde idi... Anadoluda, teşekkül ve nin köhne çatısmı, Yıldız Saraymın | tecssüs etmiş olan milli bir hükümet yaldızlı tavanlarını zângır zangır Sar | mevcut iken, saray ve Babrâli Ana- sarken; hiç şüphesiz ki Nurettin Pa- | dolu üzerinde ne gibi bir hak iddin şa da Istanbul semasının gök kub- ssülh meclisinde ne sifatla besi altında teneffüs etmekte idi. ivecekti?.. Bu vaziyet karat- Onun için Nurettin Paşanım, artık | snda, sulh meclisinin Anadoludan Ankarada bir (Heyeti Temsiliye) bu- | â- murahhas istemeleri. çok müm - lunup » bulunmadığını — bilmemesi, | çin ve muhtemeldi... O takdirde sa- mümkün değildi. ve Babıdlinin bütün kudret Mustafa Kemal Pasa, Nurettin! , Jâhiyeti - sulh meclisi karşısında Paşanm telgrafını, (Müdafaai Milli- | gi. . ge odev ve ye Vekili Fevzi Paşa) ya he mişti.. Fevzi Paşa, bu telgrafa şu mealde bir cevap vermişti: (Telgrafınızı, Heyeti Temsiliye Rİ. | yasetine keşide etmekle, henüz vazi- Yete hakikiyeye ıttıla miş olduğunuz anlaşılıyor. Ankara - da, Büyük Millet Meclisi Hükümeti t.şekki de mevcudiyet ve meşruiyeti, teey - yüt eylemiştir. Şu hale nazaran, Is- tanbuldaki hangi makam, Ankarada- ki hangi makamiz görüşmek İsti - yor... Iş'arıl Cevap .... Fevzi Paşanm bu süaline, cevap verilmemişti... Ancak; beş on daki- ka sonra, Istanbul telinin ucundaki memur tarafndan şöyle bir cevap gelmişti: (Efendim.. Telgrafnameyi yazan zevat, şimdi burada değildirler. Bu- mu, birakıp gittiler, Yarm saat on- da geleöekler. Size, arzı malümat etleriz. | Acaba bu cevabı, muhabere me - mürü (Leon Efendi) mi vermişti?.. Yoksa; (Istanbuldaki hangi maka - mm, Ankaradaki hangi makam ile görüşmek istediği) ne cevap vermek | için; Damat Ferit Paşadan talimat almak nezaketini gösterenler mi ver- dirmişlerdi ?.. Artık bu (hikâye) nin burada bit- mesi; (baki) siniri, bir (dürugu biz nihayet) olarak kabul edilmesi icap | $ ederdi, Fakat edilmedi. Ertesi gün Nurettin Paşa, Bursa- ya: yine 56 mel Fırka Kumandanma bir telgraf çekti. Anadolu hakkındaki noktai nazarile, Mustafa Kemal Paşa ile muhaberesindeki maksadı izah etti. Ve bunun, Bursa- da intişar eden (Ertuğrul) gazetesi- le neşrini rica eyledi. Bekir Sami Bey — ihtimalki Ankara ile muha- bereden sonra —, bu telgrafı Ertuğ- rul gazetesine gönderdi. Ve, neşret- tirdi (0). Nurettin Paşa, fekrar Ankaraya müracaat etti. Bu sefer: /Telgraf muhaberatile anlaşmak imkânı olmıyacak. Tarafınızdan sa- hibi salâhiyet bir heyeti Istanbula vi Görüşelim ve, anlaşa - rm Dedi... Ankara, buna da şu cevabi verdi; (Pek doğrudur. Hakikaten, tel - grafla anlaşmak, mümkün değildir. Fakat siz Muğlanyaya geliniz. Ve, ne vakit gelebileceğinizi bildiriniz. Bizim tarafımızdan da orada sahibi salâhiyet zevat hazır bulunur. Bur- saya da icap eden talimat verildi.) Cevap — Evet... Nurettin Paşa, - kendi arzu #u üzerine Ankara tarafından yapı. etmiştir. Ve bu teşekkülün | İ ve saltanatını idame etmek sıfır derecesine inecek: İmpara- vale et- | torluğun mânevi saltanatı da bir an da sönün gidetekti Tate: bu noktalar üzerinde “saray ve Babrâli: sulh meclisi karşısında! Efendiler!.. Istanbul ve Anado- lu arasında; ayrılık. gayrılık yok « tur. Mesele. şimdiye kadar bir anla- samamazlıktan ileri gelmisti. İşte simdi. anlaşıyoruz... Mili mücadele, sönmek iizeredir. Anadolunun sahip ve maliki ise; doğrudan doğruya, 78 t şâhanedir. Zatı sâhanenin 'huku şartile sulh onun nimma, dilediğimiz. gibi aktetmeye hazırız. €bilmek için. Ankara ile bir (Bârışma müzakeresi) ne girişme - ye.. Bu suretle de, hem Büyük Mil let Meelisini; ve hem de toplanacak sulh heyetini aldatmaya karar ver - miti, Fakat; verilen bu ahmakçasma ka rar, tatbik edilememiti. Çünkü. An- karadan Nurettin Paşaya verilen ce vap, açıkça göstetmisti ki; Büyük Milet Meclisinin başmda bulunan - lar, öyle kolav kolay vusuya düşürü lemiyecekti... Onlar, daha bu hilenin başlangtemda, derhal maksadı anla- mışlar: arikastin kullanılan (heyeti temsiliye riyaseti) “ünvanını derhal reddederek, Ankarada hür ve müs - takil bir hükümet olduğuna dair Nu- rettin Paşaya ihtarda bulunmuşlar Saray ve Babiâli, bu hilede de mu- vaffak olâmaymea; artık bütün lih ve kaderlerini, üç şeye bağlam lardı: 1 — Yunan istilâ ordusu, 2 — Kuvayi İnzikatiye, 3 — Isyan, ihtilâl, suikast. Bu üç kuvvetin iştirakile (Anka - ra) sükut ettirilebilirme, ne Alâ... Bu mümkün olmadığı takdirde, sulh meclisine gidilecek: — Efendiler!.. Zatı şâhanenin Sal tanat ve hilâfet makamında kalması şartile, bütün teklifinizi kabul edi - yoruz. Önümüze koyacağınız mua - hedenameyi, bili kaydüşart, imza e- deceğiz... Ancak şu var ki; Anadolu daki âsileri tedip etmek.. Ve imza © deceğimiz sulh şartnamesinin ahkâ- mmı tatbik eylemek; size aittir. (Arkası var) (0) O tarihte, Ertuğrul gazetesinin ilk sayfasında intişar ve takriben | İki sütundan fazla sözü ihtiva eyliyen ba mü- him yazıdan, hiçbir seyi hatırlamıyorum. Bursanın işgalinde, tuğrul gazetesinin intişar ettiği (Muini Hilâl) matbaası bü- yük hasara uğramız.. Mili mücadelenin ilk ve fedakâr orxan: olan bu tarihi gazetenin bitün kelleksiyonları yakılmıştır... Kendi lerinde Ertuğrul kolleksiyonu bulunan ze vat, bu mühim yazıyı kopye eder de bize gönderirlerse, tarihe bir hizmet etmiş 0- lurlar. — Z & insanm boyunu ekseriya sizinkinden büyük yaratmışsa, ve siz de arkamız daki hiçareden uzun boylu iseniz, ve seffaf olmak gibi bir meziyetiniz de yoksa, bu çesit ayakta durman iş- kenceli tarafı kendisini gösterir. Dünkü maçı ayakta seyredenler arasında bu yüzden bir sürü kaygı lara sahit oldum. Taksim stadiyomu Rallnanm boğa. kadar dar iki tanecik kanısını ö - sünde izdiham olmasm diye süvari »oisler getirtmis, fakat işin kötüsü dün hiçbir kahahatimiz olmadığı hal de ben ve arkadasım bu muhtesem | nolis bevrirlerinin Kirinin nalları al - tında can verecektik. Kabahat me) bevgirde, ne poliste, ne bizde idi, Ka bahat Taksim stadyomumun leti dıs Wi zavalıtığmm, bakımsızlığınm tâ kendisi idi. Bedri RAHMİ İtalya ile ticaretimiz 15 Temmuzdan sonra daha inkişaf edecek Talyaya karsı tatbik edilen xeeri tedbirlerin kaldırılacağı hakkındaki karar, piyasada büyük bir alâka u- yandırmıştı. Bu karardan yalnız ih « racat tacirleri değil, ayni zamanda Italyayla iş yapan ithalât- tacirleri İde alâkadar olmaktadır. Zecri tedbirler 15 temmuzdan iti- baren kaldırılacaktır. Bundan sonra, Türkiye - Italya arasındaki ticari mü nasebetler daha ziyade inkişaf ede- cektir, esasen İtalyayla aramızdaki muvakkat ticaret İnamesinin müddeti bu ayın yirmisinde bitecek » tir. Bundan sonra iki memleket ara- sında daha geniş ticaret imkânlarını temin etmek maksadile, yeni bir mu. ahede yapılacaktır, alâkadar daire- ler Italyayla yapılacak yeni: muahe- İdenin esaslarını hazırlamaktadırlar. İ Tabit diğer memlekötlerle de olduğu İ gibi Italyayla da klering esasları ü- zerine bir ticaret muahedesi yapıla | caktır. Maamafih zecri tedbirlerden sonra, İtalyanın dış ticaret sistemin: de ne gibi tahavvüller yapacağı merak edilmekterir. Piyasada buna dair elde edilen malümata göre, İtalyada, tıpkı Al - manya gibi müsaade usullerile itha- lâtı idare edecektir. Mamafih henüz Italyan başka ; memleketlere olan | ticaret münasebetlerinde ne gibi de| gişiklikler yapacağma dâir elde reb- | mi malümat yoktur. Piyasada ihfa - cat tacirleri arasnda &n ziyade hu- bubat tacirleri İtalyayla yapılacak muahedeye intizar etmektedir. Zet - ri tedbirlerin kaldırılması Türkiye - nin İhracat mevsimine tesadif et - mektedir. Zecri tedbirlerin tatbikine başlandığı zaman, ihracat mevsimi de geçmiş bulunuyordu. Bu itibarla Türkiye - İtalya ticaret miinasebât- lerinde, ri tedbirlerin büyük “bir tesiri görülmemiştir. Zeeri tedbirler ayni zamanda krom ve hürda demir ihracatçıların da a- lâkadar etmektedir, Son senelerde, Avrupada demir sanayiinin fazla ça- lışmazı üzerine krom sarfiyatı art- mıstır. Bu yüzden Türkiyenin krom ihracatı da çoğalmaktadır. Malyaya sattığımız eşya arasında merasimle açılacak İzmit, (Tan) — Kâğıt ve karton fabrikası müdiri Mehmet “Ali kâğrtçı, Ankaraya gitmiştir. Mildirin bu seyahati, fabrikahm açılışı İle üğilidir. Fabrikanın bütün hazırlıkları tamamlanmış; kâğıt imaline başlanmıştır. Kâğıt fabrikasınm açılış töreni ile sellüloz fabrikasının temel atma mera- simi pek yakmda ve ikisi bir arada yapılacaktır. Erbaa ortamektep istiyor Erbaa, (Tan) — Erbaa ticari ve-iktasadi bakımlardan orta Anadolu. nun mühim kaza merkezlerinden birisidir. Aşağı yukarı yüz bin nüfusa sahip Bulunan bü girin ilçede orta mektep ihtiyacı günden güne artmak- tadır, Orta okulun açılması, İlçeye komşu olan Reşadiye ve Niksar ilçe- lerinin de büyük bir eksiğini giderecektir. Maarif Vekâletinin bu ihtiyacı nağarı İtibara alacağı umulmaktadır. Bartın boğazının temizlenmesi | verişli olduğu gözönünde tutularak VE suyu Bartin deresinden Zonguldak, (Tani — Bartın bo- azından şehire kadar uzanan on mil mesafedeki kısmı seyrüsefere elve - Şehirden itibaren ikiye ay - rılarak birisi 180, diğeri 160 kilo - metro içeriye Kadar uzanan ırmağın irva ve iska edilerek zirante elveriş- Yıldırım düştü Izmit, (Tan) — Şiddetli yağmur - lardan sonra, Derince istasyonunda» ki polis santralma yıldırım düşmüş, Takat bir talih eseri neticesi yalnız telefonutahrip etmekle kalmıştır. KUÇUK İLANLAR Satılık hane Bakırköyünde Yenimahallede “is - tasyon civarında misir tarlası mevki- | inde bir tarafi Üç oda bir mutbah ve | teferrüstı, ve diğeri iki oda matefer- | rünat 600 metro bahçesi, kuyusu ve imeyve ağaçlarını havi 11 ve 13 numa ral haneler satılıktır. Müracaat evin içindekilere. ———— hurda demir mühim bir mevki iş- gal etmektedir Zecri tedbirlerin tat- biki yüzünden, hurda demir, “hurda bakır gibi malların harp sanayiine el bunların İtalyaya ihracı menedilmiş- ti. Şimdi bu memnuiyet kaldırılmış- tır. Hüşla demir tacirleri Ttalyaya hurda demir ihraç etmek için hazır- lıklara başlamışlardır. Zecri tedbir - ENAM n tevzii düşünülüyor ONEM Beri güzel bir manzara li hale konulması bundan. elli yıl evvel işletilmiş arklarm bu 86 for tetkikine başlanmıştır. Bu tet- kikler, iyi netice verdiği takdirde Bartın kazasında ve civarındaki rde ekilmiyen birçok yerler ve- rimli bir hale gelecektir. Safranbolunun plânı Safranbolu, (Tan) — Safranbolu- nun nafıa vekâletince tasdik edilen haritaları üzerine mimar Burhan / if tarafından müstakbel şehir plânr ya» pılmış ve plân belediye meclisi tara- fından bugün kabul edilmiştir. Çocuk bahçesi Izmti, (Tan) — Çocuk Esirgeme Kurumunun çocuk bahçesi 15 tem - muzda açılacaktır. TAN ABONE VE ILAN ŞARTLARI İmabilir. Küçük. ilânlarm 5 | satırlığı" bii defalık 30 kuruştur $ satırdan fa; tas» İcin satır başyma 5 kurun alm Bir defadan fazla için o yekündar lerin kaldırılması, piyasada limon ih- tikârına da mâni olacaktır, son za »| manlarda İtalyadan limon gelmedi. ği için, perakende alarak bir limon & kuruşa kadar yükselmişti. 5 10 kuruş indirilir. Memleket harıcma sigortah abon: vazimaz. Günü gecmis nüshalar 4 kurmstu | | bir şekilde çalışıyor Bafra, (Samsun hususi muhabi- rimiz yazıyor) — Bafra Halkevi bine yakın azasile memlekette bir varlık göstermekte ve gençi yüksek çatısı altında topliyan bu kurumun bütün kdlları bir çalışma kaynağı halindedir. Evin Köycüler Kolu muayyen 3a- manlarda köy seyahatleri tertip e derek köylülerin dertlerile yakın « dan alâkadar olmakta ve onların tenviri içim önemle çalışmaktadır. Her hafta atlı gezintiler yapılmakta ve bu gezintilere en az 150, 200 at- k iştirak etmektedir. İlçebay, urbay ve birçok güzide zevatın katıldığı bu gezilere arasıra İlbay Fuat Tuk- sal da Samsundan gelerek iştirak etmektedir. Köycüler Kolu, İçtimai Yardım Kolu ile el birliği yaparak bu yıl kuraklıktan müteessir olan köyler « deki fakir ve yoksullarabüyük mikyasta yardımlarda bulunmuş, onlara yiyecek, içecek ve giyecek ! dağıtmıştır. Evin, kütüphane ve neşriyat kolu da kendisinden beklenilen faaliyeti fazlasile göstermektedir. Kütüpha - ne kısmının bin beş yüze yakın kıy» metli kitapları vardır. Burada her. kes okumak istediği her türlü eser- leri, bütün gündelik gazetelerle mecmuaları ve Halkevleri dergileri» ni bulabilmektedir. Neşriyat Kolu tarafından ayda bir neşredilen Al tın Yaprak dergisi takdirle karşı » lanmıştır. Dil, Tarih ve Edebiyat Kolunun derin bir inceleme sonun- da hazırladığı Bafra tarihi bu der- gide neşredilmekte ve muhitte çok alâka uyandırmaktadır. Radyo ve hoparlörle yapılan günlük neşriyat- tan da çok faydalar temin edilmek tedir. Güzel San'atler Şubesi, temsil ve konserler vermek suretile halkın bedü ihtiyaçlarının yükselmesine çalışmaktadır. Yalnız kadın azalar, temsillere iştirak etmediklerinden bu hususta biraz müşkülat çekil - mektedir. Bir Halkevi bandosu teş- kiline karar verilmiş, bütün hazır - lıklar ikmal edilerek bando takım- ları sipariş edilmiştir. Bunlar ge. lir gelmez faaliyete geçilecektir. Spor şubesinde Bafra gençliği ve- rimli çalışmalarına devam ediyor « lar. Samsunla daimi temasta bulu » nan Bafra gençliği geçen'yıl kay bettikleri mıntaha birinciliğini ka- #anmak için hummalı bir faaliyetle çalışmaktadırlar, Halkevinin bugünkü binası ihtiya- cına uygun olmadığından bu bina « nın satılarak yerine 20 bin lira sar- file modern ve ihtiyaca uygun gü- zel bir Halkevi ve C. H. P. kurağı yapılması kararlaşmıştır. Yakında inşasına başlanacak olan bu binaya Bafra Belediyesi de iki senede 5 bin lira vermek süretile yardım etmek- tedir. —Z. L. M. ER İzmit belediye reisi bir kaza geçirdi Izmit, (Tan) — Belediye Relsl Zemal Oz, Adapazarındaki Çark su- yunda bir kaza geçirmiştir. Ailesi ile-beraber Çark suyunda su bendi köprüsünden geçerken köprünün yı kılması yüzünden Kemal Özün ilç kü- çük çocuğu ile hemşiresi suya düş müş, faka. yetişilerek kurtarılmış * lardır.