25 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

> 25.4-096 sON HABER Almanyaya sorulacak sualler i hukuk müsavatı tab ie nasıl bir münasebet kurulacak ? Londra 24, (A-A.) — Kabine çar- ıptığı to) lantıda Al mai ii a aa aktarın! ay- dınlatmak üzere Hitlere gönderile cek olan suni varakasının me sonra cağı yeni bir toplantıdan az Sir Phipps Eric veri ihtimali W : Edenin, Bakanlığı mapa. n Londra seyahati hakkındaki şayia - ları tekrar tekzip ediyorlar. Neye fih, kabinenin Edenin yerine > faksı göndermek imkânmı tetkik et- ğ olunmaktadır. ğ iye kadar hiçbir karar veril- memiş olmakla beraber, par Üzerine siyasi mahfellerden — u » suştaki itirazlarını geniş e müessir olacağı umumiyetle ii edilmektedir. Zannedildiğine vi İngiliz notası mufassal ve vazih — cak ve M. Flanden'in, e müstemleke mesel 1 Alman maksatların& dair nisan ipti- dasında şöylediği nutuktan mülhem olacaktır. i asım! Siyasi mahfeller İngiliz m a bilhapsa şu iki noktadan bahsedece- ini söylemektedirler: » 2“ Almanyanın e ve şark larile münasebetleri; deği Hukuk müsavatının Almanya tarafımdan tarzı e ili A edildiğine göre, agi Kisin hükümetinin komşulari- tmek istediği ademi tecavüz Mila maddeleri üzerinde Milletler Yaralıların sıhhi vaziyetleri düzeliyor Aıkara, 24 (Tan) — Tiki gece ev - şel Ak köprü civarında vuku bulan otomobil kazasında, Atak şirketi mü- meşsili Kün ve zevcesi, benz otomo - billeri mümessilleri Ştayn ea ye Ma ır ile Ekrem,Mükerrem ve Gm akrabalarından bazı kim - Belerin bulunduğu tahkikat neticesin de anlaşılmıştır. M. Künün idaresinde bulunan bi - rinci otomobil siratle giderken lâstik patlıyarak devrilmiş ve kaza bu yüz Kün tevkif edilmiştir. Taları hafiftir. Sihhatlerinde mucip bir hal yoktur. endişeyi daha fazla yolcu Mü talarına yolcu gemisi denilmek - tedir, Yurt iç, yart dışt çalışan her yok cu gemisinde, halka, #imit, yelek gi bi vasıtalar bülünâcaktır. Her yolcu gemisinde çıkacak yanının vaktinde görebilecek bildirecek bir daimi yan- gm vardiyası bulunacaktır. Can Kür- taran aletleri gemilerin tonajma gö - re, bulunacak miktarı ayri aYTI GÖS * terilmiştir. ie Milli Hâkimiyet Bayramı Ankara, 24. (AA)— Uüsl & gemenliğin kurulduğu günün 16 ve vlerde Türk lanmıştır. Verilen söyle istiklal ve inkılkbının banisi minnet ve şükranlâ anılmış, Atatürkbü- yükler ve küçükler tarafından can- dan sevgi tezahürntı ile alkışlanmış- tır. , MM e İŞE, DA yle TAN GÜNÜN MESELESİ Garbi Avrupa şehirlerinin kurulu» şunu, şehirlerin devlet o merkezlerile ilişiğini yoklamış olanlar bu şehirler- de belediyelerin haiz olduğu kudreti ne kastediyor ? islâm olan ve olmıyan bütin memle- ketlerde şehirler hattâ şarki Avrupa Alsas — muhtariyetçiligi nmasıl dogdu? pek iyi bilirler. Denebilir ki şarkta, | 3 ya FELE Söylememenin yolu ! Çocuklar vardır: Sofraya oturur, İbir türlü yemek yemezler. Iştihaları gi yoktur. Anası babası zorlar.. Çocuk ler. Alsas - Loren, şimdi imparator» | bir iki lokmayı bin müşkülütla yu - Lorem luk eyaleti — (Relehsland) olmuştu. | şar, Belediyesi ve yerlilik havası çok kuv- | © sie her gin yazmaya mecbur olan vetli olan Istrazburg buna taham *İjar arasında da büzan böyle yazmak mil edemezdi. Almanlar bunu niha- | istahası kesilenler vardır. Ben bugün yet anladılar. Zaten kendileri 8 | öyleyim... Öniime ne sunsular, ağzım- düşünüyorlardı: Alsas - Loreni aşağı İda büyüyor, bir türlü yutamıyorum. | Hitlerin Kolonyadaki bir tezahürat esnasında alınmış resmi tedikleri takdirde nasil islâh edecek | lerini sormak niyetindedir. Londra ve Berlindeki müşahitler, Cemiyeti nizamnamesi maddelerinin rüçhan bakkını haiz bulunmasını ka- bule amade olup olmadığını soracak- Almanya da mukabil sualler soracak Paris, 24. (A.A.) — Madam 'Ta- bout, Öcüwre gazetesinde diyor ki : “ Londrada mevcut umumi kanan- ta göre, Alman hükümeti, İngiliz muhtırasının ilk sualine cevap ver- meden evvel, Fransa ve İngiltereye, Milletler Cemiyeti - statüsünü islâh etmek isteyip istemediklerini ve is- Hindistanda Müslümanlarla Hintliler çarpıştı alnan ve Hindliler arasında kanlı çarpış- malar olmuş ve 80 kişi ölmüştür. Polis müdahele ederek 5000 kişiden ibaret olan nümayişçiler kütlesini dağıtmıştır. Ee Atatürkün teşekkürleri Ankara, 24. (A.A) — Cumurbaş- kanlığı Genel Sekreterliğinden : 23 Nisan bayramı münasebetiyle tun her tarafından gelen ve va- tandaşların sevinç ve yüksek hisleri- ni bildiren yazılara (teşekkürlerini iletmeğe Cumur Başkanı o Atatürk, Anadolu Ajansın; ödevlemiştir. Gümrük memurları arasında Ankara, 24 (Tan) — İzmir ihracat mes'ul muhasipliğine ba - kanlık muhasebe direktörlüğü memur larından Ali Rıza, muhasebe direktör lüğü “mümeyizliğine memurlardan A- tf, Kars gümrüğünde ihdas edilen muhasebe şefliğine, ayni gümrük vez nedarı Mustafa, Urfa gümrüğü mu - hasebe memurluğuna, Gaziantep me muru Neşet tayin edilmişlerdir. Cenup hududunda dahili ticaret beyannameleri Ankara,21 (Tan) — Bütün takyi- data rağmen conup hudutlarımızda dahili ticaret beyannameleri vasıta - sile kaçakçılık yapıldığı anlaşılmak - tadır. Kaçakçılık az miktarda olsa bi- le, oenup hudutlarmda gümrük olan yerlere sevkolunan eşyaya ait dahili :aret beyanı kaldırı! - ması kârarlaştırılmıştır. Küçük Ankara Haberleri — Ankara, 4 (Tan) — Mezinen şehrimizde bulunan, Tahran büyük el çimiz Enis bu akşam Istanbula reket . rise erik (Tan) — Ziraat ve-| Gazi Köprüsünün mayıs bidaye.| Alsas Lorene karşı itimatsız dav. kületi memleket “içinde yetişmiyen | tinde temelleri atılmağa başlanıla - | vandılar, Yerli memurların yerine hayvan ve hebatlarla memlekette ye- tişen hayvan ve nebatların mübade - delesini temin maksadile bir kamın Jâyihas hazırlamaktadır. Bu lâyiha ile memleketimizde damizlik hayvan İstihsalini artıracaktır. Milletler Cemiyeti | nizamnamesinin | 16 mcı maddesinin ilgası teklifine cevaben, İngilterenin memnuniyetle muvafakat cevabı vereceğini zan- netmektedirler. Çünkü Italyan - Habeş anlaşmaz- İ luğının balli hususunda © Cenevrede | hiçbir usul muvaffakiyetle © netice- lenmemiştir. Bu suretle, Milletler | Cemiyetinin, belki daha sevimli bir arstulusal mahkemeye inkılâp etme- İsi ihtimali vardır. Transit yolu Kızıldize gümrüğünün 'hududa nakli kararı Ankara; 74 (Tan) — Hükümet 1 ran transit yolunun daha ziyade İn- kişafını temin etmek ve bu yolla ya- pılacak transit ticaretine daha faz. la kolaylıklar göstermek üzere yeni bazı kararlar almaktadır. Bu meyan- do Iran transit eşyasınm gümrük mu amelelerini yapmakta olan Kizildize gümrüğünün transit yoluna ve İran hududuna uzaklığı gözönünde tutu - larak Kızıldize gümrüğünün İran hu- 'duduna 15 kilometro mesafede bu - lunan Sürphane nakline karar ve - rilmiştir.İran hududu Üzerindeki Gür cübulakta da muhtelit Türk - İran gümrüğü kurulması düşünülmekte - dir. Finlândiyadan ithal edilecek kâğıtlar Ankara, 24 (Tan) — Fenlândiya - ya yeniden 918 ton kâğıt kontenjanı verilmesi hakkmdaki kararname, bu gün resmi gazetede çıkmıştır. Rota - tif kullanan gazetelerin her biri bu kontenjandan azami 60 şar ton İsti -| tade edeceklerdir. Maltepe askeri lisesinde güzel bir müsamere verildi Maltepe Askeri Lisesi on birinci sınıf talebeleri, büyük bir müsame- re tertip etmişlerdir. Dün talebe ve- lilerine ilk müsamere verilmiştir. Toplantı, mektep bandosunun çaldı- ğı istiklâl maryile açılmış, “Tarih Dile Geldi” tablosu, pramit, eskrim, boks, güreş gösterileri yapıldıktan sonra, mükâfatlar dağıtılmış ve iki perdelik “Kızıl Çağlayan” piyesi tem. sil olunmuştur. Bugün müsamere, on birinci sıni- fım-hariçteki davetlilerine tahsis edi- lecek, yarın bütün. mektep talebeleri bulunacaktır. Gazi Köprüsünün temel atma merasimi pese evvevlce yazmıştık. Temel İ siyetlerini bu noktaya bağlıyacak ka- nınkler de dahil olduğu halde, dai- ma bir merkeze tâbi olagelmişlerdir. Bir felsefe müverrihi, şark ve garp felsefelerinin ayrılıdğını, şarklı ve garplı tiplerinin ruhi ve içtimal husu- dar ileri bile gider. Alsas « Lorenin merkezi olan Is- trazburg şehri işte belediyesi ve yerli teşkilâtı çok köklü olan garp Avrupa şehirlerinden biridir. Isadan sonra 496 da bu mmtakayı alan Franklar, eski Argentoratum. şehrine (yollar merkezi) manasma gelen Stratebur- gum adımı vereliden, sonra 840 da Şarleman'ın ölümü neticesinde impa- ratorluktan ayrıdalıdanberi bu şehir, her pahaya muhtariyet ve istiklâlini muhafazaya çalıştı, Habsburglarla Fransa arasindaki mücadele, 1672 - 1681 savaşlariyle Pransa lehine hal- ledildikten sonya, İstrasburg Fransa- ya geçti. Adı Türklükle alâkadarmış hissini veren (Türk yurdu) manası- na gelen Türkheim İsimli küçük bir Alsas şehrinde, iki sene evvel dikilen bir abide, işte Turenne'in Almanlara karşı elde ettiği bu zaferi temsil e- der. Bu tarihten itibaren Alsas - Lo ren on dördüncü Luinin eline geç- mişti. Savern denen küçük şehrin gü zel tepelerinden (o Alsas ovadilerini seyreden Fransa kralı : — Alsas, ne güzel ülke! Demişti. Alsas - Lorenden bahse - | den Fransız eserlerinin birçoğunda | görülen bu cümle, hakikatte garp| Avrupa tarihinin. seyrine tesir eden meş'um bir siyasetin ifadesidir. Şim- di bahsedeceğimiz muhtariyetçilik de o tarihten itibaren başlamıştır. 1681 den 1870 e kadar gecen x- man içinde halkının ve toprağının hu susiyetleri itibariyle yüzde doksan Alman olan Alsas» Loren Fransa & nde bulundu. Bu devre esnasında mahtariyotçiliği körükliyecek bir ha- reket yoktur. Çünkü inkılâba kadar, Franaa şuurlu bir temsil siyaseti ta- kip etmedi. Mektepler, sokak isimle ri, gazeteler almanca dilini muhafaza ettiler. Hattâ inkılâpta bile muhtari- yetçiliği uyandıracak bir #iyaret yok tu, Gerçi Pariste bazı inkılâpçılar, Al sas - Lorenin inkılâp aleyhtarlarına yataklık yaptığını, Almanlığn ve al- mancanın kökünün silinmesi icap et- tiğini söylüyorlardı. Fakat filiyat sa- hasımda tesiri görülmedi. Hattâ Na- polyon, İstrasburglu öenerallerindön Kleber için : — Ne çıkar, almanca konuşsun, fransızca bilmesin, elverir ki fransız gibi çarpışsın! demişti. Fakst 1870 hazırlanıyordu. Alsas Loren Almanlara geçti. Çünkü şair Arndt'in dediği gibi, almanca kelime- | lerin konuşulduğu her yer ana vata- na dönmeliydi. Burada halklar psi - kolojisi itibariyle dikkate değer bir değişiklik hâsu oldu: Alsas - Loren, kanının ve dilinin ayni olan devlete | bağlı olmakla memnun olmalı değil, mi? Hayır! Iki asır zarfında Parise bağlı olmak, Fransız inkılâbında rol oynamak, hattâ Marseyezin ilk çalm- dığı ve bestelendiği Fransiz toprağı ni teşkil etmek gibi sebepler, Alsas- Lorenin Almanlık ile değilse bile Prasyallık ile alâkasını kesmişti. Za ten önceleri böyle bir alâka yoktu. Almanlığın teşekkülünü bilenler, kü çük Alman hükümetlerinin ayrılıkla» rını kavramışlardır. Bu yüzden Al sas - Loren Almanyaya geçer geç mez, 1870 den evvel meb'us olan Aİ sas - Loren meb'usları Fransaya geç tiler, Bordo şehrinde toplanan par - Yâmentoda Fransaya ebedi sadakat yemini ettiler. Almanyanın Alsas - Löreni almasını protesto ettiler. Şu cümle © protestodan bir parçadır: “Bu dakikada müşterek Fransiz aile- sinden ayrılan Alsas Lorenliler, birle- şecekleri güne kadar Fransaya karşı olan sevgilerini muhafaza edecekler dir. Demek oluyor ki, Alsas - Loren muhtariyetçiliği Almanlar zaman - da başladı. Bu yüzden Almanlar, Prusyadan memurlar getirdiler. Al - sas - Loreni, tıpkı Bad, Bavyera gi- J atma için bir merasim hazırlanmış| bi muhtar bir hükümete kavuştur. İolup bu merasime bizzat vali riy- | mak lâzımken, bu itimatsizlık yü- set edecektir. Merasim günü heniz | zünden doğrudan doğruya Prusyaya tesbit edilmemiştir. bağlı bir vilâyet olarak telâkki etti- kültürden olan Fransa bozmuştur, Biz Almanlar, Alsas-Loreni adam e- deceğiz!,, Filhakika 1900 tarihine ka dar Pransızlığın ifsat ettiği Alsas- Loren, kendi telâkkilerine göre, sa- lâh buldu. O Muhtaryetçilik cereyan- larma bir kanal açmak lâzımdı. Şeh- rin yeni kısmında küçük, fakat muh- teşom bir parlâmento binaar yapıl Bu bina, Alman teşkilâtı esasiyesi cabı, Alsas - Loren için bir (Memle- ket meclisi: Landtag) olacaktı, Fik hakika 1919 a kadar Alsas » Loren, bu parlâmönto ile idare edildi. Tıpkt diğer Alman hükümetlerinde olduğu gibi vekâletler ihdas edildi. Bugün gerek bu parlâmento — binası, gerek vekâletler, İstrazburgun (eimhüri - yet meydanı) adımı taşıyan kısmın - da bulunmaktadırlar: Fransızlar 919 dan sonra parlâmentoyu dağıttılar, vekâletlerin nisbi istiklâllerini kaldır. dılar. Eski Landtag, şimdi şehrin konservatuvarı olmuştur. Buradan geçen Alsas « Lorenliler, Almanlar» dan giç belâ elde ettikleri, şimdi el- den giden yarı istiklâlin sembolünü orlar, mücadeleye devam edi - yorlar, Fakat Almanya kendilerine bir kurultay verirken, bunu şöyle bir milli felsefe taslağına bağlıyorlardı: Eski Cermenlerde kabile şefleri, Tan- rmm kabileye hediyesidir. Kabile, va kit vakit şefini dinler. Onu dinlemek, Tanrıyı dinlemektir (1). Bu mistik siyasi felsefe, Alsas - Loren için de bir netice verdi. Esasen Alman esas teşkilâtı buna müsaitti. Fakat siya- si merkeziyetçiliğin Aşıkı olan Fran- sa, 1870 tenberi Almanyanm ifsat ettiği (Çünkü her İki taraf, öbür ta- rafa ifsat günahını atfeder!) Alsas. Lorene nasıl olur da muhtariyet ve- rir. Nerede kaldı ki, Fransi teg- kilâtı böyle bir kapıyı tamamiyle ka» pamaktadır. İşte, Alsas - Loren fırkaları içinde günün meseleleri itibariyle en mü - himmi olan (muhtariyetçi fırka) nin doğuş sebeplerini anlamak için bili - necek nokta budur. 1915 de Alsas - Loren parlâmentosunun reisi, Ricklin isminde Cermenliğin şuurunu sezmiş ve hör pahaya Fransız kültürünün i- ki asır içinde yaptığı tesirleri izaleye âzmetmiş bir Alsaslı idi. Fransızlar parlimentoyu dağıttıktan sonra par: lâmento azularının her biri bir tara- fa dağıldı. Çoğu şüphesiz Alman — yaya kaçtı, Fakat aradan çok geçer geçmez Richlin gene ortaya çıktı, Topladığı Alsaslılarla bir (Memleket firkası Landtaparti) kurdu. Bu fır - ka, bu fırkanın ideali etrafında gerek Alsas - Lorende açık veya gizli; ge- İ tek Almanyada Almanyanın himaye- 8i altında çalişan teşkilâtlar ne isti- yorlar?. Ren nehri kenarında istihkâmlar kurulurken bu sorguya cevap ara » mak pek faydasız bir şey değildir. Ziyaeddin FAHRİ (1) Bugünkü Nasyonal « Sosyalistlerin (Şef prensibi - Führerprensip) dediği um- denin esası da bu siyasi misliklikr. Şu farkla ki artık Londtagların yefleri ortadan silinmiz, tek şel kalmıştır! Bu meselenin değerli hukuki cephesini anlamak isteyen- let Hukuk Doktor OH, Avni OGültekinin (Bogünkü Almanyada Hukuk) adlı dikka- te değer bir yazısını okumalıdırlar £ İş mecmuası, 1934, sayr | sayfa 45. — m Başmüşavir bugün İzmire gidiyor Hazirandan itibaren Maliye Vekü- letinden Iktisat Vekâletine devri ka- rarlaştırılan İzmir limanı üzerinde tetkikatta bulunmak üzere İzmire gidecek olan Iktısat Vekâleti Baş - müşaviri Fon Der Porten evvelki ak- şam şehrimize gelmiştir. Başmlşavir dün sabah liman işle- ri umumi müdürlüğüne gelerek, Ra- ufi Manyas ile görüşmüş ve akşama kadar burada meşgul olmuştur, Fon Der Porten, Raufi ile birlik- te bugün İzmire hareket edecektir. Diğer taraftan, cenup limanlarımız - da senelik kontrollarmı yapan De- niz Ticaret Müdürü Müfit Necdetin de İzmire gittiği bildirilmektedir. | Deniz ticaret müdürü de buradan giden heyete iltihak ederek beraber- ce tetkikatta bulunacaklardır. Heye- tin on gün kadar İzmirde kularak şehrimize dönecektir. Bu hal mevzuları kötülüğünden de- gil beni istahsızlığımdan olacak! E- ger her gün size bu satırları yazmı; mecbur olmasam İnanın susmayı söy» lemiye bin kere tercih edeceğim, Lâ- ikin gel gelelim ki; ben her gün ro - lünü yapmıya mecbur bir aktör va - ziyetindeyim. Rejisör, iştaham var mr İyok mu? düşünmez, benden iş ister. Banı adamlar vardır. Hiç lâf et- mez, bir kapalıkutudur. Ağır ağır yü- rür, Mızrak yutmuş gibi dimdik du- rur, Ne tasdik eder, ne itiraz... Göz » lerinin bakışında bile bir mâna bula- mazsmız. Bunlar otomatik yaşıyan i fiziyolojik adamlardır. İşte ben bugün İonlar gibi olmak istiyorum. Ama mümkün değil, Çünkü biz her ne pa- | hasına olursa olsun, her ne şerait al. tında bulunursak bulunalım yazmalı yız. Hem -işin en feci tarafı. İyi yaz» malıyız. Ben bu mülâhazalarla kıvranırken bir arkadaş geldi. Bana gündelik mat buattan yazılar okumaya başladı. O- kudu, okudu ve o okurken benle bir İdenbire bir yazı yazmak arzusu doğ- du. Elime kalemi sldrm ve bu satır - ları yazdım... Mevzu bulduğumdan, iştaham gel diğinden değil okumamak için yaz - İ dım, beni; — Okumıyor! diye müahaze ede - çeklermiş: Viz gelir bana! Yazı de- nilen şey aşmserif okur gibi savap için değli öğrenmek için, zevk almak Için ve nihayet fikre bir hareket ver. mek için okunur. Gerçi çok arama» dım ama ben böyle satırlara pek sık tesadilf edemiyorum ki, Onun için bu satırları yazarken bile beni okuyanlara içimden aeiyor ve kendime de bu adamlara değerli ya- zı yerine keçi boynuzu gibi | satırlar verdiğimden dolayı köıyorum. Lâkin elden ne gelir? Bu ağaç ancak bn ye- mişi veriyor , Kodeks komisyonunun . verdiği kararlar Türk ecza kodeks komisyonu top « lantılarna başlamıştır. Evvelce seçi. len İki komisyon, dün umumi heyete mesaisi hakkında izahat vermiştir, Kodeks kitabmm hazırlanma İşi bir. kaç ay devam edecektir. Komisyonun ilk toplandığı sıralarda bazı eczacı - lar kimya ıstılahlarmın yeni cöreya- na göre ıslah edilmesi fikrini ileri sür müşler ve bu İşin komisyon tarafım « dan tetkikini temenni etmişlerdi, Ko- FELEK lâkki etmiş ve üzerinde uğruşmıstır, Verilen karara göre, bü gibi tadilk « tm Akademi tarafından yağpılabilece ği kananti hâsıl olmuş ve teklif geri bırakılmıştır . Ecza kodeks komisyonu bundan ev vel yaptığı gibi ve Avrupada bü şekil de toplanan komisyonların tatbik et- tiği şekilde eczacıların malümatına da müracaat etmiştir. Buna göre her cezacımın komisyonun mesaisi hak « kında fikrini söylemesi ve mesleğine sit temennilerde bulunması kabul ©- dilmiştir. Komisyon bir memleket me selesi üzerinde durduğundan ve ber cczacmın menfaatine hadim olacağm dan bu usulün netice üzerinde mües İsir olacağı kanaati kuvvetlidir. Ee « izacılar, komisyon çalışmasının deva « mı müddetince ilmi müracaatta bulu nabileceklerdir, Kaçakçılarla çarpışma Sınarın köyü civarında bir müsademe oldu Mersin, (Tan) — Geçen hafta Tür kiye - Suriye hududunun Midyat ta» rafında Sınarın köyü civarında 30 ki- şilik bir kaçakçı kafilesile Türk hu - dut kuvvetleri arasında dört saat de- vam eden bir çarpışma olmuştur. Mü- sademede bir köylü ölmüş, üç kaçak- ŞI yaralanmıştır. Kaçakçılar, 225 denk bri bırakarak Suriyeye kaçmışlar « İİ ik İİ misyon, bu teklifi ehemmiyetli te « ML İNS 5 AŞ İİ la