16 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Büyük Harpte herkes bir fırıl. dak çevirirken ben de (Müdafaai Milliye Cemiyeti) hesabına bir filme SA 16.10.935 TAN e — ş eee ar Ras Güksa Nasıl Teslim Oldu? |“ >.» A AN Habeş Hatları Üzerinde ELE ML. e el. ri. #eyez BirBayrali Yuan Doğuda Kurulacak Beş il Doğu illerinde Dördüncü Bir Genel ispekterlik Daha Teşkil Ediliyor y Arkara, 15 — Yeni kurulacak | 1 İl hakkındaki i mü : projesi önü özdeki günlerde Kamutaya veri- iç ektir. Kurulacak olan bu beş ilin simlerini evvelce bildirmiştim. Bun ardan yalnız Murat ismi verilecek en ile Bingöl ismi konması tercih ilmiştir. Çapakçur, Genç ve Bin- — kazalarile kurulan Bingöl ili - wn merkezi Çevlik olacaktır. Hak- , Artvin ve Bitlis illeri eski #nırlarr ile kurulmaktadır. Munzur iline işe eski Dersim ka- zalarından başka Erzincanın Plo- mer kazası da bağlanmaktadır. Doğu illerinde bir genel ispek- terlik daha kurulması ve dördüncü genel ispekterlik adını alması ka- rarlaşmıştır. Munzur ilinin bu dör. düncü genel | ispekterliğe bağ lanması mükarrerdir. Munzur ili hudutları içine girecek olan kaza- lardaki mektum nüfusun yazılması Radyo Kanunu Projesinde Mühim Esaslar Var Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- iriyor) — Bayındırlık Bakanlığın <a hazırlanan Radyo kanun projesi Yakında Kamutaya verilecektir. Bu Bun ihtiva ettiği esaslara göre, © : lektrik dalgalarile olan her nevi Tesim, işaret, ses yapmıya ve almi- nevi Ya yarıyan bilâ istisna her siz tesisatı hükümetin inhisar altina alınmaktadır. Umuma mah- 4us telsiz neşriyatı, radyo difüzyon Ve televizyon ti tını imtiyaz ve- Ya rühsat şeklin: yapılması ve işletilmesi ulusal müesseselere ve- Ya yurtdaşlara verilebilecektir. Bakanlığın müsaadesile Türk topraklarında, deniz ve hava gemi- &tinde, tayyarelerde her nevi tel » $iz tesisatı yapmak inhisardan müs tema olacaktır. Te: sahipleri, ükümetin Vk talebi üzerine tesi- satlarını faaliyetten kaldırmıya ve Ya tekrar iade edilmek üzere ki * metin emrine vermiye mecbur 0- lacaklardır, a Umumiyetle karada verici telsiz tesiati yapmak için şahıs ve senelere rühsat © verilmiyeCekti rojeye göre. »-1012 alıcı tesisatı cake ayrılmıştır: i kısım: Umuma mahsus telsiz telefon neşriyatını almıya ya hyan radyo difi:yon. Ikinci kısım: Abone olanlar için Matbuat, borsa gibi habe > Ya mahsus tesisat. çüncü kisim: Umuma mahsus telsiz telefon neşriyatından ma: resim ve fotoğraf nakline ait Deşriyatı almıya mahsus teşisat. Bu tesisat için Baymdırlık Ba - kanlığı adına Posta, telgraf genel örlüğünden © rühsatname al mak şart olacaktır. Denizlerde gay risafi tonilâtosu 1600 dan yukarı olan gemiler mürettebatile 50 ki - şiden fazla yolcu taşıyan hususi gemiler sahipleri bu kanunun neş- ri tarihinden itibaren, 6 ay içinde gemilerinde telsiz tesisatı yapmıya mecbur olacaklardır. Bu müddet nihayetinde bunları yapmıyanla - rın gemileri işletilmiyecektir, 1600 tondan aşağı olan ve ayni muhitle- İ re sefer yapan yelkenli gemilerle boj liman, körfez ve göllerde emiler telsiz tesisatı vü - İn gemiler, telsiz nokta « sından üç kısma ayrılmıştır: 1 — Kara istasyonlarından "00 deniz mili uzaklı ve 50 den fazla yol. taşıyan gemiler. Bu ge —erm telsizleri muhaborata dai- ma âçık bulunacaktır. 2 — Beher seferi 500 mili geç- miyen ve 50 den fzla yolcusu bu - lunmıyan gemiler. o Bu gemilerin telsizleri muayyon zamanlarda mu habere edeceklerdir. 3 — Muntazam sefer yapmıyan gemiler. Bu gemiler seferde olduk- ları vakit muayyen zamanlarda mu habere edebileceklerdir. Gemilerin telsizlerile yapacakları muhabere « lerin üci tesbit edilmiştir. Projeye göre, bu kanuna uygun hareket i 1000 liraya kadar para cezası alı- nabilecek ve 3 günden 3 seneye ka- dar hapis cezası hükmolunabile cektir. Posta idaresince verilecek rüh - satnamelerden bir defa için elli lira almacaktır. MN İİİ İİİ MEMLEKETTE TAN Ra A ALİN Akgöl suyu Sakaryaya Akıtılıyor Kandıra, TOzel “aytarımız bildiri. Sıtma Mücadele komisyonu, Ak gölün durgun sularım Koyunağı- İ altından geçen Sakarya“ nehrine dört buçuk kilometrelik “biç Kanala Akıtılmasına karar vermiştir. Bu İkax hal bitirilince Ak gölü bir yarım”ay Beklinde kavrıyan Sakarya, Odişe de- Tesi vasıtasile Ak göle girecek, ayni mal yolu ile yine yatağını bulacek- Ür. Kanal kazımı İşine Koyunağılı, akırir, Teberik, Ağacık köyleri işti- İak edecektir. Söğütte yeni telefon tesisatı Söğüt, (Ozel aytarımız bildiriyor) İçenin telefon tesisatın: başarmak ere 1933 yılında girişilen teşebbüs- Sr tamamlanmak üzeredir. Köy büt $elerine konulan tahsisatla 35 masa Makinası, 50 lik bir santral ve yedek Parçalar getirtilmiştir. Kente 5 kilo. Metre uzaklıktaki Zeyve köyüne ilk ke Yeni bat çekilmiş, konuşulmüğa Aşlanmuştır. İlçenin diğer köylerin. -* mevcut telefon tesisatından birço- ĞU da yenilenmiştir. N Bütün il yolları yaptırılıyor ag Denizli, (Ozel aytarımız bildiriyor) 935 mali yılında tatbik edilmek üze- İ€ düzenlenen iş programı mucibin- E Denizli - Sarayköy, Saraykoy - 'uldan, Buldan « Alaşehir, Denizli - aklık, Kaklık - Ayvacık, Ayvacık» <1, Ayvacık - Çivtil, Çivril - U: izli » Aerpayam, Denizli - Dava Yollarının inşasma başlanmıştır. Bu Yerlerde 19,137 mükellef amele çalış- Üirrimale için çağırılmıştır. ni - Kaklık, pi Davas, izli « Acıpayam yolla: yapı cak tamirat ve silindiraj için 2.783 3 Bö kuruşun harcanmasına vilâ- Yet meclisince karar verilmiştir. Bu a'nirat, İı yolların sıfırdan itibaren A WCİ ve dördüncü kilometreler bu aerdadır. Şehirden geçen yollar da “amirat arasındadır. izmirde yeni Tramvay Hatları İzmir, (Ozel aytarımız bildiriyor) Konak » Basmahane tramvayı hak- İkmda urayın yeni bazı tasavvurları vardır. Uray, bu hattı Konak - Bas- İ mahane - Kemer yolu ile inşa ettire- Tek bu hattan Kemer halımı da isti. tade ettirmeği düşünmektedir, Yapı- lar mukavelede Konak » Basmahane kâyd; mevcuttur. Şirket, hattr Keme- re kdar üzatmağa mütemayil değil. dir, Otoblüm seferlerine mâni olundu» ğu takdirde tosyete, bu teklifi kabul edecektir. Mesele tetkik edilmekte dir, Bir köprü daha yapılacak Keban, (Ozel aytarımız bildiriyor) İlçemiz 5$ kilometrelik iyi bir şose ile Elâzize, 35 kilometre ile de Arapkir ilçesine bağlıdır. Arapkir ile Keban arasından geçmekte olan Fırat nehri üzerinde yakında bir .beton köprü yaptırılacak ve Arapkire 35 kilomet- zelik yolun yedi kilometresi yeni ya- pılacak olan bü beton köprü istikame- tinden değiştirilecektir. Buna da se bep şimdiki yolun çok viraj olması- dir. Ilçebay Vekili Ali İiter köy yollâ- rını muntazam bir şekilde yaptırmak- tadır. Hükümet konağı bahçesine de- mir boru İle su getirtilmiş ve Atatürk büstü etrafına da güzel bir bahçe yaptırılmıştır. İlçenin içme suyu da 'demir borular içine alınacaktır. Safranbolu (şehir plânı hazırlanıyor Safranbolu, (Ozel aytarımız bildi- riyor) — Safranbolu belediyesi, şe- hirde bazı mlihim tadilât yapmağa ka- rar vermiş, bir harita mühendisi ge- tirtmiştir. İlçenin yeni bir plânı ha- zırlanmaktadır. Bu plânın önümüz. deki aylar (içerisinde bitirileceği umulmaktadır. Belediye müstakil imar İşlerini gözönünde bulundura- rak Karabük yolu üzerinde yeni bir mezbaha yaptırmıştır, 750 “den” için iki ay müddet (verilecektir. Bu maksatla bu mıntakaya münha. sır bir af kanunu projesi hazırlan mıştır. Bu projenin esaslarına gö « re, şimdiye kadar müfus direktör - lükli müri edip kayıtları - nı yaptırmıy, ın cezaları affe » dilecek, 316 - 330 doğumlulardan şubeye müracaat etmeyip askerliği Bi yapmamış olanların cezaları da fedilecek ve askerlikleri yaptırı- Arazi Ve Bina i Vergileri nans teşkilât lâyihası, Kamutay Ge nel hey'etinden bütçe komisyonun- ca bu maksatla geri alınmıştır. Ko- misyon, finans teşkilât lâyihasınd arazi ve bina vergilerine ait bütün kadroları çıkaracaktır. Bundan başka hayvanlar vergi - si nisbetlerinin bu sene indirilmesi. ni kararlaştırmıştır. Finans Ba - nlığı kanun lâyihasını hazırla - Göçmen Daha Geliyor Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) — Bu sene artık dişarıdan muhacir getirtilmiyeceği o haklanda çikan rivayetler asılsizdır. Bilâkis yeniden 17000 mühacirin iskân edi İebilmesi için lâzımgelen tedbirler alınmaktadır. Düyunu umumiye komiseri Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) — Düyunu umumiye ko - miseri Ali Rıza bu akşam, Parise gitmek üzere İstanbula hareket et- miştir, Ankarada ekmek Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) — Ekmek fiatı yükselmek tedir. Yarından itibaren birinci no- vi ekmek 11,20 kuruş ve francelâ 17,20 kuruşa satılacaktır. Bakanlar kurulu Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) -— Dün akşam toplantısı geç vakite kadar süren Bakanlar Kurulu bu akşam bir toplantı daha yapmıştır. Türk Yükselme Cemiyetinin Ankaradaki binası , Ankara, 15 (Özel aytarımız bil diriyor) — Yenişehirde havuz ba - şında bulunan şehrimizdeki Türk yükselme cemiyeti binası uraydan m alınmış binalardan t uraya olan borcunu iş olduğundan cemiyetin üzerine bina wraya infi terkedilmiştir. Bu binanın parti il kurulu tara- fından kiralanarak, Yenişehir na- hiye ocağına tahsisi düşünülmek - Yabancı dil kursları , Ankara, 15 (Özel aytarımız bil diriyor) — Kültür Bakanlığında ü- niversitede okutulmakta olan Yy. bancı dil kursları tedrisatıria sümester içinde bitirilmesi imkân- ları araştırılmaktadır. Başbakan Bayındırlık Bakanlığında Ankara, 15 (Özel aytarımız bik diriyor) — Başbakan İsmet İnönü bugün öğleden sonra Bayındırlık Bakanlığına giderek Ali Çetinkaya ile bayındırlık işleri etrafında bir sat kadar görüşmüştür. İş kanunu pfojesi incelemeleri Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) — Kamutayda iş kanunu projesini inceliyen özel kömisyon, toplantısında projenin 1, 2 ve 3 ün cü maddeleri üzerinde tetkikatta bulunmuştur. Komisyon, her üç madde hakkında hükümetten ba - zı malümat istediğinden, maddele- rin müzakeresi cuma gününe bıra - kılmıştır. Komisyonun cuma günkü toplantısında bu maddeler hakkın- da Ekonomi Bakanlığından iş ve işçiler bürosu şefi Enis Behiç lâzım len izaha “zel lı verecektir. Birbirlerinin Paris-Soir'ın eritre aytarı bildi- riyor Garip bir tesadüf eseri olarak, ecnebi memleketlerde Adua'nm Habeşliler tarafından alındığı İ bir İtalyan kıtali yapıldığı ha- İ ber verildiği anda, Eritre'deki İtalyan ordusunun başkuman - danı General de Bono, başta mü zika bulunduğu halde Adua'ya ibtişamla giriyordu. 1896 da.ölülerinin ve 1935 ga- liplerinin hatırasına dikilen abi- deyi açtıktan sonra General de Bono bütün uydurma haberlerin önüne geçmek için karargâhı Aduada kurmuştur. Ras Haile Selâsiye Güksa ve Decamaç Haria ile 15 bin kişi - den ibaret olan askerlerinin tes- lim olmaları, Ras Kassa ve Ras Seyum ordularında reddütler, ve şimal cephesi baş- kumandanlığını ele almak için bu iki kumandan arasında çıkan rekabet, İtalyanların, mevcut ol- mıyan harp ve kıtal haberlerini tasavvur bile etmeğe imkân bı - rakmıyacak kadar iyi bir durum da bulunduklarını isbat etmek - tedir, İki gün süren harpten sonra, güneş batarken Habeş hatları üzerinde bir beyaz bayrak yük - seldiği görüldü. İtalyan safla - rından ateş kes emri verildi, Be- yaz atlara binen iki kumandan ilerlediler. Sinek kovanlar ve şemsiye taşıyanlar törenle arka larından geliyordu. (o General Santini bunları yanında genel kurmayı bulunduğu halde ka - bul etti. Beş dakika sonra, düş- man kumandanlar samimiyetle biribirlerinin ellerini sıkıyorlar - General Santini dedi ki: Size yalnız himayemizi de - gil memleketimizin dostluğunu da vadediyoruz. Bundan sonra Habeş kuman- danlarınm bir işareti Üze- rine müharipler ilerlediler. İ- talyan generalinin ayakları di - bine yüz kadar kılıç, tülek ve saldırma bıraktılar. Fakat bu ilk temas umumi bir tekrarlamadan başka bir şey de- ğildi. Bugün saat onda en büyük temas vâki oldu. Ras Haile Se - lâsiye Güksa, iyi bir makastan çıkmış mükemmel haki bir üni - forma giyinmiş olduğu halde o- tomobilden indi, Ras ve maiye - tinde bulunan beş kişi, İtalyan başkumandanının önünde eğil - diler, General Dö Bono dördüncü Hanri tarzındaki küçük beyaz Beş Dakika Sonra Düşman Kumandanlar | Elle Asmarada Mussolini'nin ölen bir kardeşinin ismini taşıyan İtalyan Halk evi ri ni Sıkıyorlardı sakalını okşadı ve gülümsedi. Sonra Habeş kumandanının 0 - muzuna vurdu ve onu kendi ku- manda mevkiine götürdü. Bu - rası çamur ve samandan yapıl - mış basit bir kulübe idi. Kumandanlar tekrar geldik - leri zaman Ras Güksa güler yüz le dedi ki: — Ben bir hain gibi teslim ol- mıyorum. Bir zamanlar karde «| şimin müttefiki bulunduğu İtal- yaya silâhlarımın yardımını ge- tirdim. Biz İtalyanları bir kur- tarıcı gibi bekliyoruz. Bu hâdisenin ehemmiyeti ib- — Bu adamın da yapmadığı ze- naat kalmamış, dersiniz. Gerçek öyledir. Birkaç yüksek © zenaat müstesna geri kalan zenaatlerin çoğunu yaptım. Meselâ: Hakkâk- lik, kuyumculuk gibi seylere kadar burnumu soktum. Yapmadığım ze- naatler için beni zorlamayr liyemem. (Neyse bu faslı kapıyalım da) gelelim bizim film işine. O çe» virdiğim filmde yeniçeriler bir ge- çit resmi yapıyorlar. Bizim elimizde de topu tüfeği 70 - 89 kişi kadar var. Ne vapalım?. Bu filmi Mi fafai Milliye hesabına çeviren Se. dat Simavi ve aktör Burhanettinle görüştük ve bir köşebaşı seçtik. 70 - 80 kişi o köşeden habire geç- tiler. Beş defa mı, on defa mı?., Çok görünsün diye... ye Simdi Habeş muharebesi icin Malyadan Afrikaya yapılan sevki yatı okudukca aklıma bu benim film geldi. Hiç bövle sevkiyat gör- media doğrusu. Her yerde sevki» i olur ve esrarı askeriveden- 45 subay ve 1200 siyah gömlekli bugün Kont Di Montekristo vapura ile Doğu Afrikaya hareket etmiştir. Diye yazıyor. Handiyse askerle rin isimlerini bi verecek. Galiba göz korkutmak için. Habeş muharebesinde gözüme çarpan ikinci bir tuhaflık ta damat- ların bu muharebede oynadığı rol- dür. Vakıâ Umumi Harpte Türkiye» nin askeri mukadderatını elinde tu» tan bilenler, damatların muharebe ye ilk defa karışmadıklarını hatır. İarlar ama bu seferki karşılıklı... Sinyor Mussolini'nin damadı tay» yare ile Habeşistana ilk bombayı attı, Gazeteler, oHabeşlerin allığı yüz binlerce kurşunun nereye isa» yazmadılar da bunlar. dan ikisinin Sinyor Mussolini'nin damadının “raki; İduğu” tayyas veye isabet ettiğini haber verdiler. Bu gösteriyor ki damatlara fazla ehemmiyet veriliyor. Habeş İmparatoru Haile Selâsiye Mussolini damadını Habeş toprak- larına gönderdiğini görünce, o da kendi damadını İtalyan müstemle- kesine saldı. Lâkin her damat bir olmuyor. Habeşli damat kaynatasi. ihanet ederek Italyan tarafına geçti.. Geçmiş olsun. Ben impara- torun yerinde olsam, hemen kızımı heriften boşatır, başkasına veririm. Bu damatlar macerası bana dü- ğün evine giren bektaşinin hikâye. mal edilemez. Ras Güksa nüfuz lu bir kumandandır ve İtalyan ordusunun hedefini teşkil eden Makalle şehri kendi toprakları- içindedir. Yalnız 15 bin kadar Habeş muharibi İtalyan hatla - rının içine girmişlerdir. Kuvvet lerinin en büyük kısmı el'an ile- ri karakollarındadır. İtalyanların bugün Aksum'a girmeleri muhakkak gibidir. O- raya iki gün evvel de girebilir - lerdi. Fakat bir ihtiyat eseri ola- rak ve bu mukaddes şehiri ka - dir ve kıymetten düşürmemek endişesi Italyanları buraya gir - mekten menetmiştir, Bir genel kurmay sübayı ba- na diyor ki: — Lüzümsuz yere bir damla kan bile istemiyoruz. Siz Fran - sızların Fasta yaptığınız gibi, tarihi yerleri boşuna yere harap olmaktan kurtarmak isteyo - ruz. Askerin arkasından yalnız i - marcılar, köylüler, hekimler ve ziraatçiler gelmiyor, ayni Za - manda âlimler de geliyor. Müs- tahsil olan adamdan sonra an - lıyan adam geliyor... * Telefon davası Ankara, 15 (Özel aytarımız bil- diriyor) — Eski posta tele nel direktörü Fahri ve arkadaşla rının muhakemelerine dün devam olunmuş ve müdafaalar dinlenmiş- tir. Mahkeme kararını ayın 25 inde a 20 ilkteşrin Pazar Genel Nüfus SAYIMI »Sayımda, her binada yalnız sayum Memuru geldiği saman hazır bulunan. lar yazılacaktır. Ailenizden her hangi bir kinse © İ| muştur? gün evde değilse onu yazdırmayınız; | çünkü o da bulunduğu yerde yarılmış olacaktır.ş. Başvekâlet Istatistik Umum Müdürlüğü i j i F— :z sini batırlattır Hani düğün evindeki çeyiz ve hediyeleri göstererek sormuş: — Bütün bunlar kimin?.. — Damadım... Hikâyenin alt tarafı malümdur ve arif olanlar daha iyisini anlar- lar, (Bugünlerde de lâkırdılarımızı anlamak için fazla arife ihtiyaç var.) B. FELEK ———— Lise ve orta okullara girecek talebe . Ankara, 15 (Özel aytarımık bil- diriyor) — Lise ve ortaokullara gis recek meccani talebenin müsaba - ka kâğıtları üzerindeki tetkikler bitmiştir. Kazananların listeleri alâkalı kültür direktörlüklerine bildirilmiş tir, Dil Anketi Yeni ve ikinci bir soru daha yapılıyor “Ulus,, refihimiz; dil hakındaki etimolojik ve morfolojik ikinci bir anket daha açmıştır. Bilginlerimiz ve dil işleri ile uğraşanlarımız bu ankete verecekleri cevapları gaze- temiz ü, veya inci sualleri şunlardır; 1 — Işık 2 — Parlak, 3 — Sıcak 4 — Meg 5 Gök, 6 — Su, 7 — Yer, 8 — Toprak - tol 9—Yıl diz, 10 — Yıl. dür ” 1) Yukardaki kelimelerin ilk ve asıl kökleri nelerdir? li) Bu kelimeler nasıl teşekkül etmişlerdir? , Bu kelimeleri teşkil etmek şi olunan ekler neler» dir ve eklerin herbirinin mâna ve farkları bakımından rolleri ne ol » IV) Bu araştırma neticesinde! A — Türk dili kökleri, ve, B — Türk dili ekleri, ve, C — Türk sözlerinin teşekkülü hakkında bir kaide çıkarmak müm kün müdür?