9 Ağustos 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

f f ; g E j p : Fransa İle imzalanan Son Tecim Muahedesinin Ana Hatları Paris, S.A.A. — Anadolu ajan- mın özel aytarı bildiriyor : Pazartesi günü imzalandığını bü- dirdiğim Türk-Fransız tecim ve kle- ring anlaşmalarının esasları hakkın- da muhtelif kaynaklardan aldığım haberleri aşağıda sıralıyacağım. Yal- nız bu esasların iyice anlaşılabilmesi ve alman büyük netice üzerinde açık bir fikir edinilmesi için, daha önce- ki vaziyetin kısaca hatırlanmasında fayda vardır : 1933 te Londrada toplanmış olan arsrulusal para ve (o ekonomi konfe- Tansının anlaşamamazlıktan dağıldı- ğı 27 temmuzda Türkiye ve Fransa bir modus, bir de klering anlaşması imzalamışlardı. Bu İsmet İnönü hü- kümetinin hararetle müdafaa ettiği tediye muvazenesi esasına bağlı ilk anlaşma idi ve ticaret mukaveleleri politikamızda esası bir değişimin başlangıcı oldu. Ondan sonra imza- ladığımız anlaşmaların hiçbirisinde bu prensipten ayrılmadık. Bu muka- vele ile iki memleket arasındaki si- yasal dostluk ticari ve iktisadi im- kânlarla kuvvetlenmiş ve dünya ti- caret işlerinin gidişi ortasında iki taraf Londrada beraber müdalaa et- tikleri bir o prensibi tahakkuk ala- numa iletmiş oluyorlardı. Bugün de sürüp giden cihan buh- ranı başladıktan sonra bu biçimde ilk anlaşma 1930 ortalarında Maca- ristan ve Avusturyadan doğdu, fakat bu memleketlerde yaşayamadı. Mal trampasr sağlam iktisadi bünye İsti- yor. Türkiye ve Fransa daha sonra bu yola girdiler. Fakat iki memleket. te ayrı ayrı ene rağ e etti, Ve ancak Türkiyede muval oldu, iftiharla söyliyebiliriz ki, Türk sistemi gerek ilim, gerek teknik ba- kımdan başlı başma özellikleri olan bir sistemdir. Türkiye bu yoldan hemen bütün ithalât eşyasma şamil olan kontenjan: yılda yediyüz bin li- ralık bir mikdara indirdi, başka ta- birle tamamen süpürdü. Fransa ile ântihab mülâhazalarını hesaba katmı- ya meçbur siyasal çeşitli fırkaları ve kısaca iç politikasr yüzünden konten- jan sistemini günden güne genişlet- meye doğru yürüdü. Bundan dolayı- dır ki, yapılmış anla; 1935 or- talârına kadar olan tatbikatı, Türki- yenin dalma kolaylık göstermiş o masma rağmen Fransanın, met Almayı kncila ettiği tütünü bile Pek geç vermeyi taahhüd et- tiği kontenjanları verememek netice- siyle karşılaştı. Fransanın (yüz mil- yon İrangı aşan matlubatı memleke- timizde toplandı. Fransa bu parasını ancak memleketimizden Türk malı alarak çıkarabilirdi. Heyetimizin Pa- rise vardığı gün dört memleket Fran- sa İle umumi klering, ithalât resmi fazlalarmın ref'i kontenjanların tez- yidi ve taahhüdü gibi esaslar üzerin. de üç aydır münakaşada bir anlaşma zemini, bulamıyarak burasmı terke hazırlanıyordu. o Filhakika bu mem- leketlerle inkita ye Hükü- metimiz modüsü, ise klering anlaşmasını feshetmişlerdi. Fransız- lar yüzde otuz nisbetindeki Türk fazla ihracatı kaydına ve bedelleri nin Cumuriyet Merkez Bankamiz €mrine verilmesine itiraz ediyorlar. dı. Laval kabinesinin 29 kararname. sindeki prensiplere göre de yeni bir anlaşma imkânı çok güçleşmiş bulu- nuyordu. bei Bu çetin şartlar içinde ba , bayakağ veliler olmak Ozen Tanlü sız onbeş gün süren müzakerelerin vardığı neticeler şöylece hülâsa edi- lebilir : 1.— Umumi klering esası muha- faza edilmiştir. 2.— Türk klering sisteminin hu- susiyeti olan geniş hususi klering, ya ni takas esası kabul edilmiştir. 3.— Kontenjanlar arttırılmış ve bazı maddeler için yeniden konten- jan alınmıştır. 4.— İthalit munzay resimleri kaldırılmış, yani mallarunızdan a- lmmakta olan yüzde 6 ithalât vakası yüzde ikiye indirilmiştir. $.— Evvelki anlaşma devresinden kalma yüz milyon küsur frank tuta- rında olan ve klering (o müuameleleri- nin önünde tıkaç teşkil eden Fransız ticari alacakları ayrı bir hesaba a narak, Türkiyeden Fransaya ihraç edilecek, Fransada kontenjana tâbi ve yeni alınmış kontenjanlarla yıllık tu- tarı on milyon frangı bulan ithalâ- tımuzla tedricen tasfiyesi esası kabul edilmiştir. Bunlardan başka sürümü güç muayyen bir kısım mallarımı. zın hususi takas yoliyle bu tasfiye i- şinde kullanılması da temin edilmiş tir. Yani hem yeni kleringin işleme- si, bem eski alacakların uzun vadeli faizsiz bir ticari kredi haline inkilâ- br, hem de sürümü çetin muayyen mallarımıza prim temini kabil olmuş ve nihayet bu suretle elinde en az sekiz sene bu para faizsiz kalacak olan Cumuüriyet Merkez Bankamızın bu parayı iskonto ve ticari finansman işlerine hasretmesi imkânı elde edil- miştir. 6.— Cumuriyet Merkez Bankası Serbest emrine tahsis (o edilecek olan döviz nisbeti devlet (ve belediyeler Mmübayiatı, hususi ve umum! klering- e çom ler ve eski alacakları oda şamil ol- mak üzere yüzde otuzdan yüzde o- tuz beşe çıkarılmıştır. 7 Pm Te için anlaşma müddeti yirmi aya çıkarılmıştır. 8 — Fransız rejisinin bundan ön- çeki anlaşma ile kabul ettiği mikdar fevkinde her sene tesbit olunmuş miktarda muntazaman tütün satın a)- ması temin olunmuştur. “Tezayüd nisbeti yüzde ellidir.,, 9.— Modus ve klering anlaşma- ları, müddet ve meriyet itibaryile birbirine bağlanmıştır. Anlaşmanın hükmü 13 ağustostanitibaren yürü- miye başlıyacaktır. Yeni anlaşmanm başlıca anahtar. ları bunlardır. Fransız kompansas yon ofisi müdürü Jolly bu anlaşma- ların kadar © yapılmış ben- zerleri arasında teknik ve tatbikat kıymeti en yüksek bir mükermmeli- yette bulunduğunu ve Türk sistemi- nin Fransa içinde bir tekâmül ol- duğunu söylemiştir. Nihayet memnu- sile ve presi ki, 1933 te ol. duğu gibi. yeni politikasından sonra da ük olarak Fransa, memleketimizle böyle bir anlaşma bulu. nuyor ve bu yeni Fransız ticaret na- zırının da ilk mukavelesidir. Hele müzakere müddetinin kısalığı sahi. bir rekordur. Fransız resmi tebliğinin de kay - dettiği gibi, heyetimize reislik eden büyük elçimiz Suat Davas, böyle bir a iki memleket için oldu- ğu kadar, arsrulusal sıyasa bakım. dan da önemi ve değerini anlatan beyanatta bulunmuştur. İsmet İnö - nü hükümetinin kendilerine verdi- Ği büyük ve güç vazifeyi her iki memleketin hayrma olarak başar - masını bilen müzakereci heyetimizin elde ettiği önemli ve değerli netice hiç şüphe yoktur ki, iki millet ara sındaki dostluğu temelleştirmiye ve tecimsel münasebetlerimizi genişlet- miye çok yardım edecektir, Yaş meyva ihracı Şark demiryolları (Okumpanyası, 'Türkofisin ve bir kısım tecimenlerin müracaatı üzerine yaş meyva ve seb zelerimizin nakli için yeni bazı kö laylıklar göstermiştir. Yaş meyva ve sebzeler bundan böyle hızlı gi - dişle ve ilk kalkacak katarla ğa rilmek şartı İle yavaş gidiş yl Yavaş pidiş tarifesinin hızlt gi - dişte de tatbik edilmesi nakil ücret- lerini 96 S0 den fazla ucuzlatmış olmaktadır. mmm een BORSA Rİ 8 Ağustos Perşembe PARALAR Alış Sat Sterlin 61— O Gi Dolar 10, o 15 20 Fransız frangı 166/— 100 20 ret 192 96— 20 Belçika frangı 82— “— 20 Drahmi 23 bayi 20 İsviçre ir. 310 ve lerin 80— .1.— N mey 2250 N— N ii Mark 34— . Zioti 21— 24.50 Pergo 23,50 Ziy 20 Ley 15— Mer 20 Leva 2350 Zi 20 Dirar s2— > — 31. Si İsveç Kuron lr Eğ Mecidiye 52,50 $,— Banknot m 2 ÇEKLER Kapanışı 1203,— aris üzerine 2 Dolar 0,79,65,13 Liret om Belga 4,7140 İsveç frangı 245,40 ri 11775 Çekoslovak kuron. 191785 Kvastusyâ 419,15 Pezeta sa143 Mark 14740 ği / Şe #s140 Ley 63,175 Dinar 349633 Yen 21830 10.98 1142 Mi “— iri ir ei ele 40 Anadolu”, 60 20,10 - vw 42.50 Tramvay ri » Nektar 8.— Terkos 15,50 Alba Gis ii Aslan Çimento M s8— 43,50 Telefon 1075 İttihat Değirmencilik T.A.Ş, (#50 — irmenleri 08 Eczanesi T HABEŞ AN iŞi iÇiN Paristeki Üçler Toplantısı için Hazır Paris, $ A.A, — Laval, dün öğle - den sonra, İngiliz elçisi Sir George Clerk ve İtalyan elçisi Kont Pig - matti Morano di Custozza ile görüş müştür. Görüşme, 16 ağustosta Pa- riste toplanması ihtimali olan Üç ta- raflı konferans etrafında konuşul - muştur. İlgili hükümetlerin cevab, henüz gelmediği için bu konferan - sın toplanma tarihi kesin olarak tes bit edilmemiştir. Salâhiyettar çevenler, konferan - sın gerçekte Laval, Eden ve Aloisi arasında bir haberleşme mahiyetinde olacağı fikrindedirler. İtalyanın fikri Roma, 8 A.A. — Paris konferansı. nm sonuçları hakkındaki tahminler, gi daha müsait bulunmaktadır, talya, evvelâ bu konferansın derhal toplanmasına itirar etmi şimdi İtalyan bükümeti, & çin tesbit edilen tarihin, gö - rüşler arasında bir yakınlık temini- ne ve İngiltere'nin İtalyan istekle - sini daha iyi anla duğu fikrindedir. Fransız-İtalyan erkânıhar- biyeleri arasında Paris, 8 A.A. — Matih gazetesinin Roma'dan aldığı bir habere göre, İtalyan genel kurmay başkanı Ba- doğlio, Fransız genel kurmay baş - kanı Gamelin ile Roma'da başlanmış olan görüşmeler devam etmek üze « re yakında Paris'e gidecektir, İc Journal gazetesi, bu münase « betle, son zamanlarda İtalya tara - fmdan alınan süel tedbirlerin, İtal yan kuvvetlerinin tekrar gruplandı- rılmasına ait ve Fransa ile bir iş bir liği esasına dayanan plânın bir kıs- mı şeklinde göründüğünü İleri sür » mektedir, Roma'dan gelen bir ajans habe- rine göre, sü bakanlığı, gerek İta) - yan gerek yabancı, hiç bir gazete - cinin, Brenner boğazı sınırında ya- pılan manevrâlarda bulunmıyacağı emrini vermiştir. Yeni askerler Napoli, 8 A.A. — Napoli ile Ma « savra arasında muntazam posta ya » pan Mazzini vapuru, bugün bazı bazı subaylar, sömürge askerleri ve harp gereşi ile, doğu Afrikasına git mek Üzere buradan kalkmıştır. Subaylar arasında, Napoli sına müsait ol faşi ie seda teğmen Giorgio de Vecchi bulun - maktadır. Yabancı lejiyon Roma, 8 A.A, — Yabancı tebaa - lar tarafından gönüllü olarak asker- lik hizmetine girmek için gösterilen isteklerin çokluğundan ötürü, İtal - ya'nın bir “yabancı lejiyon. ihdası meselesini incelediği yayıntısı do - laşmaktadır. Habeş kuvvetleri Adiahaba, 3 A.A, — Havas ajansı aytarmın bildirdiğine göre, Habeş sücl kuvvetleri 7 ordudan mürekkep- tir, Her orduda, üçer bin kişlik 30 alay vardrı. Bu hesap ile Habeş ordula - rınm bütünü 630,000 kişiye çıkmak- tadır. Bunların ancak 250.000 tü hükümet tarafımdan verilen tüfek ve cepha - ne ile mücehhezdir. Habeşistan'm aşağı yukarı türlü tiplerde 200 tona sahip olduğu sa - nümaktadır. o Bu topların bazıları 1860 da imal'oilmiştir. Habeşistan bundan başka # Okadar makineli t0 fek, bir o kadar da otomatik tüfeğe ve 8 uçağa sahintir. Bu uçakların an sak 6 sı havalanabilmektedir. Habeş kuvvetlerinin kuzey illerde toplanması, hükümetin bir emri ica- bı olmadığı söylenmektedir. ,Bu toplanma, Habeş muharipleri - nin tehdide en fazla maruz bildik » leri bölgelerdeki şeflerin emri altı - na girmek hususundaki temayülleri şeklinde izah edilmektedir. İngi'terenin protestosu Londra, 3 A.A, — Hükümet, İtal. yan gazetelerinin İngiltere'ye kar- $ı giriştikleri savaştan ötürü, 26 tem muzda yanmış olduğu protestoya İ- talyanın uygun bir cevap vereceğini umut etmektedir. İtalya, bu protestoya cevap verme diği takdirde, İngiltere yeni bir te- şebbüste bulunacaktır. Bu ikinci tes Şebbüsten sonra da bir cevap alamaz sa, Londra hükümeti, meselâ, İtal - yan gazete aytarının geri gönderil - mesi gibi bazı tedbirler almayı dü - şünecektir. Mısır fevkalâde komiseri Londraya geliyor Londra, 8 A.A. — Times gazetesi, Mısırdaki, İngiliz fevkalâde komise rinin Kahireden ve İrak büyük Bri- tanya sizisisin Bağdattan hareket - lerinin, İtalyan - Habeş, anlaşmazIır ği içim Londra'da , toplanmasına ka rar verilen bir konferansa iştirak maksadile olduğu hakkında bir gaze te tarafından verilen haberin doğru olmadığını bildiriyor, Times, böyle bir konferansın ne ü i ii ? lık Başladı toplantıya çağırılmış, ne de çağır ması düşünülmüş olduğunu yazmak tadır. Times'in dediğine göre, fevkalâde komiserle elçi, sadece tatil gezisine çıkmış olup, kendilerini ilgilendi - ren meseleler üzerinde görüşmek er gesile, her yıl olduğu gibi, İngiltere Dış Bakanlığına uğrıyacaklardır. Vehip paşa ile hiç ilişiğimiz yoktur Ankara, 8 (A.A) — Vehip Paşa- rm bugünkü Türkiye cümuriyeti hü- kömeti ile hiç bir münasebeti olma- dığıma bu hususta Anadolu Ajansının evvelce neşrettiği malümat ta delil » dir Habeşistan'a bir vezife kabul etme #i işin Ankıradan Vehip Pagıya e mir verildiği etrafında çıkan haber» ler doğru değildir. Bir İtalyan uçağı kayıp Tokio, 8 A.A. — Romadan Ma - soua'ya gitmekte olan ve dün saat $ te Kahire'den hareket eden bir İ- talyan süel uçağı hakkında hiçbir haber alınmamıştır. İçinde 7 kişi bu lunan bu uçak, İki İngiliz süel uça- ğı tarafından aranmaktadır. İtalya ve İngiltere Roma, 8 A.A. — Giornale d'İtal - ya gazetesi İngilterenin Habeş me- selâsininde İtalyaya karşı olan du - rumunu tetkik ederek diyor ki: İngilterede İtalyaya düşman par- tilerin devlet adamlarının yanında İtalyanın davasından yana kuvvetli bir kamey bulunuyor. İtalys, ken - dininden yana olanlara minnettar » ir, Bu gazete yazısın: şöyle bitiriyor: Dünyanın mükadderatı seçim iş lerile karıştırılmamalıdır. Ve yine emperyalizmi de İngilterenin üzün seneler süren silâhl: savaşlarla elde ettiği hakları diğer uluslar inkâr edecek derecede ileri gidilme melidir. İsteklere bir had çizilmeli ve diğer memleketlerin dostluğu ve çalışma birliği takdir olunmalıdır. Halbuki, dünyanın her tarafmda birçok ve güç meselelerle karşılaş - mak mecburiyetinde bulunan İngil- terede Avrupada barış ve istikrar i- nancalarına omühtaç bulunmakta - dır. Bu inancalar Strezade bağlamı nlesilehilindi İ- taya bu inancalardan biri olabilir - di. Ancak, ondan hayati ihtiyaçlarını feda etmesi ve esasen bütün istek » lerini elde etmiş bulunan başka mem leketlerin istifadesi uğrunda jandar malık yapması İstenemez. Berlin, 8 A.A. — Staghhelim örgü sünün resmi gazetesi yasak edilmiş tir. —————. Ölüm cezaları bağışlanan Naziler Viyana, 8 (A.A.) — Cümurbaşka nı, patlayıcı maddelerle yağınçda bu lunduklarından dolayı ölüm cezası gi yen Viyanalı dört Nazinin cezalarmı bağışlamıştır, Reis. diğer on beş ölüm mahkümunun cezalarını onar sene kü reğe değiştirmiştir. Naziler ve Farmasonlar Berlin, 8 (A.A) — Eski Prusya Mason locaları, farmasonluk fikirle » ri Nasyonal - Sosyalizm fikirleri ara- sında derin ve biribirile uzlaştırılma- sı imkânsız ihtilâilar dolayısiyle fes- bedilmiştir. —a m a BEER mekan a amaaa KUÇUK HARİGI HABERLER * Paris, B A.A. — Bugünkü bakan- lar konseyi, iş bakanmın, büyük iye ler hakkında bir program tesbit ede- tekliflerini inceliyecektir. * Varşova, 8 A.A. — Harp gemile rinin Danzig limanmda durabilme * lerine dair olan Polonya » Danrig uzlaşması üç yıl daha uzatılmıştır. * Berlin,8 A.A. — Resmi bir bildi riğe göre Görnisberg zırhlısı Polon- ya donanmasına görette bulunmak üzere 22 « 25 ağustosta Gdinyaya gi- decektir. * Varşova, 8 A.A. — Resmi çeven lerde söylendiğine göre, Polonya - Danzig anlaşmazlığındaki gerginlik hafiflemiştir. Pek yakında bütün ih- tilâflı meselelerin halledileceği söy- lenmektedir, Beck, beraberinde hususi kalem mü dürü İle hususi kâtibi olduğu halde gece yarısı Odinya'ya hareket etmiş tir. Oradan Fenlândiya Dış Bakanı- nın ziyaretini iade etmek üzere Hel sinki'ye gidecektir. * NewYork, 8 A.A. — Gazeteler, Ahode İsland'daki kısmi seçimlerde kazanan cumuriyetçi Aday hakkın - da uzun makaleler yazmaktadırlar. Gazeteler, genel olarak, bu seçimi Roosevel'in ekonomik sıyasasına kar şı ciddi bir ihtar olarak telâkki et - mektedirler, için |” cek olan kararnameler hakkındaki | * Varşova, 8 A.A. — Dış Bakanı Hava Yolları Devlet iş- letme idaresinden: Telsiz telgraf ve telefon ve radyogonometre aletleri 98-935 —? ÇAPA MARKA | Hububat Unları € Sıhhatve kuvve! sakınız. almacak. Hava Yolları Devlet İşletme İdaresince alı ve verici telsizlerle radyogonyometre cihazları alınacak” dır, Bunların cinslerini kararlaştırmak için bu aletli satanlardan aletlerinin muhtelif kataloğlarile bütü? vasıflarını bildiren izahat istiyoruz. Verilecek izahat arasında şunlar da bulunmalıdır. 1 — Cihazların fiatı (Ankara veya İstanbulda te8" “Tim şartile Türk Lirası olarak”) 2 — Cihazların siparişden nekadar sonra teslim © dilebileceği. 3 — Cihazlarla birlikde verilecek yedeklerin cinsi ve mikdarları. 4 — Cihazlardan bir tanesinin tecrübe için Ankarâ* ya getirilib getirilemiyeceği. 5 — Cihazların ne gibi şartlar altında ve nekadâf bir zaman için garanti edilebileceği. 6 — Cihazların diğer markalara faik olan hususiyet” leri. 7 — Bu cihizlardan hangi hatlarda kullanılmakd? olduğu. 8 — Şebekemizde aynı fabrikanın telsiz aletli kullandığımız müddetçe fabrikanm bize ne gibi kola, lıklar ve yardımlar yapabileceği. Bü izahat 1-11-937 tarihine kadar Hava Yolları Devlet İşletme o Müdürl”” ğüne— referansları bağlı olarak gönderilmiş olmalıd(”* Bütün şebeke hakkında telsiz ve gonyometreler i bir proje yaparak o projeye göre yapılaçak omuhal tesisatı için umumi bir teklifde bulunmak veya VE - .— YENİ NEŞRİYAT Perşembe mecmuası Faruk Nafizin bir şüri ve Kadın- lar imr erkeki ,yoksa erkek. ler mi kadınlaşıyor. Maktül Kadın- lar, Habeşistanda bir Türk ve Gönül arasında isimli güzel tefrika fazla malümat almak isteyenlerin İdi Sermayesi : 100,000 Türk Lirası Merkezi : ANKARA — Şubesi : İSKENDERİYE TÜRKİYE İŞ BANKASI tarafından tesis edilmiştir” İTHALAT, İHRACAT, EMANET İŞLERİ YAPMAKTADIR. İSKENDERİYE'de Satılmak tizere emaneten mal gönde” renler, hesabımıza, TÜRKİYE İŞ BANKASI şubelerinde? avans alabilirler. En iyi fiyatla, en az masraf ve komisyonla emin bir surett€ iş görmek istiyenlerin MISIR İŞ LİMİTED'i tercih etm” leri kendi menfaatleri icabıdır. Telgraf adresi MISIRİŞ — İskenderiye KOMİSYON VE Tavsiye ederiz, lareye müracaa' (2048) (4575) S