15 Ağustos 1942 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

İi Sakip ve K Başmıbırdir: — ETEM İZZET BENİCE EN SON TELGRAFLARI VE HABERLERİ VEREN AEŞAM GAZETESİ Kendi cİüşen ağlâmaz' Istanbul tüccarı henüz imti- hanı istenilen şekilde verm ekten uzaktır Tacirler kendilerine verilen büyük öl- çüdeki serbestlik nimetinden halkı istifade ettirmek yolunu da düşünmez- lerse bilâhare bunun mes'uliyetindeki ağırlığı çekmekt en sakınmamalıdırlar.. ETEM İZZET BENİCE Ticeret Vekili Dektor. Beliçet Uz dündenberi şehrimizde bulu: muyor, Sayım Şükrü Saracoğlu hü- Kümetinin ikteadi polilikasımı di- namik ve enerjik bir azimle en ileri merbaleshe götürmek ye- dunda yorulmak biliner bir çalış- a ile iş başında bulunan Doktor Vz'a — İstanbul — piyasalarındaki tedkikleri ne imtıbalar verecek?. | firen mevzuları incekmmek; alâ- | kaldarla temaslar yapmak İçli gelmiştir. Yeni birçok kararlar, tedhirler bu temaslardaa sonra tebellür edecek ve tatbik sahanı- a konacaktır. Ancak görünüşe nazaran, umumi — iniiba İstanbul Mücaret üleminin şimdilik pek le- hine değikdir. İstanbul tüccarı he- nüz girdiği veya tübi tutulduğu Tmlibanı islenilen şekilde ver- mekten uzaktadır. Gida madde- keri dışındaki eşya fiatlarının ço- iu durup durürken arttırılmış ol- | duğu gibi gıda maddelerinin bir kumuna sit fsstlar da elkayma devrindeki karaborsa - fiatlarına yakmlaşmıştır. Yüni, açıkçatı şu olmuştür veya olmaktadır ki, g1- da meddelerinin - toplancılığı ile meşgul olan tacirler şerbest re- ji kondi serbesilikleri telökki- sine kapılmış ve karaborsa fiat- karını nocanal açık fiat baline vo- kan bir elçabukluğu yoluna sap- maşlardır. Hakikatte serbest ve- Fmin tasavvur ettiği hedef ve mahmul bulunduğu hüsmüniyet bu gayeyi gütmüyor. Hedef: a — İstibsal maddelerinin kâ- | milen piyasalara dökillmesi, b — Arz ve talep kamumunun tamaandi tatbiki, € — Normal Gei, meşru kâr haldi, 4 — Ticari rekabet, olduğu gibi gaye de: Halk ile hü- kümetin; müstahsil e tüccarın elele çalışması ve çalışırken de milki bünyeyi ve vatan selümetiei gözününde ve herşeyin fevkinde milen piyasaya dökülmemiştir. Çünkü mevsim dolmamıştır. Arz we talep kâanımunun — tamamile tutbik edilemediği amlaşılıyor, çün-| kü, bir kısım tecirlerin ellerinde- ki peynir, yağ, zeylimyağı, satnılı vesaire gihi gıda veya diğer hu- yat meddelerini soğukhava mer- kezlerinde, şu ve bu depoda stok ettikleri ve piyasaya malelıni mik- tarda çıkardıkları kidlesı vardır. Bu şekilde mahdut arz ve çok talep hidisesi tekevvün eylemok- de ve fiatına tacirin arrımu hi- küm olmaktadır, Buna bağtı ola- rak da rekabet, nocmal fiat, moş- ru kâr haddi gibi esaslar ortadan kalkmaktadır. O halde, madde bakımımdan Şikrü Saracoğlunun gösterdiği geniş ölçülü serbestlik ve Bat politikasının tamı zıddına teagühlar satıhktır. Galata: Arabeami Bengemut sokak No. 3 Telefcn: 41237 | mindan da - humal — menfaatter J milli bünyenin ve vatan selâme- | İKafkas batısın" da Ruslar bir- denbire muka- tinin üzerinde tutulmak gibi bir | geflet bilerek veya bilimeniyenck | irtikâp olunmaktadır. Bu haraket tarzı devam edip | gittiği takdirde İstanbul piyasam sına hükim olan tecirlerin bir ak- sülâmel davel etmemesise imikân tasavvur edilemez. Nılsayet, tüc- car kendisine karşı gösterilen son- sux iim, ve büsnüniyetin — ila- desi içinde vatan bünyesinin velâ- met ve sağlığının da bakis mev- zau olduğunu idrak elmek husu- vuuda kabiliyetsizliğini veya id- raksizliğini filen ortaya koymuş bulunumsa memloketin — umumi emniyet ve selâmetini elde tutan hükümet için yapılacak başka şey kalmaz. Bunun içindir ki, ta- cirler kendilerine verilen büyük ölçüdeki serbestlik nimetimden balkı istifade otlrmek yokunu tulmalı, hükümetin itimat ve hüs- | nüniyetine lâyık olmayı bitmeli bunu yapmadıkları takdirde de gelvcek aksülâmelin tahmil ede- çeği —mes'uliyetlerdeki —ağırlığı | çekmekten sakınmamalmırlar. Hu- dütlarmmızın ateş çemberi içinde | bulunduğu ve milletlerin — ölüm gu böyle bir zamanda işin ne ha- #if tatuhnıye, ne biribinini takip edecek tecrübelere terkolunmaya tahammülü yoklur ve bunu bil- | mek bu virlanın ve bu şehrin ti- earet toptancılığım ellerinde tu- tazlar için birinci vazifedir. ETEM İZZET BENİCE HİNDİSTAN'DA Küçük-isyan ha- reketleri hâlâ devam ediyor Londra 15 (AA)— Hindistan- da dün küçük mikyasta iayan ba- reketleri olmuşuz. Kalkütada ba- n karışıklıklar olmuş, bir iran> vay arabası ateşe verilmiş ve bir Bombay, Yeni Delhi ve diğer gehirlerdeki salâı devam etmek- tedir. Cimna verdiği bir nutukta ye Dideh müslüman partisinin vazi- yetini bekkrmiş ve bu bulranlı devrede Britanyacnı müşkül mev- &ide bırakmamağa vendik- lerini tebarüz ettirmişti üüi Pamuklu için fiş tevzii bugün sona eriyor “Yerli Mallar Pazarları pamaklu satışları için halka — yapılmakta olan fiş tevelatana bu akşam son vermektedir. Bu ukşama kadar şebrin dört yerinde şimdiye ka- dar fiş alamıyanları fiş tevziine devam olunacaktır. Bu dGözt yer şumlardır; 1— Beyoğlunda Tekmim polis merkeri karpeindeki killse bina- mada; 2— Baklamsüğütte hibbi- adli binasının küşesindeki sebil 8— Kadıköy — Yerli Maller Pazarlerı sataş mağazasın da; 4— Üsküdar yerki Moğar Pa, garı safış mağazasınıda: | ve kalımının Bahis mevzuu oldu- | polis memuru taşa tutulmuştur. | vemete geçti Ğİ gi Bununla beraber Al- manlar Krasnodar'da bir gedik açtılar Ruslara Göre Almanlar hâlâ Don dirseğine, 'hücum edildi ulaşamadılar Londra, 15 (ALA.) — Rusyada en şiddeii müharebelar Sialin: grad garbinde ve Don dirseğinde devam etmektedir. Almanlar Kafkasyada şöddelki bir Ras mukavemeti ile karşılaş- maktadırla:. Sovyel gece yarısı ” tebliğinde muharebelerin Krasnedar, Çer- kask, Mineralni Vedi, Kotekiko- (Devanmı Baz 3, Bü; & de) e a <— Ruslara yiyecek ve- ren üç Norveçli Londra 15 (A.A.)— Narveçin şimalinde bir adaya çıkan iki ka- Zazede Rus bahriyelisine yiyecek ve içecek veren üç Norveçfi idam edilmişlerdir. Nomveçllere yar- dim eden bir çocuk da 10 sene hapse mahküm edilmiştir. Bugün öğleye kadar gelen ha- berlere göre, Kafkasyada Kras modar bölgesinde muharebeler Tara kadar çekilen Ruslar şimdi mükavemete geçmişlerdir. Bu- nun ikf sebebi olabilir. Rusların Kafkas bölgesindeki Rus şehirlerinden: Kresmodar RUS CEPHESİ |— PASİFİK HARBİ | | Almanlar Stalingrad garbinde Don dirseğini hâlâ sökemedi | binderbire şiddetlenmiştir. Bura- | | dardır. Amerikalılar girdikleri ada ları sağlam- laştırıyorlar Her iki taraf Iıkv—ğye kuvvetleri getirmiye uğraşıyorlar Avustralya Tebliği Japonların bir. Konvoy'una Lamdra, 15 (A.A.) — Müttefik kuvvetler Salomon adalarında ö | gal ettikleri üç yeri sağlamlamış-- | Romanya kabinesin- | de değişiklikler Bikreş, 15 (A-A.) — Bükreş bukuk fakültesi dekanı Profesör Fintacsoo İktisat — Nazırı olarak kabineye girmişlir. Şimdiye kadar İktsat Natırle : yapmış olan trühendis Mari- mesco Adiüye Nazırlığına — tayin edilmiştir. Amerika'da 7 gemi suya indiriliyor Londra 15 (AMA)—'Bir Ame- fikan Timanında inşan tamamlar kaç güne kedar suya indirilecektir Ü derdir. Sabık elçi gazetecilere, ö- Ispanya-Fransa, neler oluyor? '_l;icarej Vekili Bu Sabah Temaslarına_.l_);xamrâü tatil yaptı Teknik öğretim okul- larının arttırılması için 81 milyon Lira tahsisat verildi Ankara 15 (Hususi Muhabiri- mizden)— Büyük Millet Mecksi dürikü —soplanteırs — müteakip meb'usların #ntihap dairelerinde tetkiklende bulunabilmeleri için ikinciteşrimin — birinci günü top- ismmnak üzere” totü kararı ver- miştir. Mecksin dünkü toplansısında | yeni mesleki tekmik okullar açık İnası için bör kanun Biyihası kâ- but edilmiş ve Maarif Vekilliğine bu iş için 10 senede samfedilmek üzere 81 enfiyon İkralık tahsisat verilmesi kararlaşımı hudutlarında Londra 15 (AA.)— Vişi haber- ler ajansı, İspanyol hududuna ya- kon Fesnsiz hududunda — büyük mkiyasta tevkiller — yapıklığını billlamişgir. Ağans, bu tevkifata burada fealiyette bulunan komü- nistlerin yakalınması için yapıl- ığını âve etmiştir. Diğer taraftan Pariste duvar- Tara tebeşirle hükümet aleyhine yazılar yazan bir komünist de kurşuna dizilmiştir. Vişinin Eski Ankara Elçisi Dö Gole iltihak etmeki üzere şehrimizden Kahireye hareket etti Vişinin eski Ankara Büyük Et- gisi Jean Hellen General dö Gol'e iltihak etmek üzere dün şehrinie- den Kahireye hareket etmiştir. Refikası ve elçilik eski birinci kü- tibi de kendislle beraber gitmiş- tedenberi dö Gol'e iltihak etmek arzısunda olduğunu ve bu fırsalı «elde ettiği için bahtiyar bulundu- iunu söylemiştir. aarultay Kapaîdı Beş şiep İngilalere verilecek, zi Gestirogler de Amerikan file- suna #tühak edecekir. arızah mıntakalardan istKadeye imkân bulmaları, ikincisi de A- (Devam Sa: İ | ; van beş şilep ile ikt destroyer bir İ Milli Şef, yeni Genel Merkez Kurulu Hey'etini kabul buyura- rak direktifler verdiler (Ankara 15 (Hususi Muhabiri- minden)— Dördüncü Dit Kurul Aayı dünkü Umumf tapbantısını müsceakip Maarif Vekilinin — bir Hutiile mesaisine niheyet vermiş tir. MİLLİ ŞEFİN DİREKTİFLERİ Dil * Kurullayının — kapanışızı Mmütcakip Reisievnhur İsmet ' Devacu Sa: 3, Bü; & de) Önü hususi Jocasında yeni genel gmerkez kurülü heyetini kabul bu- yurmuşlar ve kendilerine şu be- iyanadla bulunmuşlardır: e— Beçiminizi tebrik ederim. Kurultayda - görülen muvaffaki- yet sizlere vemiden ve evvelkin- den daha sıkı çalışmak ve gele- cek kurultaya daha çok verinrli | çıkmak barcünu yüklemeksedir. | Çörek yapan' bir fırıncı takip ediliyor Divanyolunda Necatiye akt 35 mumaralı fırmda dün yapılan kon- | tmol neticesinde 77 akmeğin vezin- Teri noksan görülmüş, fırıncı hak- kında ceza zaptı tanzlm edilmiş- tir. Yerebalan caddesinde 63 nu- marulı Hamdiye ait fırmda çörek Amal edildiği görülerek frmcı hakkında takibela girişilmiştir. BZ ere AM İ Yarınki At Yarış- ları hakkındaki tahminlerimizi 4 üncü sahifemiz- Buğday stoku belli olunca ekmek istihkakı arttırılacak Çocukların istihkaki da 300 grama çıkarılıyor Büyük Millet | : : | Meclisi dün - FRANSADA Pazartesinden itiba- ren satışa başlanıyor 'Bir kızı evden kaçır- | Ticaret Vekili Behçet Uz Ti caret Odasmdak& toplantıda ileri sürülen fik irleri dinlerken Ticaret Vekili Doktor Behçet | — Vekii, bu temasları - esnasand Uz bu sahah da ticari ve iktsadi | bilhasca gıda maddeler; ve ek- işler üzecinde tedkiklerine devam | mek İşi üzerinde — daha ” ziyade etmiştir. (Devamı Sa: 3, Sü: $ de) zanesi gününden itibanen müra- Caat sırasına göre halka satışma -— - K . <. Maden vî Kok Kömürü e tzdihamın önüne geçmek için boyannama sahiplerine sıra numarası verilecek Maden ve kok kömürünün pâ- | başlanacaktır. Bu surotle izdiha. mun önüne geçilecek ve heri (Devamı Sa; 4, Si DÜN GECE YARISI mıya gelen zorba Bızın kardeşile gırtlak gırtlağa geldi, nihaye, karakolu boyiadı | Dün gece Fatihte bir zorba bir Bu zorba İhrahim isminde bir €ve girerek 14 yaşlarında gevç | manavdır. Karagümrükte Odacı bir ki kaçırmak teşobbüsünde sokağında —& sayılı evde oturan bulunmuştur. * Sa: 3, Büz « deliğiğ (Devamı de okuyunuz ! (Devama Sa: 3, Bü: & de) B V Davamız ve takipçileri NECİP F AKÜREK görmediğimizi, — berşeyin sadece doğruyu ve güzeli yapmaktan ve ne zaman olursa o zaman yap- maktan jbaret olduğunu kaydede- rek söyliyelim ki, Yunan ve Lâ- tin kaymaklı istılahları ilk dela unen ve Lütin kaynaklı »- filahları iük defa olarak türkçeleştirme gayreti - Abdırllah Cevdetle başlar. Fakat bu teşeb- büse, Yunan ve Lâtim kuynaklı kelimeleri — tükrçeleştirme değil, ! | İ ' î arapçalaştırma gayreti diyebil riz, Meselâ Abdullah Cevdet (Hâ- disat-r içtimalye) terkibirde ok duğu gibi (Hüdisat-ı Psikolocya- iye) tarzında gülünç tekerleme- kerle, Yunan ve Lâtin kaynaklı kelimeleri Arap ve Farisi sarf ve mahivi içinde yuğurmıya çalışmış; bu kelimelerin Türk sarf ve nahiv dobesile hiçbir alükasını arama- mıç; buluşunu, garp istilahlarını bize bizim olarak maledebilecek biçbir ilmi ve hakiki esasa daya- yamamışlır. Ahdullah Cevdetten sonra Ya- kup Kadri, temumile fantazya elarak, hem de ilmi ve riyazi bit msul altında türkçeleşlirme gay- yeti bizimdir. Usulümüz de, tamamile istikrai, yüni vükmalar ve hâdiselerden kus mün çıkarma işine bağlı ve Türk hançereşinin ameli müşuhedesine dayalıdır. Garp sülahlarında frunsızcayi müşabede örneği diye alırsak gö- rürüz ki, bütün Fransız ıstılahla- rı, sonları (guv), (ism), (ie) edat Tarile biten üç ana şubeye irca edilebilir. Kendi harflerimizle Ve onlarım vile misası Tâmtnda, birkaç garp tabirini türk- — *” n çeye maletmek istorcesine küçük h;i';““*’* KARCLUN . C bir gayret sahibiyse de, kendisini #2 zamayı sonra bu halif ve oyuu mahiyetindeki — hevesinden vaz- geçmiş ve davasım bütün bir wsul örgüsile samsıkı çerçeveleştireme- miş görüyoruz. Bir işin evvelâ veya sonra ya- pilmiş olmasında hiçbir. değer Türk hançeresi, hiçbir. rekber sahibi olmadan, istikrai bir tarze da bu tabirlerden biriui (Politik ka), öbürünü (Mekanizma), daha öbürünü de (Coğrafya) diye zap- tcimiştir. (Dowamci Be 3, Süz 6 da)