9 Mayıs 1942 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

HALK FİLOZOFU —SON TELGRAF—. 6 MAYIS 1$iâ DÖRTYÜZ DİRHEM! Ankara Belediyesi, yüksek tahsik talebesi için, şehir ele- tislerinde yüzde elli tenailât yapmıya karar vermiş.. Bu, küçük bir havadis... Ankaradaki mahalli le#l% grla maddelerini, hallan salim bir tevzi -Gııı- Bu, küçük bir bavadis.., Ankarada sobzeden — tutun her nevi ersak bem daha ucum, hom doha iyi kalitede, hem da- ba boldur. Bu, küçük bir havadis.. Ankarada ihtikâr mazmınla- rıma, ihtikâr suçlularına, he- men hiç rastlanamaz, Azkara gözetelerinde bu mevzuda ha- berler ukumazsınız. Bu, küçük bir havadis.. Üa Hastalara, portakal şerbeli ve- rilmez mi?, Portakal ekmeği de ceki PARANIN HESABI Hüseyin Cehâi Yalçın bir mas kalesinde: «Herkos sarfettiği pa. Fanın hesabun icabında — verebil. | melidir.. diyor, Fakak, pata - İle imanın kimde olduğu bilmemez ki, kame, e he- | Jerdir. sabi soracaksınız?, ŞEMSİYE VE MADAĞASKAR Şu günlerde meçhur olan Fraa- sızların Madagaskar adası, sıcağı ile meşhar bir yerdir. Yapılau istal süklere göre, düm iyanın en fazla şemsiye kullamlan yeri Madagaskar adası imiş! Zavallı Madayaskarklar, eğer, | bir gün harbaı kendi adalarına da eğleceğii bilselerdi, bez şen- siye yorüme, çolık şemsiyolor ya- parlardı. AHMET RAUF Mürakabe Ko- misyonu işleri Vekâlet tarafından temdit o.unacak Twaret Vekhâleti, kat müras Kübde komisyonunun İ meve Zularımı tahdit etmeğe karar ver Miştir. Komisyonun bugünkü iş- Ygal mevzuları çok olduğundan ve bunlardan başka, mahkeme. derden dalrelerden ve hususi res- ai diğer mücsseselerden bir çok #orgu ve süalier varit cimakta bu kurduğundan istenilen randıma. ni ekle etmek kabil olamamakta. dır. Yeni katara göre; komisyon yalnız belli başlı ihtiyaç madıle Jerine nit işlerle uğraşacaktır. I Komisyona müracaat EEREERİ'İ REŞAT FEYZİ küzel, Ankara daba rahat.. ilh.. Fakat, lâf uzatmak meye ya- rar?, Hulâsa edeykmi Ankarada, taan dört yüz dir. Bon çekca bir mehalli idare Siz, bunun adına ister Vi- lâyet, ister ıew.. deyin, ıTHAL MALLARI etmeden satılabilecek Batı itbalât tacirleninin getir- dikleri mullara hat tesbil evlir. mek için flat murakabe komisyo. nuna müracaat etlikleri ve fiat çıkıncıya kadat mallarına satma- dikları görülmekledir, Halbuki fiat tesbiti için komis. (yona müracaat meoburiyeti yak. tur, Yalnız bu ithallçıların mal- darın; nonmal kâr ilâvesile sst. maları lâzımdar, Ayrıca kornisyo. Na müracaat elbiklen soura da bu ithakltçılar flat tasdikini bekle- Meden mallarmı faturalara şerh vererek setabilirler, Fiat tasdk edildikten sonra vaziyet yoüşte. rinin lehirde olunsa o zeşnan a. radaki farkı müşleriye ödsyecek- Yabancı dil imtihan günleri Ünwersite yabancı dil mutihan. ları Il mayıs pazartesi öğleden sonra kanferans sakınurdla yapı lacaktır. Mecburf olan derslere devam eden askeri taelbe ile yük sek öğretmen okulu talebeleri ve devlet Henabirdeki yurtlü tales belerin sözlü imtibanları 15 ma. yıs cuma günü öğleden socra, Gdevâmları ihtiyart olan döler ta- lebelerin sözlü imtihanları da 22 mayıs cuma |i'ııın yapılacakirr, Üğik e y' d lli [ artmış fezla turgu sarfe- Gilmeğe başlandığını gören turşu cular şimdiden turşu imaline ha- zırlanmaktadırler, ;Yalmız hals sirke bulnak zorluğunda ka'mız- lardır. Bu seneki turşu istihlâki diğer semelerin iki möisltni bul- | Badyosa nunuşmak Bic relkimiz — Radyoda konterana vermenin klilşp okumak - olmalığına işaret etti, Bazı konferaneçilar — var, Kitap okur gibi bür kenferans veriyor. | lar. ) Halbu ki, koougmak — düye ayrı bir BüL'et ve bilgi vardır. Kosnuşmasını yi bilenler radyoda konferans verme. Bd'r. Meselç kilap öokumuya kalırsa, Radyoda konferans. dinliyeceğimiz yen- de, © mevzu İle alâkalı bir kitap alır ve okuruz. Fükat, küm, kocuşmasını Bilie?. BURHAN CEVAT Sinema iocalarında bazı vaziyetler Evvelki gün, bir gazele, yetırla sike- malarından birlrin KOUK yapalan bir türmü meşbut birlisesinln tafrilü- ti veriyordu. Beb, irimaleri mahfuz — Grlarak, bak Aiçeyi kisaca hulleğ göeyln: Bir geaç kacta vüç. Evildir. bir da sevglilsi vardır. Bu kadın. s0va “Üiği adamla beraber, sinomaya gidiyor, | bir Iocaya giriyer, Karanlar basmen, | adın Ve cukek, üzerlerlmde fazla bul. | duktarı Gdiğslerden bıir kasmmı çıka- | tıyarlar. Onlar, beş vakit geçiredurmnler, ne zamandır. kansını takip eden koca, Burdarım izlmi buluyor. Yünındâ memur. ler alıyor, Sinemaya — gidiyor. Locayı birden açlırıyor. Ve jçeridesdi sevdere deler gök münasebelsiz Gir veriyeite yakalkalyarlar. Şimdi, mesele, mahkemededir. Bizim bu höidise münasebetiyle ü. zerinde —duracağımız aekde, kadının | Kocasiına ihanet euncel keyfiyeti de. ildir. İnsan oğullurı içinde büyle Bü. tü bozuklar çoktur. Fakal, sinema kocularının böyle iş. dere âlet edincai, dizce, daha mühim | Fpkat, Pasifikte deniz muharebesînî hangi taraf kaybetti ? ( Yazan: , $. Eskı Bııkreş Ateşeıınlıterı ) Uzak Doğu cephelerinde: Avustrahya şimulinde dikkate şayan iki deniz muhürebesi cere- yan etmiştir: Amerikan hava - deniz kuvvet. deri 4 Mayrs günül Salamon adala- Ti etyvarında bir Japon filesile mu- barebeye tutuşmuş ve Amerikan tebliğlerine göre 7 Japon harp ge- misizi batırmak ve ancak 3 tay- | iyare kaybetmek smretile büyükçe bir mevaffukiyet kazatımışlır. İkinei deniz müharehesi Yeni Gine vularında 6 Mayısta başla- mıştır. ve Japonların bildirdiğine | göre bâlâ devam etmektedir. Bu | muharebede, Japonların iCdasına göre mütteüikler şimdiden iki tay> | yare gemisile bir Amerikan vırb- Y aSi 26t Perakendecilere raya, kadın, erkek, kız, çocuk. talebe, huldaa, her cine yasan geliyoc. Döyle sinena yocalarındaki münasebetniz h. dişeler az değiklir, Bereket bunların | Bepei mutlrkü bir eürmü meşhutla tose | bit geilemiyor. Eğer, hepsi, tesbit e. | dülmiz olsa, İmanbu'da, bengda, bir kaç | koça basmak lcap eder. Bözi saygınizar, ve terbiyesi kil oe lmlar, bu münesebelir — vaziyetleri | tekcar edip Gduruyorlar. Hataâ, fozla Gkkal ve leyakkuza da lümam göre müyorlar, Sinema müşterilerinden bir çoğu, bu Bibi hâlleri görmekle veya bisetlmek. fedir. Bu hal, yenl yetişen çocukları. mizan abidik: bakırmadan telkike döğer bir meseledir. Herhalde, sinemalarda, bu gb mü- nasebaksiz'iklere meydan — vermiyecek tedbirler alınmalıdır. R. SABİT Şehir Tiyatrosu | Pazartesi memleket turnesine çıkıyor Şehir Uyatmmsunun dram — ve di kağırama muııup artistler """"'ç$= M bir İlk olarak Bardırmaya gdile. cek, otedan Manisa, İzmâr civa | tına, Ankara yöliyle de Samsun, | zorguuığı Uuğranıldıkan sonra bir temmuzda İstanbula Gönüle tektir, ——— Haşarat ilâçları yapanlara * petrol tevzi edilecek Petrolofis, tuhtakurusu, sivri. #nek ve döğer haşaratı öldürücü madtidler imal eden mücmesele- re petrol tevzi elmeğe karar ven miştir. Bu müesseseler ihtiyaçla- rinı gösteren — reemi vesikalarla ©fse mürecant edecekler ve pet. Tol alacaklardır. Yeşilay honseri 20 mayıs çanyı ni sant 21 de Bi sinemasınla — kiymetli san'atkâr Muallâ Işılay tarafından ve Fot- di Von Statzer - Muhittin Sadak ve Ldenda Andayın iştirakile fev külüdle bir konser hazırlanmışfır. Bu koönsene ayrıca mülli şarkı ve oyunlar da oynanacaktır. Davetiyoler he rgün cemiyelin Sirkecideki merkezindenve sine. ma gişesinden alınebilir. İmanifatura tevzil BDu sabahtan itiba- ren başladı Perakende manifalura — salıcı- larına bu sabahtan itibaren mal tevziine başlanmışlır. Bu arada termilerle hâtr elbiseci ve göm lekçilere de ihliyaçları olan mal. İar verileceklir. Yaknız bunların S2 yılndan Evvel işe bı—ılımuı bulunmadarı şarttır. hipleri ithalötçı birlkleri ŞS kütiplğine müracaat — edecekler ve oradan maklarını alacaklardır. Eminönü, Sirkeci, — Sultarıha. mam civarındaki — esnaf bugün; Mahmutpaşa, Rizapaşa, Fincaneı lar, Çakmakçılar - civarımdakiler perartesi günü; Etminönü, Fatih, Bakırköy ve Eyüp civarındekiler | Balı günü, Bayoğlundakiler çar. yannba günü; Bepiktaç, Sariyer, Beykoz, Üsküdar ve Kadıköv ci varındakder perşembe günü; Kaç tal, Aklalar, Yalcva, Silvri; Ça- taka ve Şile civarırdakiler de görlcceik —Hatta cuma — birliğe müracaat elmeğe davet edilmektedirler, —C Hukukçuların çayı Üniversite Hukuk Fakültesi eon sınıf talebeleri hocaları şere- £ine bir gyrılık çayı vermeyi ka. rearlaştırmışlardır. Çay; Fabülte Dekanı ve esas teşkilât hukuku profesörü Ali Fuat Başgilin Ber- Hnden dönmesini mülemkip veri Teceklir. Ş Üniversitelilere sinemalarda yoapılacak tenzilât Sinemalarda — Üniversitelilere yopılacak tenzilât pazartesi gü Di tatbike başlanacaktır. Talebe- ler lüks koltuklara 25 kuruş ve. receklerdir, e— Müakteplerde havacılık günü Gelenbevi orta okulu tarafın. dan dün Fatih Halkevi salonla- rında bir havacılık günü terlip edimiştir. Evvelâ talebeler türüm fandan ehava kahramanlarıe adlı bir piyes temsil edilmış, sonra da aı okulun ingilizce öğrelireni , İisi ve bir İngiliz harp gemisi kayı | betraişlerdir. Bu iki muharobenin ri, Japonlarla mubharebe etinek- ften kaçınıyor ve deniz kuvvetle. rinin tayyarelerle bol miktarda destekleadiği anlaşılıyar. Birmaayada, Japonların - Hin- dBetan — istikametini — terkederek Çine tevcecüh ettiklerine dair mü- falealar yürütülüyordu. Biz h- nun doğru almadığını, Japonların ayni zamanda yağmır mevsimin- önce Akyab üzerinden suhil boyunca Çitlagong İstikametinde Bind hududuma — varmıya çalışa- cağımı ileri sürmüştük. Radyo Gavelesi, Bikmanyada Mmi de- misindeki Akyab imanı sahil bo- yunca ilerliyea bir Japon kol- nen topraklarıma girerek Çittagong'a doğru İlerlemiye baş- ladığını — bildizmiştir. Şu halde Jeponlar, yağmmur mevsiminden önce Hind bududuna — varabile- ceklerdir. Bundan başka İngili- Hind kıt'alarmın Birmanyadan Rind hududuüna çekilmeleri ve Japonlardan önce Ganj nehri böl- gesine erişip Japon ileri kareke- tini durdunmaları çok güç olacak- tır. Madazaskarda, tahmin ottlği- miz veçkile Fransız mukavemeti - Antsirahe vo Diege-Suarez mev- künin düşmesine rağmen - henüz zona ormemiştir. Vişi direktiline göre kareket eden Madagaskar valisi, adanme bütün diğer nokta- larında müdafaaya devam edile. ceğlaj — büldirmiştir. Müttolikler adaya Cenwbi Afrika ve Ameri- kan kıf'aları çıkarmışlardır. Fur kat her türlü yari » 'dan mah- Tum kalan ve miktacı pek »x olan mihayet adanın dağlık noklaları- a çekilerek belki bir müddei çe- te harhi yapalılirler. Fakat Ma- dazaskarın ükıboeti üzerinde bun- Jarın bir faydası olmuyacağı şüp- besizdir. DUZZAEZIL Kİ YENİMESELELERİ Kraliçe kana- valona'nın memleketi.. Yazan: Ali Kemal Sunman Yuvatlak bir hesapla elk sene- derlberi Fransızlar kend müstemlekeleri Üye Sağ'ın yorlar, Onlandan evvel Portekiz- İlerin, daha sonra da İngikzlerin bu adada yer tuttukları görül. müştü. Fakat Madagaskarın bir zamanlar istiklili vardı, kendinin Hükümderları bulunuyordu, Bü. hassa yüz senelik bir devinde en er Köprülü tarafından yurula da bir konferans verilmiştir. Cevap vermedim. Pakat içimde ince | bir sizi derlaleçmişti. Acudeyo tik dela kızmıştım. Madem İti ben burasını sev. den. O da beğenmemeli Sofradan kallmak için ömüm höceke, tini bekliyordum... Kanyunuz bizden düzik ve belirsiz bir ayinetikla hire stlondan çakı. Birderbi.. uydurm. Sinirlerim ya- tağır gibi akdu. — Beki. Fakat ehemmiyetli bir şey değl karıcığım. İstersen dühcede biraz Golağırın.. Şilmedk hepol göçer. Kaktık... Bahçeye çüdek. Bir müd. Get seseiz tenhüca yerlerde dölaşlık, Pol deniz havabi tesrini yeptı. Başımı. da / tikişan — damarların — gerşediğini bizeediyonlum. Yavaş Jataş ayun <ö- | .— P EDEBİ TEFRİKA: 6 Çıngıraklı Yılan Yazan: NEZİHE MURİTTİN donunum. önüneki taftanların — arasına Behniştik.. Arka taraflaki — villâların Birladen, piyane e garzı aüyliyen bir kadın sesi geliyordu. — Oturalam nır Asuder, — Sen bilirsin. .. | — Bu kadır uysallık — oimaz.. Biraz ) emret karıcığım. ASUCe Bükkl, — Yemek salonundaki zengin, ala.- franga bayanlar gibl mi?.. — Tabil öyle,.. — Peki öyleyse.. Oturalım Tevfik, gu masayal, Karımın gösterdiği dol işikli masa. a oturdük. Hirez sanra garson kahve. erimizi getirdi. Normal balimi alıyor. dum., Cörünmiyen bir villâdün gelen kadın sesi devam çdiyordu. İnsanın n serin akan taflı, pürüzsüz ik bir ses. Onu bir “müsekkin | Fibİ ödeta içerek dinliyordum. —Asıde | de semsiz zemiz denize bakıyordu. x)nl bilir ne düşünüyondu — yavtucak? bivar serj davranmıştım. Belki de bı içine * deamlşti zavalkı?.. Hilni yavaşça avım cumda sıktur: — Eğer zengin olumam bir gün S- me burada bir villâ yaptırırdım Asu- a | — Bir vit mıt. — Bvet küçük, şık bir yuvacık.. İşi- tiyor musun Asude?., Arka taraftan bir kadın sesi geliyor. Ben ömcümde bu kader içli, bu kadar şifa veren bir sat dayemudum.. Herhakle bu ses çamların arasına saklanmış bir villâdan — göli- yor., Bizlm de öyle bir yuvamız olkay- &. — Fakat benim böyle güzel ve şifa veren bir seslen yok kl.. Asınlenin bu madum sitemi bena zevk vermişti. Onu birar daha coşturmak için İçimde ga. zip bir zülüm hevesi uyandı. Karımın ruhunda ikskünglık yoretacak ince bir mikte ararken karşıdan bir gropun bi- 2e yaklaştığımı gördüm. Burdar üç kişi 1di: İi güzel, gik zarif bayanla arka lerinde da uzun boyka, ince endamlı bir genç erkek... OL Yömek salonum- dâki masa korşumuz!. Mesamısın ba- gnn yaklaştılır. Genç adam Asudenin önünde cok sevimii bir şavırla derin Ve reverans yaparak hareket'erinden daha sevimli ve abenkil bir sesle, ko. muşlur — Cumartesi —aloşamı — klübümüzde vertlecek. balo için mücnade buyurur. ganız bilet taladlın elmek Htiyoruz? — Teşekkür ederiz Beyefsadi, Bunu şoğuk sesimle ben söylemiş fim. Güzel Bayanlardan birinin bana ııuıubıımlnbıılıııımımî. -— Iııı kişilik bilet on Hra efendira. — Emredensinz Hazımefendi?: Yine Asvdenn önünde hürmetle e. #lerek çekikli. Bon de, bir hayir ku- TüMÜ adına bilet satmak zahmetin! btbül elmiş olan bu kibar ve güzel bayanları bir kâç adım teşyi edecek selâmladım. Yerime döndüğüm zaman Atudeyi düşünceli baldumı — Bölo Cumartesiye, yani iki gün senra... Pevkalide giyirmeni isterdlmr Asude,.. —© kolay.. Pakat., — Fakat ne — Eğtt büyle deyam edeme bizim bankadaki bskiye alan beş yüz de Bidecek, — Dücünme artık yavrum... Gönlü. BÜ fersh tut... Ne olu biz bu yaz bü- Tadayız. * — BALO OGRCESİ — Asudönin saçlarını taczim eden kü. vefür edadan / çıklıktan sonta karıma hayran oldum. Yumuşak kumeül saç. larının arasında bir demel mavi Beni ADevamı war) ziyade kedm hükümdarların tah- ta çıktığı görülmüştür. Bu da Ma: dagaskarın yerBleri arasında ka- din ve erkek farkı — olmadığını, kadının — yüksek — bir. hak sahibi okluğunu — göstermek. tedir. Adanın yerli hükümdarları daha mevcut jken Avrupalılar o- raya sokularak nüfuz sahibi ol. mayı düşünmüşler, Fransx ge- micileri de böylelikle gelerek o rada bir çeşit himaye tesis etme- Ae koyulmuşlardır. Adada — İneilirler daha evvel mevki alnışlardı. Fransızlar ve İngilizler arasında bu yüzden #h- tilif eksik olmuyondu. Nühayet Londra hükümeti müsait bir za. man bularak Panis hükümeti ile anlaşmış, Afrikaya nit diğer me. seleler müzakere edilerek Zengi- barda İngilizlerin — himayesini Fransa bükümeti tanımz, Mada, grskarda da Fransız himayesini | Sondra Hükümeti tasdiik etmiştir. | O zamanlar Madayaskar kraligesi | Ranavalonmun sakanat devri İ miş, Fakat FPransiz himayesini Madagaskar kabul etmemiş, bu- mun üzerine muharebe tır. Fransızlar Madagaskarlıların | nasıl cesur ve müharip kimaeler olduklarımı muhtelif tecrübelerle, öğrenmişlerdir. Bu mücadelede ğ MAHKEMELER: Kedinin yediğini Arslan kusturamamış! Mahkemieden süylenerek çıktılar, İ- birbirlde süyleniyordu. - üuıu.(ü—ı... Gürecelelin Bön gü — Ne oldü ki sanki? Ne yaptık dane de bU kadar uğraşmonun — benimle? Babanı rat Üldürdüm. — Dahâ — ne yapacaksın? Yaptığın #2 mi? O yediklecini birer birer bur- Dundan getireceğim .. Hele dur! — Kodinin yediğini — amlan karttır. remamaş. Uğraşursan eöne ne göçecek Malc? Burak peşimi de, ben da rahat edeyim... Sen det — Görürsün sea rahalil,.. Davacı orluğu — aukaşıları ve İmira, ne konuşan gağen, bur sözü sörledildem sonru, ÜLddeti hiddetli yürümeğe Düşe iadh, Bic kaç #dun öteelnden birlel, — Hakkı Bey! Hukkı Bey! Diye se8- lendi. Ne bu telâş, ne bu hiddet yahut? — Ö0 sön matin Seviki birak camimi — Çak hdletlenmişcin öüke, — Nösil üfkelönmezsin be birader? Sen ölsün, a patir polr pak z, Çölir Çalr çallanan. Şu horif, be- aşm eyinbiraderlndir. Sotöz a de yanımıla... Benden gördüği vanatalaam, DilMi.iKLr.m, Mıx:nmu Görmemştir, İlmât edip eline kasayı brraktak. Bir balla içinse, kazançlaa sermüyeden, boş yöz Mra kıvirmiş, Dayanamadım RELA, müİktmeye verdim. — Akımma, canım. Yabancı değil yabul Ne bu Teder, imst Brandirdim, candak, AY Tuda. Asdağı, buduğu parayı — gorücap Takıya, bumkan neye veriyor. Yine ©- | İye metllk yok. Bu aralk, âmrane bir kodın eeei, — Hüki! Diye stsleudi, Adam, sök zö kesi Dönüp, ar henami Senin burada he * y & »— Ne işim ölücak? Ben Tevtiği dava aşsln... Hay Alluh bedemi ver. 5 gilirip hapalerde ni . Haydi. düş bakülıra €ve bakalım. .. Ben ö — Ganım, hazam... Ne “hicdleileni. Dede eilimme, Vüngermesi KU — Hüydi; düş önüme de yürü ba. kalm,.. Bude gükleririm ben sonal Kayın Biraderine #ert sem çıkışan enişte, karısının önüne düşüp süt döke şeran müsavi'değilii. Fransırla. rın vetaitine karşı Madegaskarlı- ların mükavenreti ne kadar çetin olursa olsun nihayet Fransızların dediği olmcaktı. Fransızlar 1905 senesi eylülünde — Madagaskarın payıtahtı olan Tanavarivi işgal etmişler, artık adada mühim de. necak bir mukavemet de kalma. Artuk Fransız himayesi kat'i suretle tesis edilmiş deni- yordu. | Yronsızlar kraliçe 3 ncü Rana- | n yin sarayında otura- | aradan bir iki sene geçince adâ. n bazı yerlerinde isyan çıkmış, Fromnsızlara karşı gelinmiştir. Bu da yerli ahalinin şilyetinden çı- kıyordu. Bu isyan hem Fransiz. darın ehimaye, idaresi öleyhine, hem de katolik papaslarının yer. Klezi bir an evvel katolik kilise. sine bağlı birer hıristiyan yapmak üzere türlü türlü çalışmalarının halkı bıktırmış, usandırmaş olma. sirden ileri gelyordu. O zamariki Paris hükümetli de kotolik kilisesi de bu isyana karşı ,ıııeıh davranmaktan bask> tür. çâre döşünmemişlerdir. Ma- dqıılııl.ılır döğüşmekten kaç. taryan, ölmekten de korkmayan Afrikalılardır. Onları ham Fran. sırlaştırmak, hem katolik yapmak peşinde koşanlar bu isyanların büyümesi karşısında evveli ça- gırdılar, Sonra Generâl Ellleni ismindeki kumandan! oraya vol. Tadılar, —Aztik her türlü şidöet gösteriliyordu. Kraliçe Ranavala. na tahttan indirilerek uzakta bir adaya sürükkü, Ondan sonra Ce. gaire getirikli Kraliçe nihayet geçen Umumt harp D orada ölmüştür. Madagaskar © zaman bu zaman amlık istiklâiline veda etmiş bulnuvordu. Gecen umumi hanpte Madazaskarın 1e. sur ve maharip gençleri Fransz ordulanile beraber her tarafa gönderilmiş, Fransa hesabına niz Tet etmişlerdi. Fakat Madagas. karın büyük bür mazisi, bir de tarihi vardır. Bski istiklül gün- leri de hatımdan çıkmasa gerek, İLILSA! eT ) di e! .“I'“hl'll işgali Yazan: Ahmet Şükrü Esmer Msdüğaskar adas) etralimlaki anlaşmazlık, 1904 sensimdeki Biliz . Fransız antant bordiyeli- nin imzasından önce iki devlet arasındaki münesebetleri hatır. datmaktadır. İngilterenin Fransa #le rakip olduğu zamanlarda Ma- dagaskar iki imparatorluk arasıa da derin bir anlaşmazlığın mev. zuunu Leşkil etmişti, Madagaskar ©n dokuzuncu asrın sonuncu çey reğine kadar yerli hükünmarlar tarafından idare eciliyordu, Bu sırklarıa gerek İngilizler ve ge. rek Fransızlar maisyonerleri va- sıtasile adaya nüfuz eümiye çalış mışlar, fakst müvaffak olmamış kardı, Fransa üçüncü cumhuriyet dev rinde faal Dir imparatorluk poli. tikası takip etmiye büşladı ve 18838 senesinde Pronsız konsolosunun mirasından doğan bir davayı ba. hate ederek Kraliçe üçüncü Ra- navalona aleyhine harp açtı, Ma. dagaskarlılar bu — müharebede mağlüp oldular ve Fransa 1894 de ile Madagaskörm harfet mü nasebetlerini idave etmek salâhi. yetini aldığı gibi, adanın en mü. him üssü olan Diogo . Suarez Kimamını da ilhak etti. İngilizler bu olup bittiyi tanmmadılar, Ma- » dagaskar ile aralarındaki muahe. delerle temin edilen haklar - ve imtiyazlar üzerinde srarla dur. dular. Nihayet Fransızlar bu. ki- dialeri suya dGö“ürmek için — bir bahane bulazcık 1896 senesinde adayı ilhak ettiler. Kralice üçün. cü Ranavalona evvelji Roun' fl'l arlasına, sonra da dü ve geçen umumü haro i Cezsirde öldü. Fransız'arın bu | Rbakı l'ıluk—ı tanılmaları ko- lay olmadı. Ki devlet bi Lıklı eski bakları ve ın'ı—ıyıoln inda 18e Tar ettler, 184 antantından sonra İngillz ve Fransız İmparatortukları, kar- gılıklı eamiyetlerini birbirine da- 'yayarak yanyana geliştiler. Fran. sanın harpten çekilmesile her ikâ İmparatorluk da yarım asra yakın bir zaman süren bu emmiyetlen mahrum kakmaktadır. Netcede Japonlar Hindiçiniyi işgal etmiş> ler, Bu işgal İngilterenim Uzak Şarktaki vaziyetini sarsmış. Ve İngiltere İmperatorluğu dağıl- anak tehlikesinde kalmıştır. Vişi hükümeti Madagaskarın işgalin- don dolayı İngilasleri muahaze et mektedir. İlk bakışta bu mı zeyi haklı görmemek mümkün değildir. Nihayet Fansa harpten çekikmiytir. Harp &ı istiyor, fakat Madı mi icap etliren v Vişinin muvafakatile ihdas Aiği hatızlanacak olursa, İngilix.c. Te de bak verinenek eklen ge- mez, Eğer Fransa Hindiçiniyi Jas ponlara teskötmemiş olsaydı, Ma- lezya, Singapur ve Bi Ja ponların ellcine düşmez ve Ma- dagaskarın işgaline de Vüzüm kal. smazdı. Japonya karşstıda Uygal- lık gösteren Viçinin, İngilzlere karşı Madaagekarı müdalaa et miye teşsbbüs etmesi akıl ve mo: tığa uygun bir hareket olmaz. Doğrusu şudur ti İngilizlerin Mas dağaskarı işgalleri, Fransaya ka Şaçaayaya karşı bir. Barekeli aya tir. İngilizler, Frunsz İmparatorlu- Bundan bir karış toprak isteme- döklerin! söyledikleri zaman, bu sözlerinde sammi — olduklarına inanmak gerektir. İngiliz ve Fran- sız İmparatorlukları 1904 senes'ni takip eden kırk altı sene zarfında yanyana yaşamışlar ve karşı: bür dosiluk ve itimat havas de gelişmişlerdir. İngilizler, kendi İmparatorluklarının — emniyetini, Fransız — İmparatorluğunun —da enmiyetinde gördüklerinden bu İmparatorluğun parçalanmasında kendi İmparatorluklarının parça- Tanmaması Xadar a) lardırlar. Adanın mükavemetsiz İngilir Tere teslimai bahis mevzuu olamaz. Şu da söylenebilir ki bu mukave- et sembolik mahiyette kelma- yıp sdadaki kuvvetlerin ve vası- talarışr bütün imkânları dahilirde Çdi sürette dövüşülecektir. Fa- kat bunu yaptıktan sonra Vişk tugünkü şartlar içinde uhdesin? düşen vazifeyi de yapmış sayık malıdır. Bundan (lerisine de g- derek, bu” yüzden, Vişinin eski müttefikile bi: harbe tutuşmasın! beklemek baksızlık olun. | ae