16 Kasım 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

25S0N TELGRAF 10 t d Terin n Dahilde,h - Milli matem günü vilâyet- lerimizde yapılacak merasim Ankara, 15 (AA) — Cümhuri-| yet Halk Partisi Genel Sekreter- liğinin Vilâyetlere, Parti ve Tal kevleri teşkilâtına tamimi: Partimizin Umumt Reisi Türk Milletinin Büyük Kurtarıcısı — ve Şefi Aziz Önderimiz - Atatürk'ün varlığına ve hatırasına — bağımızı onun ölümü dolayısile yapılan bü- yük törende temin edilecek inti - Zarn ve ihtimamla göstermek öde- vi karşısındayız. Bunun — için şu noktalara fevkalâde dikkat edil mesini dilerim: Dahiliye Vekâletinin yaptığı ta mimlerde cenaze töreninin zamaı ve sureti icrası bildirilmiştir. Bu, esasa göre Ankaradan başka bü - tün vilâyetler 21 İkinciteşrin 938 Pazarlesi günü aşağıdaki madde- lerde yazılı tedbirleri alacaklar - diır. 1 — Törene saat 14 te başlana- caktır. 2 — Halk tam saat 14 de heykel ve büst olan yerlerde bunların et-i rafında, olmayan yerlerde Cümhu- riyet meydanlarında — toplanmış bulunacaktır. 3 — Heykel ve büst bulunmıyan meydanlarda güzel ve büyük bir kürsü üzerine Atatürk'ün iyi bir fotoğrafı konacaktır. Kürsü Türk ve Parti bayrağı ile örtülecek hiç; bir siyah işaret bulundurulmuya- caktır. 4 — Toplarma işi güdümlü ve Antizamlı olmalıdır. Bu maksatlı| alâkadar ve salâhiyetli teşekkül - ler mümessillerinden bir komis - yon toplanarak toplanma yeri tot- kik edilmeli ve toplanma — şekliti| gösterir birer kroki yapılarak lnrp: lanmayı idare edecek kâfi miktar-| da memur tayin olunmalı ve bun -| lara vazileleri öğretilmelidir. Par | ti mensuplarının bu işde ödevlen - dirilmesi esastı 5 — Atatürk'ün büyük - eserini emanet ettiği Türk gençliğine - ve talebelere toplanma meydanında ön safta yer verilmelidir. 6 — Bando mevcut olan ve Şo- pen'le Bethafen'in matem havala- rını çalabilecek vaziyette bulunan yerlerde istiklâl marşından sonra törene bu havalarla — başlanılır. Bando bulunur ve bu havaları çal- mak imkânı olmazsa tören istiklâl marşı ile başlar. Bando olmıyan, yerlerde dahi İstiklâl marşı ağız - dan söylenilerek tören açılır. ve artık bundan sonra hiçbir şey ça- hnmaz. 7 -— Tören bu suretle açıldıktan sonra her yerde üç nutuk söyle - necektir. Bunları Parti mümessili,| Belediyeden biri, Belediye olmu - yan yerlerde köy ihtiyar heyetle -| rinden biri ve halktan bir genç söyliyecektir. Nutuklar mahalli Parti örgütünün tasvibinden ge - çecektir. Bu nutuklarda Atatür -| kün eserleri memlekete ve millete yaptığı büyük hizmetler, hayalı. ve onun aramızdan — ayrılmasiyle duyulan yas ve elem tebarüz etti-) rilecektir. Kendi nutuklarından Onuncu Yıl nutku ve gençliğe hi - tap ettiği paraçlar, vecizelerden! seçilmiş bazı kısımlar okunacak - tır. Nutuklar milletin Atatürk'e say- Bi ve sevgisini ebedi olarak onun manevi varlığı ve hatırası etra - fında toplanacağını ve bu toplu - luktan en büyük millli vahdet ve kudreti alacağını, eserine bağının bu birlikte ebedileşeceğini söyli -| yerek ve nihayetinde Atatürk'ün eserlerine ve yaplığı inkılâplar daima artan bir ( onları ileri götüreceklerine ant i-| çerek bitecektir. 8 — Tam saat 16 da Dahiliye Ve- kâletinin yaptığı tamimde - zikret- tiği veçhile ve vasıtalarla bildirt-| lerek 3 dakikalık bir süküt ve ihti- ram vaklesi yapılacaktır. Tam bu saatta süküt ve ihtiram vazifesini yapabilmek için yukarıda söyle - nen merasim ve nutuklar ona gö- 'e tertip ve tanzim edilecektir. 9 — Üç dakikanın hitamında al- tı meşale dehrhal ateşlenir ve A - tatürk'ün heykeli, büstü veyahut resmi önünden ihtiram geçidi baş- lar, Bu suretle halk dağılarak me- Tasim sona erer. 10 — Toplanma meydanına ge - lirken arzu edenler heykel, büst! veya fotoğrafları önüne çelenk, buket veya yeşillik koyabilirler. ll — Halkevleri 22 İlkteşrin 1938 Salı gününe kadar kapalı ka- lacak ve bina içinde hiçbir faali - yet yapılmıyacaktır. 12 — Hareket, toplantı ve mera-! sim esnasında hiçbir siyah işaret bulunmuıyacaktır. 13 — Bütün bu merasime ait tafsilât her yerin ayrı ayrı vazi- xyeti tesbit edilerek fotoğraf, sine- ma ile tesbit olunup bunlar da bi- Tâhara bazılmak üzere Parti Ge - nel Sekreterliğine gönderilecektir. Bu hususlara edilecek “dikkat 'Türk milletinin bütün dünya gözü önünde intizam ve olgunluğunu göstereceğine nazaran işe favka - Tkde ehemmiyet verilmesini her teferruatına kadar alâka gösteri -| lerek icap eden sarih emirlerin ve- rilmesini Parti arkadaşlarımdan rlca ederim. Dahiliye Vekili C. H. P. Genel Sekreteri Dr. Refik Saydam Cenaze töreninde buluna- —cak ecnebi hey'etler ve askeri kıt'alar Ankara, 15 (A.A.) — Atatürk'ün cenaze törenine iştirâki bildirilmiş olan yabancı devlet resmi heyet- leri il askeri kıtaların tçekkülü a- şağıdadır: — General Milutin Nediç, Har biye ve Bahriye Nazırı Ekselâns Brank Adizemo | $ — Amiral Dragutin - Prica, Yugoslavya Kralı fahrt ya- veri Heyetin maiyetinde: & — Kolonel Yeromoviç, Harbi- ye ve Bahriye Nazırının kalemi mahsus müdürü 5 — Yarbay Peter Tomac, Yu- goslav ataşemiliteri 6 — Deniz önyüzbaşı Nikita Ta- ranovki b — Kıtgat: 4 sübay 4 yarsübay 80 nefer Heyet, 19 İkinciteşrinde İstan « bulda bulunacaktır. Askeri kıtan- tın müvasalâtı bir gün evvekdir. İNGİLİZ HEYETİ a — Heyet: 1 — Mareşal Lond Birdwood 2 — Yarbay Whiteford Kıtast: 1 — Amiral Sir Dudley Pound, Akdeniz filosu kumandanı | 2 — Deniz mülâzımı Duft 9 — 12 subay, 120 eri, 60 silâh endaz, 58 kişilik ban- do müzika. Heyet, 18 İkinciteşrinde İstan - bulda olacaktır. Amiral Pound, Malaya dretnotiyle ayni tarihte sa bah saat 8 de İstanbula gelecektir. YUNAN HEYETİ Heyet: 1 — Ekselâns General Metak - sas Başvekil, 2 — General Demestichas, sa -| ray askeri komutanı, 8 — Genoral Papadimas, Harbi- ye Nezareti müsteşarı, 4 — Ekselâns R. Raphael, Yu - nanistanın Ankara elçisi, * 8 — Bay Androulis, Başvekâlet ve Hariciye Nazırı hususi| * kalem müdürü, 6 — Bay Syndca, Yunanistan, Ankara sefareti müsteşarı, 7 — Deniz albay Joannudis, Yu nan deniz atoşesi, Yarbay Zumbulakis, ata- şemiliter, 9 — Yarbay Nobelis, General Motaksasın yaveri, 10 — Yüzbaşı Korokas General| Metaksasın yaveri, 11 — Bay Tendis, Ankara elçili- ği kâtibi, 12 — Bay Kavalyeratos, Yunan Hariciye Nezaretinde ataşe, b — Kitaat: l 100 nefer, * sübay, Heyet vo kıtaat İstanbula trenle yın 19 unda gelecektir. a ROMANYA HEYETİ a — Heyet: 1 — Geoneral Psul, Teoderesco, Hava ve Harbiye Nazırı, 2 — General Motaş, ordu umu- mi müfettişi, 3 — General Traian Grigoresco, 4 — Ekselâns Telemague, Ro - manya Ankara elçisi, 5 — Bay Elliad Romanya sefa - Tet müsteşarı, & — Yarbay T. Teodoresco, ata- şemiliter, b — Kıtaat: 60 nefer ve birkaç sübay, Heyet ve kıtast, 19 Teşrinisanide| İstanbula gelecektir. BULGAR HEYETİ & — Heyet; 1 — General Panof, saray nazırı 2 — General Daskalof, $ — General Bukachi, b — Kıtaat; | 72 Nefer 5 Sübay, 6 Yarsübay, Heyet ve kıtaat, İstanbula 18 Teş rinisanide gelecektir. AFGAN HEYETİ 1 — Altes Mareşal Şah Veli Han «Kralın amcasıdır» 2 — Ekselâns — Sultan Ahmet Han, Afganistan — Ankara büyük elçisi, 3 — İslâm Bey Han, Paris se - fareti müsteşarı, Heyet, 18 Teşrinisanide sabah trenle İstanbula gelecektir. (2 inci sayfâadan devam) | DAHİLDE | Şehir Meclisinin İki mühim Kararı Şehir Meclisi dün - topiandı. Meclis tarafından büyüklerim re çekilen taziye telgraflarına ge- len cevablar okundu. Bütün Meclisin iştirakine im- kân görülemediğinden Ankararta yapılacak cenaze törenine Şehir Meclisi adına Birinci Reis Vekili Necib Serdengeçtinin iştirak et mesine karar verildi. Badema on beş imza ile riyase- te verilen şu takrir okundu: «Gözbebeğimiz Atatürkümüzün çok sevdiği İstanbulumuzun sine- sinde gözlerini ebediyete kapa - miş olmasından mübarek - nâşını ebediyen muhafaza edecek anıda İstanbulun da toprağının bulun- ması ricasının Büyük Millet Mee- lisinin tasvibine arzını meclisimi- zin kararlaştırmasını teklif ede - riz.. Bu takrir kabul edildi. Başvekilimiz ve Gençlik — Ankara, 15 (a.a.) — Başvekilin Üniversite Rektörü Cemil Bilsele yazdığı bir telgraf sureti Matemili günlerimizde Üniver- sitelilerimizin yaptıkları gösteri- yi yakından takib ettim ve büyük iftihar duydum. İnkılâb gençliğ- nin bu asil hareketlerinden dola- yı kendilernie teşekkürlerimin bildirilmesini rica ederim. Başvekil Celâl Bayar İstanbul Vilâ- yetinin tebligği İstanbul, 15 (ALA.) — İstanbul Vilâyetinden: 1 — Atatürk'e yapılacak tüzim ziyaretinde teşrifata dahil olan askeri zevatın büyük üniforma ve mülki-erkânın caket atay ve silin- dir şapka, 2 — 19 Sontegçinde — yapılacak cenaze merasiminde de yine teş - rifata dahil askeri zevatın büyük üniforma ve mülki erkânın siyah yelek ve beyaz boyunbağı ile frak ve silindir şapka giyeceklerinin i lân buyurulmasını İstanbul Valisi Anadolu ajnasından rica eder. PARTİNİN TEŞEKKÜRÜ Ankara, 15 (AA.) — C. H. Par- tisi Genel Sekreterliğinde yupdu - muüzun her tarafından, bütün Par- ti, Halkeyi, Belediye ve diğer mü- esseselerle birçok yurtdaşlardan ebedi Şef Atatürk'ün ölümünden duyulan sonsuz acıya tercüman 0- lan binlerce telgraf gelmiştir. Her biri, bütün Mmemleketle beraber bir yurt köşesinin ve bir millet kütlesinin acısını dile getiren bu telgraflara Partice verilen cevap- ta, unulmaz ” mateminizin bütün dünya — tarafından — paylaşıldığı kaydedilerek millete baş sağlığı ternenni edilmiştir. ANKARA GENÇLİĞİNİN TEZAHÜRÜ Ankara, 15 (Hususi Muhabiri - mizden) — Ankara Dil, Tarih Pa- kültesinde bugün Atatürk günü yapılmıştır. Evvelâ — Profesörler söz almışlar Atatük'ün Türk genç liğine kazandırdığı muvaffakiyet- leri tebarüz ettirmişlerdir. ÇİN HEYETİ SARAYDA Atatürk'ün cenaze - töreninde hazır bulunmak üzere Çin Müslü- ci yakım Şark Muhadenet Cemiyeti azalarından 5 kişilik bir. heyet dün şehrimize gelmiş ve Va-. Hi Muhittin Üstündağ'ı ziyaret e -| derek taziyetlerini beyan etmiş * lerdir, Gelenler şunlardır: Celâlettin. Vanzinşan, Davut Şüevinpa, Saadı Vanşimin, İbrahim Matienyin, Yu-; Buf Kangoli. ariçte teessür ve matem HARİCDE ÇAtatürk'ün ölümü, kendileri - ni İsmet İnönü'nün istihlâf etme- si, Atatürk'ün cenaze töreni mil - nasebetlerile Balkanlarda, Avru - pada ve şimal memleketlerindeki teessür ve heyecan ve bu teesalirü le eden neşriyata devam edil- mektedir. Bu yazılar içinden Ata- türk'ün büyük eseri denebilir ki, bir aynaya aksetmiş gibi vüzih şe- kil ve nisbetlerde göze çarpmak - tadır. Çok dikkate değer buldu - Kumuz bu neşriyatın dün gelen kı- | sımlarını da okuyucularımıza su - nuyoruz:) Yunanistanda Atina, 15 (ALA.) — Atina ajan- sından: Gazeteler, Atâtürk'ün cenaze| merasimine ait bazırlıkları hak -| kında mufassal malümat vermek-| te berdevamdırlar. Gazeteler, Bü-) yük Ölünün Yavuz zırhlısı ile İz-| mit'e ve oradan Ankara'ya nakle- dileceğini — yazmaktadırlar. —Aynl) gazeteler, yeni Türkiyenin yara -| tıcısı olan Büyük Ölünün nâşının kendisine lâyık bir anıt yapılın - cıya kadar muvakkaten etnograf- 'ya müzesine defnedileceği hakkın- da Anadolu ajansının vermiş ol - duğu haberi neşretmektedirler. Gazeteler, Türkiye Hariciye Ve -| kili B. Şükrü Saracoğlu'nun Yu - nan Başvekili B. Metaksas'a gön - dermiş olduğu telgrafı da neşret- mektedirler, Nathinaika Mea gazetesinin hu- susi muhabiri, telgrafla vermiş| olduğu üç sütunluk bir haberde Türk milletinin pek derin olan matemini tasvir etmektedir. Mu - habir, bu matemin bilhassa derin! bir süküt ve kederle ifade edil - mekte olduğunu bildirmektedir. Ethnos gazetesinin hususi mu - habiri B. Daskalakis de üç sü - tunluk bir makalesinde intibaat ve hissiyatını yazmaktadır. Esti, Vradini ve Typos gazete - lerinin telefonla almış - oldukları, baberlerde de ayni tafsilât vardır.| Yunan — gazetelerinin * haberleri,| Türk milletinin hissetmekle oldu- ğu derin keder hakkında sarih bir fikir vermektedir. Bu gazeteler bilhassa gençliğin — tezahüratının, Atatürk'ün miras bırakmış oldu - ğu ve kendisinin liyakatli - halefi ve ilk saatlerde mesai arkadaşı o-| lan İnönü'nün tatbik etmeğe de - vam edeceği prensiplere gençliğin yapmış olduğu sadakat andını tas- vir etmektedirler, Gazeteler, Balkan memleketleri Je Avrupanın diğer memleketleri - nin cenaze merasimine iştirakleri, İngiliz bahriyelilerinin gönderile -| ceği ve saire hakkında da tafsilât| vermektedirler. Arnavutlukta Tiran, 15 (A.A.) — Alba Ajansı tebliğ ediyor: Türkiyenin yeni Reişicümhuru- nun intihabı hakkında mütalealar yürüten Drito gazetesi şöyle di - yor: *Türkiyenin yeni Reisicümhuru| İsmet İnönü, ziyar Arnavutlukta şiddetli acı uyandırmış olan yeni Türkiye bânisinin eserine devam| edecektir. Yenl Türk — Reisicümhurunun yüksek meziyetlerini hatırlatan bu gazete, şöyle devam ediyor: Arnavut milleti, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararını - büşük bir memnuniyetle karşılamıştır. Burada İsmet İnönüne Türk siya- setini idame edecek mümtaz ve kıy metli bir Şef nazariyle bakılacak - tır, Drita gazetesi, yazısının sonunda | Türkiyenin refahı hakkında teman nilerde bulunmaktadır. Shtşpti gazetesi, İsmet İnönü - nün intihabı hakkındaki baberle - ri neşretmekte ve birinci sayfasın da büyük başlıklar altında Türki- yenin yeni Reisicümhurunün ter -| cümei halini yazmakta ve yük -| sek meziyetlerini saymaktadır. | | Devlet Türkün teselli bulmaz yasına İş- tirak eden dünya matbuatı. İnö- nül'nün ittifakı âra ile Cumhur Reisliğine seçilmesini de hara- retle alkışlamaktadır. Bir İngiliz gazetesi diyor ki: *Yeni devlet reisinin intihabın- daki sür'at ve birlik, Atatürkün, türklerin karakter ve âdetleri ü- zerindeki nüfuzuna derin tesiri- ne nişanedir. Millet Meclisi, bir- çok muharebelerin kahramanı ve Atatürk'ün inkılâblarında —onun mutemedi ve muavini bulunan İnönü'nü seçmiştir.» Diğer bir gazete de «Namıdar — selelinin ölümünü duymakla derin bir yese kapılan cihanın bu elemi, İnönü'nün ida- resi altında da modern Türkiye- nin yapıcısı ve kurucusu taralın- dan çizilen bu yoldan çıkmıyaca- ı emniyetiyle kısmen - hafifle- miştir.. Her iki takdir de yerindedir. Ve bu, İsmet İnönü'nün memle- ketteki mevki ve vaziyeti hakkın- da derin bir anlayış ifade eder ki Yeni Türkiye'nin lâyikiyle anla- şılabilmesi için bu hakikatin de bilinmesi icab eder. Avrupa, türk milli —düvasını, ilk defa olarak, Lozan'da İsmet İnönü'nün ağzından - dinlemiştir. ©O zamana kadar dünya, türk dâ- vasını anlıyamamıştı. Avrupa, a- sırlardan beri osmanlı türkleriy- le temasta idi. Osmanlılar kuyet- li oldukları zaman Avrupa'yı kor- kutmuşlar. Zayıf oldukları zaman da Avrupa osmanlılara tahakküm etmişti. Fakat hiçbir zaman dev- letler hukukunun müsavat çerçe- vesi içinde karşılıklı münasebet- ler tocssüs etmemişti. İsmet İnönü'nün Lozan'da ilk müendelesi müsavat prensipinin tanınması için olmuştur. Bunu o zaman için zorlaştıran bir âmil de dünyanın harb ferdasında gali ler ve mağlüblar zümresine ayrıl- | mış olması idi Lozan sulhunu mü- zakere için gelen devlet murah- hasları, geçmiş birkaç sene için- de Versay, St. Cermen, Triyanon, Nöyyi ve Sevr muahedelerini ha- zırlamışlardı. O — muahedelerin 'Sovyetler de Reisi İnön Yazan: Ahmed Şükrü Eıml' f hazırlanmasiyle zakerelerin v olun adamlar, bir ıııliiy ; dapte olamıyorlardı. İ ö nü'nün eski an'ane Ve * g/ şartların doğurduğu yeni yet ile mücadelesine lar, bugün dahi e wlvi karşısında heyecan Garb cebhesinin mandanı Lozan'dan df olarak geri geldi. TÜfk getirdiği munhede hak* zat İnönü, muahedeni? / Büyük Millet Meclisindti, kea söylediği nutukta kiz «Arkadaşlar! Size arzedeyim. Muahede yeknasak bir vatan, hef | yi yuattan âzade bir veSİ İ maktır. Vesaitimiz VAPİĞ riz. Fakat altın bi vardır. Bugün — zahmtt Tuz. Fakat behemehal # racağız. İş zamanı y an evvel başlamak l ; Bundan sonra da L türk milletini, on bes *Öi okunduğu zaman, dah! 4| nası derinleşen sözl ettiği hedefe doğru &*” Bugün de milleti 4"'." hedele doğru göt ) mış bulunuyor. Türklet yük şeflerinin € ç şel de ? nütle, yeni reirl toplanarak onun işarti den hiç bir şey kaybetti, # len hiç bit çer KAW ÜÜĞ iş başına geçti. letin idaresini kudretli dıkları gibi, bugün ni defe doğru yürüyece A S Çelenk Koydular Ankara, 15 (aa) — Şehrimiz- | deki Sovyet Kolonisi, bugün saat 10 da toplu olarak Ulus meyda- nında Atatürk amıtına giderek ü- zerinde «Ankara'daki Sovyet Ko- lonisinden Atatürk'e» ibaresi zilı bir çelenk koymuş ve Büyük Şef'in hatırasını tazizen iki daki- ka sükütu muhafaza etmiştir. Donanma Limanımıza Geldi Bir müddettenberi Karadenizde bulunmakta olan donanmamız başta Yavuz amiral gemisi olduğu halde İimanımıza dönmüş ve Haydarpaşa açıklarına demirle- miştir. Partinin bir tamimi Ankara, 15 (Hususi) Partl) Genel Sekreteri, İstanbul, Kocaeli, Bilecik, Eskişehir, Ankara gibi gü zergâh vilâyetlerine bir tamim göndererek cenaze töreninin yürü yüşünü geciktirecek her türlü ha- reketten tevakki olunmasının te - minini Parti teşkilâlına bildirmiş, yol üstünde hiçbir suretle söz söy- lenmemesini, nutuk verilmemesini istemiştir. Ayni tamime göre me- rasimde siyahlı hiçbir işaret kulla nılmıyacaktır. Güzergâhta hazırla nan çelenkler, buketler, tabutun bulunduğu vagonun dışında ve Ö- nünde yere konulacaktır. # Ankara, 15 ÇHususil y) kara Belediyesi; ci reis vekili İbi reisliğinde t0P' karanın hemşerisi “ölümü münasebetllt hu için beş dakika * rulmak süretile TA Milli facin hskk'f’::d nn sonsuz teessili Mecdi Sayman VE Eldeniz içli hitabtl' çe man oldular. AvW rullah Özbudun Atatürk isminin teklif etti. Teklifit .te bildirilmesine Fransız İ”’-Z“ Paris, 15 (AA) — bükümet tarafındaf | Atatürk'ün cenaze f bulunacak olan FrOf, ıınwfîı 08 7 gi Beni B tak bulunmuş 0’:: Türkiyenin sadık P 4 dilmek ü mesi, Fransa hükü ye Cümhuriyetinli pılacak sön tel dercccde ehe miş olduğunu