19 Ağustos 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 6

F Hd Igan Zlyı î! kir Sultan Mecıd aleyhine ilk ihtilâl ve kıyam! Sadrâzam Reşid Paşa hemen saraya koşuyor Rusya tmparatorluğu ile mü. nasebet gerildikçe gerilmişti. Fa. kat; o tarihte Osmanlı ordusu Çar ordusundan zayıf olduğu için Re- gid paşa meselenin siyaseten hal. kine taraftardı. Halbuki Serasker Mehmet Al£ paşa, harhe son dere- cede taraftar görünüyor; Reşid paşayı korkaklıkla itham ediyor. du. Bu itham fle Reşid paşayı hem | halkın ve hem de padişahın gö zünden düşürmek istiyordu. Padişah, Reşid paşa aleyhndeki telkinlere ehemmiyet vermemişli. O zaman, başta Mehmed Ali pi- Şa olmak üzere Reşid paşa aleyh. darları, softalara baş vurmuşlar; enları htilâ'e sevketmişlerdi. Bu htüâl dalgası, sarayın du. varlarına badar çarpmıştı. — Reşid paşa,dinsizdir. Kâfırm dir. Güvurlarla beraberdir. Böyle bir adamun, sadaret mevkiinde bu. Yunmasına tahammül edemeyiz. | Feryadları, bir kasırga halini almıştı. Vaziyet, vahimdi. Fakat Sultan Mecid, bütün zaafına ve iradesiz. liğine cağmmen umulmaz bir meta- net göstermiş: ihtilâlcilerin asker kuvvetile dağılmalarına emir ver. mişti. Reşid paşa, bu vaziyetten o ka. dar bunalmıştı ki; bir kaç gere konağını terkederek, halayık- lerkından birinin evinde pizlet. mek mecburiyetini hissetmi; Fırtına geçt'kten sonra, göster. diği metanetindes dolayı pad'şa- ha teşekkür için saraya koşan Reşid paşa, büyük bir hayret için. de şunları işitmişti: — İhtiflelierin eledaşıları tev. kif edilmiş. Zabttanın nazareti altında, memleketlerine gönderi'- miştir. Bu hâvadiz, Reşid paşanın ho. şuna p!.nm'mşt. Fakat, düşman. ketini tenkide cesaret edememiş. ti Ancak huzura çıklığı zaman, Sultan Mecid celâdetini göster- miş olmak için: — Gördünüz mü, paşa .. Ben, Bofta sörü ile sadrazam azleden, ve vükelâ dağiş'iren padişahlar. dan değil'm. Fosad başıların eile. rini kollarım bağlattım. Memle- ketlerine gönderdim demişti... O zaman Reşid paşa dayanamancıs: — Ah, Şevketmaab!.. Keşke böyle yapıb ta, (Gülhane hattıhe. | mayunu) nün ahkâmm: nakzet- mese idiniz... İhtilâletler, bi he. Fet huzurunda muhakeme edil. dikten son*a bu cezaya mahküim alsalardı. daha münasip olurdu. Demekten kendini menedeme. | maleti. Şu hâdise gösteriyor ki: (Gül- hane hattı hümayunu) ile başlı. yan (Tanzimat devri) Osmanlı bü. kümdarlarını keyfi ve müstehidi 'ne ananelerden tecrid edememiş. t Asırların kökleştirdiği salta. mat mul ve ananeleri, kolay ko- lav deği ememişti Asıl dikkie şayan elem het gürasıdir. ki; bu ananevi istipdat, ümet erkâmı arasında da he. nÜ> Pevacını kavhetmemişti. Rakivlerinden kurtulmak isti. yenler, dana hâlâ bu silâha mü- raceat etmeltelerdi. Seraskar Mehmed Ali kendisine rakip gördüğü cim Rüşdü paşa) yı (Arabistan müşürlüğü) ile İstanbuldan uzak- laştırmak istemiş; sadrazam Va. sıtasile padisaha arz ve inha ede- zek, (iradesini istihsal eylemişti. Fakat Rüşdü paşa. bu entirik: ya vakıf olur olmaz; derhal yeni memuriyetinden istifa etmiş; Ara. bistana gitmek istememişti. Bunun üzerine Serasker doğ- | | tu. Pakat bütün bunlara mukabil, | yalnız sen beni teskin etmeyi bi. ruca Reşid paşaya dayanarak: — Rüşdü paşa , memuriytine gitmemek için istifa etti. Bu, or- duya sülmisa) olacaktır. Binsena. leyh, bu istifasını kabul etmiye- liro. Ve kendistni cebren memuri. yetine gönderelim. Demişti. Reşid paşa, bu sözleri dinle: ti. Fakat dinlediklen sonra: — Yocok, Paşa'.. Bir adamın özür göstrerek istifa etmesi üze. rine onun sürgün edilmesi cihe- tine gidemem. Eğer bunu yapar. sam, kendi ellerimle açtığım hür> riyet kapılarını," bizzat kapamış olurum. Sen de bu fikirden vaz. Bgeç. liye, cevap ver: işti. * KULELİ VAK'ASI Sultan Mecid devri, nisbeten sükün ile geçmişti. Helk, tanzimat devrinin iyilik- lerini ve faidelerini anamıya baş. lamıştı. Reşid paşanın düşmanları ezaldıkça azalmış; günden güne kiymeti artmıştı. Hükümet makinesi de, oldukça iyi bir şekilde işlemiye başlamış- yeni bir sefahat devri açılmış; saray halkı le bazı devlet ricali konaklarında bir takım uygunsuz haller meydan slmıştı. © tarihte devleti idare eden vü. kelâ heyeti; (sadrazam -*şeyhis. lâm - Serasker . Kaptan derya - Tophane müşiri - Meclisi vâlâyı ahkâmı adliye reisi . Hariciye na. zarı - Maliye nazırı - Hazinei has. sa nazırı - Evkafı hümayun nazırı - Ticaret nazırı - Zabtiye müşiri - Sadaret müsteşarı - Valde ket. hüdası) “unvanlarını taşıyanlar. (dan mürekkep bulunuyordu. Bun- lardan başka, sadaret mazülle. rginden bazı zatlara da, (Mcelisi Aliye memuriyeti unvanile, vüke. 1â meclisine devam ediyorlardı. Vezir olan nazırlar, ayda, 600 altın radan, 100 altın liraya kadar aylık ve her gün yüz çift ekmek ile otuz okka et tayın alı- yorlardı. Bunlardan başka, murları arasındı. taksim edilen bir (harç) 1 vardı. Bilhassa Maliye nazırları halktan tahsil edilen ver gilerden (nazır tahsildariyes) na- mile bir hisse alırlardı. (Devamı var) Fransatarihinden bugüne. (5 inci sahifeden devam) kurtar beni. korkuyorum, korku. yorum. Diyor ve başmı genç kızın 0 - muzlarına dayıyor, fenalığın ya. vaş yavaş geçtiğini duyuyordu Odet, doktorün tavsiyesi vec. hile bazı günler kralın koluna giriyar, bahçeye gezmeğe çıka - rıyordu. Cermet bahçesinden farkı olmı. 'yan bu yerde renk renk çiçekler, çok zegin bir hayvanat kolleksi - yony vardı. Aslan yavrularını, sı. cak memleketlerden getirilen mi. nimini kuşları seyrediyorlar, eğ.- Jeniyorlardı. * Kral artık, çok sevdiği Krali - çeyi unutmuştu. Kendisini hiç a. Tamıyordu. Buhranlı zamanların. da, evli olduğunu bile inkâr edi. yordu. Gün günden sıhhati. akıl mu - vazenesi yerine gelen kral, şef . katli nedimesine — Odet,. küçük dostum, dür - yada senden başka kimsem yok... Herkes beni deli sanıyor, değil mi? Varsın öyle bilsinler. Sen, | liyorsun, ihtimal beni seviyor - | sun da... Beni bırekma.. rica ede. rim sana., diyor. Genç kız da: — Sizi bırakmak mi haşmetme- nasıl Büyük | Aşk! (5 inci sahifemizden devam) Aşk, aşk... Prens Core Kembriç evvelce Kraliçe Viktorya ile ev. lenmesi mevzubahs olurken, ar - tık kat'i bir karar halini almış iken aşağı yukarı şöyle demişti: — İngiltere Kraliçesi için se - çilmiş, beğenilmiş, muvafık gö < rülmüş bir koca olmak İstemem. İzdivac demek, biribirleri “şen kadınla erkeğin karşılıklı sev. gilerile bağlanan bir bağ demek. tir. Bence yalrız aşk vardır. Prens Core Kembriç doğduğu zaman erbab h" müneccim onun sevi- yarınki «Son Telgraf> dadır, ihtimal veriyorsunuz? diye cevab veriyordu. Kral ile genç kızın arasındaki dostluk ve samimiyet az sanra mubabbete tehavvül etti. Bir gece bahçeden döndükleri Zaman yanyana — oturmuşlardı. Kral, birdenbire genç kızı kolları arasına aldı, göğsüne bastırarak: — Odet, dedi; benim şefkatli dostum.. seni seviyorum.. sen de beni seviyor musun?.. — Oh! haşmelmeab. ona şübhe mi ediyorsunuz? Daha ziyade sıkıyordu. Genç kız başını kaldırdı, dudaklarım uzattı O gece kzalın yanından ay- rılmamıştı. Sarayda, kral ile genç nedime arasındaki yeni rabıta az sonra anlaşıldı. Artık Ödete «küçük Kraliçe» ismi verilmişti. Hakiki Kraliçe «İzabo» buçu işitince mü- teessir olmadı. Entrikalarını ser- bestce çevireceğini Fransayı İn. gilterenin kucağına kolayca ata. cağını düşünerek — mertnun bile oldu. * «Küçük Kraliçe«, Kralın ölü - müne kadar Bir dakika bile ya - nından aytılmadı. Şefkati ve mu. habbeti ile acılafını unutturmuya çalıştı. Sonra sarayı terketti, Dofin'e çekildi. Kraldan, sarışın bir ço - çuk yadigâr kalmıştı. Şehirde kız kaçırılır mı ? (Birinci sahifeden devam) kızı Kadriye bundan birkaç gün evvel ortadan kaybolmuş, o gece eve gelmiyen kızlarının bu gay. bubetinden endişeye kapılan ana Ve babası ertesi gün her tarafta araşlırmalara baş'amışlar, bu me. yanda zabıtaya da baş vurarak Kadriyenin kayboluşunu — haber vermişlerdir. Yapılan tahkikatın neticesinde Yeni kömür madehi kızın tuğla harmanlarında çalı - | şan amele Ahmed tarafından ka- | çırılmış olduğu anlaşılmış, zaba. | taca da teeyyüd edea bu nokta et. rafında tahkik. . derinleştirilmiş, fakat ne Ahmedin, ne de Kadri- ı yenin hiçbir tarafta — bulunması | kabil olamamıştır. Polis ki sevgilisini kaçıran amele Ahmedi gadetle aramaktadır. | Hemen bütün PFransiz her| datrenin, (Nazır) ile alâkadar me- | Südetler Talim Yapıyor (Birinci sahifeden devam) da muharebe talirieri yapmıya karar vermiştir. Almanyada bü - yük Mmanevraların yapıldığı sıra- da Çek Almanlarının bu hareketi çok manalı görülmektedir. Maamafih gerek Çek Alman larının gerek doğrudan doğruya Almanyanın Çek meselesini hal- letmek için tedhiş hareketlerine, tehdidlere baş vurmalarına, silâha sarılmalarına ve Almanyanın fili müdahalede bulunmasına m!ydıu, verilmemesi için aon derece çalı. şılacaktır. Hatta bu maksadla £ det delegelerinin Çek hüküraeti - nin tekliflerini — reddeylemesine rağmen Lord Runsiman dün Hen. layn ile bizzat görüşmüştür. Lord Runsiman, Beneş ve Hod. za ile yeniden temas edecek ve iki maşya çalışacaktır. GAZETELER NE DİYOR? Paris 19 Hususi) — Gazeteler bugünkü siyasi yazılarını bilhassa Çek meselesine hasretmişlerdir. matbuatı vaziyeti nazik görmekte ve Südet. lerin Prağın teklifini reddetmek- le kendilerine azan min eyledikleine n Runsima'ın hskiki vazife. sonra sine yeni başlıyacağlını « mektedirler. - İTİZAR Dünkü 8 meı sahifem'zde «Sü. detler Prağı tehdid ediyorlara denilecek yerde sehven Südet. ler kelimesi Sovyetler diye ya. zılmıştır, özür dileriz. Bulunan Cesedler Bu sabah Yemiş larında vücudü adumsk:llı şişmiş bir erkek cesedi bulunmuştur. Za- bıta tahkikat yapmaktadır. Cese. din üç.gün evvel banyo yapmak üzere denize girdikten sonra ar. tadan kaybolan motörcü Mustafa. ya ald olduğu sanılmaktadır. Diğer taraftan pazartes: günkü sayımızda Kanlıca — açıklarında biri kadın diğeri erkek olmak ü- zere iki cesed bulunduğunu haber vermiştik. Bunların da Üsküdarlı sarhoş Ali metresi Fatmaya aid olduğu anlaşılmıştır. Ailesini Muhafaza Yüzünden genç sokak ortasın- ç Dün akşam saat 2! de Farım - paşada Tozkoparan — yokuşunda kanlı bir vak'a olmuş, meçhul bir cani Necmeddin isminde bir ada. mı kama ile vücudünün muhtelif yerlerinden yaraladıktan sonra kaçmıştır. Nocmeddin, yarında karısı ve akrabalarından *ki kadın bulun . duğu halde sinemadan dönerler . ken tanımadıkları bir adam peş- lerine takılmış, lenha yola gelin. ce de Necmeddinin önüne geçmiş ona ağır ve münasebetsiz tektif . lerde bulunmuş; tanımadığı ya - bancının bu sözlerin karşı aile- sini muhafaza etmek istiyen Nec. mi yürümeğe kalkışınet yabancı | elindeki kamayı Necmeddinin vü. cudüne rasgele saplamış, kadın . | lar çığlıklarla kaçmışlar, zavallı genç kanlar içinde yere yıkılmış, çığlıklara yetişen poliz zaralı Nec- meddini ümidsiz bir halde Beyoğlu hastanesine kaldırmış, karanlık - lara karışan hayasız caninin araş. tırılmsına başlanmıştır. bulundu (Birinci sahifeden devam) tır nahiyesinde de büyük mikyas- ta bir demir madeni keşfedilmiş - tir. Eğer bu demir madeninde de yapılacak tecrübeler müsbe" neti. ce verirse Beyşehir Amadolunun €en büyük sanayi merkezlerinden Biri olacağı muhakkaktır. tarafı uzlaştıracak bir formül bul- | Hagyatı Ucutlatmak Yolunda (Birinci sahifeden devam) edilmiş ve bezler muayyen 16 tipe ayrlarak fabrikaların kârları da müstehlik lehine tahdid edilmiş. üi. Bu suretle piyasada serbest i. mal edilerek satılan bezler bir kalite ve fiat esasına bağlanmıştı. Bu defa ise devlet bütçesinden yeni bir fedakârlık yapılarak iz- tihlâk vergisi kemunu tadil ledil. neticesinde bir ct alınmakta o. dan 15 kuruş vergi 4 kuruşa in. dirilmiş ve kiloda 11 kuruşluk bir ucuzlak daha temin edilmiştir. Diğer taraftan bu yeni tenzilât muamele vergisine de tesir yap- tığı cihetle tenzilât nisbeti artmış ve evvelki 96 20 tenzilâta ilüveten yeniden yüzde 15 tenzilât tahak. kuk ettirilmiştir. Bugün ucuzluğun umumi is - tihlâki arttracağı muhakkak ol - duğundan devletin fedakârlığı da istihlâkin artması derecesinde ha- fiflemiş olacaktır. Nitekim şeker istihlâkimiz ev. velce 60 bin ton kadar iken şe. ker üzerine mevzu vergilerin ten zili ve binnetice şekerin ucuzla - masile bu istihlâk hemen pek kı- sa zamanda 95 bin tona fırlamış. tır. Pamuklu ve diğer sanayi şube. erinde de istihlâk artışı hissedil- | mektedir. Şu halde bütün bun. | larla birlikte memleketin umumi alım kabiliyeti ve refahı artmak- tadır. | İstanbul festivali En canlı Devrinde ( Birlaci sayfadan devam ) ra Lozan müahedesinin bu husü- İlk üç sene bütün Balk x dev- letlerinin müli şarkı ve rakı rile muhtelif spot la » eğlencelerine bu sene belediyenin isabetle verdiği karar neticesi baş tan başa yeniliklerle daolu ve daha zengin ve canlı numaralarla geç mektedir. Bu arada dünyanın eu birinci revüsü olan Gazino dö Pari ve Föli Berjerden sanra Avrupa. nin en kiymetli revüsü olan Bük. reşin «Tanasa» grupu dün akşam 'Tepebaşında ilk temsilini vermiş. tir. Dün akşamki müsamerede Vah, Belediye ve vilâyet erklnı ile İs. tanbulun yerli ve yabancı tanın- mış bütün simaları hazır bulun. müş ve bahçe erkenden hınca - hinç dolmüştur. 80 artçit 40 haletten nsürekkeb olan revü tam dört saat, hepsi de birbirinden güzel ve enteresan olan muhtelif numara. lar göstererek halkın çılgınca al- kışlarımı toplamışlardır. Revü dekorları harikulâde devecek derecede gyüzeldir. Tak- litler, muhtelif letlerin dans . ları ve şarkıları, bilhassa | bul şarkısıs çok alkışlanmış'ır. Bundan başka Vasilâki birader- lerin muhtelif memleketlere akl şarkıları ağızdan cazband teşkil ederek hem söylemeleri ve hem çalmaları fevkalâde enteresandır. Revü heyetinin dekarları ve koz tümleri süretle değiştirmekte gös. terdikleri mehazet de ayrıca tak. dire şâyandır. Revünün örkestrasını Roman - yanın tanınmış bestekârlarındın ve Bükreş radyosunda birçok tan- göları ve eserleri çalınan Den - drino idare etmektedir. Mayestro Dendrinonun unutma beni ve seni sevdim tangoları dün akşam çok alkışlanmıştır. Dün akşam temst'in sonunda muhtelif teşekküller ve şahıslar. la Belediye tarafındar revünün baş artistlerine buketler verilmiş, - kendileri tebrik edilmiştir. Tem - sillere bu akşam da Tepebaşında devam olunacaktır. Fuar münasebetile Şehir ti- yatrosu İzmire gidecektir. * Trakyadaki gümrük memur. larma ev yaptırılacaktır. ve neşriyat şubesi müdürlüğüne * Elektrik şirketi propaganda | Edirne askerlef mize kavuşuy” (Birinci sahifeden devam, Balkan devletlerile Bulgaristan arasındaki itilâfın akdinden son zam bir resmt hazırlanan yerler; Tef sonra kıt'alar taral dilecek, kahraman burada istirahate gö Ordumuzun Edğirn dirnenin askerim'z? Wi yapılacak merasdın içiA lediyece seçilen mer' teler tarafından bir e gram, diğeri de hustis? rafından ihzar edilet mak üzere Hi merast P hazırlanmış ve hey Mehmedciğe kavuşmal! büyük tezahürat YüP lanan halka dağıtliii Ayrıca halk taralifi cak program haricifi zahürattan olmak ÜPE g kâylüler? atlarla şehrif Ü ianda bulunan ve K dirne yolunun Htisak ki Hadımağa mevkil W lerimizi karşılıyı gi tezahüratla Edirney? #7'ga le birlikte gelecaklerdii pekterlik ve Edirat zama ayrılan iki tebler, esnaf teşekküli da Edirneye 2 kıtı. Vâverbey çeşmesi caklar ve uutadan hürata başlıyacak Ispanya işini mütekabil uzla yolile halletmek - için ıu teşebbüslere girişilecek (Birinci sahileden devam) da ımzalanan — muahedenamenin tatbik mevkiüne kanulamaması hep bundan ileri geliyor. Halbuki Başvekil Çemberlayn — mühım Avrupa işlerini Paris, Londra, Roma ve Berlin arasında bilisti. şare hallederek Avrupada daimi surette sulhu korumak istiyor. Bu düşincenin tahakkuk edememe. sinin en mühün engellerinden isi İtalya ile Fransa arasında türlü bir yakınlık elde edi- sa temas eden ahidlerinin kendi. liğinden ortadan kalkmasının bil neticesidir. Yıllardanberi hasret bulunduğu Mehmedciğe kavuşacağı saalı he. yecanla bekliyen Edirne ve Edir. neliler yarınki cumartesi günü bu mes'ud dakikayı idrak edecekler; askerlerimizin Edirneye - girişini fevkalâde tezahüratla karşılaj'a- caklardır. Bir hafta evvelinden kurulmuya başlanan yüzlerce zater takı şeh- rin ana caddelerile mahallelerin - de yükselmekte üzerleri yaprak - lar ve kahraman orduya ehoş gel. dün: dbarelerile süslenmiş bulun- maktadır. Askerlerimizin Edirne. ye girişi için hazırlanan resmi pro- | gramda program şöylece sıralan. miş bulunmaktadır. Ordu, yarın sabah tam saat 8 de Ayşekadın mevkinden şehre gi- recek, Abacılarbaşı - caddesinden halkın coşkun terahüreti arasın . da geçerek Üçşerefeli meydanına geleceklerdir. Meydanda bir tribün hazırlar. maştır. Tribünde bulunacak res. migeçid âmir korutan burada kı- SAt tarafından selâmlanacak ve zete, limanların ve © rilerinin askeri ve ordu komiserliğit! dair tanzim edilen neşretmiştir. Henüz ye geçmiyen bütün rileri teslihat mü (Dış politikadl zeteleri, Almanyanllı V yaya harb yapmak zırlandığını ve hrken, bu askerlerif Üedu geçerek meli deceklerini yazmışl askerleri belki de Ç harb yapmak için dır. Fakat bu mân barbına başlangıç edilemez. Gazetelerif ğ dan farklı ukrık 'p3 tilâlcilere ademi müdahaleye rağ men harieden daimi surette ve mühim yardımlar yapılıyor. Bu yardımların devamı harbin sürüncemede kalmasına sebeb o. luyor, Buvaziyeti gözününde tutanlar Avrupada sulhu tehdid eden se. beblerden biri olan İspanya teh- tikesinin bertaraf edilmesi — için | yeni bir formül düşünüyorlar. Bu formüle göre evvelâ Fr: sanm General Franko hükümeti. ni tanıması için çalışılacak, bun. dan müsbet bir netice alınacak olursa ikinci mühim adım atıla- cak ve İspanyada iki muhasım tarafın uzlaştırılmasına tevessül edilecektir. Bunun için de gerek Burgos, gerek Barselon hükümetlerinin mümessilleri Fransız, İngiliz ve İtalyan devlet adamlarile- bir maza etrafında bir — toplantıya çağırılacak ve bu devletler ve mümessilleri müştereken uzlaş « ma esaslarını tesbit etmeğe çalı. ır. Avrupa salhunun - korunması bakımından çok faydalı görülen bu teşebbüsün muvaflak ola . bilmesi Fransa ve İlalyanın mü- tekabilen fedakârlıklarda bulun. malarına vabestedir. Fevkalâde tedbirler Barselon 19 (ALA.)— Resmi ga- sinde yaptığı pbl. umumi — seterberlik Harb tehlikesi letin seferberlik kaydi ile m,ıı.ınıc* değildir. Harbden ©İ de bile seferberlik nina muadil uıh*' Yük harb, Rusyaslf dlânma karşı bu #07 etmek için Almari? atlik mühletli bir mesi ve Rnsyııl' tatil etmemesi mıydı? smrwlî* #ine karşı bus““'. kü askerlerden dahi tırlar. Â zaYI , 'Tıb takültesi EPE aldığım 913 Say Kkamı zayi ettim: M' çi RADYOLİ İle SABAH, ÖĞLE, ve har yemekten sonra mu! unll' Turing klüb kâtibi umumisi Şük. Yü li tayin edilmiştir. fırçalayınız.