3 Ağustos 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

NÜRE GÜN ÇİNDER Tan gazetesmın idare- sini niçin Amerikalı- lara bırakmıyalım ? Yazan : ETEM İZZET BENİCE —S merikada gazetecilik tahsil eden arkadaşlarımızla aramızdaki gön Tüş, prensip, telâkki ve noktai nazar farkı apaçıklır. Amerikadan Türkiyeye gelmiş Amerikalı bir gazeteciye şehrin pisliklerini #Beçlirmek, Kapalıçarşı esnafını teşhir ettirmek ve bunları yazı ve resim halinde bir 'Türk gazetesinde neşrettirmek bize göre nasıl müdafaa im. kânından mahrum bir hareket ise billarz şu satırları bizzat M. Zekeri yanın yazması da bir zihniyet aykırılığının ifadesidir. Aşağıya naklettiğimiz satırları «Tan» gazetesinde sayın arkadaşımı. Zin Nevyork sergisine iştirak kararımız hakkmdaki makalesinden eynen alıyoruz. Bay Zekeriya şöyle diyor: «— İliraf etmeliyiz ki biz bu işin ehli değiliz. Bu sahada tecrübemiz azdır. Bu öleüde büyük bir sergiye ilk defa iştirak ediyoraz. Bu ikt ihti. 'yaca cevab verecek tam bir eser vücude getirmekten âciz olabiliriz. Ser. ” Bicilik ayrı bir san'at halini almıştır. En basti fikir veya işlerin en canlı gekilde gösterilmesi bir fen işi olmuştur. Bunu yalnız Türk san'atkâr. latile, Türk müteşebbislerile yapmak kâfi gelmiyebilir. : Sergide en muvaffak olmuş paviyonu vücude getirmek için Avrupa san'atkârlarının yardımından istifade etmek de kâfi değildir. Çünkü onlar da Amerikanın haleti ruhiyesini lâyıkile bilmezler. Halbuki Ame. rikalılar bu işte çok ileri gitmişlerdir. Bu hususta Amerikalı mütehas. Bısların fikirlerinden istifade etmek daha faydalı, ve daha müessir olur. — Ve bence yapılacak iş şudur: Amerikadan sergi işlerinde ihtisas ile tanınmış bir mücssese bul. mak, bu müesseseye teşhir etmek istediğimiz fikir ve eşyaya aid mal. zZemeyi vermek, bunların tanzim ve teşhir işini onların ihtisasına bı. rakmaktır. Sergi haricinde yapılacak propaganda işinde biz çok acemiyiz. Bu sahada yapılabilecek işleri bilemeyiz. Bu hususta da yıne Amerikada propaganda işlerinde ihtisası ile tanınmış bir Publicity büro ile anlaş. mak ve ona yalnız istediği malzemeyi hazırl makla iktifa etmektir. Bonce sarfedilecek 500 bin lira en faydalı ve en randımanlı şekilde ancak bu tarzda kullanılabilir.. Bu yazıyı ve bu teklifi okuduktan sonra, Amerikadı gazetecilik Okuyan M. Zekeriya ile Türkiyede gazeteciliği öğrenen ve sadece bir 'Türk gibi düşünen Etem İzzet Benice arasında elbette ki bir ıu'l-lk — olmak tabildir. Amerikada Türk devletinin açacağı iki paviyonun gerek propagan- da, gerek tanzim üstünlüğü itibarile büyük ehemmiyetini idrak ediyo. xuz. Fakat, hiçbir zaman bu propagandayı ve bu tanzimi Amerikalı TMmütehaasırlara terketmeyi de düşünmüyoruz. Her sahada dünya müta. — hassıslarına parmak ısırtacak kadar ilerilik gösteren Türk milletinin Iki paviyonu tanzim etmek hususunda acze düşeceğini kabul etmek ancak Şahel bir sezin ortaya çıkan endişesi ve yahud da Amerikalı mütehassıs — bir m'llet bütünlüğünün üstünde tutacak kadar Amer'kanperesiliği | — Gleriyo götürmek olur. Türkiye ne ham madde müstemlekesidir, ne de — BHabeşistan! Anlasılıyor ki, Amerikada bulunmak, Amerikada okumak, Ameri. kada öğrenmek insana kendi benliğini ve milli gururunu zayıflatacak kadar tesirli oluyor. Eğer böyle olmamış olsaydı, Türk milletinin en kara günlerinde: — Amerikan mandası isteriz. Diyen 'Türk dil ve kalemleri de Amerikada okumuşlar arasından çıkmazdı. Nevyorkta tesis edilecek 'Türk paviyonunun tanzimini ve Türkiyeyi bütün dünyaya tanıtmak azminde olacak milli propagandayı Amerika. Yılara bırakmayı teklif etmek yine Bay Zekeriyaya uyarak Türkü bu işte ne kadar yaya ve bilgisiz farzedersek eçlelim muhakkak ki ağırbaşlı bir teklif ifadesi hududunun dışında kalır ve ne kadar kapamıya çalışır.. Sak çalışalım aramızdaki fikir ve görüş ayrılığını yine bütün vüzuhile | ortaya koyar. K Hem Amerikada gazetelerin ekserisi 1,500,000 e yakın satış yapı. * yorlar. Araba, ML Zekeriya arkadaşımız niçin bir Amerikalı mütehassıs getirtip Tan gazetesinin satışını da hiç olmazsa 500,000 e çıkartmayı düşünmüyor da Türk milletinin milit gurur ve bilgisi Te alâkadar olan bir işin tanzimini Amerikalılara bırakmayı teklif etmek tasavvu. unda bulunuyor. Biraz tuhaf ve mütezad kaçmıyor mu?, B Etem İzzet BENİCE FF OODUM T AY S mara e aND aa re di AŞK, HEYECAN ve İHTİRAS ROMANI Tetrika yazan: lskender F. N. 64 SERTELLİ F Naci Demirel durdu.. l Hıçkırarak: B Ve hayretle genç kıza bakarak: — Çünkü ben acınacak bir insan — Niçin ağlıyorsun? deiıhm. Diye sordu. Dedi, arkasına bakmadan yü - | fısıldamıştı. Genç kız gözlerini silerek ha - | rüdü. Gilçe dudağını büktü: Naci Demirelin mezakı büsbü. N— — Siz kimsimiz? tün artmıştı. y — Ben mi? Bir yolcu.; Genç kızi uzaktan takibe baş - k — Ne istiyorsuruz benden? dadı. — Hiç... Sadece, bir insan sıfa. | — O, Ağacamlinin yanındaki s0 . kağa saptı. Ve ilâve etti: Naci Demirel de ayni “sokağa — Acıdım da... girdi. < Genç kiz yürüdü; Genç kız biraz yürüdü.. Merdi- K — Bana acımayın. Çünkü... wenli bir evin önünde durdu . Festivil — | Eğlenceleri Bu sene sper ve revü kısımları fevkalâde zengin ve mükemmel bir surette tertib edilmiştir. Bugün İstanbul festivalinin ü. | çüncü günüdür. Program muci - bince, dün akşam, Karagümrükte Naşid ve arkadaşları «Kanlı Ni . güre adlı bir oyun oynamışlardır. Bu gece saat 21.30 da da, Üskü . darda Kızkülesi Parkında, yine Naşid ve arkadaşları tarafından «Pembe kız: öpereli temsil edi . lecektir. Yarın akşam Üsküdar Bağlarbaşında Hale bahçesinde Halk opereti «Leblebici Horborsu oynıyacaktır. Festival münasebetile belediye Sular İdaresi Taksimdeki su ter. tibatında yenilikler yapmış, fıs- kiye vaziyetini, renkleri, şelâle. leri değiştirmiş ve dün akşam ye- mi tarzile tesisatı işletmiştir. Fes. tival devam ettiği müddetçe, Tak. simde, cumartesi, pazur ve çar - şamba geceleri bu tesisat işletile. cektir. Festival 30 ağustos Zafer bay. vanlarımızla güreşmek üzere Poş te güreş ekibinin şehrimize gel - mesi hususunda bu ckiple beledi. ye mutabik kalmıştır. Bu güreş. ler 29, 24 ve 26 Ağustos geceleri 'Taksim stadyomunda yapılacak - tır. Diğer taraftan, prolesyonel gü Teş şampiyonu Jak Şerri ilk mü. sabakasını önümüzdeki pazar gü. nü Kara Ali ile yapacaktır. Ve Ali Babayı, Cim Londosu yenen Jak Şerrinin müsabakası büyük bir alâka ile karşılanmıştır. Diğer taraftan, festival esna - sında, Rumanya el işlerinden mü- rekkep bir sergi açılacaktır. Ru- men hükümeti tarafından yapı. lan teşebbüs belediyece kabul e- | dilmiştir. Sergi Beyoğlu Akşam Kız San'at oklunda açılacaktır. ” u İzmir belediye 'e Reisi y Şehrimizde İzmir belediye reisi Behcet Uz bugün saat 16 da şehrimize gele. cektir. Mumaileyh Ulu Önder A. | tatürke, beynelmilel İzmir pana. | yırı hazırlıkları hakkında izahat verecek ve kendisinden fuarın 2. çılma törenine riyaset buyurma. larını rlca edecektir. İzmir belediye reisi; Başvezi. limiz Celâl Bayarı da ziyaret e. decektir. Pazar gününe kadar şehrimizde kalacak olan Doktor Beheet Uz; Ticaret Odası ve Türkofisle de temas ederek İs - tanbul tüccarlarının İzmir fua - Tına daha geniş mikyasta iştirak. lerini temenni edecektir. Demirel köşey Genç kiz kapıyı — çaldı.. Biraz | sonra kapı açıldı. Ağlıyan kız içe- Ti gördü Demir kapı tekrar ka - pandı. Naci yordu. Marakını yenemedi.. Derhal Taksim merkezine kaş- | tu ve bu ev hakkında merkezden malümat aklı. Merkez komiseri, Naci Demi - zelin kulağına ayrıca bir şeyler Demirel bu evi tanımı - Naci Demirel, genç kızın gir - giği eve - herkes gibi - serbestçe girebiecekti. Sokağa girdi.. Kapıyı çaldı.. Kalin Naci mnılrel sert bir tavırla; — Aç; dedi, müdiriyetten geli. yorum. Kapı derhal açıldı. Ellilik, sarı boyalı saçları omu. zunun üzerin dökülmüş bir ka - dn: PU Bir muhavere münasebetile - NAHİD SIRRI — Dıdi didi. ge kass! — Dıdı didi gannem amma haz ginem, haz girem! Üç gün evel bir plâjda veşiş - man iki Ermeni bayamı arasında geçen bu muhavereyi ermenice asla bilmed'ğim halde anladığı « ma göre, okuyucuların da ayni suüret ve derecede — unlamalırı icap eder, Fakat ukalalık ederek tercümeye kalkarsam diyebilirim ki, şişman bayanların biri su i- çinde bulunan ötekine çok üşü - düğüne nazaran çıkmasını tavsi. S çıkass çi « e ediyor, diğeri de çok üşümekle | beraber pek hazettiğini bilmuka. bele söyliyordu. Ana dilleri Türkçe olmayan vatandaşlarımı. Zın Tumca, ermenice ve ispanyol. ca konuşmalarında bir isabet ve bir mâna bulu! bu mu. haverede bir vesika olarak göste. Tilebilir. Memleketimizde yaşa. yan ve kendilerine ckalliyet de. mek istemdiğimiz bu vatandaş. Tar, en iptidal kavimler gibi kendi dillerine sit olarak glelek - ser ikiyüz üçyüz keilme bülmekte ve buna Tück kelime ve tabirle. rini İlâve ederek meramlarını anlatabilmektedirler Sotoklis'le Oripid'in diline te- varüs eden Rum vatandaşlarımız bile rumcayı o kadar az biliyor. lar ki, meselâ kaçık demek için kaçika ve kayık demek için kayi. ki sözlerini kullanmaktadırlar. *Vazandaş türkçe konuş!» düs- turu daha ziyade bir temenni şek. | linden çıkarak umumiyetle tat. bik edilen bir düstur mahiyetint aldığı zaman, kendilerile aramız- da ırk ve din ayrılığı bulunan bu vatandaşlarda her zaman meram larını ifade imkânını veren bir li. san sahibi olacaklardır. 2 ölü 5 yaralı Var!. Keca kayaya çarpan etobüs nasıl parçalandı İki gün evvel Busdüur . Antelya | yolunda çok feci bir otomobil ka. Zası olmulur. Bir yol, orta Anado. luyu Akdenize bağlıyan en işlek yollardan biridir. İçinde 16 dz yol. €u bulunan sebze yüklü bir kam. yyon Antalyadan Burdura gelmek üzere yola çıkmıştır. Meşhur Çu. bukbelinden 'nezken nasılsa fren. ler bozulmuş, otomobil uçar bir hızla beli inmeğe başlamıştır. So. för irade ve idaresini büsbütün kaybetmiş, ufak kayaların ve hen. deklerin üstünden atlıyarak gi den ctomobil nmihayet bir kayaya çarparak, bir külçe halinde oracı. Za yığılıvermiştir. Antalya müd. dei umumiliği kaza yerine yetiş. tiklerinde yolcatardan ikisini ölü, beşini ağır yarabı, diğerlerini de | muhtelif yerlerinden yaralı bul. muşlardır. Ağır yaralılardan iki. sinin hayatı henüz tehlikededir. Yaralı şoför tevkif edilmiştir. — Buyurun pasam.. Diyerek, Naci Demireli güzel döşenmiş bir salona aldı. Burası, belliydi ki, merkezce malâm olan — kibar bir randevu | evişdi. Naci Demirel sigarasını yaktı: — Biraz önce buraya bir genç kız girdi. Yolda gelirken ağlıyor. du. Merak ettim.. Neden ağlıyor bu kız? Ev sahibi Rum şivesile türkçe cevab verdi: — Ah yavrum.. Onun basina bir. kaza gelmiş. Pazasını soymuşlar.. Yüzüğünü küpesini zorla alıp kaş. mışlar, — Polise haber vermemiş mi? | — Korkmus. «Seni ödürürüm!e | demisler. Benim — Eleniçem çok korkak bir kızdır... — Çağır bakayım onu buraya! | Ev sahibi kadım rine vurarak kısık bir sesle ba . ğırdı: Eleniçe.. Elâdo Kuriçamu? Piyasada s on hafta Ayın 15 inden muameleler Son bir hafta içinde piyasada canlı bir hareket görülmüştür. Fakat Almanya ile akdolunan yeni ticaret muahedesinin tat- bikina ayın 15 inden itibaren başlanılacağı için; asıl büyük mikyasta ihratata o vakit başla- nacaktır. Göçen hafta zarfında; ilk dafa Olarak Orta Anadoludan şehri- mize yeni buğday mahsulü gel. miştir. 8 vaganu bulan senenin | Barlik şarkiklük Tülken deabliler- | tır. | — Buğday fiattarı kilosu 5.8 ku- ruştan müamele görmüştür. Po- | latlı cins buğdaylar da 6 kuruş 30 paradan satılmıştır. Arpa az gelmektedir. Zahire tüccarları; bu sene Anadoluda arpanın az ve kısmen de - bozuk A 3: : Hâdisesi Evvelki gün Terkos gölü civa - rına saz biçmeğe giden Çatalca ka. zasının Celep köyü halkından 30 yaşlarında Musa oğlu Ömer, Mus. tafa, Hüseyin ve İbrahim isminde üç kişinin tecavüzüne maruz kal- mıştır. Bu vaziyat karşısında Ö - mer hemen bıçağını çekerek her ügkıdyideığırmuuyırıh. | * Londra büyük elçimiz Fethi Okyar dün Galatasaray yerli mal. lar pazarını ziyaret etmiştir. *& Bir Yugoslav talebe kafilesi | dün şehrimize gelmiştir. » Mimari şubesinden bu sene 2 kişi mezun olmuştur. e Üniversite sdebiyat fakülte. sinden 282 talebe imtihana girmiş bunlardan 159 u geçmiş 207 si ik- male kalmıştır. * Şehrimizde teşrinievvelde Cumhuriyet bayramında cinkılâbe ' ve «Âtatürk inkılâb müzes'» na. mile 2 yeni müze kurulacaktır. *& Yeni cemiyetler kanununun tatbikına başlanması münasebe . tile bilümum cemiyetler üzerinde bügünde mütibaren todkiklere baş- lanacaktır. 4 Ramiz civarında — arkadaşı Mehmedin kellesini uçuran katil Osman Gülen dün 2 inci müstan- tikliğe verilmişt! * Her sene tevzi edilen ve bir yıllığı 1 milyon Hradan fazla tu. tan malüllerin tütün ikramiye | parasile bir «makiller bankasır | teşkili düşünülmektedir. * Madrid mahkemesi rejime karşı bozgunculuk yaptığı cürmile 195 kişiyi mahküm etmiştir. 4 Yeni ders yılı münasebetile şimdiye kadar yapılan hazırlıklar bu ay sonuna değru bir daha güz. | den geçirilecektir. 4 Üniversite döçentlerinin ha- ricde başka bir vazife — almaları menolunacaktır. Yolda ağlıyan kız salona girdi.. Hülâ göz şiiyi Ve Naci Demireli görünce şa. — Ah, siz misiniz? Niçin geldi- niz buraya? — Merak ettim.. Geldim. Ev sahibi hayretle ikisinin yü- züne baktı: Tanıyorsunuz birbirinizi?.. Eleniçe: | — — Beni yolda ağlarken görmüş. Dtü. Diye mırıldandı. | — Naci Demiret, Rum kızının kö- Tundan çekti: — Otur şuraya bakayım! Nanl oldu bu hırsizlık? Anlat bana.. — Ah, bırakın beni bire' Kor. karım anlatmıya. — Öldürecekler beni, — Korkma! Ben polis müdiriye- tinde taharri memuriyim. Lüf a- ramızda kalır.. Kimse bir şev yaz | pamaz sana! İ sadan yapağı altnak Bir tecavüz [ mıştır. Yaralılar Cerrahpaşa has- | tır. Bu emlâki hükümet Emlâk İKüçük HABERLERİ sonra büyü rüled bekleniyor Orta Anadoludan ilk buğday geldi. Bu sene arpa az yetişti, yapağı pi piyasası çok hararetli olduğunu söylemektedir. Her se. ne bu mevsimde çok arpa - gelir- ken bu sene az gelmektedir. Ana. dolu arpaları bir kilosu 4 kuruş | 10 paradan, Trakya malları ise bir kilo 4 kuruş 30 paradan sa- tılmıştır. Bakla piyasası canlıdır. İzmir, Gelibolu ve Bandırma Lmanla- rında teslim şartile kilosu 4.22 ve 4,28 kuruştan harice cpi bakla satılmıştır. Sövyetler — mütemadiyeti' piya- istemekte. dirler. Bu sebeple flatlar; — kilo başında 34 kuruş yükselmiştir. Trakya mallarına rağbet çoktur. Ve kilosu 5361 kuruşlar — satıl. mıştır. İşlenmiş parça yapağılar da 39 kuruştan muamele gör müştür. Gayri Mübadil işleri Gayrtmübadil — istihkaklarınm tasfiyesi hakkında hazırlanan ka. nun lâyihasının —sureti tatbikini gösteren yeni bir izehname ha. mlınmı.qlır. * Diğer faraftan gayrimübadille- re tahsis edilmiş olup da satılma. mış olan malları hazine namına bir heyet devir almıya başlamış. Bankasına devredecektir. Bundan başka yakında defterdarların re. islikleri altında arazi işlerinde bulunmuş tahakkuk — memurları ve tapu müdürlerinden tasfiye heyetleri teşekkül edecektir. Bono sahibleri, defterdarlara bir beyanname ile müracant ede.- cekler, defterdarlar da, beyanna. meler muhtevlyatını gösteren bir cetvel tanzim ederek maliyeye gönderecektir. Mazbata veya bonoların hazi. ne tahvillerile değiştirimesi mu- amelesine/ne zaman başlanacağı Ü ayrıca ilân edilecektir. Yeni izah- name bu hafta sanunda, neşredi. lecektir. Mekteblerin Bina Vergisi Ekalliyet ve hususi mekteblerle ecnebi ferdler, cemiyetler, mües. seseler rahib ve rahibeler taralın. dan idare edilmekte olan mek - teblerin bina vergisi muafiyeti hakkında bazı kararlar verilmiştir. Eenebi şahsi mücsseselerle ra. hib ve rahibeler tarafından idare olunan mekteblerin bugütnkü va. ziyetlerine göre maarifim!ze hiz- met ettiklerini — Maarif Vekâleti Maliye Vekâletine bildirmiştir. — | Bunlar bina vergisinden muaf olacaklardır. Türk husust mek - teblerile ekalliyetlere — mensub ferdler — tarafından idare olunan | mektebler bina vergisine tâbidir. ler. — — anlatmağa başladı: — Dün gece bir ressamla ta - naştım. Beni çok beğendiğini söy- ledi. Modellik için bana beş yüz lira vereceğini — ilâve etti.. Beni kandırdı.. Atelyesinde resmimi ya. | pacağını ileri sürdü. Birlikte git. | 'tik.. Bir ötolde oturuyormuş. Gi- der gitmaz bana bir sigara verdi. Birkaç nefes çeker çekmez başı. ma bir sersemlik geldi.. Ondan ö. tesini bilmiyorum. Kendimi kay - betmişim. Yarım saat sonra göz. | lerimi açtığım zaman — yanımda kimseler yoktu. Esniyerek yerim- den fırladım.. Aynanın —önünde | durdum ve bayretle yüzüme bak. tım.. Rengim balmumu gibi sa , | rarmıştı. İlkönce gözüme çıplak kollarım göründü, Eyvah, dedim, elmas küpelerimi çalmıslar.. Son- ra kolümdaki, saatin, altin bile. ziklerimin ve çantamdaki yirmi beş Uranın çalındığını — görünce tekrar fenalaştım. Eleni gözlerinin yaşını silerek (Devamı var) ve Bulgırl T Yazan: Ahmed Şükril F Balkan konseyi naminâ nistan Başvekili Metaksâf garistan Başvekili Kö rafından evvelki güm imzalanan itilâfname Bi rışına bağlı bulunanlari recek bir hâdisedir. İtil 1— Evvelâ beş Balkal hor ro pahasına olursa 0 vete müracaatten İstilif lerini bir defa daha, tedirler, 2 — Bulgaristan taral ikinciteşrin 1919 tarihit lanan Nöyyi muahedesi? sızlanma hakkındak. M ilga ediliyor. ğ 3 — Lozan mı olan Trakya hududunün flen tecridi hakkındakı P hükümlerinin tatbiindef geçiliyor. ” Malümdır ki Nöyyi !f sinin dördüncü kısının! den maddeler, büyük hAf lüb olan devletler arasif Baristana da teşmil edilef sızlanma ahkâmıi cüml! Bu maddelerin hükümlet ve ,Bulgar ordusu yir rak tahdid ediliyar, hatf tinden de büsbütün 7 rakılıyordu. Sevr üt 'zim hakkımızda da tatbik mesine çalışılan bu ahki halkı, daima hak ve adait miyle telif kabul etmiyet T ) ti d mahiyetinde telâkki € bi takib eden ilk seneler mağlüb devletlere ceb ettirilen bu kayıdlar, bİr ye kadar izah edilebiliyof? Ziliyordu ki bunlar, #ilâhsızlanmanın ilk ad kil etmektedir. Fakat W matuf olmak üzere top feranslar bir netice devletler var küvvetlerilt yarışına giriştikten sonrür ya, Avusturya, Macarli garistan hakkındaki haksızlığı büsbütün Almanya bu hükümleri raflı olarak ilga etmii turya artık Almanya il€ Geride Bulgaristan ve kalmıştı. Bulgaristan hükümlerin de bu defâ, tatbikile yakından devletlerin muvafaka! hayırlı bir iş olmuştur. da izah eıılbnix Türkiye'yi doğrudan Bi Balkan paktının vu sıfatile alâkadar 'n—ııyı hududları bükümlere gelince; buntl yf | dan doğruya üç ğ etmektedir. Lozan M bağlı olan mukavele ile " Bulgaristanla Türkiy? nistan arasındaki müşt dudun her iki tarafi adiKl d kaygısı olamaz. Balkâf ancak «Balkan yarım kanlılarındır. m B » dafaasında hı.lllmM v Silâhların korku Giği bu devre pmı' / dudların mana ifudt devir pok uzakta ğ Selânikte imzalanan ” Bulgaristanı Balkan adım daha yaklaştır komşumuzun — giret senedenberi açıktı. g 'tan şimdiden bu antâ/ vuymmuş gisi, komattli yapmaktadır. Bunun billldisa cerailekâr olf nesine de Montrö K07 gahid olmuştu. ! VAA & İpek ve sun'i İPİL e " rabları hakkanda yi? name , bazırlı * Mersin vali;