30 Haziran 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

. N TELGRAF — 30 Hariran 1938 - GÜNÜNEEZ Tenkid, hürriyet, matbuat : Büyük Millet Meclisinde Türk matbuatı hakkında gösterilen içten tezahürat Türk gazetecisi için en yüksek kadirşinaslık, taltif ve tak- dir. olmuştur.. — Yazan : ETEM İZZET BENİCE üyük Millet Meclisinde bir gün önce Basın Birliğinin teşkili ka. unu müzakere ve kabul edildi. Kanan bununla artık Türk muharririni de avukat gibi, he. kim gibi, doktor gibi bir meslek sahibi lanıyor; ona haklar, müeyyede- — ler veriyor vo barosunu kuruyor. Türk irfan bayatı için bu en büyük bir kazanç ve gazeteci için de 'Türkiyodeki tarihi içinde bir asırlık ıztırablı, azablı, mücadeloli anar. #m—mm—wnwı—üa_ıu——. Mcelisin, İç Bakanının bu vesile ile matbuat ve Türk gazetecisi hakkında gösterdiği yüksek tezahür ise yine siperdeki neferden hiçbir farkı olmuyan Türk gazetecisi için en büyük bir kadrişinaslık, taltif ve takdir olmuştur. Trük gazetecisi bilhassa Kemalizmin yirmi yıl içinde maddeten ve manen en yüksek ferağatle memleket vazilesini yapan ve daima örnek temizlikte kalan bir inkılâb unsurudur. Zaman zaman fcrdlerin his tuğyanı olmuştur. Fakat, bütün bu /— tuğyanın tek hedefi de daima memleket ve onun iyiliği olmaktan taş- mamıştır. Nitekim, Parti Genel Sekroteri ve Dahiliye Vekili sayın Şükrü Kaya'nın: *— Gazetelerimiz büyük milli davalarımızın daima ön safta gelen müdafileri ve muhafızları olmuşlardır.» E Demesi de bunun en kat'i vesikasıdır. Hele bugün için Türk mat. K buatı tamamile inkılâbın tasfiyesinden geçmiş milli ve inkılâbcı bir Müessese ve onun elemanları da yine inkılâb partisinin İtimad ve sa. mimiyetini kazanmış, vatanseverlikte en ileri unsurlardır. Kemalist rejim, gazetecilerinin inan ve temizliğile öğünç duya. bileceği gibi Türk gazetecileri de bu öğünede rejime tamamile hak ka- zandırabilecek çağ ve vasıf içindedirler, Bilhassa Şükrü Kaya'nın, Ulu Önder'in de gazetecilik etmiş olma. sını ve bununla müftehir bulunmasını Meclis kürsüsünden ifade etmesi — Parti Genel Sekreteri matbuat hürriyeti ve tenkid üzerinde de bilhassa durmuş ve matbuat hürriyetinin bugünkü realize ve idealize edilmiş hüviyeti dışında kalan yıllar için şu sözleri söylemişlir: «— Bizim neslimize mensub olanlar brçok şeylerin hasretini çek. miş, gönüllerinde Matbust hürriyetinir. de hasretini taşımışlardır. Bu, 'bize zamanın bütün kötülüklerinin, fenalıklarının matbuat hürriyeti olmaması yüründen geldiği kanaatini vermiştir.. Bu nesil için matbuat hürriyeti ve.. onun hasretini bundan daha beliğ bir şekilde ifade etmek hakikaten imkânsızdır. Ve. yine sayın Vekilin işaret ettiği gibi matbuat hürriyetinin en kudretli tahli. — Vlini Yüksek Şef Atatürk yapmış ve bu hürriyeti: «— Matbuat hürriyetini yine matbuat hürriyeti korur. .. Vecizelerile Sayın Vekil Kemalist matbuat hürriyeti telâkkisi içinde mubarririn tenkid bakkını masıl kullanacağını da fahlil ettikten sonra: «— Muharrirlerimiz memleket işlerini tenkidde serbesttirler.» Demiş ve. ilâve etmiştir: k « Tenkid hürriyetini ve çerçevesini tayin ve tahdit edecek mu. — harririn irfanı ve aklı selimidir. Böyle bir takdirin kanuni mes'uliyeti — de elbette büyük olur. Bu takdir salâhiyetinin geniş serbestliğinden do. — ğabilecek mes'uliyetleri her ferdin veya her muharririn ayrı ayrı telâk- “ kilerine bırakıyorlar, bütün bir milletin tradesinin ifadesi olan kanun. ların bükümlerine tevdi ediyorlar. Yazı hürriyetinin hâkimi muharrirse, muharririn mes'uliyetinin hakemi de hâkimdir.» Ş Herhalde ve muhakkak ki, 28 haziran 1938 tarihi Türk matbuatı ve “—enun elemanları için bir dönüm noktası, her yu hatırlanacak bir tarih — başlangıcı oluyar. — AŞK, HEYECAN ve İHTİRAS ROMANI — Tefrika yazan: lskönder F. N. 30 SERTELLİ Sacid bu bakışı kaçırmadı. Gör-| — Gültekin bu cevabı duymamış - t Jale biraz bocaladı. Acaba Sacid Bey, Jalenin ko - hunum içinden çıkardığı dokuzlu memiş gibi görünerek oyuna de. vam ediyordu. Jale Sacldin — kâğıdına baniko diyerek bir kartla dokuz açtı. Va St ğ n Rİ K bi $ | B Sacid dudağını bükerek: — Şansınız açılıyor, hanune - fendi! Diye gülümsedi. Jale şen bir sesle: — — Evet, beyelendi! dedi. Her gece kaybederim amma.. Bu gece nasılsa iki üç elde talih güldü. Sacid Bey manalı bir tavırla: — İnsanların talihi — ekseriya kendi ellerindedir, hanımefendi! Diye cevab verdi, kâğıdı görmüş müydü? Bir şimşek süratile Jalenin ka- fasında beliren bu şüphe Sacidin safüyane ve itimad verici tavır « larile çabuk silinmişti. Kahveler içilirken, Selim de bir kaç kere ardı sıra sekiz, dokuz a çarak bir hayli para çekmişti. Bu sırada, Sacidin yanında o - turan ve kendisini elektrik mü - hendisi olarak tanıtan otuz yaş - larında temiz giyinmiş bir adam da sık sık sekiz, dokuz açmağa ve Avukatlık ve Dava vekilliği İzini istiyenler Badema; ancak ruhsat- nomeyi aldıkiarı şehirı çalışabilecekler Bazı avukat ve dava vekilleri - nın herhangi bir şehir veya ka- zaya müracsat ederek ruhsatna - me aldıkları, fakat sonra bu ruh- satnameleri müteaddid şehirlerde kullanmak istedikleri görülmüş - tür. Adliye Vekâleti, buna mâni ol- mak üzere dün yeni bir karar al. muştar. için İizin istiyenlerin müra - | caat ettikleri şehir veya kasaba - | ga vekâlet pacakaları tahakkuk ettikten sonra ancak bu talebleri tedkik olunabilecektir, Bütün kaza ve Köylerde hayvan Pazarları Kuruluyor Dahiliye Vekâleti, belediye teş- kilâtı bulunan bütün — kazalarla nahiyelerde, etrafları taş duvar- larla kaplı, fenni hayvan pazar yerleri yaptırmağa karar vermiş- tir. Gönderilen tamimde emrolun - düğu üzere bu yeni pazar yerleri 938 mali yılı içinde bütün kaza- Tarda tesis edilmiş olacaktır. Köylerde de peyderpey yapıla- caktır. Bundan maksad hayvan - ların sıhhi muayenelerinin toplu | bir şekilde yapılması ve hayvan hırsızlığının önlenmesidir. 'Şehrimizdeki Bankalarda yaz Mesai saati 'Yaz mevsiminin girmiş bulun- ması münasebetile — Ankaradaki bankaların yeni bir mesat saati kabul ettiklerini yazmışlık. Bu şeklin tatbikma başlanmış- tır. Diğer taraftan İstanbuldaki mil-| Ni bankalar için de yaz mevsimi - nin devamınca muteber olmak | üzere bir mesai saati tatbik olun- | mast muvafık gözülmektedir. Bu yeni şekil kesbi kat'iyyet ettiği takdirde, şehrimizdeki bi - lümum mllt “bankalar da gişeler sabahları saat 9 dan 12,30 a kadar veya saat 13 e kadar bilâ fasıla açık — kalacaklardır. Bu saatten sonra muamele - yapılmıyacaktır. j Bu karara göre badema, avu - | katlık ve davavekilliği yaşmak | Yanan. Adliye sarayının Molnzla_n K Sultanahmedde ytman Adliye sarayı enkazının kaldırılmasını üstüne alan mütcahhil Hikmet Üstündağın bünların mühim bir kısmını olduğu yerda - biraktığı için 3000 llra depozito parasına milli emlâk müdürlüğünce el ko. nulduğunu ve bu molozları mez. kör müdürlük ile Beledi . yenin müşterekn kaldırılmasının kararlaştırıldığını yazmıştık. Mülli emlâk müdürlüğü dün Ad. liyeyo müracaat ederek molozları denize — dökmek için yapılacak masrafın tesbiti deldil yolile tes - bit olunmasını ve sonra bu mas. rafın müteshhid Hihmet Üstün. dağdan alınmasını istemiştir. Diğer taraftan moloztarın deni- | ze dökülmesine hemen başlanı - caktır. Askerl mekteb.ere Büyük rağbet var İstanbul gençlerinde askerliğe karşı gösterilen alâka, * şayacak, göğüsleri kabartacak ka- dar bariz bir şekil ulmıştır. Bu sene, örtamektebi - bitiren gençlerimizden — ekserisi askeri mekteblere müracant etmeğe baş- lamışlardır. Ezcümle Kuleli, Maltepe askeri Hselerile Kasımpaşadaki Gedikli erbaş okuluna her gün mütead - did gençler şen gruplar halinde | giderek bu mekteblere yazılmağa büyük Bir istekle haheş göster « mektedirler. ÂAyni suretle müte - addid — şehir ve kasabalardan da birçok gençler müracaa. etmekte- dirler. Aralarında imtihan açıla - eli adadaki deniz lisesine devam etmek üzere müracaat e - denlerin sayısı da pek çoktur. 938 - 939 ders yılına aid ilk karar Şehrimizdeki bütün (Ik mekteblerde 3 feşrinevvel pazartesi günü ders- lere- başlanması - kararlaştırıldı 13 eylül pazartesi günü açılacak elan kayıd- jlarda bu yıl hangi doğumlular kabul edilecek Mekteblerimizde tatil zamanı - nin henüz başlamış olmasına rağmen maarif müdürlüğü yeni ders senesi için şimdiden büyük faaliyetle hazırlanmakta, tedri - Bat ve idare bakımından yeni ted- birler almaktadır, Maarif müdürü Tevfik Kut bu işler için hergün mesai saatinden çok erken Büyükadaden vazifesi başına gelerek her mektebin ek- sik ve ihtiyaçlarile — birer birer meşgul olmakta yeni ders yılı için talebelerin ve öğretmenlerin kad- To ve mesal vaziyetini bir bir tes- bit etmektedir. Bu cümleden olmak üzere İs - tanbul şehri içindek$ bütün resmi ilkmekteblerin açılacakları tarih yeni ders senesinin başlangıç gü nü de şimdiden tesbit olunmuş- tur. teblerde yeni talebe kayid ve ka- Tekaüd bir Askerimizin Asil ve yüksek Jesti Emekli alay hesab me- muru merhum Mehmad Celâleltin; tayyare caml- Vaktinden evv21 Avlananlera 100 dira ceza var |. «ÂAvcılık kemisyoenu » bugünlerde - teplanıyor. ÂAv mevsiminin başlamasına 1 ay kadar bir zaman kalmıştır. Bununla beraber şimdiden bazı yerlerde keklik ve saire avlamak istiyenler görülmektedir. Mev - simsiz yapılan bu kaçak avcılığın memnu olduğu bildirilmiştir. Za- manından evvel avcılığı teşebbüs eden bu kabil kimselerden 5 lira- dan 100 liraya kadar para cezası alınacaktır. Diğer taraftan bugünlerde her yetine 2000 lira va- ılr t etti Üsküdar İh - saniye mahalle- sinde Haclemin- paşa — sokağın - da 5 numaralı hanede mukim iken $ gün ev- vel vefat eden alay hesab ve müamelât me- murlarından e- mekli Bay Meh- b Merhum med Celâüled - Wehmed din, hali haya - C lâleddin tında Üsküdar ikinti nöte de tanzim ettirdiği vasiyetname ile mevcud nakdinden (2000) li- rasını İstanbul Tayyare Cemiye - tine verilmesini vasiyet etmiştir. Üsküdar ikinci noterl dün bu vilâyette bir avcılık komisyonu toplanacaktır. Bu kömisyon muhitin İklimine göre av mevsiminin zamanlarını | cumartesi günleri de yalnız sabah saat 9 dan 11,30 a kadar muamele yapılacaktır. kazandığı paraları cebine yerleş. tirmeğe başlamıştı. Elektrik mühendisi Sacid Bey- le karşılaşınca banko diyordu. Yine öyle, Sacidin bir kart iste. diği sırada mühendis dokuz aç - muştı. Sacid dudağırın ucile müsteh - ziyane güldü ve paraları mühen. disin önüne sürdü. — Buyurunuz, beyefendi! Si - zin talihiniz de kendi elinizde. Şansınız açıldı! Mühendis paraları aldıktan sön- ra, Mümtaz Beyin kâğıdına ban- ko diyecekti.. Sol kolunu masa - nn altıa İndirmişti. Sacid, bir - denbire sağ elini masanın altına uzattı ve mühendisin elini ya - Mühendisin rengi Sacidin dudağında —yanmamış | bir sigara sallanıyordu. Mühendis, ayakta dolaşan hiz- | metçiye döndü: — Beyefendiye bir ateş ver.. Eller hâlâ masanın altında du- eei | tayin ve av neslini koruma ve ü- Tetme hususunda gereken tedbir- leri alacaktır. Sacid. muhitindekilere bir şey | sezdirmeden, yavaşça parmakla - rının ucunu mühendisin kolunun içine soktu.. Ve eline geçen bir kaç iskambil kâğıdın: yine kim . seye sezdirmeden çekip aldı.. Kâ. #dlara şöyle bir göz gezdirdi.. Bunların hepsi de sekizli, dokuz- lu kâğıdlardı. Sacid ses çıkarmıyordu. | Fakat, kendilerinden başka bü- tün oyuncuların müthiş birer hır. sız ve hilekâr olduklarına hük « | metmişti, Şimdi Gültekinin ne - den kaybettiğini ve, ötekilerin ne- den ve nasıl mütemadiyen sekiz, dökuz açarak, parsları tapladık - larını anladı. Bu rezaleti evvelâ ev sahibinin yüzüne vurmak Tâzt Gültekin güya kaybediyordu! Bütün teessürlerinin sahte ve cali olduğu gözlerinden ve tavır. larından o kadar belli oluyordu kiz | — Elektrik mühendisi, bir rezalet çıkacağımı anladı. vatansever ve hamyetli müteka - idin vasiyetini Tayyare cemiye- tine bildirmiştir. Tayyare Cemyeti, alicenab as - kerin bu yüksek jestini takdir ve şükranla karşılamış, paraları ban- kadan almıştır. — Bendeniz biraz rahatsızlan- dım, dedi, oyuna devam edemiye. ceğim. Müsaade ederseniz gide - yim. Belki biraz sonra yine dö. nerim, Mürntaz Bey şaka olarak: - Canım, dedi, paramızı alıp kaçmak gibi birşey olmaz mı bu gidişiniz! Haniya üçe kadar oy. nıyacaktık? Vakif gelmeden gidi- lir mi hiç? Gültekin atıldı: — Beyler, dedi, onun müthi; kıskanç bir karısı vardır. Eğer biraz daha gecikirse, hanım bu - raya damlar ve rahatımızı kaçı- rır. Aman birakalım. gitsin. Solim de bir şey söylemiş ol - mak için söz karıştı: — Böyle kıhıbıklarla oyuna gi. rilir mi a gözüm? Sacid Bey: — Sizin misafirinizdir, dedi, ev sahibleri, davetlilerine - kılıbık da olsa . merdane davranmalıdır, değil mi? Ve bunu söylerken mühendisin Rirderbie ayağa kalkarak: *yüzüne baktı. Haber aldığımıza göre, bu sene | İstanbuldaki bütün resmi ilkmek-| buülüne 19 eylül pazartesi günü | başlanacaktır. Kayid işi 31 gün | devam edecektir. Bütün ilk mekteblerde dereler de teşrinievvelin 3 üncü — pazartesi gününden itibaren okutulacaktır. Bu sene ilkmekteblerin 1 inci sınıflarına yalnız 1931 doğumlu - lar kabul edilmiyecektir. Bundan daha büyük doğumlular kabul o- lunacaktır. Kayidler 20 birinci teşrin günü akşamı nihayet bu - lacaktır. Her veti, eivarındaki ilkmekteb başmuallimine müracaat ederek maarif müdürlüğünce hazırlan - miş ve bizim de neştedecek ol - - duğumuz semt — haritasına göre çocuğunu hangi ilk mektebe yaz- dırabileceğini öğrenecektir. İlk mekteblerin yeni hazırlana- cak olan hesab ve hendese kitab- | ları da derslerin başlangıç günü- ne kadar yetiştirilmiş olacaktır. Yeni Göçmenler 20 Temmuzda Geliyor Bunlar da hemen müs- tahsii vaziyetine geçirilecekler Köstence ve Varnadan yeni par- yakında jyapılması kararlaştırılmıştır. | Şehrimiz iskân müdürlüğü bu | maksadla, vapur — sahiblerinden icab eden vapurları temin edecek-i r. Göçmenlerin nakliyatı için ki- ralanacak vapurlar " önümüzdeki ayın 14 Üncü günü taayyün ede- cektir. Nakliyata da 20 temmuzda baş- lanacaktır. Bu parti - göçmenleri Köstence ve Varnadan getirecek olan vapur sahiblerine 7,500 lira verilecektir. Göçmenler İstanbulda hiç dur- madan doğruca Tuzla tahaffuzha- nesine götürüleceklerdir. Ora - larda lâzım gelen sıhhi muayene ve temizlikleri yapıldıktan sonra da kendileri için ayrılan mınta - kalara sevkolunacaklardır. Yeni gelecek olan göçmenler de hemen müstahsil vaziyete geçi - ti göçmen nakliyatının Sonra birdenbire yanında bo - şalan iskemleden üç iskambil a. larak mühendise uzattı: — Bunları cebinizden düşür - Mümtaz Bey kâğıdlara süratle Böz attı: K — Ne garib tesadüf! Üçü de se. kizli, dokuzlu... Gültekin işin farkına varmıştı. Fakat rezaletin yüze vurulmasın. | ! İspanya yıııırd aĞ 2_34%&'224 4 Yazan: Ahmed Şiikrü E İspanya meselesi, için içit ima yanan, fakat arada sırada â Tevlenen — bir yanardağa Geçen hafta Londra karışn komisyonunda — verilen sonra sönmüş gibi görünen ansızın gene alevlendi. Mi Karışmazlık komisyonunun kâz — vari iesllzedan: Bir ene er d | panya harbinin Avrupaya siZAyt * tine mâni olmak için İngiltere İA7 rafından bir proje ileri sü K tü. Prije, prensip itibarile alâkadar devletler tarafından hul odilmiş olmakla beraber, | türlü tatbik edilemiyordu. GE€' hafta Londra karışmazlık yonunda nihayet, projenin ( kine karar verilmiştir. re: 1 — Her iki taraftaki Tei ğ İ J | Be £ # lar başlamaz, İspanyanın kı ve denizden mürakabesi ti edilecektir, 3— Sayım neticesinde hef taraftaki gönüllülerin miktafi lüm olur olmaz, ax olan ©n bin, diğer taraftan da © bette gönüllü geri ç 4— Frankonun muhariblik ları tanınaçaktır. Eğer birkaç ay sürecek olan V0 ameliye, pürüzsüz olarak z cek olursa, İngiltere misanda imzalanan İngilir itilâfmın meriyete girmesine F olacaktır. İtalya hükümeti de 7 noktaya ehemmiyet verdiği dir ki bir müddettenberi takib #” tiği tavik siyasetini bir tarafa D rakarak İngliz projesinin F ne muvafakat etmiştir. BUgüh fık işlerin pürüzsüz olarak mecrada yürümesine tek bir engel, gönüllülerin B alrmmaları masrafının kimin (4 ” rafından tesviye edileceği © südir. j İlalya ve Almanya, ııııf"' Hükadar devletler arasında mü olarak taksimini teklif etmişler dir. Sovyet Rusya ise, İsp gönderilen İtalyan gönülli Sovyet hazinesi hesabına kilmelerini aykırı gi bunu kabul etmiyor. ancak kendi tebaalarnın & masraflarını adi’e(ıllfflıi mişlerdir. Maamafih bu ihi nüllülerin filen geri çekiln sıra geldiği zaman — bahis olabilir, Halbuki İngiliz proj tatbikinde henüz bu safhaya miş değildir. Projenin tatbikine kında verilen karar ente münasebetlerde bir salâ getirmişti. Fakat bu sır konun uluorta İngiliz batırması ve hükümetçilerit rinde bulunan şehirleri diman etmesi nazik bir meydana getirmiştir. Bu dımanlar yüzünden kamarasında Çemberlayne li hücumlar yapılmıştır. layn bunlara mukabele etmiy€ Tişırken, İspanya hükümeti: Üy, — | kabelebilmisilde bulunacağın! ” di. Hükümetçi şehirleri panya hükümeti nezdinde teşebbüste bulundu'ır. Faktf © ier İspanya hükümeti, İtal$? raklarını değil, Majorka ki deniz ve hava üslerini b dan korkarak cali bir gülüşle: dıman edecekmiş. Ancak BU nu hatırlamak İkzimdir, Oyun tekrar başladı. Sevkulceysi ehemmiye'İ — Haydi canım, birakın şü ki. | vaziyeti tcskin cdeceği YE Jıbiğı... Biz oyunumuza — devam | panya meselesini başkı bir P edelim. Dedi. mah büsbütün ” alevi Sacld de aynl kelimeleri tek - | Ku krizin sebebini anlamtk ""“:;M Şi Ğ Majorkanın İspanya harb ” , oyunuMUZA. de - ü altında Vi Kd? | İtalyan işgali altını Gültekin bu aralık, Selimin yü-| Tan bu adanın İtalya l'“' züne baktı. gali, İngiltere ve bilhassi (Devamı var) | (Devtimi K viri